Keti Nzambi Kekwisa Na Kisika Ya Ntete Na Kati Ya Dibuta Na Beno?
“Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso.”—MARKO 12: 29, 30.
LONGI ya nsiku mosi kuyufulaka Yezu nde: “nki nsiku me luta mfunu?” Na kisika ya kupesa ngindu na yandi mosi, Yezu kupesaka mvutu na ngyufula na yandi na kusadilaka Ndinga ya Nzambi ya kele na Kulonga 6:4, 5. Yandi kuvutulaka nde: “Nsiku ya ntete ya kuluta mfunu yo yai: ‘Beno bantu ya Israele, beno wa! [Yehowa Nzambi na beto, kele Yehowa mosi, NW]. Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso, na mabanza na nge yonso ti na ngolo na nge yonso.’ ”—Marko 12:28-30.
2 Sambu na kulemfukila yina ya Yezu kebinga nsiku ya ntete—ya kuluta mfunu—yau kelomba nde beto kusala ntangu yonso mambu ya keyangidika Yehowa. Yezu kusalaka yau, ata nkutu na okazio mosi ntumwa Piere kubuyaka kulanda nkadilu ya Yezu, mpi na okazio ya nkaka bampangi na yandi mosi kibeni kusalaka mutindu mosi. (Matayo 16:21-23; Marko 3:21; Joane 8:29) Inki nge tasala kana nge kudimona na mvwandilu ya mutindu mosi? Yindula kana bamambere ya dibuta kezola nde nge kuyambula kulonguka na nge ya Biblia mpi kinduku na nge ti Bambangi ya Yehowa. Keti nge tatula Nzambi na kisika ya ntete na kusalaka yina keyangidika yandi? Keti Nzambi kekwisaka na kisika ya ntete, ata nkutu ntangu bamambere ya dibuta lenda kutelamanina bikesa na nge sambu na kusadila yandi?
Mutambu ya Luteleminu ya Dibuta
3 Yezu kuvwezaka ve mpasi ya lenda kubasika ntangu bantu ya nkaka na kati ya dibuta ketelamanina mambere yina kendima malongi na yandi. Yezu kutubaka nde: “Bambeni ya konso muntu ta vanda bantu yina kele na fami na yandi mosi.” Kansi, ata nkutu malanda ya mpasi ya mutindu yina, Yezu kumonisaka nani fwete kukwisa na kisika ya ntete na kutubaka nde: “Muntu yina ke zolaka tata na yandi to mama na yandi kansi ke zolaka mono ve, yandi me lunga ve na kuvanda muntu na mono; muntu yina ke zolaka mwana na yandi ya bakala to mwana na yandi ya nkento kansi yandi ke zolaka mono ve, yandi me lunga ve na kuvanda muntu na mono.” (Matayo 10:34-37) Beto ketula Yehowa Nzambi na kisika ya ntete na kulandaka malongi ya Mwana na yandi, Yezu Kristu, yina kele “kifwani [ya Nzambi] mpenza.”—Baebreo 1:3, NW; Yoane 14:9.
4 Na okazio ya nkaka ntangu Yezu vandaka kutubila mambu ya melombama mpenza sambu na kuvanda landi na yandi ya kyeleka, yandi kutubaka nde: “Konso muntu yina ke kwisa na mono, yandi lunga kuvanda mulonguki na mono ve kana yandi me [yina, NW] ve tata na yandi, mama na yandi, nkento na yandi, bana na yandi, bampangi na yandi ya babakala to ya bankento; nkutu yandi fweti [kuyina moyo na yandi mosi, NW].” (Luka 14:26) Yezu vandaka kutuba kibeni ve nde beto fwete kuyina bamambere ya dibuta na beto na sansa ya kyeleka, sambu yandi kutumaka bantu na kuzola ata bambeni na bau. (Matayo 5:44) Kansi, awa Yezu zolaka kutuba nde balandi na yandi fwete kuzola bamambere ya dibuta ndambu kuluta mutindu bau kezola Nzambi. (Fwanisa ti Matayo 6:24.) Na kutubaka ti mbakisa yina, Biblia ketuba nde Yakobi “[kuyinaka, NW]” Lea mpi kuzolaka Rashele, yau vandaka kutendula nde yandi zolaka ve Lea kiteso mosi ti mpila ya yandi zolaka mpangi na yandi ya nkento, Rashele. (Kuyantika 29:30-32) Ata nkutu “moyo” to luzingu na beto mosi, Yezu kutubaka nde, yau fwete kuyinama, to kuzolama ndambu, kuluta Yehowa!
5 Bonso Ngangi mpi Mupesi ya Luzingu, Yehowa mefwana na kubaka kudipesa ya kekatuka na bansadi na yandi yonso. (Kusonga 4:11) Polo kusonikaka nde: “Mono ke fukama na meso ya . . . tata, [na yina mabuta yonso na zulu ti na ntoto fwete kupesa zina na yau, NW].” (Efezo 3:14, 15) Yehowa kugangaka ngidika ya dibuta na mutindu mosi ya kitoko kibeni, na mpila nde bamambere ya dibuta kuvanda ti zola ya kyeleka bamosi sambu na bankaka. (1 Bantotila 3:25, 26; 1 Tesalonika 2:7) Kansi, Satana Dyabulu, kebebisaka na mayele ya mbi yonso zola ya dibuta yai ya kyeleka, yina kelomba nsatu ya kuyangidika bantu ya zolwa. Yandi kekumisa luteleminu ya dibuta ngolo, mpi bamingi kemona yau lukakilu na kubikala ya kusyaminina sambu na kyeleka ya Biblia na ntangu ya kununga yau.—Kusonga 12:9, 12.
Kununga Lukakilu
6 Inki nge tasala kana nge mepusama na ngolo na kusala nsola na kati ya kuyangidika Nzambi to kuyangidika mambere ya dibuta? Keti nge tayindula nde Nzambi kezola ve nde beto kulonguka Ndinga na yandi mpi kusadila bansiku na yau kana kusala mutindu yina kenata kukonda kuwakana na dibuta? Kansi, yindula sambu na yau. Kana nge kubikisa mpi kuyambula kulonguka na nge ya Biblia to kinduku na nge ti Bambangi ya Yehowa, inki mutindu bantu ya zolwa tabakisa nde nzayilu ya kyeleka ya Biblia kele dyambu mosi ya ketadila luzingu to lufwa?—Yoane 17:3; 2 Tesalonika 1:6-8.
7 Beto lenda kupesa mbandu ya mvwandilu ya mutindu yai: Mbala ya nkaka mambere mosi ya dibuta kele na mpusa ya ngolo kibeni ya kunwa malafu ya ngolo. Keti kuvila to kulolula dyambu na yandi ya metala kunwa tanatina yandi mpenza mambote? Keti yau tavanda mbote na kutanina ngemba na kubikisaka mpi na kukondaka kusala ata kima mosi na yina metala dikambu yango? Ve, ngatu nge tandima nde yau tavanda kuluta mbote na kumeka kusadisa yandi na kununga dikambu na yandi ya kunwa, ata nkutu yau ketendula kununga na kikesa yonso makasi na yandi mpi masokisa. (Bingana 29:25) Mutindu mosi, kana nge kezolaka mpenza bamambere ya dibuta na nge, nge tayambula ve bikesa na bau kukanga nge nzila na kulonguka Biblia. (Bisalu 5:29) Nge tasadisa bau na kundima nde kulanda malongi ya Kristu ketendula luzingu na beto kibeni, kaka na kusyamininaka ngolo.
8 Kutula Nzambi na kisika ya ntete lenda kuvanda mpasi bantangu ya nkaka. Kansi, yibuka nde, Satana mpi kutudilaka Yezu lukakilu sambu na kusala luzolo ya Nzambi. Kansi, yandi kuyambulaka ve ata fyoti; yandi kuvibidilaka ata nkutu na kulakana na zulu ya nti ya mpasi sambu na beto. Biblia ketuba nde: “Yezu Kristu [kele] Ngulusi na beto. Yandi kufwaka sambu na beto.” (Tito 3:6; 1 Tesalonika 5:10) Keti beto kele na ntonda mutindu Yezu kupesaka ve nzila na luteleminu? Sambu yandi kuvibidilaka lufwa ya kimenga, beto kele ti kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula na kati ya inza ya mpa ya lunungu na kumonisaka lukwikilu na menga na yandi ya kutyamukaka.—Yoane 3:16, 36; Kusonga 21:3, 4.
Nsendo ya Nene ya Lenda Kubakama
9 Keti nge mebakisa nde nge mpi lenda kuvanda ti dikabu na kusadila bankaka, mpi bampangi na nge ya zolwa? Ntumwa Polo kusyamisaka Timoteo nde: “Vanda ngolo na mambu yina [ya bau kulongaka nge]. Sambu, kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.” (1 Timoteo 4:16) Timoteo kuzingaka na dibuta mosi ya kukabwana, Tata na yandi muntu ya Greki, kuvandaka ve nkwikidi. (Bisalu 16:1; 2 Timoteo 1:5; 3:14) Ata nkutu beto kezaba ve kana tata ya Timoteo kukumaka mukristu, yau kemonana bonso nde yandi kukumaka yau, na kutadila nkadilu ya mbote ya nkento na yandi, Enise mpi Timoteo.
10 Masonuku kesonga nde babakala ti bankento yina kesimbaka kyeleka ya Biblia na nsyaminina yonso lenda kusadisa na kugulusa bankwelani na bau ya kukonda lukwikilu na kusadisaka bau na kukuma bankwikidi. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Bakala yina kele mukristo, kana yandi ke na nkento yina kele mukristo ve, ebuna nkento yango ke ndimaka na kuzinga ti yandi, bakala yina fweti fwa [makwela] ve ti nkento yina. Mutindu mosi, nkento yina kele mukristo, kana yandi ke na bakala yina kele mukristo ve, ebuna bakala yango ke ndimaka kuzinga ti yandi, nkento yina fweti fwa [makwela] ve ti bakala yina. Ebuna nge mukristo ya nkento, nki mutindu nge lenda zaba nde nge ta gulusa bakala na nge? To nge mukristo ya bakala nki mutindu nge lenda zaba nde nge ta gulusa nkento na nge?” (1 Korinto 7:12, 13, 16) Ya kyeleka, ntumwa Piere kutendulaka inki mutindu bankento lendaka kugulusa babakala na bau, na kusyamisaka bau nde: “Beno fweti lemfukila babakala na beno, sambu, kana babakala na beno ya nkaka ke ndimaka ve nsangu ya Nzambi, bo ta baka lukwikilu sambu na bikalulu na beno ya mbote.”—1 Piere 3:1.
11 Na bamvula ya mekatuka kuluta, mafunda ya bantu mingi kukumaka Bambangi ya Yehowa na nima ya bangonda mpi nkutu bamvula ya kutelamanina kisalu ya Bukristu ya bampangi na bau Bambangi. Nsendo ya inki mutindu yau kele sambu na Bakristu yina kusikilaka ya kusyaminina, mpi lusakumunu ya inki mutindu na kuvanda mutelemini ya ntama! Ti kudila na ndinga na yandi, Mukristu nkuluntu mosi ya bamvula 74 kutubaka nde: “Mono ketondaka mbala mingi nkento na mono ti bana na mono sambu na kukangama ti kyeleka na bamvula yina ya mono kutelamininaka bau.” Yandi kutubaka nde bamvula tatu yandi kubuyaka na ntu ngolo yonso na kupesa nkento na yandi nswa ya kutubila yandi mambu ya metala Biblia. Yandi ketuba nde: “Kansi yandi vandaka kupona ntangu ya mono lendaka kundima, mpi yandi yantikaka na kutela mono kimbangi ntangu yandi vandaka kudipa makulu na mono. Ntonda ya inki mutindu mono kele na yau na mpila yandi kupesaka ve nzila na luteleminu na mono!”
12 Bakala ya nkaka ya kutelamaninaka nkento na yandi kusonikaka nde: ‘Mono vandaka mbeni ya kuluta ngolo ya nkento na mono sambu, na nima ya yandi kuzwaka kyeleka, mono vandaka kusosila yandi, mpi beto vandaka kuswana konso kilumbu; disongidila, mono vandaka kuyantika maswana konso kilumbu. Kansi, yonso kuvandaka mpamba; nkento na mono kukangamaka na Biblia. Na yau, bamvula kumi na zole kulutaka na ndwanisa na mono ya ngolo kontre kyeleka mpi kontre nkento ti mwana na mono. Sambu na bau zole, mono vandaka Dyabulu kibeni.’ Nsukansuka, bakala yantikaka na kufimpa luzingu na yandi. Yandi kutendulaka nde: ‘Mono monaka inki mutindu mono vandaka muntu ya mbi. Mono ketanga Biblia, mpi na nsadisa ya malongi na yau, mono kele ntangu yai Mbangi ya mebakaka mbotika.’ Yindula nsendo ya nene ya nkento yina, ee, ya ‘kugulusa bakala na yandi, na nzila ya kuvibidila luteleminu na yandi bamvula 12!
Beto Baka Dilongi ya Kekatuka na Yezu
13 Dilongi ya nene ya babakala ti bankento fwete kubaka na luzingu ya Yezu kele yina ya bulemfu na Nzambi. Yezu kutubaka nde: “[Mono kesalaka ntangu yonso mambu ya keyangidikaka yandi, NW], sambu mono ke zolaka ve kusala mambu na luzolo na mono mosi, kansi na luzolo ya muntu yina tindaka mono.” (Yoane 5:30; 8:29) Ata nkutu ntangu Yezu kumonaka dyambu ya kuswaswana ya luzolo ya Nzambi yina keyangidika yandi ve, yandi kuvandaka na bulemfu. Yandi kusambaka nde: “Kana nge zola, katula mono na mpasi yai.” Kansi yandi kuyikaka nswalu nde: “Kansi kulanda luzolo na mono ve, kansi luzolo na nge.” (Luka 22:42) Yezu kulombaka ve tata na yandi na kusoba luzolo na Yandi; yandi kumonisaka nde yandi zolaka mpenza Nzambi na kundimaka na bulemfu yonso konso kima yina kuvandaka luzolo ya Nzambi sambu na yandi. (1 Yoane 5:3) Na kutulaka ntangu yonso luzolo ya Yehowa na kisika ya ntete, mutindu Yezu kusalaka, yau kele mfunu mpenza na kununga kaka na luzingu ya nge mosi ve kansi mpi na makwela mpi na luzingu ya dibuta. Tadila sambu na inki yau kele mpila yina.
14 Mutindu beto kutubilaka yau na ntwala, kana bankwikidi ketula Nzambi na kisika ya ntete, bau kesosaka na kusikila ti bankwelani ya kukonda lukwikilu mpi bau kekukaka mbala mingi na kusadisa bau na kukota na ndonga sambu na luguluku. Ata nkutu ntangu bankwelani yonso zole kele bankwikidi, makwela na bau lenda kuvanda ve mutindu ya bau keyindudila. Sambu na bankadilu ya masumu, babakala ti bankento kevandaka ve ntangu yonso ti mabanza ya kufuluka na zola mosi sambu na ya nkaka. (Roma 7:19, 20; 1 Korinto 7:28) Bankaka kekwendaka nkutu ntama na kusosaka kubaka nkwelani ya nkaka, ata nkutu bau kele ve ti kikuma ya Masonuku ya kufwila makwela. (Matayo 19:9; Baebreo 13:4) Bau keyindulaka nde sambu na bau yina kele dyambu ya kuluta mbote, nde luzolo ya Nzambi sambu na babakala ti bankento kubikala kumosi kele dyambu ya mpasi mingi. (Malashi 2:16; Matayo 19:5, 6) Na ntembe ve, yai kele mutindu ya nkaka ya bangindu ya bantu kansi ya Nzambi ve.
15 Lutaninu ya inki mutindu yau kele na kutula Nzambi na kisika ya ntete! Bankwelani ya kesalaka mutindu yina tameka na kubikala kumosi mpi tabongisa makambu na bau na kusadilaka ndongisila ya Ndinga ya Nzambi. Na yau, bau takuditanina na mitindu yonso ya bampasi ya kebasikaka ntangu luzolo na yandi kelandamaka ve. (Nkunga 19:7-11) Dyambu yai kemonana na mbandu mosi ya bankwelani ya batoko yina, ntangu bau kukumaka penepene na kufwa makwela na bau, bau kubakaka lukanu ya kulanda ndongisila ya Biblia. Bamvula mingi na nima ntangu nkento kuyindulaka kyese ya yandi kuvandaka na yau na makwela na yandi, yandi kutubaka nde: “Mono fwete kuvanda na ntoto mpi mono kudila ntangu mono ketadila mpila ya mono zolaka kuzinga ya kukabwana ti bakala na mono bamvula yai yonso. Na nima mono kesamba Yehowa Nzambi mpi ketonda yandi sambu na ndongisila mpi lutwadisu na yandi ya kunataka beto kumosi na ngwisana ya kyese ya mutindu yai.”
Babakala, Bankento—Beno Fulula Kristu!
16 Yezu, yina vandaka kutula ntangu yonso Nzambi na kisika ya ntete, kubikaka mbandu mosi ya mbote sambu na babakala mpi bankento, mpi bau tasala mbote na kutula dikebi ya ngolo na yau. Babakala mesyamisama na kufulula mutindu Yezu kesadilaka lutwadisu ya kufuluka na zola na zulu ya bamambere ya dibundu ya Bukristu. (Efezo 5:23) Mpi bankento Bakristu lenda kulanda mbandu ya Yezu ya bulemfu ya kukuka sambu na Nzambi.—1 Korinto 11:3.
17 Biblia ketuma nde: “Beno babakala, beno zola bankento na beno mutindu Kristo zolaka Dibundu ntangu yandi fwaka sambu na yo.” (Efezo 5:25) Mutindu ya kuluta mfunu ya Yezu kumonisaka zola sambu na dibundu ya balandi na yandi kuvandaka na kuvandaka nduku na bau ya ngolo. Yezu kutubaka nde: “Mono ke binga beno banduku, sambu mono me zabisaka beno mambu yonso ya mono waka na Tata na mono.” (Yoane 15:15) Yindula ntangu yonso ya Yezu kulutisaka na kusolula ti balongoki na yandi—masolo mingi, mingi mpenza ya yandi kusolulaka ti bau—mpi ntima ya yandi vandaka kutudila bau! Keti yai kele ve mbandu ya kuluta mbote sambu na babakala?
18 Yezu vandaka kutudila balongoki na yandi ya zulu ya ntoto dikebi ya kyeleka mpi yandi vandaka ti zola ya kyeleka sambu na bau. (Yoane 13:1) Ntangu malongi na yandi kuvandaka ve pwelele sambu na bau, yandi vandaka kubaka ntangu na kingenga na nzizidi yonso sambu na kutendudila bau mambu. (Matayo 13:36-43) Babakala, keti mambote ya kimpeve ya nkento na nge kele na mfunu ya kiteso mosi sambu na nge? Keti nge kelutisaka tangu ti yandi, na kundimaka nde beno zole kele ti bakyeleka ya Biblia pwelele na mabanza mpi na ntima na beno? Yezu vandaka kufidisa bantumwa na yandi na kisalu ya kusamuna, mbala ya nkaka na kulongaka mosi mosi na kati na bau na kingenga. Keti nge kefidisaka nkento na nge na kisalu, na kuvukanaka na bamvutukilu ya nzo na nzo mpi na kutwadisaka balongoki ya Biblia?
19 Mingimingi, na mutindu na yandi ya kusala na twala ya bifu ya bantumwa na yandi, Yezu kupesaka mbandu ya mbote kibeni sambu na babakala. Na ntangu ya madya na yandi ya nsuka ti bantumwa na yandi, yandi kukaka kumona mpeve mosi ya kimbanda ya vandaka kuvutuka mbala na mbala. Keti yandi kunganinaka bau na mutindu mosi ya mbi? Ve, kansi yandi kuyobisaka makulu ya mosi mosi na kati na bau. (Marko 9:33-37; 10:35-45; Yoane 13:2-17) Keti nge kemonisaka nzizidi ya mutindu yina na nkento na nge? Na kisika ya kubokuta na yina metala lebakana ya kevutukaka mbala na mbala, keti nge kemekaka na kusadisa yandi na nzizidi yonso mpi kesimbaka ntima na yandi na nsadisa ya mbandu na nge? Yau kemonanaka nde bankento kendimaka zola ya mawa ya mutindu yina, ya kyeleka, mutindu bantumwa kusalaka.
20 Bankento mpi fwete kutadila mbandu ya Yezu, yina kuvilaka ve ata fyoti nde “mfumu ya Kristu kele Nzambi.” Yandi vandaka kulemfukila ntangu yonso Tata na yandi ya mazulu. Mutindu mosi, bankento fwete kuvila ve ata fyoti nde “mfumu ya nkento kele bakala” ee, nde babakala na bau kele bamfumu na bau. (1 Korinto 11:3; Efezo 5:23) Ntumwa Piere kusyamisaka bankento na kutadila mbandu ya “[bankento ya santu, NW]” ya ntangu ya ntama, mingimingi ya Sara, yina “vandaka kulemfuka na Abrahami, yandi vandaka kubinga yandi nde: ‘Mfumu na mono.’ ”—1 Piere 3:5, 6.
21 Ya kyeleka, Sara kuyambulaka nzo ya kitoko na kati ya mbanza ya kimvwama sambu na kuzinga na batenta na kati ya nsi ya bunzenza. Sambu na inki? Keti sambu yandi vandaka kuzola luzingu ya mutindu yina? Ngatu ve. Sambu bakala na yandi kulombaka yandi na kukwenda? Na ntembe ve, yai kuvandaka dyambu mosi ya kyeleka, sambu Sarah vandaka kuzola mpi kuzitisa Abrahami sambu na bankadulu na yandi ya kinzambi. (Kuyantika 18:12) Kansi kikuma ya nene ya yandi kukwendilaka ti bakala na yandi kuvandaka zola na yandi sambu na Yehowa mpi mpusa ya kyeleka ya kulanda lutwadisu ya Nzambi. (Kuyantika 12:1) Yandi kuyangalalaka na kulemfukila Nzambi. Na ndambu ya nkaka, Nkento ya Loti kudyengisaka mbundu na kusala luzolo ya Nzambi mpi kutalaka na nima bima ya yandi kubikisaka na mbanza na yandi ya Sodomi ti bwimi yonso. (Kuyantika 19:15, 25, 26; Luka 17:32) Nsuka ya mpasi ya inki mutindu yai sambu na makwela yina, yonso yina sambu na nkolama na yandi na zambi!
22 Na yau, bonso bakala to nkento, yau kele mfunu na nge kudiyufula nde: ‘Keti Nzambi kekwisaka na kisika ya ntete na dibuta na beto? Keti mono kesala mpenza ngolo sambu na kulungisa kiyeka ya Nzambi kupesaka mono? Keti mono kesala kikesa ya kyeleka sambu na kuzola nkwelani na mono mpi kusadisa yandi na kubaka to na kusikila na ngwisana ya mbote ti Yehowa? Na mabuta mingi, bana mpi kele. Beto tatadila na nima kiyeka ya bibuti mpi mfunu ya kutula Nzambi na kisika ya ntete sambu na bau zole ti bana na bau.
[Study Questions]
1. Sambu na inki yau kele mfunu nde beto kuzola Yehowa?
2. (a) Inki luteleminu kulombamaka nde Yezu kununga? (b) Inki lenda kukumisa yau mbala ya nkaka mpasi sambu na kuyangidika Yezowa?
3. (a) Inki lenda kuvanda bansukilu ya malongi ya Yezu sambu na dibuta? (b) Inki mutindu bamambere ya dibuta lenda kumonisa na nani bau kele na zola ya kuluta mingi?
4. (a) Yezu kutubaka nde inki vandaka kulombama na kuvanda landi na yandi? (b) Na inki sansa Bakristu fwete kuyina bamambere ya dibuta na bau?
5. Inki mutindu Satana kebebisaka ngidika ya dibuta na mayele ya mbi?
6, 7. (a) Inki mutindu bamambere ya dibuta lenda kusadisama sambu na kundima mfunu ya kulonguka Biblia mpi kinduku ya Bukristu? (b) Inki mutindu beto lenda kumonisa nde beto kezolaka mpenza bamambere ya dibuta na beto?
8. Inki mutindu beto kebakaka mambote na dyambu ya kemonisa nde Yezu kusalaka luzolo ya Nzambi na kwikama yonso?
9. (a) Inki mutindu Bakristu lenda kuvukana na kusadila bankaka? (b) Inki kuvandaka mvwandilu ya dibuta ya Timoteo?
10. Inki Bakristu lenda kusala sambu na mambote ya bankwelani na bau ya kukonda lukwikilu?
11, 12. (a) Inki nsendo mafunda ya Bakristu mebakaka, mpi inki bau kusalaka sambu na kubaka yau? (b) Ta eksperiansi ya mambere ya dibuta mosi yina kubakaka nsendo sambu na mvibudulu ya kwikama.
13. (a) Inki dilongi ya kuluta nene babakala ti bankento fwete kubaka na nkadilu ya luzingu ya Yezu? (b) Inki mutindu bantu yina kemonaka mpasi na kulemfukila luzolo ya Nzambi kebaka mambote na mbandu ya Yezu?
14. Inki mutindu Bakristu ya nkaka keyindulaka na mutindu mosi ya mbote ve?
15. Sambu na inki kutula Nzambi na kisika ya ntete kele lutaninu?
16. Inki mbandu Yezu kupesaka sambu na babakala ti bankento?
17, 18. Na inki mitindu Yezu kupesaka mbandu ya mbote sambu na babakala?
19. Inki mutindu mpila ya Yezu kusadilaka ti balebakana ya bantumwa na yandi yina vandaka kuvutuka mbala na mbala kepesa mpi mbandu sambu na babakala?
20. Inki bankento Bakristu fwete kuvila ve ata fyoti, mpi nani kepesa mbandu sambu na bau?
21. Sambu na inki makwela ya Abrahami ti Sara kunungaka kansi ya Loti ti nkento na yandi kunungaka ve?
22. (a) Inki mutindu bamambere ya dibuta tasala fimpa ya bau mosi na mayele yonso? (b) Inki beto tatadila na kulonguka ya kelanda?
[Caption on page 1]
[Bangyufula]
[Caption on page 22]
[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 22]
Inki mutindu Sara kusadisaka sambu na kununga ya makwela na yandi?
[Caption on page 1]
Keti Nge Keyibuka?
◻ Inki lenda kuvanda bansukilu ya malongi ya Yezu sambu na mabuta mingi?
◻ Inki nsendo mafunda ya Bakristu ya kusyamininaka kubakaka?
◻ Inki tasadisa bankwelani na kubuya mansoni mpi kufwa makwela?
◻ Inki babakala lenda kulonguka na mambu ya Yezu?
◻ Inki mutindu babakala lenda kusadisa na kyese ya makwela?