Inki Nge Tafuta Sambu na Kulanda na Kuzinga?
“Nki kima muntu lenda futa sambu na kubaka diaka moyo na yandi?”—MAT. 16:26.
1. Sambu na nki Yezu kubuyaka dibanza ya Piere na ngolo yonso?
NTUMWA PIERE kuyitukaka mingi na mambu ya yandi waka. Ntwadisi na yandi ya zola, Yezu Kristu, vandaka kutuba “mbote-mbote” nde ntama mingi ve yandi zolaka kumona mpasi mpi kufwa! Na nima, Piere, yina vandaka mbala yankaka ti bangindu ya mbote, kunganinaka Yezu nde: “Mfumu, Nzambi kukeba nge na mambu yina! Yo ta bwila nge ve!” Yezu pesaka Piere nima mpi kutalaka balongoki yina yankaka. Ntembe kele ve nde bo mpi kuvandaka ti dibanza yina ya mbi. Na nima yandi songaka Piere nde: “Nge Satana, katuka awa na meso na mono! Nge ke zola kukanga mono nzila, sambu nge ke banza mabanza ya kinzambi ve kansi mabanza ya kimuntu.”—Mar. 8:32, 33; Mat. 16:21-23.
2. Inki mutindu Yezu kutendulaka mambu yina longoki ya kyeleka fwete lungisa?
2 Yo lenda vanda nde bangogo ya Yezu ya kulandaka kusadisaka Piere na kubakisa kikuma ya Yezu kubuyaka mabanza na yandi na ngolo yonso. Yezu “bingaka bantu mingi ti balonguki na yandi” mpi yandi tubaka nde: “Kana muntu zola kwisa kulanda mono, yandi lenda yindula diaka ve luzingu na yandi mosi; kansi yandi kubaka [nti na yandi ya mpasi], yandi kwisa kulanda mono. Sambu konso muntu yina zola kugulusa moyo na yandi, yandi ta vidisa yo; kansi konso muntu yina ta vidisa moyo na yandi sambu na mono ti sambu na nsangu ya mbote, yandi ta gulusa yo.” (Mar. 8:34, 35) Awa Yezu kusadilaka ngogo “moyo” sambu na kutubila “luzingu.” Ya kyeleka, yandi vandaka ya kuyilama kaka ve sambu na kutambika luzingu na yandi kansi yandi vandaka mpi kuvingila nde bantu yina kulandaka yandi zolaka kuvanda ya kuyilama na kutambika luzingu na bo na kisalu ya Nzambi. Kana bo salaka mpidina, bo zolaka kubaka matabisi mingi.—Tanga Matayo 16:27.
3. (a) Inki bangyufula Yezu kuyulaka bawi na yandi? (b) Ziku ngyufula ya zole ya Yezu kuyibusaka bawi na yandi inki?
3 Na dibaku yina mosi, Yezu kuyulaka bangyufula zole ya kepusa na kuyindula: “Nki mfunu muntu na kuvanda na bima yonso ya nsi-ntoto, kana yandi kuvidisa moyo na yandi?” mpi, “Nki kima muntu lenda futa sambu na kubaka diaka moyo na yandi?” (Mar. 8:36, 37) Mvutu na ngyufula ya ntete kele pwelele sambu na bantu. Yo ke na mfunu ve kana muntu kuzwa bima yonso ya nsi-ntoto kansi yandi vidisa luzingu to moyo na yandi. Bima ya kinsuni kele mfunu kaka kana muntu kele na luzingu sambu na kusadila yo. Yo lenda vanda nde ngyufula ya zole ya Yezu, “Nki kima muntu lenda futa sambu na kubaka diaka moyo na yandi?” kuyibusaka bawi na yandi mambu yai ya luvunu yina Satana kutubaka na bilumbu ya Yobi: “Yonso ya muntu kele na yo yandi tapesa yo sambu na moyo na yandi.” (Yobi 2:4, NW) Sambu na bantu yankaka yina kesambilaka ve Yehowa, bangogo ya Satana lenda vanda ya kyeleka. Bantu mingi kesalaka konso kima yina, mu mbandu kufwa konso munsiku yina, kaka sambu na kulanda kuzinga. Kansi, Bakristu ketadilaka ve mambu mutindu yina.
4. Sambu na nki bangyufula ya Yezu kele ti ntendula ya mudindu sambu na Bakristu?
4 Beto mezaba nde Yezu kukwisaka ve na ntoto sambu na kupesa beto mavimpi, kimvwama, mpi luzingu ya nda na ntoto yai. Yandi kwisaka kukangudila beto nzila ya kuzinga kimakulu na nsi-ntoto ya mpa, mpi beto kebakaka kivuvu ya luzingu yina na valere mingi. (Yoa. 3:16) Mukristu tabakisa nde ngyufula ya ntete ya Yezu ketendula nde, “Inki mfunu muntu na kuvanda ti bima yonso ya nsi-ntoto, kana yandi vidisa kivuvu na yandi ya luzingu ya mvula na mvula?” Mvutu kele nde, Yo kele na mfunu ve ata fyoti. (1 Yoa. 2:15-17) Sambu na kusadisa beto na kubaka mvutu na ngyufula ya zole ya Yezu, beto lenda kudiyula nde, ‘Tii na nki kiteso mono kele ti luzolo ya kuditambika bubu yai sambu na kutanina kivuvu na mono ya kuzinga na ntoto ya mpa?’ Mvutu na beto na ngyufula yai, mutindu yo kemonana na luzingu na beto, kemonisa ngolo ya kivuvu yina na ntima na beto.—Fwanisa ti Yoane 12:25.
5. Inki mutindu beto lenda baka dikabu ya luzingu ya mvula na mvula?
5 Ya kyeleka, Yezu vandaka kutuba ve nde beto lenda baka luzingu ya mvula na mvula na ngolo na beto mosi. Luzingu, ata luzingu na beto ya nkufi na ngidika yai ya bima, kele dikabu. Beto lenda sumba yo ve to kusala konso kima yina sambu beto fwana na kubaka yo. Nzila mosi kaka ya beto lenda baka dikabu ya luzingu ya mvula na mvula kele ‘kutula ntima na Yezu Kristu’ mpi na Yehowa, muntu yina “ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi” na masonga yonso. (Gal. 2:16; Baeb. 11:6) Kansi, lukwikilu fwete monana na bisalu, sambu “lukwikilu ya kukonda bisalu kele ya kufwa.” (Yak. 2:26, NW) Yo yina, kana beto yindulula dyaka na ngyufula ya Yezu, beto fwete tadila mbote-mbote tii na nki kiteso beto kele ti luzolo ya kuyambula ngidika yai ya bima mpi nki beto kele ti luzolo ya kusala na kisalu ya Yehowa sambu na kumonisa nde lukwikilu na beto kele mpenza ya moyo.
“Kristo Vandaka Kusosa Ve Kumona Kiese Kaka Yandi Mosi”
6. Inki vandaka kubaka kisika ya ntete na luzingu ya Yezu?
6 Na kisika ya kutula meso na mambu yina nsi-ntoto ya bilumbu na yandi lendaka kupesa, Yezu kutulaka dikebi na bima ya mfunu mpi kubuyaka mpukumuna ya kuzwa bima mingi ya kinsuni. Luzingu na yandi kuvandaka luzingu ya kuditambika mpi ya bulemfu na Nzambi. Na kisika ya kudisepedisa, yandi tubaka nde: “Mono ke salaka mambu yina ke pesaka [Nzambi] kiese.” (Yoa. 8:29) Tii na nki kiteso Yezu kuvandaka ti luzolo ya kusala mambu sambu na kusepedisa Nzambi?
7, 8. (a) Inki kibansa Yezu kusalaka, mpi nki lufutu yandi bakaka? (b) Inki ngyufula beto fwete kudiyula?
7 Kilumbu mosi, Yezu kusongaka balongoki na yandi nde: “Mwana-muntu . . . kwisaka ve sambu bantu kusadila yandi, kansi yandi kwisaka sambu na kusadila bantu ti na kupesa bo moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.” (Mat. 20:28) Ntete, ntangu Yezu yantikaka kukebisa balongoki na yandi nde ntama ve yandi zolaka ‘kupesa moyo na yandi,’ Piere kusongaka yandi nde Nzambi takeba yandi. Kansi, Yezu kusobaka ve. Yandi pesaka na luzolo yonso moyo to luzingu na yandi ya kukuka sambu na bantu. Sambu na luzingu na yandi ya kukonda bwimi, Yezu kubongisaka makwisa na yandi. Nzambi kufutumunaka yandi mpi ‘kutombulaka yandi’ na diboko na yandi ya kitata. (Bis. 2:32, 33) Na mutindu yina yandi kumaka mbandu ya mbote mpenza sambu na beto.
8 Ntumwa Polo kulongisilaka Bakristu ya Roma na “kusosa ve kumona kiese kaka” bo mosi mpi yandi yibusaka bo nde ata “Kristo vandaka kusosa ve kumona kiese kaka yandi mosi.” (Roma 15:1-3) Kana mpidina, tii na nki kiteso beto tasadila ndongisila yai ya ntumwa kupesaka mpi kuditambika na mbandu ya Kristu?
Yehowa Kezolaka Beto Pesa Yandi Bima na Beto ya Kuluta Mbote
9. Inki Mukristu kesalaka ntangu yandi kekudipesaka na Nzambi?
9 Na Izraele ya ntama, Nsiku ya Moize vandaka kulomba nde bampika ya Baebreo kukatuka na kimpika na mvula ya nsambwadi ya kimpika na bo to na mvula ya Yubile. Kansi, bo vandaka ti nsola yankaka. Kana mpika mosi kezola mfumu na yandi, yandi lenda pona na kubikala mpika na nzo yina luzingu na yandi ya mvimba. (Tanga Kulonga 15:12, 16, 17.) Beto salaka nsola ya mutindu mosi ntangu beto kudipesaka na Nzambi. Beto ndimaka na luzolo yonso na kusala luzolo ya Nzambi, kansi ve na kulanda bangindu na beto mosi. Kana beto kesala mpidina, beto tamonisa zola na beto ya mudindu sambu na Yehowa mpi mpusa na beto ya kusadila yandi kimakulu.
10. Na nki mutindu beto kele bima ya Nzambi, mpi nki mutindu dyambu yina fwete monana na bangindu mpi bisalu na beto?
10 Kana nge ke na kulonguka Biblia ntangu yai ti Bambangi ya Yehowa, kezabisaka bankaka nsangu ya mbote, mpi kevukanaka na balukutakanu ya Bukristu, beto kesikisa nge. Beto ketula ntima nde ntama mingi ve nge tawa mpusa ya kudipesa na Yehowa mpi kuyula ngyufula yai ya muntu ya Etiopia kuyulaka Filipi: “Nki mambu ta kanga mono nzila na kubaka mbotika?” (Bis. 8:35, 36) Na nima, bangwisana na nge ti Nzambi tavanda bonso ya Bakristu yina Polo kusonikilaka nde: “Beno mosi beno kele bantu ya beno mosi ve . . . Nzambi sumbaka beno na ntalu mingi.” (1 Kor. 6:19, 20) Yo vanda kivuvu na beto kele ya kukwenda na zulu to ya kuzinga na ntoto, kana beto mekudipesaka na Yehowa, yandi kele Mfumu na beto. Yo yina, yo kele mfunu mpenza na kufwa bampusa ya bwimi mpi kuyambula kukuma “bampika ya bantu”! (1 Kor. 7:23) Beto kele mpenza ti dibaku ya nene ya kuvanda bansadi ya kwikama sambu Yehowa kusadila beto mutindu yandi mezola!
11. Inki kimenga bo kesyamisa Bakristu na kupesa, mpi yo ketendula mpenza inki, mutindu bo memonisa yo na bimenga yina vandaka kupesama na Nsiku ya Moize?
11 Polo kulongisilaka bampangi Bakristu nde, beno “kudipesa beno mosi na Nzambi bonso makabu ya menga, makabu ya kufwa ve kansi ya moyo, sambu na kusadila yandi ti kupesa yandi kiese.” (Roma 12:1) Ziku bangogo yina kuyibusaka Bakristu ya Bayuda bimenga yina bo vandaka kupesa na lusambu na bo na ntwala nde bo kuma balongoki ya Yezu. Yo fwete vanda nde bo zabaka nde na Nsiku ya Moize, yo vandaka kulomba nde bambisi ya bo kepesa na mesa-kimenga ya Yehowa kuvanda ya kitoko mpenza. Nzambi vandaka kubuya bambisi ya mbi. (Mal. 1:8, 13) Yo kele mpi mutindu mosi ntangu beto kepesaka nitu na beto bonso ‘makabu ya moyo.’ Beto kepesaka Yehowa bima na beto ya kuluta mbote, kansi ve yina kebikalaka na nima ya kulungisa bampusa na beto. Ntangu beto kekudipesaka na Nzambi, beto kepesaka yandi “moyo” na beto yonso, to luzingu na beto, disongidila ngolo, bima, mpi mayele na beto. (Kol. 3:23) Dyambu yai ketendula mpenza inki?
Sadila Ntangu na Nge na Mayele
12, 13. Inki kele mutindu mosi ya beto lenda pesa Yehowa bima na beto ya kuluta mbote?
12 Mutindu mosi ya kupesa Yehowa bima na beto ya kuluta mbote kele kusadila ntangu na beto na mayele. (Tanga Efezo 5:15, 16.) Yo kelombaka kudiyala. Bupusi ya nsi-ntoto mpi kukonda kukuka kepusaka beto na kusadila ntangu kaka sambu na mambote na beto mosi. Ya kyeleka, “sambu na konso kima kele ti ntangu ya kutulama,” yika mpi ntangu ya kubaka mupepe mpi kusala kisalu ya kinsuni sambu na kusadisa beto na kulungisa mikumba na beto ya Bukristu. (Lo. 3:1, NW) Kansi, Mukristu ya mekudipesaka fwete vanda ti bukatikati mpi kusadila ntangu na yandi ti mayele.
13 Ntangu Polo kwendaka na Atene, yandi monaka nde “bantu yonso ya Atene ti banzenza yina vandaka kuzinga na bwala yina, bo vandaka kulutisa ntangu na bo kaka na kutuba to na kuwa mambu ya mpa.” (Bis. 17:21) Bubu yai mpi, bantu mingi kebebisaka ntangu na bo. Na kati ya bansaka ya bubu yai beto lenda tanga kutala televizio, kusala bansaka ya video, mpi kusadila Internet. Kele ti bima mingi kibeni yina lenda katula dikebi na beto mpi kusala nde beto bebisa ntangu na beto. Kana beto kudipesa na bansaka yina, beto lenda tula dyaka ve dikebi na bampusa na beto ya kimpeve. Beto lenda yantika nkutu na kukwikila nde beto kele ti mambu mingi ya kusala mpi mpila kele ve ya kulungisa ‘mambu ya kuluta mfunu,’ disongidila mambu ya ketadila lusambu ya Yehowa.—Filp. 1:9, 10.
14. Inki bangyufula beto fwete tadila na dikebi yonso?
14 Yo yina, nge nsadi ya Yehowa ya mekudipesaka, kudiyula nde, ‘Keti kutanga Biblia, kuyindulula, mpi kisambu kevandaka na manaka na mono ya konso kilumbu?’ (Nk. 77:13; 119:97; 1 Tes. 5:17) ‘Keti mu kebumbaka ntangu sambu na kuyidika balukutakanu ya Bukristu? Keti mu kesyamisaka bankaka na kupesaka bakomantere na balukutakanu?’ (Nk. 122:1; Baeb. 2:12) Ndinga ya Nzambi ketuba nde Polo ti banduku na yandi kulutisaka “bilumbu mingi” mpi “bo vandaka kutuba na kikesa yonso” na kiyeka ya Yehowa. (Bis. 14:3) Keti nge lenda soba mambu ya luzingu na nge sambu na kulutisa ntangu mingi na kisalu ya kusamuna, ziku kusala bonso mupasudi-nzila?—Tanga Baebreo 13:15.
15. Inki mutindu bankuluntu kesadilaka ntangu na bo na mayele?
15 Ntangu ntumwa Polo ti babakala yankaka ya kwikama kwendaka kutala dibundu ya Bukristu ya Antioshe, “bo vandaka kuna bilumbu mingi ti” balongoki sambu na kupesa bo kikesa. (Bis. 14:28) Mutindu mosi bubu yai, bankuluntu ya zola kesadilaka ntangu na bo mingi sambu na kupesa bankaka kikesa. Katula kisalu na bo ya kusamuna, bankuluntu kesalaka ngolo sambu na kugungula mameme, kusosa yina mevila, kusadisa yina kebela, mpi kulungisa mikumba mingi yankaka na dibundu. Kana nge kele mpangi-bakala ya mebakaka mbotika, keti luzingu na nge kepesa nge nzila ya kusala ngolo sambu na kulungisa mambu ya bo kelombaka sambu na kubaka mikumba ya ngika?
16. Tanga mwa mitindu yina beto lenda sadila “bampangi na beto bakristo” mambu ya “mbote.”
16 Bantu mingi mezwaka kyese na kupesa lusadisu na bantu yina kuvidisaka bima na bisumbula ya lugangu to yina bantu kebasisaka. Mu mbandu, mpangi-nkento mosi ya bamvula kiteso ya 65 ya kesalaka na Betele kusalaka banzyetelo mingi ya nda sambu na kupesa lusadisu ya mutindu yina. Sambu na nki yandi sadilaka bilumbu na yandi ya konzie na mutindu yina? Yandi ketuba nde: “Ata mu zabaka ve kusala ata kisalu mosi ya sikisiki, yo vandaka dibaku ya mbote ya kusala konso kima yina vandaka mfunu. Mu bakaka kikesa mingi na kumona lukwikilu ya ngolo ya bampangi na mono yina kuvidisaka bima mingi ya kinsuni.” Dyaka, na ntoto ya mvimba, mafunda ya bampangi kesadisaka na kutunga Banzo ya Kimfumu mpi Banzo ya Balukutakanu ya Nene. Kana beto kesala bisalu yai, beto kesadila “bampangi na beto bakristo” mambu ya “mbote” kukonda bwimi.—Gal. 6:10.
“Mono Ta Vandaka ti Beno Bilumbu Yonso”
17. Inki bibansa nge tasala sambu na luzingu ya mvula na mvula?
17 Ntama mingi ve kimvuka ya bantu yina mekabwanaka ti Nzambi tafwa. Beto mezaba ve mpenza ntangu yina yo tasalama. Kansi, beto mezaba nde “nsonga ya insi-ntoto ke na kubaluka” (NW) mpi “ntangu me bika diaka mingi ve.” (Tanga 1 Korinto 7:29-31.) Dyambu yai kepesa ntendula mingi na ngyufula yai ya Yezu: “Nki kima muntu lenda futa sambu na kubaka diaka moyo na yandi?” Ntembe kele ve nde beto tasala konso kibansa yina Yehowa kelomba beto sambu na kubaka “moyo ya kieleka.” (1 Tim. 6:19) Ya kyeleka, yo kele mfunu mpenza na kulanda ndongisila ya Yezu ya ‘kulanda yandi’ kukonda kulemba mpi “kusosa [ntete] Kimfumu.”—Mat. 6:31-33; 24:13.
18. Beto lenda tula ntima na nki, mpi sambu na inki?
18 Yo kevandaka ve ntangu yonso pete na kulanda Yezu. Mpi kaka mutindu Yezu kukebisaka, bantu yankaka mefwaka na ngidika yai ya bima sambu na yo. Ata mpidina, bonso Yezu, beto kebuyaka mpukumuna ya kuyindula nde ‘Nzambi takeba beto.’ Beto kekwikilaka na lusilu yai ya yandi pesaka balongoki na yandi ya kupakulama ya mvu-nkama ya ntete: “Mono ta vandaka ti beno bilumbu yonso tii na nsuka ya ntoto.” (Mat. 28:20) Yo yina, bika beto sadila, na kiteso yina mefwana mpenza, ntangu ti mayele na beto na kisalu ya santu. Kana beto sala yo, beto tamonisa ntima ya beto ketulaka nde Yehowa tatanina beto na mpasi ya nene to tapesa beto luzingu na ntoto ya mpa. (Baeb. 6:10) Ebuna beto tamonisa mutindu beto kebakaka mpenza dikabu ya luzingu na valere.
Inki Kele Bamvutu na Nge?
• Inki mutindu Yezu kumonisaka luzolo ya kuyituka ya kusadila Nzambi mpi bantu?
• Sambu na nki muntu fwete kudibuya, mpi nki mutindu bo kesalaka yo?
• Na Izraele ya ntama, Yehowa vandaka kundima kaka bimenga ya nki mutindu, mpi nki mutindu dyambu yai ketwadisaka beto bubu yai?
• Na nki mitindu beto lenda sadila ntangu na beto na mayele?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 26]
Yezu vandaka kusala ntangu yonso mambu yina kepesaka Nzambi kiese
[Kifwanisu ya kele na lutiti 28]
Bantu ya Izraele ya ntima mbote vandaka kupesa bima na bo ya kuluta mbote sambu na kupesa maboko na lusambu ya kyeleka
[Bifwanisu ya kele na lutiti 29]
Beto kepesaka Nzambi kiese kana beto kesadila ntangu na beto na mayele