Beno vanda na kyese sambu beno mezaba Yehowa
“Kiese na bantu yina ke waka nsangu ya Nzambi ti ke landaka yo!”—LUKA 11:28.
1. Inki ntangu Yehowa kuyantikaka kusolula ti bantu?
YEHOWA kezolaka bantu mpi yandi kezolaka mpenza nde bo vanda na kyese. Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve na kuzaba nde yandi kesolulaka ti bo. Kusolula yango kuyantikaka na kilanga ya Edeni. Kuyantika 3:8 ketuba nde, kilumbu mosi “na nkokila,” Adami ti Eva “waka [ndinga ya] Nzambi.” Bantu mingi ketubaka nde Yehowa vandaka ti kikalulu ya kusolula ti Adami na ntangu yai, ziku yandi vandaka kusala yo konso kilumbu. Ata yo vanda kyeleka to ve, Biblia kemonisaka yo pwelele nde Nzambi kubakaka ve kaka ntangu ya kupesa bantuma na muntu ya ntete, kansi ya kulonga yandi mpi mambu yina kuvandaka mfunu sambu yandi zaba nki mutindu yandi talungisa mikumba na yandi.—Kuyantika 1:28-30.
2. Inki mutindu bankwelani ya ntete kudikatulaka na lutwadisu ya Yehowa, mpi nki mambu yo natilaka bo?
2 Yehowa kupesaka Adami ti Eva luzingu, kiyeka ya kuyala bambisi, ti ntoto ya mvimba. Kansi, yandi pesaka bo kaka nsiku mosi, ya kudya ve bambuma ya nti ya kuzaba mambu ya mbote ti mambu ya mbi. Adami ti Eva kukolamaka na nsiku ya Nzambi sambu Satana kukusaka bo. (Kuyantika 2:16, 17; 3:1-6) Bo ponaka kusala mambu mpila bo mosi mezola, sambu na kupona bo mosi mambu yina kele ya mbote ti ya mbi. Sambu bo salaka mutindu yina, bo kudikatulaka na buzoba yonso na lutwadisu ya Ngangi na bo ya zola. Yo natilaka bo ti bana na bo mambu ya mbi mpenza. Adami ti Eva kununaka mpi nsukansuka bo fwaka kukonda kivuvu ya lufutumuku. Bana na bo kubutukaka ti disumu mpi ti dyambu yina yo nataka, disongidila lufwa.—Roma 5:12.
3. Sambu na nki Yehowa kusolulaka ti Kaini, mpi nki mutindu Kaini kuvutulaka?
3 Ata bantu kukolamaka na Edeni, Yehowa kesolulaka kaka ti bantu ya yandi salaka. Kaini, mwana ya ntete ya Adami ti Eva, kuditulaka na kigonsa nde disumu kuyala yandi. Yehowa kukebisaka yandi nde mambu ya yandi vandaka kusala vandaka kunata yandi na dyambu mosi ya mbi mpi yandi longisilaka yandi na ‘kusala mbote.’ Kaini kubuyaka kuwa ndongisila yina ya zola mpi yandi fwaka mpangi na yandi. (Kuyantika 4:3-8) Yai kele mutindu bantu tatu ya ntete yina vandaka na ntoto kubuyaka bo yonso na kulanda lutwadisu ya mbote ya muntu yina kupesaka bo luzingu kupesaka, Nzambi yina kepesaka malongi na bantu na yandi sambu na mambote na bo mosi. (Yezaya 48:17) Dyambu yai kupesaka Yehowa mawa mingi mpenza!
Yehowa Mekudisonga na Bantu ya Ntangu ya Ntama
4. Inki kima Yehowa vandaka kutula ntima sambu na yina metala bana ya Adami, mpi ti dibanza yina na ntu, nki nsangu ya kepesa kivuvu yandi zabisaka?
4 Ata yandi vandaka na bikuma ya mbote ya kuzenga kusolula ti bantu, Yehowa kusalaka yo ve. Yandi tulaka kaka ntima nde bana yankaka ya Adami zolaka kulanda na mayele yonso lutwadisu na Yandi. Mu mbandu, ntangu yandi zabisaka Adami ti Eva nkanu yina yandi zengilaka bo, Yehowa kutubilaka “nkuna” yina tanwanisa Nyoka, Satana Diabulu. Na nsuka, yandi tanyata Satana na ntu sambu na kufwa yandi. (Kuyantika 3:15, NW) Mbikudulu yai kuvandaka nsangu mosi ya kyese ya kepesa kivuvu na “bantu yina ke waka nsangu ya Nzambi ti ke landaka yo!”—Luka 11:28.
5, 6. Inki mitindu Yehowa kusadilaka sambu na kusolula ti bantu na yandi na ntwala ya mvu-nkama ya ntete ya T.B., mpi nki mutindu bo bakilaka yo mambote?
5 Yehowa kusongaka luzolo na yandi na bantu ya kwikama ya ntama bonso Noa, Abrahami, Izaki, Yakobi, ti Yobi. (Kuyantika 6:13; Kubasika 33:1; Yobi 38:1-3) Na nima, yandi sadilaka Moize sambu na kupesa bansiku na yandi na dikanda ya Izraele. Nsiku ya Moize kunatilaka bo mambote na mitindu mingi. Sambu bo vandaka kulemfuka na yo, bantu ya Izraele kudigambulaka na makanda yonso yankaka, mpi bo kumaka bantu ya Nzambi kibeni. Nzambi kuzabisaka bantu ya Izraele nde kana bo lemfukaka na Nsiku, yandi zolaka kusakumuna bo na kinsuni mpamba ve, kansi ti na kimpeve, yandi zolaka kukumisa bo kimfumu ya banganga-Nzambi, dikanda ya santu. Nsiku kupesaka mpi bansiku ya metala bima ya bo fwete dya ti yina metala bunkete yina vandaka kusadisa bo na kuvanda na mavimpi ya mbote. Kansi, Yehowa kukebisaka bo mpi sambu na mambu ya mbi yina zolaka kukumina bo kana bo kolama.—Kubasika 19:5, 6; Kulonga 28:1-68.
6 Na nima, bo yikaka mikanda yankaka na ntalu ya mikanda yina kele na kati ya Biblia. Masolo ya ntama vandaka kutubila mutindu Yehowa vandaka kusala mambu ti makanda mpi bantu. Mikanda yina bo sonikaka bonso ba poème kesadilaka bangogo ya kitoko sambu na kutendula bikalulu na yandi. Mikanda yina kele ti bambikudulu vandaka kuzabisa mutindu luzolo ya Yehowa talungana na bilumbu kekwisa. Bantu ya kwikama ya ntangu ya ntama kulongukaka na dikebi yonso mpi kusadilaka mambu yina ya bo sonikaka na ngolo ya mpeve santu. Mosi na kati na bo kusonikaka nde: “Mfumu, [ndinga, NW] na nge kele mwinda ke pelaka na nzila na mono, yo ke tambusaka makulu na mono.” (Nkunga 119:105) Yehowa kupesaka malongi mpi nsemo na bantu yina vandaka na luzolo ya kuwila yandi.
Nsemo Mekuma Dyaka Mingi
7. Ata Yezu kusalaka mambu yina vandaka kuyitukisa, bantu kuzabaka yandi ntetentete sambu na nki kisalu, mpi sambu na nki?
7 Na mvu-nkama ya ntete, mabundu ya Bayuda kuyikaka bansiku ya bambuta na Nsiku. Bo vandaka kusadila ve Nsiku mbote, ebuna na kifulu ya kuvanda nto ya nsemo, yo kumaka kilo sambu na bansiku yina ya bambuta. (Matayo 23:2-4) Kansi, na mvu 29 ya T.B., Yezu kumonanaka bonso Mesia. Kisalu na yandi kuvandaka ve kaka ya kupesa luzingu na yandi sambu na bantu, kansi yandi kwisaka mpi “kutuba kitemwe na mambu yina kele ya kieleka.” Ata yandi salaka mambu ya kuyitukisa, yandi zabanaka ntetentete bonso “Longi.” Malongi na yandi vandaka bonso nsemo yina vandaka kusonga nzila na mpimpa ya kimpeve yina kufulukaka na mabanza ya bantu. Yo yina, Yezu yandi mosi kutubaka nde: “Mono kele mwinda sambu na bantu yonso.”—Yoane 8:12; 11:28; 18:37.
8. Inki mikanda bo sonikaka na ngolo ya mpeve santu na mvu-nkama ya ntete ya T.B., mpi nki mutindu yo sadisaka Bakristu ya ntete?
8 Na nima, bo yikaka ba Evanzile, ya kele masolo iya ya luzingu ya Yezu, mpi mukanda ya Bisalu, ya ketubilaka mutindu malongi ya Bukristu kumwanganaka na nima ya lufwa ya Yezu. Kuvandaka mpi ti mikanda yina balongoki ya Yezu kusonikaka na ngolo ya mpeve santu, yika mpi mukanda ya Kusonga, yina kele mukanda mosi ya bambikudulu. Mikanda yai yonso, vukisa mpi ti Masonuku ya Kiebreo, kusukisaka lisiti ya mikanda yina kele na Biblia. Na nsadisa ya mikanda yai ya bo sonikaka na ngolo ya mpeve santu, Bakristu zolaka “kumona mpila ya kuzaba nde kuzola ya Kristo ke zolaka beno kele ya nene ti ya kukonda nsuka.” (Efezo 3:14-18) Bo zolaka kukuma na “mabanza ya Kristo.” (1 Korinto 2:16) Kansi, Bakristu yina ya ntete kubakisaka ve mbotembote mambu yonso ya metala balukanu ya Yehowa. Ntumwa Polo kusonikilaka bampangi na yandi Bakristu nde: “Beto ke monaka Nzambi ntangu yai mutindu beto ke monaka ilungi ya muntu na talatala yina ke na lubungi.” (1 Korinto 13:12). Kitala-tala ya mutindu yina kesongaka kaka mambu ya nene kansi mambu ya fyotifyoti ve. Sambu na kubakisa mbote Ndinga ya Nzambi yo lombaka kukinga.
9. Inki nsemo beto mebakaka na “bilumbu ya nsuka”?
9 Bubu yai beto kezinga na ntangu ya bo kebinga “bilumbu ya nsuka,” ntangu mosi ya mefuluka na “mpasi mingi.” (2 Timoteo 3:1) Profete Daniele kutubaka nde na ntangu yai “nzayilu ya kyeleka takuma mingi.” (Daniele 12:4, NW) Yo yina, Yehowa, Muntu ya Nene ya kesolulaka na bantu, mesadisaka bantu ya ntima ya masonga na kubakisa ntendula ya Ndinga na yandi. Bantu mingi kebakisaka ntangu yai nde Yezu Kristu kubakaka kiyeka ya kimfumu na zulu ya kemonikaka ve na mvu 1914. Bo kebakisaka mpi nde ntama mingi ve yandi takatula mambi yonso mpi yandi takumisa ntoto ya mvimba paladisu. Dyambu yai ya mfunu yina nsangu ya mbote ya Kimfumu kelongaka bo ke na kulonga yo na ntoto ya mvimba.—Matayo 24:14.
10. Banda ntama, inki mutindu bantu ketadilaka bandongisila ya Yehowa?
10 Ya kyeleka, banda na luyantiku, Yehowa kezabisaka luzolo na yandi mpi lukanu na yandi na bantu yina kele na ntoto. Biblia ketubila bantu mingi yina kuwaka, kusadilaka mayele ya Nzambi, mpi yina kubakaka balusakumunu mingi sambu na yo. Yo ketubila bantu yankaka yina kubuyaka bandongisila ya zola ya Nzambi, bayina kulandaka nzila ya lufwa ya Adami ti Eva. Yezu kutubilaka dyambu yai ntangu yandi tubilaka banzila zole ya kifwani. Nzila mosi kenataka na lufwa. Nzila yango kele ya nene, ebuna bantu yina yonso kebuyaka Ndinga ya Nzambi kelandaka yo. Nzila yankaka kenataka na luzingu ya kukonda nsuka. Kansi, ata yo kele nzila mosi ya kele na nkaka mingi, yo kele nzila ya bantu fyoti yina kendimaka nde Biblia kele Ndinga ya Nzambi kelandaka, mpi bo kezitisaka yo na luzingu na bo.—Matayo 7:13, 14.
Beto Pesa Mersi Sambu na Yina ya Beto Kele na Yo
11. Mutindu beto mezabaka Biblia mpi kekwikilaka na yo kele kidimbu ya kesonga inki?
11 Keti nge kele na kati ya bantu yina ke na kupona nzila ya luzingu? Kana mpidina, ntembe kele ve nde nge tazola kubikala na nzila yina. Inki mutindu nge lenda sala yo? Yindulaka mbala na mbala balusakumunu yina nge mebakaka sambu nge mezabaka bakyeleka yina kele na kati ya Biblia mpi pesaka mersi. Mutindu nge mendimaka nsangu ya mbote, yo kele kidimbu ya kesonga nde Nzambi mesakumunaka nge. Yezu kutubilaka dyambu yai ntangu yandi sambilaka Tata na yandi na bangogo yai: “Tata, nge muntu kele Mfumu ya ntoto ti ya zulu, mono ke pesa nge mersi, sambu mambu yina ya nge me bumbaka na bantu ya mayele ti na bantu yina me longukaka, nge me kwisa kuzabisa yo na bantu yina me longukaka ve.” (Matayo 11:25) Bantu yina vandaka kuloba bambisi ti bayina vandaka kufutisa mpaku kubakisaka malongi ya Yezu, kansi bamfumu ya mabundu ya kulongukaka mingi kubakisaka yo ve. Yezu kutubaka dyaka nde: “Ata muntu mosi ve lenda kwisa na mono kana Tata yina tindaka mono me benda yandi ve; ebuna mono, mono ta pesa yandi diaka moyo na kilumbu ya nsuka.” (Yoane 6:44) Kana nge mezabaka Biblia mpi nge kekwikilaka na yo mpi kelandaka malongi na yo, kele kidimbu ya kesonga nde Yehowa mebendaka nge. Yo kele kikuma ya kuwila kyese.
12. Na nki mitindu Biblia kepesaka nsemo?
12 Ndinga ya Nzambi kele na bakyeleka yina kekatulaka bantu na kimpika mpi kepesaka nsemo. Bantu yina kezitisaka mambu yina Biblia ketubaka na luzingu na bo mekatukaka na kimpika ya bansiku ya bambuta, ya malongi ya luvunu, mpi na kukonda kuzaba mambu yina bantu mingi kele na yo. Mu mbandu, kuzaba kyeleka ya metala bafwa mekatulaka beto boma ya kuyindula nde bafwa lenda sala beto mbi to nde bampangi na beto yina beto vandaka kuzola ya mefwaka kemonaka mpasi. (Ezekiele 18:4) Kuzaba kyeleka na yina metala bawanzio ya mbi kesadisaka beto na kubuya kubwa na kigonsa ya bampeve ya mbi. Dilongi ya lufutumuku kepesaka kikesa na bantu yina mefwilaka bampangi na bo. (Yoane 11:25) Bambikudulu ya Biblia kesadisaka beto na kubakisa ntangu ya beto kezinga mpi yo kesadisaka beto dyaka na kutula ntima na balusilu ya Nzambi sambu na luzingu ya bilumbu ya kekwisa. Yo kekumisaka dyaka kivuvu na beto ya kuzinga mvula na mvula ngolo.
13. Inki mutindu kuzitisa Ndinga ya Nzambi kenatilaka beto mambote na nitu na beto mosi?
13 Minsiku ya Nzambi yina kele na Biblia kelongaka beto na kuvanda na luzingu mosi yina kenatilaka beto mambote na nitu. Mu mbandu, beto kelongukaka na kubuya kusala mambu yina kebebisaka nitu na beto, bonso makaya ti bima yankaka yina kelausaka. Beto kebuyaka kulauka malafu. (2 Korinto 7:1) Kuzitisa bansiku ya Nzambi ya metala bikalulu ya mbote ketaninaka beto na kukonda kubaka bamaladi yina kesambukilaka bantu na nzila ya kuvukisa nitu. (1 Korinto 6:18) Kana beto kezitisa bandongisila ya Nzambi ya kukonda kuzola mbongo mingi, beto tavidisa ve ngemba na beto ya mabanza, mutindu bantu mingi mevidisaka yo, sambu na kusosa kimvwama. (1 Timoteo 6:10) Na nki mambu nge mebakaka mambote na nitu na nge sambu nge kesadilaka Ndinga ya Nzambi na luzingu na nge?
14. Inki mpeve santu kesalaka na luzingu na beto?
14 Kana beto kelemfuka na Ndinga ya Nzambi, beto kebakaka mpeve santu ya Yehowa. Beto kekumaka na kimuntu bonso yina Kristu kuvandaka na yo, yina vandaka kumonana na bikalulu bonso mawa. (Efezo 4:24, 32) Mpeve ya Nzambi kesadisaka beto mpi na kuyedisa bambuma ya kimpeve bonso zola, kyese, ngemba, kukanga ntima, kusala mambote na bantu yankaka, ntima ya mbote, lukwikilu, ntima ya pima, mpi kikalulu ya kudiyala. (Galatia 5:22, 23) Bikalulu yai kesadisaka beto na kuvanda na kyese mpi na bangwisana ya mbote ti bantu yankaka, yika mpi bantu ya dibuta na beto. Ngolo yina beto kekumaka na yo na mabanza kesadisaka beto na kunwana na kikesa yonso ti mambu ya mpasi ya beto kekutanaka na yo na luzingu. Keti nge kebakisaka mutindu mpeve santu mesadisaka nge sambu luzingu na nge kukuma mbote mingi?
15. Kana beto kesala mambu yina kewakana ti luzolo ya Nzambi na luzingu na beto, inki mutindu beto kebakilaka yo mambote?
15 Kana beto kesala mambu yina kewakana ti luzolo ya Yehowa na luzingu na beto, beto kekumisa mpi bangwisana na beto ti yandi ngolo. Beto kevandaka dyaka ve na ntembe ata fyoti nde yandi kebakisaka mambu ya luzingu na beto mpi yandi kezolaka beto. Luzingu na beto melongaka beto nde yandi kesadisaka beto na ntangu ya mpasi. (Nkunga 18:19) Beto kebakisaka nde yandi kewaka mpenza bisambu na beto. (Nkunga 65:3) Beto kelemfukaka na lutwadisu na yandi, mpi beto ketulaka ntima nde yo tanatila beto mambote. Ebuna beto kele ti kivuvu ya kitoko nde na ntangu yina yandi metulaka, Nzambi takumisa bantu na yandi ya kwikama bantu ya kukuka mpi yandi tapesa bo dikabu ya luzingu ya kukonda nsuka. (Roma 6:23) Longoki Yakobo kusonikaka nde, “Beno kwenda penepene na Nzambi, ebuna yandi ta kwisa penepene na beno.” (Yakobo 4:8) Keti nge kemonaka nde bangwisana na nge ti Yehowa mekumaka ngolo mutindu nge kekwendaka penepene na yandi?
Kima Mosi ya Meluta Bima Yankaka Yonso na Mfunu
16. Inki bansoba Bakristu mingi ya mvu-nkama ya ntete kusalaka?
16 Polo kuyibusaka Bakristu ya kupakulama na mpeve ya mvu-nkama ya ntete nde mingi na kati na bo vandaka kusala ntete pite, bizumba babakala vandaka kuladisa babakala yankaka, kuyiba, bilula-lula, bo vandaka kulauka malafu, kufinga bantu yankaka, mpi kukusa bantu yankaka sambu na kuyiba bima na bo. (1 Korinto 6:9-11) Kyeleka yina kele na Biblia kusadisaka bo na kubalula mpenza luzingu na bo; bo “sukulaka ntima” na bo. Meka na kuyindula mutindu luzingu na nge zolaka kuvanda kana nge longukaka ve bakyeleka ya Biblia yina kekatulaka muntu na kimpika. Ya kyeleka, kyeleka ya Biblia kele kima ya meluta bima yankaka yonso na mfunu. Beto kele na kyese mingi mutindu Yehowa kesolulaka ti beto!
17. Inki mutindu Bambangi ya Yehowa kudyaka na kimpeve na balukutakanu ya Bukristu?
17 Dyaka, yindula balusakumunu yina beto kele na yo na kati ya dibuta ya bampangi na beto ya bampusu ya nitu mingi! “Mpika ya kwikama mpi ya mayele” kepesaka beto madya ya kimpeve na ntangu ya kufwana, ti ba Biblia, bazulunalu, mpi mikanda yankaka na bandinga mingi. (Matayo 24:45-47, NW) Na balukutakanu ya dibundu na mvu 2000, Bambangi ya Yehowa na bansi mingi kutadilaka bangindu ya mfunu ya kele na mikanda nana ya Masonuku ya Kiebreo. Bo yindulaka luzingu ya bantu 40 yina bo ketubilaka na Biblia na mukanda Étude perspicace des Écritures. Bo tadilaka kiteso ya kitini mosi na kati ya iya ya mukanda Muntu ya Kuluta Nene ya Ntangu Yonso mpi mukanda Beto me Vukana na Lusambu ya Nzambi Mosi Kaka ya Kyeleka. Bo tadilaka masolo yankaka makumi tatu na sambanu na Nzozulu ya Nkengi ti masolo 52 yina bo longukaka na zulunalu yai. Katula mambu yai yonso, bantu ya Yehowa kulongukaka malongi yina kubasikaka na banimero 12 ya Kisalu na Beto ya Kimfumu mpi konso mposo beto vandaka kulanda badiskure ya bantu yonso yina vandaka kutubila masolo ya kuswaswana yina kele na Biblia. Beto kele na kimvwama mingi kibeni ya nzayilu ya kimpeve!
18. Na nki mitindu beto kebakaka lusadisu na kati ya dibundu ya Bukristu?
18 Na ntoto ya mvimba, mabundu kuluta 91 000 kevukanaka sambu na kusadisa mpi kupesa kikesa na bampangi na balukutakanu mpi na ntangu bo kekutanaka bo na bo sambu na kulutisa ntangu kumosi. Beto kesepilaka mpi na lusadisu yina bampangi na beto Bakristu ya kuyela yina kevandaka na luzolo ya kusadisa beto na kimpeve kepesaka beto. (Efezo 4:11-13) Ya kyeleka, beto mebakaka mambote mingi na mpila beto mezabaka kyeleka. Yo kele kyese mpenza na kuzaba mpi kusadila Yehowa. Mambu yina muyimbi-bankunga kusonikaka kele mpenza ya kyeleka: “Kiese na bantu yina ya Nzambi . . . na bo [kele Yehowa, NW]!”—Nkunga 144:15.
Keti Nge Keyibuka?
• Yehowa vandaka kusolula ti banani na ntwala ya ntangu ya Bakristu?
• Inki mutindu nsemo ya kimpeve kukumaka mingi mpenza na mvu-nkama ya ntete? na ntangu na beto?
• Inki mambote beto kebakaka kana beto kelanda malongi ya Yehowa na luzingu na beto?
• Sambu na nki beto ke na kyese mutindu beto mezabaka Nzambi?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 22, 23]
Yehowa kusongaka luzolo na yandi na Moize, Noa, ti Abrahami
[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]
Na bilumbu na beto, Yehowa mepesaka beto nsemo sambu beto bakisa Ndinga na yandi
[Bifwanisu ya kele na lutiti 24]
Yindula lusakumunu ya beto kele na yo na dibuta ya bampangi na beto ya mevukisaka bantu ya bampusu ya nitu yonso