“Luguluku na Beno Me Finama”!

 1. Inki mambu salamaka na mvu 66 T.B.? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

YINDULA nde nge kele Mukristu yina ke zinga na Yeruzalemi na mvu 66 T.B. Mambu mingi ke salama na kisika yina nge kele. Ntete, Florus, guvernere mosi ya Roma me baka na ngolo batalanta 17 na kesi ya makabu ya tempelo. Na mbala mosi, Bayuda me wa makasi, mpi me fwa basoda mingi ya Roma yina kwisaka na Yeruzalemi mpi bo ke lomba kimpwanza. Kansi kukonda kusukinina bantu ya Roma me telamina diambu yina. Bangonda tatu na nima, basoda 30 000, yina kele na nsi ya kiyeka ya Cestius Gallus, guvernere mosi ya Roma yina ke talaka Siria, me kwisa na Yeruzalemi. Basoda ya Roma me ziunga bibaka ya Yeruzalemi mpi Bayuda me kwenda kubumbana na tempelo. Na nima, Basoda ya Roma ke sosa kubuka bibaka ya lupangu ya tempelo! Bantu yonso ya mbanza ke wa boma. Inki mutindu nge ta kudiwa ntangu nge ke mona mambu yai ke salama?

 2. Yo lombaka nde Bakristu kusala nki na mvu 66 T.B., mpi nki mutindu bo zolaka kusala yo?

² Ntembe kele ve nde nge ke yibuka mambu yina Yezu tubaka yina kele na Evanzile ya Luka: “Ntangu beno ta mona basoda me ziunga Yeruzalemi, beno zaba nde kufwa na yo me finama.” (Luka 21:20) Kansi, nge lenda kudiyula nde, ‘Inki mutindu mono lenda lemfuka na bantuma mpi na lukebisu yai ya Yezu?’ Yezu tubaka diaka nde: “Ebuna, bika nde bantu yina kele na Yudea yantika kutina na bangumba, bika nde bantu yina kele na kati na yo kubasika, mpi bika nde bantu yina kele na babwala ya pene-pene kukota ve na kati na yo.” (Luka 21:21) Inki mutindu nge lendaka kubasika na Yeruzalemi na ntangu yina Basoda vandaka me ziunga mbanza? Kansi, diambu mosi ya kuyituka ke salama. Nge ke mona Basoda ya Roma me yantika kuvutuka! Mutindu Yezu tubilaka yo na ntwala, bo ‘me kumisa mvita na bo nkufi.’ (Mat. 24:22) Ntangu yai, nge me zwa dibaku ya kulemfuka na bantuma ya Yezu. Mbala mosi, nge ti Bakristu ya nkaka ya kwikama ya Yeruzalemi mpi ya babwala yina kele na nziunga na yo, beno me sabuka Nzadi ya Yordani mpi me kwenda na bangumba.a Na nima, na mvu 70 T.B., kimvuka ya nkaka ya basoda ya Roma me kwenda na Yeruzalemi mpi me fwa yo. Kansi, nge me guluka sambu nge lemfukaka na bantuma ya Yezu.

 3. Inki mambu ya me fwanana ti yina kuminaka Bakristu ya mvu-nkama ya ntete beto ta kutana ti yo ntama mingi ve, mpi nki beto ta tadila na disolo yai?

³ Kubika fioti kibeni, beto yonso ta kutana ti mambu ya mutindu mosi ti yina salamaka na Yeruzalemi. Yezu kebisaka Bakristu na yina me tala lufwa ya Yeruzalemi kaka ve, kansi yandi sadilaka mpi mambu yina salamaka na mvu-nkama ya ntete sambu na kumonisa mambu yina ta salama na nsungi ya “mpasi ya nene.” (Mat. 24:3, 21, 29) Kansi, diambu ya kiese kele nde “kibuka mosi ya nene” ya bantu ta guluka na mpasi yai ya ta salama na ntoto ya mvimba. (Tanga Kusonga 7:9, 13, 14.) Inki Biblia ke zabisa beto na yina me tala mambu yai ya ta salama na bilumbu ke kwisa? Beto fwete tula dikebi ya mingi na mvutu ya ngiufula yai, sambu yo ta sadisa beto na kuguluka. Bika beto tadila ntangu yai na bunda bupusi yina mambu yai ya ta salama na bilumbu ke kwisa kele ti yo na luzingu ya konso muntu.

 4. Inki mutindu mpasi ya nene ta yantika?

⁴ Inki mutindu mpasi ya nene ta yantika? Mukanda ya Kusonga ke pesa mvutu na ngiufula yai ntangu yo ke monisa mutindu lufwa ya ‘Babilone ya Nene’ ta salama. (Kus. 17:5-7) Yo me fwana kibeni nde Biblia kufwanisa mabundu yonso ya luvunu ti nkento ya ndumba! Bamfumu ya mabundu me salaka bangwisana ti bamfumu ya nsi-ntoto yai ya mbi. Na kisika ya kupesa maboko na kwikama yonso na Yezu mpi na Kimfumu na yandi, bo ke pesaka maboko na baluyalu ya bana ya bantu mpi ke fwaka minsiku ya Nzambi sambu bamfumu ya luyalu kundima bo mpi kupesa bo maboko. Lusambu na bo kele ve ya bunkete bonso ya Bakristu yina Nzambi me tulaka mafuta, ya kele bonso bamwense. (2 Bak. 11:2; Yak. 1:27; Kus. 14:4) Kansi, nani ta fwa mabundu yonso ya luvunu ya kele bonso nkento ya ndumba? Yehowa Nzambi ta tula “dibanza na yandi” na bantima ya “bibongo kumi” ya “mbisi mosi ya mfinda ya mbwaki ya ngolo.” Bibongo yai ke monisa bangolo yonso ya politiki yina ke pesa maboko bubu yai na Nations-Unies, yina Biblia ke binga “mbisi mosi ya mfinda ya mbwaki ya ngolo.”​—Tanga Kusonga 17:3, 16-18.

5, 6. Sambu na nki beto ke tuba nde bantu yonso ya mabundu ya luvunu ta fwa ve ntangu bo ta fwa Babilone ya Nene?

⁵ Keti beto fwete tuba nde, bantu yonso ya mabundu ya luvunu ta fwa ntangu bo ta fwa Babilone ya Nene? Yo ke monana mutindu yina ve. Na nsadisa ya mpeve santu, profete Zakaria sonikaka mambu yina ta salama na ntangu yina. Biblia ke tuba sambu na muntu mosi yina vandaka ntete na dibundu ya luvunu nde: “Yandi ta tuba nde: ‘Mono kele profete ve, mono kele muntu ya kusalaka bilanga. Luzingu na mono ya mvimba kele kaka na bilanga.’ Kana muntu kuyula yandi nde: ‘A sambu na nki bamputa yai na nitu na nge?’ yandi ta vutula nde: ‘Bo bulaka mono na nzo ya nduku na mono.’” (Zek. 13:4-6) Nkutu, yo ke monana nde, bamfumu ya mabundu ya nkaka ta yambula mabundu na bo mpi ta tuba kibeni nde bo vandaka ve na mabundu yina ya luvunu.

⁶ Inki ta kumina bansadi ya Nzambi na ntangu yina? Yezu tubaka nde: “Ya kieleka, kana bo kumisaka ve bilumbu yina nkufi, ata nsuni mosi ve zolaka kuguluka; kansi sambu na bantu yina bo me solaka, bo ta kumisa bilumbu yina nkufi.” (Mat. 24:22) Mutindu beto monaka yo na ntwala, na mvu 66 T.B., bo ‘kumisaka mpasi yina nkufi.’ Yo sadisaka “bantu yina bo me solaka,” disongidila Bakristu yina bo me tulaka mafuta, na kubasika na mbanza mpi na babwala yina kele na nziunga na yo. Mutindu mosi mpi, bo ta ‘kumisa nkufi’ kitini ya ntete ya mpasi ya nene yina ke kwisa sambu na “bantu yina bo me solaka.” Nzambi ta pesa ve nswa nde bangolo ya politiki, disongidila “bibongo kumi,” kufwa bansadi na yandi. Mvita yina ta vanda nkufi, ebuna mwa ngemba ta kota.

7, 8. Inki dibaku beto ta vanda ti yo na nima ya lufwa ya mabundu ya luvunu, mpi nki mutindu bansadi ya kwikama ya Nzambi ta monisa nde bo me swaswana ti bantu ya nkaka?

⁷ Inki ta salama na nima ya lufwa ya mabundu ya luvunu? Yo ta vanda ntangu ya kumonisa mambu yina kele kibeni na bantima na beto. Bantu mingi ta sosa lutaninu na bangidika ya bana ya bantu yina Biblia ke fwanisa ti “matadi ya nene ya bangumba.” (Kus. 6:15-17) Kansi na mutindu ya kifwani, bansadi ya Nzambi ta sosa lutaninu na kisika yina Yehowa ta pesa bo. Na mvu-nkama ya ntete, mwa ngemba yina kotaka na nima ya luyantiku ya mpasi vandaka ve sambu nde Bayuda mingi kukuma Bakristu. Yo vandaka ntangu sambu Bayuda yina vandaka dezia Bakristu kulemfuka na ntuma ya Yezu ya kubasika na Yeruzalemi. Mutindu mosi mpi, beto lenda vingila ve nde, nsungi ya mwa ngemba yina ta kota ta vanda nsungi yina bantu mingi ta kuma Bambangi ya Yehowa. Kansi, yo ta vanda dibaku sambu na Bakristu yonso ya kieleka na kumonisa zola na bo na Yehowa mpi kupesa bampangi ya Kristu maboko.​—Mat. 25:34-40.

⁸ Ata beto ke bakisa ve na sikisiki mambu yonso yina ta salama na nsungi ya kumekama, beto ke yindula nde, yo ta vanda nsungi mosi yina ta lomba nde beto sala bibansa mingi. Na mvu-nkama ya ntete, sambu na kuguluka yo lombaka nde Bakristu kundima kuvidisa bima na bo mpi kukanga ntima na bampasi yina kuminaka bo. (Mar. 13:15-18) Keti beto ta ndima kuvidisa bima na beto ya kinsuni sambu na kubikala ya kwikama? Keti beto ta ndima kusala konso diambu yina Yehowa ta lomba beto sambu na kumonisa kwikama na beto na yandi? Kuvila ve nde, na ntangu yina, beto mpamba ta landa mbandu ya profete Daniele ya kulanda kusambila Nzambi na beto ata na ntwala ya bampasi.​—Dan. 6:10, 11.

9, 10. (a) Inki nsangu bansadi ya Nzambi ta zabisa na nsungi ya mpasi ya nene? (b) Inki mambu bambeni ya bansadi ya Nzambi ta sala?

⁹ Nsungi yina ta vanda ve ntangu ya kulonga ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu.’ Sambu ntangu ya kulonga nsangu ta vanda me luta, mpi “nsuka” ta vanda me kwisa! (Mat. 24:14) Ntembe kele ve nde, bansadi ya Nzambi ta zabisa nsangu mosi ya lusambisu ya ngolo. Ziku, nsangu yina ta vanda sambu na kumonisa nde nsi-ntoto ya Satana me kuma kibeni na nsuka. Biblia ke fwanisa nsangu yai ti mvula ya nene ya matadi, yo ke tuba nde: “Mvula ya nene ya matadi katukaka na zulu mpi nokilaka bantu, konso ditadi vandaka ti kizitu kiteso ya talanta mosi, ebuna bantu vwezaka Nzambi sambu na mpasi ya mvula ya matadi, sambu mpasi yina vandaka ya kuluta ngolo kibeni.”​—Kus. 16:21.

¹⁰ Bambeni na beto ta wa nsangu yina ya ngolo. Na nsadisa ya mpeve santu, Ezekiele tendulaka mambu yina Gogi ya Magogi, disongidila kimvuka ya bantu ya makanda ta sala: “Mfumu Nzambi ke tuba na Gogi nde: ‘Kana ntangu yina kulunga, mambu ta kwisila nge na ntu ebuna nge ta yantika kuyindula kusala mambu ya mbi. Nge ta tuba nde nge ta kota na ntoto yina ke na muntu ya kusadisa yo ve, kisika bantu ke zinga na ngemba mpenza, bibaka ya nda kele ve na babwala ti bakielo ya bibende sambu na kutanina yo. Nge ta yiba-yiba bima ya bantu yina ke zinga na babwala yina vandaka ntete mayumbu. Bo katulaka bo na bantoto ya nkaka bo kwisa kutula bo kisika mosi, ebuna ntangu yai bo ke na bambisi ti bima mingi, bo ke zinga na kisika mosi ya bantoto yonso ke kutakanaka.’” (Ezek. 38:10-12) Na mutindu ya kimpeve, bansadi ya Nzambi ta vanda na kingenga mpi ta zinga na bumosi bonso bantu yina bo me tula na “kisika mosi ya bantoto yonso ke kutakanaka.” Mpusa ya ngolo ya bantu ya makanda ta vanda ya kunwanisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi banduku na bo.

11. (a) Inki beto fwete vila ve na mambu yina ta salama na nsungi ya mpasi ya nene? (b) Inki ta vanda mawi ya bantu ntangu bo ta mona bidimbu na zulu?

¹¹ Ntangu beto ke longuka mambu yai ya ta salama na bilumbu ke kwisa, beto fwete simba nde Ndinga ya Nzambi ke monisa ve na sikisiki yonso ndonga yina mambu ta salama. Yo ke monana nde mambu ya nkaka ta salama ve na ndonga yina Biblia ke tubilaka yo, disongidila nde ndonga na yo ta soba. Ntangu Yezu tubilaka mbikudulu na yandi ya nsuka ya ngidika yai ya bima, yandi tubaka nde: “Bidimbu ta vanda na ntangu, na ngonda, mpi na bambwetete, mpi na ntoto makanda ta mona mpasi mingi sambu yo ta zaba ve kima ya kusala sambu na makelele ya ngolo ya nzadi-mungwa mpi kunikana na yo, mpi bantu ta bwa ngambu sambu na boma mpi sambu bo ke vingila mambu yina ta kwisa kubwa na ntoto ya mvimba, sambu bangolo ya zulu ta nikana. Ebuna bo ta mona Mwana ya muntu ke kwisa na kati ya dituti ti ngolo mpi nkembo ya nene.” (Luka 21:25-27; tanga Marko 13:24-26.) Ntangu mambu yai ta lungana, keti bantu ta mona kibeni bidimbu ya kieleka na zulu? Beto ke vingila kumona mutindu mambu ta salama. Kansi, yo vanda mambu ta salama nki mutindu, bidimbu yina ta pesa bambeni ya Nzambi boma mpi ta yangisa bo.

12, 13. (a) Inki ta salama ntangu Yezu ta kwisa “ti ngolo mpi nkembo ya nene”? (b) Inki bansadi ya Nzambi ta sala na ntangu yina?

¹² Inki ta salama ntangu Yezu ta kwisa “ti ngolo mpi nkembo ya nene”? Yandi ta pesa matabisi na bantu ya kwikama mpi ta pesa ndola na bantu ya kukonda kwikama. (Mat. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Evanzile ya Matayo ke monisa nde, ntangu Yezu vandaka kutubila mambu yina ta monisa kukwisa na yandi, yandi sukisaka disolo na yandi na kingana ya mameme mpi bankombo, yandi tubaka nde: “Ntangu Mwana ya muntu ta kwisa na nkembo na yandi ti bawanzio yonso kumosi ti yandi, yandi ta vanda na zulu ya kiti na yandi ya kimfumu ya nkembo. Ebuna bo ta vukisa makanda yonso na ntwala na yandi, mpi yandi ta kabula bantu na bimvuka zole, kaka mutindu ngungudi ke kabulaka mameme ti bankombo. Mpi yandi ta tula mameme na diboko na yandi ya kitata kansi bankombo na diboko na yandi ya kimama.” (Mat. 25:31-33) Inki mambu yandi ta zabisa bantu yina yandi ta tula na ndonga ya mameme mpi bayina yandi ta tula na ndonga ya bankombo? Kingana na yandi ke suka na bangogo yai: “Mpi bantu yai [bankombo] ta kwenda na lufwa ya mvula na mvula, kansi bantu ya lunungu na luzingu ya mvula na mvula.”​—Mat. 25:46.

¹³ Bantu yina ta vanda na ndonga ya bankombo ta sala nki ntangu bo ta wa nde “lufwa ya mvula na mvula” ke vingila bo? Bo “ta kudibula na mawa.” (Mat. 24:30) Kansi na ntangu yina, bampangi ya Kristu mpi banduku na bo ya kwikama ta sala nki? Sambu bo ta tula ntima na bo ya mvimba na Yehowa mpi na mwana na yandi Yezu Kristu, bo ta sala mambu yina Yezu zabisaka bo: “Ntangu mambu yai ta yantika na kubwa, beno telama ya kusungama mpi beno tedimisa ba-ntu na beno sambu luguluku na beno me finama.” (Luka 21:28) Ya kieleka, bansadi ya Nzambi ta wa ve boma sambu bo me zaba nde bo ta guluka.

14, 15. Inki kisalu ya kuvukisa ta salama na nima ya luyantiku ya mvita ya Gogi ya Magogi, mpi yo ke tendula nki?

¹⁴ Inki ta salama ntangu Gogi ya Magogi ta yantika kunwanisa bansadi ya Nzambi? Evanzile ya Matayo mpi ya Marko ke tubila diambu yina ta salama: “[Mwana ya muntu] ta tinda bawanzio mpi ta vukisa bantu yina yandi me solaka katuka na mipepe iya, katuka na nsuka ya ntoto tii na nsuka ya zulu.” (Mar. 13:27; Mat. 24:31) Kuvukisa yai ke tadila ve kidimbu ya ntete ya bo ke tulaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta, yina bo yantikaka kubaka banda na mvu 33 T.B., yo kele mpi ve kidimbu ya nsuka yina ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto ta baka. (Mat. 13:37, 38) Ndambu ya Bakristu yai ta baka kidimbu ya nsuka na ntwala nde mpasi ya nene kuyantika. (Kus. 7:1-4) Kansi kuvukisa yai ke tendula nki? Yo kele ntangu ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto ta baka matabisi na bo ya kukwenda na zulu. (1 Bate. 4:15-17; Kus. 14:1) Diambu yai ta salama ntangu fioti na nima ya luyantiku ya mvita ya Gogi ya Magogi. (Ezek. 38:11) Ebuna, bangogo yai ya Yezu ta lungana: “Na ntangu yina, bantu ya lunungu ta sema ngolo kibeni bonso ntangu na Kimfumu ya Tata na bo.”​—Mat. 13:43.b

¹⁵ Keti yo ke tendula nde Bakristu yina bo me tuluka mafuta ta kwenda na zulu ti nitu ya kimuntu? Bantu mingi ya mabundu ya Kikristu ke yindulaka nde bo ta nata Bakristu na zulu ti nitu ya kinsuni. Bo ke yindulaka mpi nde bo ta mona Yezu ntangu yandi ta kwisa sambu na kuyala ntoto. Kansi, Biblia ke monisa pwelele nde “kidimbu ya Mwana ya muntu” ta monana na zulu mpi nde Yezu ta kwisa “na zulu ya matuti ya zulu ti ngolo mpi nkembo ya nene.” (Mat. 24:30) Bangogo yai ke monisa nde, bantu ta mona yandi ve. Diaka, Biblia ke tuba nde, “Nsuni mpi menga lenda baka ve kimfumu ya Nzambi.” Yo ke monisa nde ntete, bantu yina ta kwenda na zulu fwete “soba na mbala mosi, na kubweta ya disu, na mpungi ya nsuka.”c (Tanga 1 Bakorinto 15:50-53.) Yo yina, beto ke yindulaka ve nde Bakristu yonso ta kwenda na zulu. Kansi, beto ke zabaka nde, Yezu ta vukisa na mbala mosi ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto.

16, 17. Inki ta salama na ntwala nde makwela ya Mwana-Dimeme kusalama na zulu?

¹⁶ Ntangu Bakristu yonso 144 000 yina bo me tulaka mafuta ta kuma na zulu, bangidika ya nsuka ya makwela ya Mwana-Dimeme ta yantika. (Kus. 19:9) Kansi, diambu ya nkaka ta salama na ntwala nde nkinsi yai ya kiese kusalama. Kuvila ve nde, ntangu fioti na ntwala nde ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto kukwenda na zulu, Gogi ta nwanisa bansadi ya Nzambi. (Ezek. 38:16) Inki ta salama? Na ntoto, yo ta monana bonso nde bansadi ya Nzambi me konda lutaninu. Bo ta lemfuka na bantuma yina Yehowa pesaka na bilumbu ya Ntotila Yozafati: “Beno ta vanda na mfunu ya kunwanisa bo ve. Beno ta telama kaka pana, beno vingila, beno ta mona mutindu mono ta gulusa beno. Beno bantu ya Yuda ti ya Yeruzalemi, beno mona boma ve, beno tekita ve.” (2 Bans. 20:17) Kansi na zulu, mambu ta vanda mutindu ya nkaka. Kusonga 17:14 ke tubila mambu yina ta kumina bambeni ya bansadi ya Nzambi ntangu Bakristu yonso yina bo me tulaka mafuta ta kuma na zulu, yo ke tuba nde: “Bo ta nwana ti Mwana-Dimeme, kansi sambu yandi kele Mfumu ya bamfumu mpi Ntotila ya bantotila, Mwana-Dimeme ta nunga bo. Bantu yina kele ti yandi, yina bo me bingaka, me solaka, mpi kele ya kwikama ta nunga mpi.” Yezu ti bantu 144000 yina ta yala ti yandi na zulu ta gulusa bansadi ya Nzambi awa na ntoto.

¹⁷ Mvita ya Armagedoni ta pesa zina ya santu ya Yehowa lukumu. (Kus. 16:16) Na ntangu yina, bantu yonso yina ta vanda na ndonga ya bankombo “ta kwenda na lufwa ya mvula na mvula.” Mambi yonso ta mana mpi kibuka ya nene ya bantu ta guluka na Armagedoni, kitini ya nsuka ya mpasi ya nene. Na nima ya mambu yai yonso, makwela ya Mwana-Dimeme yina mukanda ya Kusonga ke tubila ta salama. (Kus. 21:1-4)d Nzambi ta sakumuna bantu yonso yina ta guluka mpi ta monisila bo zola ya mingi. Nkinsi ya makwela yina ta salama ta vanda kitoko kibeni! Beto ke vingila na kiese yonso kulungana ya mambu yai.​—Tanga 2 Piere 3:13.

18. Kuzaba mambu ya kiese yina ta salama na bilumbu ke kwisa fwete pusa beto na kubaka nki lukanu?

¹⁸ Kuzaba mambu yai ya kiese yina ta salama na bilumbu ke kwisa fwete pusa konso muntu na kusala nki? Na nsadisa ya mpeve santu ntumwa Piere sonikaka nde: “Sambu bima yai yonso fwete kuma bonso masa na mutindu yai, beno tadila mutindu ya bantu yina beno fwete vanda. Beno fwete vanda bantu ya bikalulu ya santu mpi kusala bisalu ya ke monisa kukangama na Nzambi, na ntangu beno ke vingila mpi ke yibuka ntangu yonso kukala ya kilumbu ya Yehowa, . . . Yo yina, bampangi ya mono ke zolaka mingi, sambu beno ke vingila mambu yai, beno sala ngolo kibeni sambu nsuka-nsuka yandi kwisa kukuta beno kukonda ditono, kukonda mvindu, mpi na ngemba.” (2 Pie. 3:11, 12, 14) Bika nde beto baka lukanu ya kubikala bunkete na kimpeve mpi kupesa maboko na luyalu ya Ntotila ya Ngemba.