“Mono Me Songa Beno Mbandu”
“Beno zolaka kuvanda balongi, sambu beno yantikaka na kulonguka katuka ntama.”—BAEBREO 5:12.
1. Sambu na nki bangogo ya Baebreo 5:12 kepusaka Mukristu na kuwa mwa susi?
MUTINDU NGE metanga bangogo ya kupemama yina kele na verse ya ntu-dyambu na beto, keti yo kepesa nge mpasi? Kana mpidina, nge kele ve nge mosi. Sambu beto kele balongoki ya Yezu, beto kezaba nde beto fwete vanda balongi. (Matayo 28:19, 20) Beto kezaba nde ntangu ya beto kezinga kelomba nde beto longa kukonda kusukinina na kiteso ya ngolo na beto. Mpi beto kezaba nde malongi na beto lenda sala nde bantu ya beto kelonga kuguluka to kufwa! (1 Timoteo 4:16) Yo yina, beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono kele kibeni longi yina mono fwete vanda? Inki mutindu mono lenda tomisa?’
2, 3. (a) Inki mutindu longi mosi kutendulaka fondasio ya kulonga ya mbote? (b) Inki mbandu ya kulonga Yezu kupesaka beto?
2 Susi ya mutindu yai lenda lembisa beto ve. Kana beto kebaka kulonga bonso kima mosi ya kelombaka kuvanda na mayele ya kulonga mwa mingi, beto lenda kudiwa nde beto takuka ve na kutomisa yo. Kansi, fondasio ya kulonga ya mbote kekatukaka ve na teknike kansi na kima yankaka ya kuluta mfunu. Tala mambu ya longi mosi yina ke na eksperiansi mingi kusonikaka na mukanda ya ketubila kulonga: “Kulonga ya mbote kevandaka ve dikambu ya batekiniki to bametode, manaka to bisalu. . . . Kulonga kevandaka ntetentete dyambu ya zola.” Ya kyeleka, dibanza na yandi kuvandaka ya longi yina kelongaka mambu ya inza. Kansi, ngindu na yandi lenda vanda mpi mfunu mingi na kisalu ya kulonga yina Bakristu kesalaka. Na nki mutindu?
3 Yezu Kristu muntu kele Mbandu na beto na kisalu ya kilongi. Yandi songaka balongoki na yandi nde: “Mono me songa beno mbandu.” (Yoane 13:15) Yandi vandaka kutubila mbandu na yandi ya kudikulumusa, kansi yo kele kyeleka nde mbandu ya Yezu kubikilaka beto kele mpi kisalu ya kuluta mfunu yina yandi salaka awa na ntoto—kisalu ya kulonga bantu nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. (Luka 4:43) Kana yo kelomba nde nge pona ngogo mosi sambu na kutubila kisalu ya Yezu, nge tapona “zola,” mpidina ve? (Kolosai 1:15; 1 Yoane 4:8) Zola ya Yezu sambu na Yehowa, Tata na yandi ya zulu, kuvandaka na kisika ya ntete. (Yoane 14:31) Kansi, sambu yandi vandaka longi, Yezu kumonisaka zola na mitindu zole yankaka. Yandi zolaka kyeleka yina yandi kulongaka, mpi yandi zolaka bantu yina yandi kulongaka. Bika beto tadila na dikebi yonso mambu yai zole ya yandi pesilaka beto mbandu.
Zola ya Ngolo ya Bakyeleka ya Nzambi
4. Inki mutindu Yezu kukumaka kuzola malongi ya Yehowa?
4 Kitoko ya malongi kelandaka bikalulu ya longi kevandaka na yo na ntwala ya bantu yina yandi kelonga. Balongoki na yandi tamona na mbala mosi kana yandi ketudila bo dikebi ve. Yezu vandaka kutula ntangu yonso dikebi na bakyeleka ya Yehowa ti ya Kimfumu na Yandi yina yandi longaka. Yezu vandaka kuzola malongi yai mingi. Yandi zolaka yo ntangu yandi vandaka longoki. Na nsungi ya bamvula mingi yina yandi salaka na ntwala ya kukuma muntu, Mwana mosi kaka ya kubutukaka vandaka longoki mosi ya kikesa. Yezaya 50:4, 5 ketubila bangogo yai ya mefwana: “Mfumu Nzambi, [Yehowa], me longa mono mambu ya mono fweti tuba na mpila nde mono zaba kupesa kikesa na muntu yina ke na yo ve. Konso suka yandi ke tedimisa mono, yandi ke benda mono makutu sambu mono kuwa mbote-mbote nki yandi ke zola kulonga mono. Mfumu Nzambi me pesa mono mayele, ebuna mono me tula ntembe ve, mono me vutuka mpi na nima ve.”
5, 6. (a) Inki dyambu Yezu kukutanaka na yo na mbotika na yandi, inki yo natilaka yandi? (b) Inki luswaswanu beto kemona na mutindu Yezu ti Satana kusadilaka Ndinga ya Nzambi?
5 Ntangu yandi vandaka kuyela bonso muntu awa na ntoto, Yezu kulandaka kuzola mayele ya Nzambi. (Luka 2:52) Na nima, yandi kutanaka ti dyambu mosi ya kuyituka na ntangu ya mbotika na yandi. Luka 3:21 ketuba nde “zulu kangukaka.” Ntembe kele ve nde, na ntangu yina Yezu kuyibukaka luzingu na yandi na ntwala ya kukwisa na ntoto. Na nima, yandi buyaka kudya bilumbu 40 na ntoto ya zelo na zelo. Yandi vandaka na kyese mingi na kuyindulula mambu mingi ya Yehowa kulongaka yandi na zulu. Kansi, na nima ya mwa ntangu, zola na yandi sambu na bakyeleka ya Nzambi kumekamaka.
6 Ntangu Yezu vandaka ya kulemba mpi na nzala, Satana kumekaka yandi. Beto kemona kibeni luswaswanu ya nene na kati ya bana yai zole ya Nzambi! Bo zole kutubilaka mambu yina kele na Masonuku ya Kiebreo, kansi dibanza ya konso muntu vandaka ya kuswaswana kibeni. Satana kubalulaka Ndinga ya Nzambi, yandi sadilaka yo na kukonda luzitu yonso sambu na kulungisa bampusa na yandi ya bwimi. Ya kyeleka, nkolami yai kuvwezaka mpenza bakyeleka ya Nzambi. Kansi, Yezu kutubilaka mambu yina kele na Masonuku na zola ya kyeleka, yandi sadilaka Ndinga ya Nzambi sambu na kupesa konso mvutu. Yezu kuzingaka bamvula mingi na ntwala nde bo sonika bandinga yina ya kupemama, kansi yandi zitisaka yo. Yo vandaka bakyeleka ya mfunu mingi yina kukatukaka na Tata na yandi ya zulu! Yandi zabisaka Satana nde bandinga yai ya mekatukaka na Yehowa kele mfunu kuluta madya. (Matayo 4:1-11) Ya kyeleka, Yezu kuzolaka bakyeleka yonso yina Yehowa kulongaka yandi. Kansi, inki mutindu yandi monisaka zola yango na kisalu na yandi ya kulonga?
Yandi Zolaka Bakyeleka Yina Yandi longaka
7. Sambu na nki Yezu kubuyaka kusala malongi na yandi mosi?
7 Zola sambu na bakyeleka yina Yezu kulongaka vandaka kumonana pwelele ntangu yonso. Yo zolaka kuvanda mpasi ve sambu yandi kusadila bangindu na yandi mosi. Yandi vandaka ti nzayilu mpi mayele mingi. (Kolosai 2:3) Kansi, yandi yibusaka bawi na yandi mbala mingi nde mambu yonso yandi vandaka kulonga vandaka ya yandi ve, kansi ya Tata na yandi ya zulu. (Yoane 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) Yandi zolaka bakyeleka ya Nzambi ngolo kibeni, na mpila nde yandi lendaka ve kuyingisa yo na bangindu na yandi mosi.
8. Na luyantiku ya kisalu na yandi, inki mutindu Yezu kupesaka mbandu ya kukangama na Ndinga ya Nzambi?
8 Ntangu Yezu yantikaka kulonga na meso ya bantu yonso yandi sukininaka ve na kupesa mbandu. Beto tadila mutindu yandi tubilaka bantu ya Nzambi na mbala ya ntete nde yandi vandaka Mesia ya lusilu. Keti yandi mosi kwendaka kubasika na meso ya bantu nde yandi kele Kristu, mpi na nima yandi yantika kusala mambu ya kuyituka sambu na kundimisa bo ngindu na yandi? Ve. Yandi kwendaka na tempelo, kisika bantu ya Nzambi vandaka na kikalulu ya kutanga Masonuku. Kuna yandi tangaka na ndinga ya ngolo Yezaya 61:1, 2 mpi yandi tendulaka nde bakyeleka yai ya mbikudulu vandaka kutubila yandi. (Luka 4:16-22) Mambu mingi ya kuyituka yina yandi salaka kusadisaka bantu na kubakisa nde Yehowa kuvandaka ti yandi. Ata mpidina, ntangu yonso yandi vandaka kukangama na Ndinga ya Nzambi na malongi na yandi.
9. Ntangu yandi vandaka ti Bafarize, inki mutindu Yezu kumonisaka zola na yandi ya kwikama sambu na Ndinga ya Nzambi?
9 Ntangu bambeni ya mabundu vandaka kumeka yandi, Yezu vandaka kumonisa bo ve nde yandi meluta bo na ngangu, ata yandi lungaka kununga bo na dyambu yango. Kansi, yandi bikaka nde Ndinga ya Nzambi kumonisa mbi na bo. Mu mbandu, yibuka ntangu Bafarize kufundaka nde balongoki ya Yezu kufwaka nsiku ya Sabala sambu bo vandaka kubuka mpi kudya bankeni ntangu bo vandaka kuluta na kati ya bilanga. Yezu kuvutudilaka bo nde: “Beno me tangaka ve mambu yina ya Davidi salaka ntangu yandi ti bantu na yandi bo vandaka na nzala?” (Matayo 12:1-5) Ya kyeleka, yo lenda vanda nde babakala yai ya vandaka kudimona bantu ya mbote kutangaka disolo ya kupemama yina kele na 1 Samuele 21:1-6. Kana mpidina, bo bakisaka ve dilongi ya mfunu yina kele na verse yai. Kansi, na nima ya kutanga disolo, Yezu kusalaka mambu mingi yankaka. Yandi yindulaka yo mpi yandi ndimaka minsiku yina kele na verse yai. Yandi zolaka minsiku yina Yehowa kulongaka na kitini yai ya Masonuku. Yo yina yandi sadilaka disolo yai, mpi mbandu yina yandi bakaka na Nsiku ya Moize, sambu na kumonisa bukatikati yina kele na Nsiku. Dyaka, zola ya kwikama ya Yezu kupusaka yandi na kunwanina Ndinga ya Nzambi na ntangu bantwadisi ya mabundu vandaka kusala ngolo sambu bo mosi kubakila yo mambote to kubumba yo na nsi ya malongi ya mbi ya bantu.
10. Inki mutindu Yezu kulungisaka bambikudulu yina metala bikalulu na yandi ya mbote ya kulonga?
10 Zola ya Yezu sambu na kyeleka yina yandi vandaka kulonga lendaka ve kupusa yandi na kusala resitasio, na mutindu mosi ya lenda lembisa bantu to kukonda kutala nde yandi kesolula ti bantu. Bambikudulu ya kupemama kutubaka na ntwala nde Mesia ‘kuzaba -kutuba mbote-mbote,’ ti “bangogo ya kitoko.” (Nkunga 45:3; Kuyantika 49:21, NW) Yezu kulungisaka bambikudulu yai na mpila yandi bendaka dikebi na nsangu na yandi sambu yo kuma kitoko, yandi tubaka “mambu ya kitoko” sambu yandi longaka bakyeleka yina yandi vandaka kuzola mingi. (Luka 4:22) Ntembe kele ve nde kyese na yandi vandaka kumonana na ilungi, mpi meso na yandi vandaka kungengisa kitoko ya disolo na yandi. Yo vandaka kyese kibeni na kuwidikila yandi, mpi yai kele mbandu mosi ya mbote kibeni ya beto fwete landa ntangu beto kezabisa bantu yankaka mambu ya beto longukaka!
11. Sambu na nki mayele ya kulonga ya Yezu kupusaka yandi ve na kukuma lulendo?
11 Keti mayele mingi yina Yezu kuvandaka na yo ya kubakisa bakyeleka ya Nzambi mpi kutuba na yandi ya mbote kupusaka yandi na kukuma lulendo? Mambu yai kesalamaka mingi na balongi ya bantu. Kansi, kuvila ve nde mayele ya Yezu vandaka kumonisa nde yandi ketitaka Nzambi. Mayele ya mutindu yai kekumisaka ve muntu lulendo, sambu “mayele kele na bantu ya kukonda lulendo.” (Bingana 11:2, NW) Kele ti kima yankaka kusalaka nde Yezu kuvanda ve lulendo.
Yezu Kuzolaka Bantu Yina Yandi Vandaka Kulonga
12. Inki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi zolaka ve nde balongoki na yandi kutekitila yandi na boma?
12 Zola ya mingi yina Yezu vandaka na yo sambu na bantu vandaka kumonana ntangu yonso na malongi na yandi. Malongi na yandi vandaka kubangisa ve bantu, bonso yina ya bantu ya lulendo. (Longi 8:9) Na nima ya kumona dyambu mosi ya kuyituka ya Yezu kusalaka, Piere kuyitukaka mingi, ebuna yandi fukamaka na ntwala ya Yezu. Kansi, Yezu kuzolaka ve nde balongoki na yandi kutekitila yandi na boma. Yandi tubaka na zola yonso nde, “Kumona boma ve” mpi na nima yandi zabisaka Piere kisalu ya mfunu yina yandi tasala ya kukumisa bantu balongoki. (Luka 5:8-10) Yezu kuzolaka nde balongoki na yandi kuzola bo mosi bakyeleka ya kitoko ya Nzambi, kansi yo vanda ve sambu na boma ya longi na bo.
13, 14. Na nki mutindu Yezu kumonisaka mawa sambu na bantu?
13 Zola ya Yezu sambu na bantu yina yandi vandaka kulonga kumonanaka mpi na mawa yina yandi vandaka kuwila bo. “Ntangu yandi monaka bantu mingi-mingi, yandi wilaka bo mawa, sambu bo vandaka me lemba, kikesa ve, bonso mameme me konda ngungudi ya kutala bo.” (Matayo 9:36) Yandi wilaka bo mawa na mpasi na bo mpi yandi sadisaka bo.
14 Yezu kumonisaka mawa na okazio yankaka. Ntangu nkento mosi ya vandaka kubasika menga kupusanaka penepene na yandi na kati ya bantu mpi kusimbaka nsongi ya lele na yandi, nkento yai belukaka na mutindu mosi ya kuyituka. Yezu kuwaka nde ngolo mebasika yandi, kansi yandi monaka ve muntu yina kubelukaka. Yandi salaka ngolo sambu na kumona nkento yina. Sambu na inki? Sambu na kunganina yandi ve nde yandi mefwa Nsiku to minsiku ya balongi ya bansiku ti Bafarize, mutindu nkento yango lendaka kuyindula. Kansi, Yezu zabisaka yandi nde: “Mama yai, lukwikilu na nge me belula nge. Kwenda mbote. Maladi yai nge ta bela yo diaka ve.” (Marko 5:25-34) Beto kemona mawa ya Yezu na bangogo yai. Yandi tubaka ve kaka nde, ‘Beluka.’ Kansi, yandi tubaka nde: “Maladi yai nge ta bela yo diaka ve.” Na kisika yai Marko kesadila ngogo mosi ya lenda tendula “kubula fimbu,” ndola yina bo vandaka kusadila sambu na kunyokula bantu. Yo yina, Yezu kubakisaka nde maladi yina vandaka kupesa yandi mpasi, mbala yankaka mpasi mingi na mabanza mpi na mawi. Yandi wilaka nkento yango mawa.
15, 16. Inki mambu kusalamaka ntangu Yezu vandaka kusala kisalu na yandi ya kemonisa nde yandi vandaka kusosa mambu ya mbote na bantu?
15 Yezu kumonisaka mpi zola na bantu mutindu yandi vandaka kusosa bikalulu na bo ya mbote. Beto tubila mambu yina kusalamaka ntangu yandi kutanaka ti Natanaele, yina kukumaka ntumwa na nima. “Yesu monaka Natanaele ke kwisa na yandi, yandi tubaka sambu na yandi nde: ‘Tala muntu ya kieleka mpenza ya Israele. Mambu ya luvunu kele ve na yandi.’” Na mutindu mosi ya kuyituka, Yezu kutalaka na ntima ya Natanaele, ebuna yandi longukaka mambu mingi ya metala yandi. Ya kyeleka, Natanaele kuvandaka ve muntu ya kukuka. Yandi vandaka ti bifu, bonso beto. Ya kyeleka, ntangu yandi waka nsangu ya Yezu, yandi kudiyulaka nde: “Keti mambu ya mbote lenda katuka na Nazareti?” (Yoane 1:45-51) Kansi, na mambu yonso ya bantu lendaka kutuba sambu na Natanaele, Yezu kutulaka dikebi kaka na dyambu mosi ya mbote, masonga na yandi.
16 Kiteso mosi, ntangu mfumu mosi ya basoda, ziku yandi vandaka Mumpani, muntu ya Roma, kwendaka kulomba Yezu na kubelula mpika na yandi, Yezu kuzabaka nde soda yina vandaka na bifu. Sambu muntu yai kuvandaka mfumu ya basoda na ntangu yina ziku yandi vandaka muntu ya mubulu, ya vandaka kufwa bantu, mpi yandi vandaka na lusambu ya luvunu. Kansi, Yezu kutulaka dikebi na dyambu mosi ya mbote: lukwikilu ya ngolo ya muntu yina. (Matayo 8:5-13) Na nima, ntangu Yezu kutubaka na muntu ya mbi yina vandaka kulakana na nti ya mpasi penepene na yandi, Yezu nganinaka yandi ve sambu na mambu ya mbi ya yandi salaka na ntwala kansi Yezu kusyamisaka yandi na nsadisa ya kivuvu sambu na bilumbu kekwisa. (Luka 23:43) Yezu kuzabaka mbote nde kubakila bantu ngindu ya mbi kelembisaka bo. Ntembe kele ve nde bikesa na yandi ya kusosa mambu ya mbote na bantu yankaka kusyamisaka bantu mingi na kusala dyaka mbote kuluta.
Yandi Vandaka na Luzolo ya Kusadila Bantu
17, 18. Sambu yandi ndimaka na kukwisa na ntoto, inki mutindu Yezu kumonisaka luzolo ya kusadila bantu yankaka?
17 Kidimbu yankaka ya nene ya zola ya Yezu sambu na bantu yina yandi longaka kele luzolo na yandi ya kusadisa bo. Na ntwala ya kukwisa na ntoto, Mwana ya Nzambi vandaka ntangu yonso na kyese sambu na bantu. (Bingana 8:30, 31) Sambu yandi kele “Ndinga” ya Yehowa, to kinati-nsangu, ziku yandi sepilaka na mambu mingi ya yandi vandaka kusala ti bantu. (Yoane 1:1) Kansi, kikuma yankaka ya kupusaka yandi na kukwisa na ntoto kele sambu yandi mosi kulonga bantu, “yandi buyaka mambu . . . yonso na luzolo na yandi mosi, Ebuna yandi ndimaka na kukuma mpika,” yandi yambulaka kisika na yandi ya nene na zulu. (Filipi 2:7; 2 Korinto 8:9) Ntangu yandi kwisaka na ntoto, Yezu kulombaka ve nde bantu kusadila yandi. Kansi, yandi tubaka nde: “Mwana-muntu; yandi kwisaka ve sambu bantu kusadila yandi, kansi yandi kwisaka sambu na kusadila bantu ti na kupesa bo moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.” (Matayo 20:28) Yezu kulungisaka kibeni bangogo yai.
18 Na kudikulumusa yonso, Yezu kusalaka kisalu sambu na kulungisa bampusa ya bantu yina yandi vandaka kulonga. Yandi tambulaka na Ntoto ya Lusilu na makulu, yandi salaka banzyetelo ya bakilometre mingi sambu na kukutana ti bantu mingi. Luswaswanu kuvandaka ya nene na kati na yandi ti Bafarize mpi balongi ya nsiku sambu yandi vandaka kudikulumusa mpi bantu vandaka kusolula ti yandi kukonda mpasi. Bantu ya mitindu yonso, bamfumu, basoda, bazuzi, bankento, bana, bansukami, bambefo, ata bayina bantu kemonaka nde bo kele na mfunu ve, vandaka kupusana penepene na yandi na kyese mpi kukonda boma. Ata yandi vandaka muntu ya kukuka, Yezu vandaka muntu, yandi vandaka kulemba mpi kuwa nzala. Kansi, ata ntangu yandi vandaka ya kulemba to na mfunu ya kupema to ya kisika ya pima sambu na kusamba, yandi vandaka kutula bampusa ya bankaka na ntwala ya bampusa na yandi mosi.—Marko 1:35-39.
19. Inki mutindu Yezu kupesaka mbandu ya kuzinga na kudikulumusa, na kukanga ntima, mpi na zola ti balongoki na yandi?
19 Yezu vandaka mpi ti luzolo ya kusadila balongoki na yandi. Yandi salaka yo na mpila yandi longaka bo na zola mpi na kukanga ntima yonso. Ntangu bo vandaka kubakisa nswalu ve mwa malongi ya mfunu, yandi lembaka ve, yandi waka ve makasi, yandi nganinaka bo mpi ve. Yandi landaka na kusosa bametode ya mpa sambu na kusadisa bo na kubakisa. Mu mbandu, yindula bambala ikwa balongoki kuswanaka sambu na kuzaba nani kuvandaka nene na kati na bo kuluta bankaka. Mbala na mbala, tii na mpimpa ya bo kwisaka kufwa yandi, Yezu kusadilaka bametode ya mpa sambu na kulonga bo na kuzinga na kudikulumusa na kati na bo. Na yina metala kudikulumusa, mpi sambu na mambu yankaka yonso, Yezu vandaka na kikuma ya mbote ya kutuba nde: “Mono me songa beno mbandu.”—Yoane 13:5-15; Matayo 20:25; Marko 9:34-37.
20. Inki metode ya kulonga ya Yezu kusalaka nde yandi swaswana ti Bafarize, mpi sambu na nki metode yango vandaka mbote?
20 Nge kebakisa nde Yezu kusukaka ve kaka na kutubila balongoki kana mbandu yango kuvandaka inki; kansi yandi ‘songaka bo mbandu.’ Yandi longaka bo na nzila ya mbandu. Yandi vandaka ve kuvweza bo bonso nde yandi lutaka bo na nene, bonso nde yandi vandaka kudimona muntu ya nene mingi yina lendaka kusala ve mambu yina yandi lombaka bo na kusala. Bafarize bantu vandaka kusala mutindu yina. Yezu kutubaka mutindu yai sambu na bo: “Bo ke salaka ve mambu yina ya bo ke longaka bantu ya nkaka na kusala.” (Matayo 23:3) Na kudikulumusa yonso Yezu kupesaka balongoki na yandi ntendula ya malongi na mutindu yandi mosi kuzitisaka yo na luzingu na yandi. Ntangu yandi syamisaka balongoki na yandi na kuvanda na luzingu mosi ya pete ya kukonda kuzola bima mingi ya kinsuni, yo vandaka kulomba ve nde bo yindula mingi sambu na kubakisa kima ya yandi zolaka kutuba. Sambu bo monaka na meso na bo mosi bukyeleka ya bangogo na yandi yai: “Bamikengi ke na mabulu na bo sambu na kulala, bandeke ke na babuyamba na bo, kansi Mwana-muntu ke na kisika ve ya yandi lenda kwenda kulala.” (Matayo 8:20) Yezu kusadilaka balongoki na yandi na kudikulumusa yonso sambu na kupesa bo mbandu.
21. Inki beto tatubila na disolo yina kelanda?
21 Yo kele pwelele nde, Yezu kuvandaka Longi ya kuluta nene ya ntangu yonso! Bantu ya ntima ya masonga yina kumonaka mpi kuwaka yandi vandaka kubakisa mbote mpenza zola yina yandi vandaka na yo sambu na mambu yina yandi longaka mpi sambu na bantu yina yandi longaka. Bantu mingi na kati na beto yina kelongukaka bubu yai mbandu ya yandi bikaka kebakisaka yo mbote. Kansi, inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kukuka ya Kristu? Disolo yina kelanda tapesa mvutu na ngyufula yai.
Inki Mutindu Nge Lenda Vutula?
• Inki kele fondasio ya kulonga ya mbote, mutindu nani kumonisaka yo?
• Na nki mitindu Yezu kumonisaka zola sambu na kyeleka yina yandi longaka?
• Inki mutindu Yezu kumonisaka zola sambu na bantu yina yandi longaka?
• Inki bambandu kemonisa luzolo ya mbote ya kudikulumusa yina Yezu kuvandaka na yo ya kusadila bantu yina yandi vandaka kulonga?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 8]
Inki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi zolaka minsiku yina kele na Ndinga ya Nzambi?