Bambikudulu Vandaka Kutubila Ntetentete Kristu

“Kuta kimbangi na Yezu kele na kisina ya bambikudulu.”​—KUSONGA 19:10, NW.

1, 2. (a) Banda na mvu 29 ya T.B., yo lombaka nde bantu ya Izraele kubaka nki desizio? (b) Inki beto tatadila na disolo yai?

BETO kele na mvu 29 ya T.B. Bantu ya Izraele ketubila mingi Mesia yina Nzambi silaka. Kisalu ya Yoane Mbotiki kukumisaka dyaka ngolo mpusa ya bantu ya kuvingila Mesia. (Luka 3:15) Yoane kubuyaka nde yandi vandaka ve Kristu. Kansi, ntangu yandi tubilaka Yezu, muntu ya Nazareti, yandi tubaka nde: “Mono mpi ke zabisa beno nde yandi kele Mwana-Nzambi.” (Yoane 1:20, 34) Ntangu fyoti na nima, bibuka ya bantu yantikaka kulanda Yezu sambu na kuwa malongi na yandi mpi sambu yandi belula bo.

² Na bangonda yina kulandaka, Yehowa kupesaka banzikisa mingi ya metala Mwana na yandi. Bantu yina kulongukaka Masonuku mpi kumonaka mambu yina Yezu kusalaka, vandaka na kikuma ya mbote ya kutula lukwikilu na yandi. Kansi, bantu mingi ya Nzambi kusalaka na bo kuwakana kukwikilaka ve. Bantu fyoti mpamba kundimaka nde Yezu kele Kristu, Mwana ya Nzambi. (Yoane 6:60-69) Inki nge zolaka kusala kana nge zingaka na ntangu yina? Keti nge zolaka kundima Yezu bonso Mesia mpi kukuma longoki na yandi ya kwikama? Beto tadila banzikisa yina Yezu yandi mosi kupesaka yina vandaka kumonisa kana yandi vandaka nani ntangu bantu kufundaka yandi nde yandi mefwa nsiku ya Kisabatu, mpi beto tadila mpi banzikisa ya yandi pesaka na nima sambu na kukumisa ngolo lukwikilu ya balongoki na yandi ya kwikama.

Yezu Yandi Mosi Mepesa Banzikisa

 3. Inki mambu kupusaka Yezu na kupesa banzikisa ya kemonisa nde yandi vandaka Mesia?

³ Beto kele na nsungi ya Paki na mvu 31 ya T.B. Yezu kele na Yeruzalemi. Yandi mekatuka kubelula bakala mosi yina vandaka kubela bamvula 38. Kansi, Bayuda kunyokulaka Yezu sambu yandi salaka yo na kilumbu ya Kisabatu. Dyaka, bo fundaka yandi nde yandi vwezaka Nzambi mpi bo sosaka kufwa yandi sambu yandi bingaka Nzambi nde Tata na yandi. (Yoane 5:1-9, 16-18) Mambu yina Yezu kutubaka sambu na yandi mosi kepesa bikuma tatu ya ngolo yina zolaka kupusa konso Muyuda ya ntima ya masonga na kundima nde Yezu vandaka Mesia.

4, 5. Lukanu ya kisalu ya Yoane kuvandaka inki, mpi nki mutindu yandi lungisaka yo mbotembote?

⁴ Ntetentete, Yezu kutubilaka kimbangi ya Yoane Mbotiki, muntu ya kulongaka na ntwala na yandi. Yandi tubaka nde: “Beno tindaka bantu na beno na kwenda kuyula Yoane-Batiste, ebuna yandi tubaka kitemwe sambu na mambu ya kieleka. Yoane vandaka bonso mwinda ke pela; yo ke pesa nsemo. Beno ndimaka na kiese na kuvanda na nsemo na yandi mwa-ntangu fioti.”​—Yoane 5:33, 35.

⁵ Yoane Mbotiki vandaka ‘bonso mwinda kepela mpi kepesa nsemo’ sambu, na ntwala nde Herodi kutula yandi na boloko kukonda kikuma, yandi lungisaka kisalu ya Nzambi kupesaka yandi ya kuyidika nzila sambu na Mesia. Yoane kutubaka nde: “Mono kwisaka kubotika bantu na masa sambu na kusonga bantu ya Israele kana [Mesia] kele nani. . . . Mono monaka Mpeve-Santu ke katuka na zulu, [yo] ke kwisa kukulumuka bonso pizio, ebuna [yo] kwisa kuvanda na zulu ya ntu ya Yesu. Mono zabaka yandi ntete ve kana yandi kele nani, kansi Nzambi yina tindaka mono na kubotika bantu na masa yandi tubilaka mono nde: ‘Nge ta mona Mpeve-Santu ke kwisa kukulumuka, [yo] ta kwisa kuvanda na zulu ya ntu ya muntu mosi; yandi yina muntu ta botikaka bantu na Mpeve na mono.’ . . . ‘Mono monaka mambu yina, mono mpi ke zabisa beno nde yandi kele Mwana-Nzambi.’”a (Yoane 1:26-37) Yoane kumonisaka na sikisiki yonso nde Yezu kele Mwana ya Nzambi, Mesia ya lusilu. Kimbangi ya Yoane kuvandaka pwelele kibeni na mpila nde, kiteso ya bangonda nana na nima ya lufwa na yandi, Bayuda mingi ya ntima ya masonga kutubaka nde: “Mambu yonso ya yandi tubaka sambu na muntu yai kele ya kieleka.”​—Yoane 10:41, 42.

 6. Sambu na nki bimpa ya Yezu kundimisaka bantu nde Nzambi vandaka kusadisa yandi?

⁶ Na nima, Yezu kusadilaka dibanza yankaka sambu na kundimisa bo nde yandi vandaka Mesia. Yandi tubilaka bisalu ya mbote ya yandi salaka bonso nzikisa yina vandaka kumonisa nde Nzambi vandaka kusadisa yandi. Yandi tubaka nde: “Mono ke na kitemwe ya mfunu ya kuluta yina ya Yoane tubaka sambu na mono: Bisalu ya mono ke salaka, yina ya Tata me songaka mono na kusala, bisalu yina ke songaka kitemwe ya mbote sambu na mono; yo ke songaka nde Nzambi me tindaka mono.” (Yoane 5:36) Ata bambeni ya Yezu kukukaka ve kubuya nzikisa yai, sambu bimpa mingi kuvandaka na kati ya nzikisa yango. Na nima, bantu yankaka kuyulaka nde: “Nki beto fweti sala? Sambu muntu yina ke sala mambu mingi ya kuyituka!” (Yoane 11:47) Kansi, bantu yankaka dyaka kundimaka yandi mpi bo tubaka nde: “Ntangu Mesia ta kwisa, keti yandi ta luta muntu yai na kusala mambu ya kuyituka?” (Yoane 7:31) Bawi ya Yezu vandaka na pozisio ya mbote sambu na kumona bikalulu ya Tata na nzila ya Mwana.​—Yoane 14:9.

 7. Inki mutindu Masonuku ya Kiebreo keta kimbangi na Yezu?

⁷ Na nsuka, Yezu kubendaka dikebi na kimbangi mosi yina ata muntu mosi lenda buya ve. Yandi tubaka nde: “Mukanda ya Nzambi, . . . ke tubaka kitemwe sambu na mono!” Mpi yandi yikaka nde: “Kana ya kieleka beno kwikilaka Moize, beno zolaka kukwikila mono mpi, sambu yandi sonikaka mambu me tadila mono.” (Yoane 5:39, 46) Ya kyeleka, Moize vandaka na kati ya bambangi mingi yina kuzingaka na ntwala ya Kristu mpi yina kusonikaka mambu ya metala yandi. Na kati ya mambu ya bo sonikaka kele ti bambikudulu mingi mpi mambu mingi yina metala mabuta mutindu yo landanaka. Mambu yai yonso zolaka kusadisa bantu na kuzaba Mesia. (Luka 3:23-38; 24:44-46; Bisalu 10:43) Inki beto lenda tuba sambu na yina metala Nsiku ya Moize? Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Bansiku vandaka bonso ndesi sambu na kukeba beto tii kuna ya Kristo kumaka.” (Galatia 3:24) Ya kyeleka, “kuta kimbangi na Yezu kele na kisina [to, kele kikuma ya ntetentete, dibanza, to lukanu ya kutuba] ya bambikudulu.”​—Kusonga 19:10, NW.

 8. Sambu na nki Bayuda mingi kukwikilaka ve na Mesia?

⁸ Keti banzikisa yai yonso: kimbangi ya ngolo ya Yoane, bisalu ya ngolo mpi bikalulu ya kinzambi ya Yezu yandi mosi, mpi kimbangi ya nene ya Masonuku, zolaka kundimisa nge ve nde Yezu kele Mesia? Konso muntu yina vandaka na zola ya kyeleka ya Nzambi mpi ya Ndinga na yandi zolaka kubakisa dyambu yai kukonda mpasi mpi kukwikila na Yezu nde yandi kele Mesia ya lusilu. Kansi, bantu ya Izraele kuvandaka ve na zola ya mutindu yina. Yezu kusongaka bambeni na yandi nde: “Mono zaba nde beno ke zolaka Nzambi na ntima na beno ve.” (Yoane 5:42) Na kisika ya ‘kusosa lukumu yina kekatukaka na Nzambi mosi kaka,’ bo vandaka ‘kusosa lukumu yina kekatukaka na kati na bo mosi.’ Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde bo ndimaka ve Yezu, yina kezolaka ve bangindu ya mutindu yai kaka bonso Tata na yandi!​—Yoane 5:43, 44; Bisalu 12:21-23.

Mbonameso ya Mbikudulu Mepesa Bo Kikesa

9, 10. (a) Sambu na nki ntangu yina Yezu zolaka kupesa kidimbu kuvandaka mfunu sambu na balongoki na yandi? (b) Inki lusilu ya mfunu Yezu kupesaka balongoki na yandi?

⁹ Mvula mosi meluta banda Yezu kupesaka banzikisa ya beto metubila yina kumonisaka nde yandi kele Mesia. Nkinsi ya Paki ya mvu 32 ya T.B. mekatuka kuluta. Bantu mingi yina kukwikilaka na yandi meyambula na kulanda yandi, ziku sambu na mbangika, na mpusa ya kuvanda na bima mingi ya kinsuni, to sambu na basusi ya luzingu. Bankaka kuyitukaka mpi kulembaka nitu sambu Yezu kubuyaka nde bantu kutula yandi ntotila. Ntangu bamfumu ya mabundu ya Bayuda kulombaka yandi na ngolo na kusala kidimbu mosi ya nkumbwa ya zolaka kukatuka na zulu sambu na lukumu na yandi mosi, yandi buyaka na kusala yo. (Matayo 12:38, 39) Yo fwete vanda nde bantu yankaka kuyitukaka mpenza na mutindu yandi buyaka na kusala yo. Dyaka, Yezu yantikaka na kuzabisa balongoki na yandi dyambu mosi ya bo monaka mpasi na kubakisa. Yandi songaka bo nde: “Mono fweti kwenda na Yeruzalemi; kuna bambuta ya banganga-Nzambi ti bambuta ya nkaka ti balongi ya Bansiku, bo fweti monisa mono mpasi. Bo ta fwa mono.”​—Matayo 16:21-23.

¹⁰ Bangonda kubikalaka uvwa to kumi “sambu [Yezu] kubikisa nsi-ntoto sambu na kuvutuka na Tata na yandi.” (Yoane 13:1) Sambu yandi vandaka kudibanza mingi sambu na balongoki na yandi ya kwikama, Yezu silaka na mwa ndambu ya balongoki dyambu yina yandi buyaka mpenza kusala na ntwala ya Bayuda ya kukonda lukwikilu, disongidila kidimbu mosi yina zolaka kukatuka na zulu. Yezu kutubaka nde: “Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Bantu ya nkaka kele awa, bo ta fwa ve tii kuna ya bo ta mona Mwana-muntu me kwisa na Kimfumu na yandi.” (Matayo 16:28) Yo ke pwelele nde, Yezu ketuba ve nde balongoki na yandi yankaka tavanda kaka na luzingu tii kuna ya Nzambi tatula Kimfumu ya Mesia na mvu 1914. Yezu vandaka na dibanza ya kusonga balongoki na yandi tatu ya yandi vandaka kuzola mingi, na kiteso mosi ya fyoti, lukumu ya yandi tavanda na yo na kiyeka ya Kimfumu. Bantu kebingaka mbona-meso yango nde lukituku.

11. Tendula mutindu mbona-meso ya lukituku kusalamaka.

¹¹ Bilumbu sambanu na nima, Yezu kubakaka Piere, Yakobo, mpi Yoane ebuna bo kwendaka na zulu ya ngumba mosi ya nda, ziku na Ngumba ya Ermoni. Kuna, Yezu “balukaka mutindu ya nkaka na meso na bo; ilungi na yandi yantikaka kupela bonso ntangu; bilele na yandi kumaka mpembe bonso mwini.” Profete Moize ti Elia mpi kumonanaka kesolula ti Yezu. Yo fwete vanda nde dyambu yai ya kepesa boma kusalamaka na mpimpa, yo yina kukumisaka yo dyaka nsemo mingi. Yo vandaka kyeleka mpenza na meso Piere na mpila nde yandi bakaka dibanza ya kutunga batenta tatu, mosi sambu ya Yezu, mosi sambu na Moize, mpi mosi yankaka sambu na Elia. Ntangu Piere vandaka kutuba, dituti mosi ya nsemo kufikaka bo mpi ndinga mosi yina kubasikaka na dituti yango kutubaka nde: “Yai kele Mwana na mono ya mono ke zolaka mingi; mono ke na kiese mingi sambu na yandi. Beno wila yandi!”​—Matayo 17:1-6.

12, 13. Inki bupusi mbona-meso ya lukituku kuvandaka na yo na balongoki ya Yezu, mpi sambu na inki?

¹² Ya kyeleka, ntama mingi ve Piere kundimaka nde Yezu kele “[Kristu], Mwana ya Nzambi ya moyo!” (Matayo 16:16) Kansi yindula nde nge mewa ndinga ya Nzambi yandi mosi kepesa kimbangi sambu na kundimisa zina mpi kisika ya Mwana na yandi ya kupakulama kele na yo! Mbona-meso ya lukituku kukumisaka lukwikilu ya Piere, Yakobo, mpi Yoane ngolo kibeni! Sambu lukwikilu na bo kukumaka ngolo mingi kibeni, bo vandaka ya kuyilama ntangu yai sambu na mambu yina vandaka kukinga bo na ntwala mpi sambu na mikumba ya bo zolaka kuvanda na yo na dibundu yina zolaka kusalama na nima.

¹³ Balongoki kuvilanaka ve lukituku nswalu. Bamvula kuluta 30 na nima, Piere kusonikaka nde: “Tata Nzambi pesaka [Yezu] luzitu ti lukumu. Na ntangu yo yina, na lukumu na yandi yonso, Nzambi tindilaka yandi ndinga nde: ‘Yai kele Mwana na mono ya mono ke zolaka; mono ke na kiese mingi sambu na yandi.’ Beto waka beto mosi ndinga yina katukaka na zulu, ntangu beto vandaka ti yandi na zulu ya ngumba ya santu.” (2 Piere 1:17, 18) Dyambu yango kusimbaka mpi mabanza ya Yoane kiteso mosi. Bamvula kuluta 60 na nima na yo, yandi tubilaka yo na bangogo yai: “Beto monaka lukumu na yandi, lukumu yina ya mwana yina kele mosi kaka ke bakaka na tata na yandi.” (Yoane 1:14) Kansi, lukituku kuvandaka ve mbona-meso ya nsuka yina balongoki ya Yezu kumonaka.

Nsemo Yankaka Sambu na Bansadi ya Kwikama ya Nzambi

14, 15. Na nki mutindu Yoane kuzingaka tii na ntangu Yezu kukwisaka?

¹⁴ Na nima ya lufutumuku na yandi, Yezu kumonanaka na balongoki na yandi na lweka ya Nzadi-Mungwa ya Galilea. Kuna, yandi songaka Piere nde: “Kana mono zola nde [Yoane] zinga tii na ntangu mono ta kwisa kuvutuka diaka, keti mambu yina me tadila nge?” (Yoane 21:1, 20-22, 24) Keti bangogo yai kemonisa nde ntumwa Yoane zolaka kuzinga mingi kuluta bantumwa yankaka? Yo lenda vanda mutindu yina, sambu yandi zingaka dyaka bamvula kiteso ya 70 mpi yandi sadilaka Yehowa na kwikama yonso. Ata mpidina, bangogo ya Yezu vandaka kutendula mambu mingi dyaka.

¹⁵ Bangogo “tii na ntangu mono ta kwisa kuvutuka diaka” keyibusa beto mambu yina Yezu kutubaka nde ‘Mwana-muntu kekwisa na Kimfumu na yandi.’ (Matayo 16:28) Yoane kuzingaka tii na ntangu Yezu kukwisaka na mutindu Yoane kumonaka na nima mbona-meso yina kuvandaka mbikudulu ya Yezu kekwisa na kiyeka ya Kimfumu. Penepene na nsuka ya luzingu ya Yoane, ntangu bo nataka yandi na kimpika na kisanga ya Patmosi, yandi monaka Mbona-meso ti bidimbu ya kuyituka ya kele bambikudulu ya mambu yina talungana na “kilumbu ya Mfumu.” Mambu yina Yoane kumonaka na bambona-meso ya kuyituka kupesaka yandi boma na mpila nde ntangu Yezu kutubilaka yandi nde: “Kubika fioti mono ke kwisa!” Yandi vutulaka na ndinga ya ngolo nde: “Yo vanda mpidina! Mfumu Yesu, kwisa!”​—Kusonga 1:1, 10; 22:20.

16. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto landa na kukumisa lukwikilu na beto ngolo?

¹⁶ Bantu ya ntima ya masonga yina vandaka kuzinga na mvu-nkama ya ntete kundimaka nde Yezu vandaka Mesia mpi bo kwikilaka na yandi. Kana beto tala kukonda lukwikilu ya bantu yina vandaka kuzinga na nzyunga na bo, kisalu yina bo zolaka kusala, mpi mimekamu yina vandaka kuvingila bo na ntwala, yo lombaka nde bo pesa kikesa na bantu yina kukumaka Bakristu. Yezu kupesaka banzikisa ya kufwana yina kumonisaka nde yandi vandaka Mesia mpi yandi pesaka nsemo na bambona-meso ya bambikudulu yina kupesaka balongoki na yandi ya kwikama kikesa. Bubu yai, beto kezinga mpenza na “kilumbu ya Mfumu.” Ntama mingi ve, Kristu tafwa ngidika yonso ya Satana mpi tagulusa bansadi ya Nzambi. Beto mpi fwete kumisa lukwikilu na beto ngolo na kusadilaka mbote bangidika yonso ya Yehowa mesalaka sambu na mambote na beto ya kimpeve.

Yandi Metanina Bo na Kati ya Mpimpa mpi Mpasi

17, 18. Inki luswaswanu ya nene kuvandaka na mvu-nkama ya ntete na kati ya balongoki ya Yezu ti bantu yina vandaka kubuya lukanu ya Nzambi, mpi nki mutindu mambu kusukaka sambu na konso kimvuka?

¹⁷ Na nima ya lufwa ya Yezu, balongoki kulandaka na kikesa yonso ntuma na yandi ya kuta kimbangi na zina na yandi “na bwala Yeruzalemi, na ntoto ya Yudea yonso, na ntoto ya Samaria yonso, tii na nsuka ya ntoto.” (Bisalu 1:8) Ata bo kutanaka ti mbangika ya ngolo na bansungi mingi, Yehowa kusakumunaka dibundu ya Bukristu yina ya mpa ti nsemo ya kimpeve mpi balongoki mingi ya mpa.​—Bisalu 2:47; 4:1-31; 8:1-8.

¹⁸ Kansi, mambu ya bantu yina vandaka kubuya nsangu ya mbote vandaka kukuma kaka mpimpa-mpimpa. Bingana 4:19 ketuba nde: “Nzila ya bantu ya mbi kele kaka mpimpa na mpimpa, bo ke bwaka kansi bo lenda zaba ve nki me bwisa bo.” “Mpimpa” yango kukumaka mingi dyaka na mvu 66 ya T.B. ntangu basoda ya Roma kuzyungaka Yeruzalemi. Na nima ya kukatuka mwa ntangu fyoti sambu na kikuma yina kuzabanaka mbote ve, basoda ya Roma kwisaka kuvutuka na mvu 70 ya T.B., kansi na mbala yai bo fwaka mbanza yango. Josephe, Muyuda yina vandaka kulonguka mambu ya ntama, kutubaka nde Bayuda kuluta milio mosi kufwaka. Kansi, Bakristu ya kwikama kugulukaka. Sambu na inki? Sambu, ntangu basoda kukatukaka na mbala ya ntete, bo lemfukaka na ntuma ya Yezu ya kutina.​—Luka 21:20-22.

19, 20. (a) Sambu na nki bansadi ya Nzambi kele ve na kikuma ya kuvanda na boma mutindu nsuka ya ngidika ya ntangu yai kefinama? (b) Inki mambu ya nene Yehowa kusadisaka bansadi na yandi na kubakisa bamvula mingi na ntwala ya mvu 1914?

¹⁹ Mambu kele mutindu mosi sambu na beto. Mpasi ya nene yina takwisa tatendula nsuka ya ngidika ya mvimba ya mbi ya Satana. Kansi, bansadi ya Nzambi kele ve na kikuma ya kuwa boma, sambu Yezu kusilaka nde: “Beno fweti zaba mbote nde mono ta vandaka ti beno bilumbu yonso tii na nsuka ya ntoto.” (Matayo 28:20) Sambu na kukumisa lukwikilu ya balongoki na yandi ya ntete ngolo mpi kuyidika mabanza na bo sambu na mambu yina zolaka kubwa na ntwala, Yezu kusongaka bo na kiteso mosi ya fyoti lukumu yina yandi tavanda na yo na zulu bonso Ntotila yina kele Mesia. Inki beto lenda tuba sambu na bilumbu na beto? Na mvu 1914, lukumu yango ya bo monaka na kiteso mosi ya fyoti kulunganaka. Mutindu yandi keyala bonso Ntotila ya Mesia kekumisa lukwikilu ya bansadi ya Nzambi ngolo! Yo kele ti lusilu ya luzingu ya kitoko na bilumbu kekwisa, mpi bansadi ya Yehowa kebakisaka kyeleka yango malembe-malembe. Na kati ya inza ya bubu yai ya ke na mpimpa, “nzila ya bantu ya mbote ke tambulaka kele bonso ntangu ntongo ke tana, yo ke kuma mwini na mwini tii kuna ntangu yonso me basika.”​—Bingana 4:18.

²⁰ Ata na ntwala ya mvu 1914, mwa ndambu ya kimvuka ya Bakristu ya kupakulama vandaka kubakisa dezia bakyeleka ya mfunu yina metala kuvutuka ya Mfumu. Mu mbandu, bo bakisaka nde bantu tamona ve kuvutuka ya Mfumu na meso, mutindu bawanzyo zole yina kumonanaka na mvu 33 ya T.B. na balongoki kuzabisaka bo na ntangu Yezu vandaka kutombuka na zulu. Ntangu balongoki vandaka kumona dyaka ve Yezu sambu dituti kufikaka yandi, bawanzyo kutubaka nde: ‘Muntu yai Yesu, ya Nzambi me tombula na meso na beno tii na zulu, yandi ta kwisa kuvutuka diaka mutindu mosi bonso ya beno me mona yandi ke kwenda na zulu.’​—Bisalu 1:9-11.

21. Inki beto tatadila na disolo ya kelanda?

²¹ Balongoki ya kwikama ya Yezu mpamba bantu kumonaka mutindu yandi kwendaka. Mutindu yo salamaka na lukituku, yo bendaka ve dikebi ya bantu yonso; nkutu bantu yonso ve kubakisaka mambu yina kusalamaka. Yo zolaka kuvanda mutindu mosi ntangu Kristu zolaka kuvutuka na kiyeka ya Kimfumu. (Yoane 14:19) Kaka balongoki na yandi ya kwikama ya kupakulama mpamba bantu zolaka kubakisa nde yandi keyala bonso ntotila. Na disolo yina kelanda, beto tatadila bupusi ya nene yina kubakisa mambu yai tavanda na yo na luzingu na bo, sambu yo tasuka na kuvukisa bamilio ya bantu yina takuma bantu ya Yezu mpi yina tazinga na ntoto.​—Kusonga 7:9, 14.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Ntangu bo fundaka Yezu nde yandi fwaka nsiku ya Kisabatu mpi nde yandi vwezaka Nzambi, inki banzikisa yandi pesaka sambu na kumonisa nde yandi vandaka Mesia?

• Inki mutindu balongoki ya ntete ya Yezu kubakaka mambote na lukituku?

• Inki Yezu zolaka kutuba ntangu yandi tubaka nde Yoane zolaka kuzinga tii kuna yandi takwisa?

• Na mvu 1914, inki lukumu yina kumonanaka na kiteso mosi ya fyoti kulunganaka?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 3]

Yezu kupesaka banzikisa yina kumonisaka nde yandi kele Mesia

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Mbona-meso ya lukituku kukumisaka lukwikilu ya balongoki ngolo

[Kifwanisu ya kele na lutiti 6]

Yo lombaka nde Yoane kuzinga tii kuna Yezu ‘takwisa’