Bo Tubaka na Ntwala Sambu na Mesia
SAMBU bo zabaka mambu yina Yezaya ti baprofete yankaka kusonikaka sambu na Mesia, dikanda ya Bayuda vandaka kukinga banda ntama kukwisa na yandi. Nkutu, na bilumbu ya Yezu, Bayuda mingi “vandaka kutula ntima” nde kukwisa ya Mesia kuvandaka penepene. (Luka 3:15) Dyambu ya kebenda dikebi kele nde bambikudulu ya Biblia kele mpi ti mambu ya kuyituka ya metala luzingu ya Mesia. Ata muntu mosi ve lendaka kutuba na ntwala mambu ya mutindu yai to kuyidika na ntwala nde Yezu kukutana ti yo na luzingu na yandi.
Mambu ya Metala Lubutuku ya Mesia. Yezaya kutubaka na ntwala nde Mesia, to Kristu, tabutuka na mwense mosi. Na nima ya kutendula mambu ya kuyituka ya metala lubutuku ya Yezu, ntumwa Matayo kusonikaka nde: “Mambu yina yonso bwaka sambu na kulungisa mambu yina ya Mfumu Nzambi songaka profete na kutuba, nde: ‘Mwana-nkento yina me zabaka ntete bakala ve ta baka divumu, yandi ta buta mwana-bakala.’” (Matayo 1:22, 23; Yezaya 7:14) Yezaya kutubaka mpi na ntwala nde Kristu tabutuka na dibuta ya Davidi, mpi yandi tangaka na sikisiki yonso zina ya Yese, tata ya Davidi. Yezu kubutukaka mpenza na dikanda ya Davidi. (Matayo 1:6, 16; Luka 3:23, 31, 32) Yo yina, na ntwala ya lubutuku ya Yezu, wanzyo Gabriele kuzabisaka Maria, mama ya Yezu, nde: “Mfumu-Nzambi ta tula yandi ntotila bonso vandaka nkaka na yandi Davidi.” (Beto bantu metengimisa bisono.)—Luka 1:32, 33; Yezaya 11:1-5, 10; Roma 15:12.
Mambu ya Metala Luzingu ya Mesia. Na sinagoga ya Nazareti, Yezu yina kukumaka mbuta kutangaka na ndinga ya ngolo mbikudulu ya Yezaya yina kuvandaka ti bangogo yai: “Mpeve ya Mfumu Nzambi kele na mono. Yandi solaka mono sambu na kuzabisa Nsangu ya Mbote na bansukami.” Sambu na kumonisa nde yandi muntu kulungisaka mbikudulu yina, Yezu kutubaka nde: “Mambu yai ya bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi, yo me lunga bubu, awa ya beno me wa yo.” (Luka 4:17-21; Yezaya 61:1, 2) Yezaya kutubilaka mpi na ntwala mutindu ya mbote, ya mawete, mpi ya kudikulumusa yina Yezu tasala mambu na bantu yina tavanda na mfunu ya kubeluka. Matayo kusonikaka nde: “Bantu mingi landaka yandi. Yandi belulaka bantu yonso ya maladi, kansi yandi vandaka kupesa bo atasio nde: ‘Beno lenda zabisa bantu ya nkaka ve nde mono kele nani!’ Yo vandaka mpidina sambu na kulungisa mambu yina ya profete Yezaya tubaka . . . ‘Yandi ta tulaka ntembe ve, yandi ta salaka makelele ve . . . Yandi ta zengaka ve dititi ya kukonama.’”—Matayo 8:16, 17; 12:10-21; Yezaya 42:1-4; 53:4, 5.
Mambu ya Metala Bampasi ya Mesia. Yezaya kubikulaka nde bantu mingi na Izraele tandima ve Mesia, kansi yandi zolaka kukuma ‘ditadi yina bo ketutanaka’ na yo. (1 Piere 2:6-8; Yezaya 8:14, 15) Mpi ya kyeleka, ata Yezu kusalaka bidimbu mingi ya nkumbwa, bantu “ndimaka yandi ve na ntima na bo. Mpidina, mambu yai ya profete Yezaya tubaka yo lungaka: ‘Mfumu, nani kwikilaka nsangu na beto?’” (Yoane 12:37, 38; Yezaya 53:1) Bayuda vandaka kuyindula nde Mesia zolaka kukatula mbala mosi dikanda na bo na nsi ya luyalu ya ba Roma mpi kuvutula kimfumu ya kimpwanza ya Davidi na ntoto. Ngindu yai ya bantu mingi vandaka kundima, ata yo vandaka ya luvunu, kuvandaka kikuma mosi yina vandaka kusala nde bo kwikila ve na Yezu. Sambu Yezu kumonaka mpasi mpi kufwaka, Bayuda mingi lendaka kundima ve nde yandi vandaka Mesia. Kansi, Yezaya kutubaka na ntwala nde Mesia takutana ti bampasi na ntwala ya kukuma Ntotila.
Na mukanda ya Yezaya, Mesia ketuba na mbikudulu nde: “Mono ke pesa nima na mono na bayina ke bula mono, . . . mono ke bumba ilungi na mono ve na bayina ke bula mono ti kulosila mono mate.” Matayo ketubila mambu yina kusalamaka ntangu bo vandaka kusambisa Yezu: “Bo losilaka yandi mate, bo bulaka yandi makofi. Bantu ya nkaka bulaka yandi bambata.” (Yezaya 50:6; Matayo 26:67) Yezaya kusonikaka nde: “Bo vandaka kumonisa yandi mpasi mingi, kansi yandi ndimaka yo kaka, yandi vandaka kutuba kima ve.” Yo yina, ntangu Pilate kuyulaka Yezu bangyufula sambu na mambu yina Bayuda kufundaka yandi, “Yesu vutulaka ata kima ve; yo yina guvernere yitukaka mpenza.”—Yezaya 53:7; Matayo 27:12-14; Bisalu 8:28, 32-35.
Mambu ya Metala Lufwa ya Mesia. Mbikudulu ya Yezaya kulandaka na kulungana na lufwa ya Yezu, mpi nkutu na nima na yo. Yezaya kutubaka nde: “Bo timunaka maziamu na yandi kisika mosi ti bantu ya mbi, bo zikaka yandi na kati ya bamvwama.” (Yezaya 53:9) Inki mutindu mbikudulu yai ya kemonana bonso nde yo ketuba mambu ya kewakana ve zolaka kulungana? Ntangu Yezu kufwaka, bo tulaka yandi na zulu ya nti na katikati ya babandi zole. (Matayo 27:38) Kansi na nima, Yozefi ya bwala Arimatea, yina kuvandaka ti kimvwama mingi, kutulaka nitu ya Yezu na maziamu ya mpa yina yandi timunaka na ditadi. (Matayo 27:57-60) Nsukansuka, lufwa ya Yezu kulungisaka mosi na kati ya mambu ya kuluta mfunu ya mbikudulu ya Yezaya. Yezaya kutubaka mutindu yai na yina metala Mesia: “Muntu na mono ta baka kilo ya mbi ya bantu mingi, ebuna sambu na yandi, muntu ya masonga, mono ta lolula bo. Mpidina yandi ta zaba nde yandi me mona bampasi na mpamba ve.” Ya kyeleka, lufwa ya Yezu kupesaka nkudulu sambu na kukatula kizitu ya masumu na zulu ya bantu yonso ya kwikama.—Yezaya 53:8, 11; Roma 4:25.
Bambikudulu Yina Kulunganaka Mpenza
Sambu na kumonisa na nsadisa ya Masonuku nani kele Mesia, bantumwa mpi Yezu yandi mosi kuvutukilaka mbikudulu ya Yezaya mbala mingi kuluta konso mukanda yankaka ya Biblia. Kansi, mukanda ya Yezaya mpamba ve kutubaka na ntwala mambu yina takwisa. Bambikudulu mingi yankaka ya Masonuku ya Kiebreo mpi kulunganaka na Yezu, na Kimfumu na yandi, mpi na mambu ya mbote yina Kimfumu tasala na bilumbu kekwisa.a (Bisalu 28:23; Kusonga 19:10) Inki vandaka kumonisa nde bambikudulu yai zolaka kulungana mpenza? Yezu kuzabisaka bawi na yandi ya Bayuda: “Beno banza ve nde mono me kwisaka sambu na kufwa Bansiku ya Moize ti malongi ya baprofete [disongidila, Masonuku ya Kiebreo]. Mono me kwisaka ve sambu na kufwa yo kansi sambu na kutendula yo mpenza. Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Ntangu yonso ya zulu ti ntoto ke zinga, bo lenda katula ata mambu mosi ya fioti ve na Bansiku; yo ta vanda mpidina tii na nsuka ya mambu yonso.”—Matayo 5:17, 18.
Yezu kumonisaka mpi kulungana ya bamikudulu ya Biblia na mambu yina vandaka kusalama na nzyunga na yandi, mpi yina zolaka kusalama na bilumbu kekwisa. (Daniele 9:27; Matayo 15:7-9; 24:15) Dyaka, Yezu ti balongoki na yandi kutubaka na ntwala mambu yina zolaka kusalama na nima ya bilumbu na bo, mpi mambu mingi ya beto kemona ya kesalama bubu yai kele na kati ya mambu yango. Disolo yina kelanda tatadila kulungana ya mbikudulu ya Biblia ya mambu yai ti yankaka, mpi yina tasalama na bilumbu kekwisa.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Sambu na kuzaba mambu mingi ya metala bambikudulu yina kulunganaka na Yezu, tala mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? na lutiti 200, yina Bambangi ya Yehowa mebasisaka.
[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]
“Mwana-nkento yina me zabaka ntete bakala ve . . . ta buta mwana-bakala”
[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]
“Mono ke bumba ilungi na mono ve na bayina ke bula mono ti kulosila mono mate”