“Mono Me Kwikilaka”

 1. Tendula mawa ya Marta mpi kisina na yo.

MARTA lendaka ve kuvila maziamu ya mpangi na yandi, dibulu yina bo tulaka ditadi na munoko na yo. Kizitu ya mawa na yandi lutaka ditadi yina na kilo. Yandi vandaka kukuka ve kundima nde Lazare, yina yandi vandaka kuzola mingi kele diaka ve. Bilumbu iya yina landaka na nima ya kilumbu yina Lazare zengaka mpema na yandi ya nsuka, monanaka bonso nde yo vandaka ntangu mosi ya nda ya bidilu, ya kuyamba banzenza, mpi ya kubaka ndembikilu.

2, 3. (a) Marta kudiwaka nki mutindu ntangu yandi monaka Yezu? (b) Mambu ya mfunu yina Marta tubaka ke monisa nki sambu na yandi?

² Mpi ntangu yai, muntu yina vandaka nduku ya ngolo ya Lazare telamaka na ntwala ya Marta. Ntangu yandi monaka Yezu, ziku Marta waka diaka mawa mingi, sambu yandi vandaka muntu mosi kaka na nsi-ntoto yina lendaka kugulusa mpangi na yandi. Ata mpidina, Marta bakaka mwa kikesa ntangu yandi vandaka ti Yezu na nganda ya Betania, mwa bwala yina ya bangumba. Na mwa ntangu fioti yina bo vandaka ti Yezu, Marta bakaka ndembikilu mpi kikesa mutindu Yezu monisilaka yandi mawete mpi kuditulaka na kisika na yandi. Yezu yulaka yandi bangiufula yina sadisaka yandi na kutula dikebi na lukwikilu na yandi na lufutumuku. Masolo yina sadisaka Marta na kutuba mambu ya kuluta mfunu yina yandi me tubaka ntete ve: “Ee, Mfumu; mono me kwikilaka nde nge kele Kristu Mwana ya Nzambi, Muntu yina ke kwisa na nsi-ntoto.”​—Yoa. 11:27.

³ Mutindu bangogo yina ke monisa yo, Marta vandaka ti lukwikilu ya ngolo. Mambu fioti yina Biblia ke zabisa beto sambu na yandi kele ti malongi ya mudindu yina lenda sadisa beto na kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Sambu na kubakisa yo, bika beto tadila disolo ya ntete yina ke tubila Marta na Biblia.

 4. Na nki mitindu dibuta ya Marta swaswanaka ti mabuta ya nkaka, mpi bo vandaka ti bangwisana ya nki mutindu ti Yezu?

⁴ Bangonda me luta, Lazare vandaka na luzingu mpi ti mavimpi ya mbote. Bo zolaka kuyamba Yezu Kristu, nzenza ya nene kuluta banzenza yonso na nzo na bo na Betania. Dibuta ya Lazare, Marta, ti Maria vandaka ya kuswaswana ti mabuta ya nkaka. Yo ke monana nde, bampangi yai tatu ya dibuta mosi vandaka kuzinga nzo mosi. Bantu ya nkaka ya ke salaka bansosa ke tubaka nde ziku Marta vandaka yaya na bo, sambu yo ke monana nde yandi muntu vandaka kuyamba banzenza mpi bantangu ya nkaka bo ke tangaka ntete zina na yandi. (Yoa. 11:5) Ata kima mosi ve ke monisa nde, mosi na kati na bo tatu kwelaka. Ata mpidina, bo kumaka banduku ya ngolo ya Yezu. Ntangu yandi vandaka kusamuna na Yudea, kisika yina yandi kutanaka ti kimbeni ya ngolo, Yezu vandaka kusamuna tuka na nzo na bo. Ntembe kele ve nde, yandi vandaka kusepela mingi ti kisika yina ya ngemba mpi ya bo vandaka kupesa yandi lusadisu.

5, 6. (a) Sambu na nki Marta vandaka ti kisalu mingi mpenza ntangu Yezu kwisaka kutala bo? (b) Maria salaka nki ntangu Yezu kwisaka na nzo na bo?

⁵ Marta vandaka kusala mingi sambu nde nzo na bo kuvanda ya mbote sambu na kuyamba banzenza. Sambu yandi vandaka nkento ya kikesa mpi ya ke salaka mingi, yo ke monana nde mbala mingi yandi vandaka ti bisalu mingi. Ntangu Yezu kwendaka kutala bo, yandi salaka kisalu mingi. Kukonda kusukinina, Marta yidikaka madia mingi sambu na nzenza na yandi ya mfunu mingi, mpi ziku sambu na banduku ya nkaka yina Yezu salaka ti bo nzietelo. Na ntangu yina, kikalulu ya kuyamba banzenza vandaka mfunu mingi. Kana muntu me yamba nzenza, yandi fwete pesa yandi beze, kukatula yandi basandale, kuyobisa makulu na yandi, mpi kupakula yandi mafuta ya nsudi ya kitoko na ntu. (Tanga Luka 7:44-47.) Bantu vandaka ti kikalulu ya kubaka bangidika sambu na kupesa munzenza kisika ya mbote ya kulala mpi madia ya mbote.

⁶ Marta ti Maria vandaka ti mambu mingi ya kusala sambu na kudibongisa na kuyamba Yezu. Ata bantangu ya nkaka bantu ke yindulaka nde Maria vandaka ti mpusa ya ngolo ya kulonguka, ntembe kele ve nde na luyantiku yandi sadisaka mpangi na yandi na mwa bisalu. Kansi ntangu Yezu kumaka, mambu sobaka. Yezu monaka nde, yo vandaka dibaku ya mbote sambu na kulonga bantu yina vandaka pana mpi yandi salaka yo. Na kuswaswana ti bantwadisi ya mabundu ya bilumbu yina, Yezu vandaka kuzitisa bankento mpi vandaka ya kuyilama sambu na kulonga bo mambu ya me tala Kimfumu ya Nzambi, ntu-diambu ya kisalu na yandi ya kusamuna. Sambu Maria sepelaka na dibaku yango, yandi fongaka na makulu ya Yezu mpi widikilaka bangogo yonso yina yandi vandaka kutuba.

7, 8. Sambu na nki Marta yantikaka kuwa makasi na ntima na yandi, mpi nsuka-nsuka yandi tubaka inki?

⁷ Beto lenda meka kumona na mabanza mutindu Marta me yantika kuwa makasi na ntima na yandi. Na kutadila madia yonso yina yandi fwete lamba mpi bisalu yonso yina yandi fwete sala sambu na banzenza na yandi, Marta kumaka kudiyangisa mingi mpenza. Ntangu yandi ke luta mpi ke vutuka, ke mona mpangi na yandi me vanda kukonda kusala ata kima mosi sambu na kusadisa yandi, keti luse ya Marta kumaka mbwaki, yandi vandaka kupema na ngolo yonso, to keti yandi waka kiseku? Beto ta yituka ve kana yandi salaka mpidina. Yandi lendaka ve kusala bisalu yina yonso yandi mosi!

⁸ Nsuka-nsuka, Marta lendaka diaka ve kubumba makasi na yandi. Yandi zengaka Yezu ndinga, mpi yulaka nde: “Mfumu, keti yo ke sala nge ata kima ve mutindu mpangi na mono ya nkento me bikisa mono mono mosi na kusala bisalu? Songa yandi na kwisa kusadisa mono.” (Luka 10:40) Yai bangogo ya ngolo mpenza. Bambalula mingi ke balulaka ngiufula na yandi mutindu yai: “Mfumu, keti nge ke mona mpasi ve . . . ?” Na nima, yandi zabisaka Yezu na kusungika Maria, disongidila kusonga yandi na kukwenda kusala kisalu.

9, 10. (a) Inki mvutu Yezu pesaka Marta? (b) Inki mutindu beto me zaba nde Yezu sungikaka ve Marta sambu na kisalu na yandi ya ngolo?

⁹ Ziku mvutu ya Yezu yitukisaka Marta, kaka mutindu yo me yitukisaka batangi mingi ya Biblia tuka ntangu yina. Yezu tubaka na mawete yonso nde: “Marta, Marta, nge ke kudiyangisa mpi ke mona mpasi sambu na mambu mingi. Kansi, mambu fioti kele mfunu, to mosi mpamba. Maria me sola kima ya mbote, mpi bo ta botula yandi yo ve.” (Luka 10:41, 42) Yezu zolaka kutuba inki? Keti yandi zolaka kutuba nde Marta vandaka kuzola mingi bima ya kinsuni kuluta Nzambi? Keti Yezu sungikaka Marta sambu na kisalu na yandi ya ngolo?

¹⁰ Ve. Yezu monaka pwelele nde, bikuma ya Marta vandaka ya zola mpi ya mbote. Diaka, Yezu monaka mpi ve nde kulamba madia mingi sambu na kuyamba banzenza vandaka mbi. Nkutu, yandi kwendaka na luzolo yonso na “nkinsi ya nene” yina Matayo salaka sambu na yandi mwa ntangu me luta. (Luka 5:29) Kima yina yandi ke tubila awa kele ve madia yina Marta vandaka kulamba; kansi mambu yina Marta vandaka kutula na kisika ya ntete. Sambu yandi tulaka dikebi ya mvimba na madia mingi yina yandi vandaka kulamba, yandi vilaka diambu yina vandaka ya kuluta mfunu. Inki kele diambu yango?

11, 12. Inki mutindu Yezu sungikaka Marta na mawete yonso?

¹¹ Yezu, Mwana mosi kaka ya kubutuka ya Yehowa Nzambi, vandaka na nzo ya Marta sambu na kulonga kieleka. Ata kima mosi ve, yo vanda madia ya kitoko to bisalu sambu na kuyidika yo, lendaka kuvanda mfunu mingi. Ntembe kele ve nde, Yezu waka mawa na mutindu Marta lutisaka dibaku mosi ya mfunu ya kukumisa lukwikilu na yandi ngolo, kansi Yezu bikaka nde Marta yandi mosi kusala nsola.a Marta vandaka ti nswa ya kupona mambu yina yandi fwete tula na kisika ya ntete. Kansi, yandi vandaka ve ti nswa ya kusala yo sambu na Maria na kulombaka Yezu na kupusa Maria na ngolo sambu nde yandi mpi kukonda dibaku yango.

¹² Yo yina, Yezu sungikaka Marta na mawete yonso, bingaka zina na yandi mbala zole na pima yonso sambu na kubwisa yandi ntima, mpi Yezu ndimisaka yandi nde yo vandaka ve mfunu na ‘kudiyangisa mpi kumona mpasi sambu na mambu mingi.’ Madia mosi to zole ya kukonda mindondo lendaka kufwana, mingi-mingi sambu bo vandaka ti madia mingi ya kimpeve. Yo yina, Yezu lendaka ve ata fioti kubotula Maria “kima ya mbote” yina yandi solaka, disongidila kulonguka na yandi!

13. Inki malongi beto lenda baka na mutindu yina Yezu sungikaka Marta?

¹³ Disolo yina salamaka na nzo yai ke pesa balongoki ya Kristu ya bubu malongi mingi. Beto fwete bika ve nde, ata kima mosi kukuma mfunu kuluta ‘nzala na beto ya kimpeve.’ (Mat. 5:3) Ata beto ke zola kulanda kikalulu ya kukaba mpi kikesa ya Marta, beto fwete ‘kudiyangisa ve mingi mpi kumona mpasi’ sambu na mambu ya mfunu mingi ve yina beto ke salaka sambu na kuyamba banzenza na mpila nde beto konda mambu ya kuluta mfunu. Beto ke vukanaka ti bampangi Bakristu ntete-ntete sambu na kupesana kikesa mpi makabu ya kimpeve, kansi ve sambu na kupesa to kubaka madia ya mingi ya kinsuni. (Tanga Baroma 1:11, 12.) Ata madia ya fioti kibeni lenda sala nde, beto pesana kikesa na mabaku ya mutindu yina.

14. Sambu na nki beto lenda ndima nde, Marta bikaka mbandu ya mbote na mutindu yandi ndimaka nde bo sungika yandi?

¹⁴ Keti Marta ndimaka na mutindu Yezu nganinaka yandi mpi bakilaka yo dilongi? Beto me zaba nde yandi salaka yo. Ntangu ntumwa Yoane tubilaka disolo mosi ya kitoko ya me tala mpangi ya Marta, yandi yantikaka mutindu yai: “Yezu vandaka kuzola Marta, mpangi na yandi ya nkento, mpi Lazare.” (Yoa. 11:5) Mutindu beto tubilaka yo na zulu, bangonda lutaka banda Yezu vandaka na Betania. Ya kieleka, Marta kangilaka ve Yezu kimbeni mpi mengaka yandi ve sambu na ndongisila na yandi ya zola. Yandi ndimaka yo. Na diambu yai mpi, Marta bikilaka beto mbandu ya mbote ya lukwikilu, sambu nani na kati na beto ke vandaka ve ti mfunu nde bo sungika yandi mwa fioti na bantangu ya nkaka?

15, 16. (a) Marta salaka nki ntangu mpangi na yandi ya bakala belaka? (b) Sambu na nki bivuvu ya Marta mpi ya Maria kwendaka na masa?

¹⁵ Ntangu mpangi na yandi ya bakala belaka, ntembe kele ve nde Marta kudipesaka na kusadisa yandi. Yandi salaka mambu yonso yina yandi lendaka sambu na kulembika mpasi na yandi mpi kusadisa yandi na kubeluka. Ata mpidina, maladi ya Lazare kumaka ngolo. Ntangu yonso yina yandi belaka, bampangi na yandi ya bankento vandaka na lweka na yandi sambu na kusadisa yandi. Ntangu Marta vandaka kutala mutindu luse ya mpangi na yandi vandaka kukonda, ntembe kele ve nde yandi vandaka kuyibuka bamvula mingi ya kiese mpi ya mawa yina bo lutisaka kumosi.

¹⁶ Ntangu yo vandaka kumonana bonso nde Lazare zolaka kufwa, Marta ti Maria tindilaka Yezu nsangu. Yezu vandaka kusamuna na kisika yina yo lombaka nde, yandi fwete sala nzietelo ya bilumbu zole sambu na kukuma kuna. Tala nsangu yina bo tindaka: “Mfumu, tala! muntu yina nge ke zolaka ke bela.” (Yoa. 11:1, 3) Bo zabaka nde, Yezu vandaka kuzola mpangi na bo, mpi bo vandaka kukwikila nde yandi lendaka kusala konso diama yina sambu na kugulusa nduku na yandi. Keti bo vandaka kaka ti kivuvu nde Yezu ta kwisa na ntwala nde mambu kubeba? Kana yo vandaka mpidina, bivuvu na bo kwendaka na masa. Lazare fwaka.

17. Inki vandaka kuyangisa Marta, mpi yandi salaka inki ntangu yandi waka nde Yezu kumaka pene-pene ya mbanza na bo?

¹⁷ Marta ti Maria dilaka mpangi na bo, bakaka bangidika sambu na kuzika yandi mpi kuyamba banzenza mingi yina katukaka na Betania mpi na babwala ya nziunga. Tii ntangu yina, bo zwaka ve nsangu ya Yezu. Mbala ya nkaka, Marta vandaka kudiyangisa mingi ntangu bilumbu vandaka kuluta. Nsuka-nsuka, bilumbu iya na nima ya lufwa ya Lazare, Marta waka nde Yezu kumaka pene-pene ya mbanza na bo. Sambu yandi vandaka nkento ya kikesa, ata yandi vandaka na mpasi, Marta telamaka mpi kwendaka ntinu kukutana ti Yezu kukonda kuzabisa Maria.​—Tanga Yoane 11:18-20.

18, 19. Marta monisaka nki kivuvu, mpi sambu na nki lukwikilu na yandi vandaka ngolo mpenza?

¹⁸ Ntangu Marta monaka Mfumu na yandi, yandi basisaka mabanza yina vandaka kuyangisa yandi ti Maria tuka bilumbu mingi: “Mfumu, kana nge vandaka awa mpangi na mono zolaka kufwa ve.” Ata mpidina, Marta vandaka ti kivuvu mpi kwikilaka nde Yezu lendaka kusala kima mosi. Marta yikaka nde: “Kansi, mono me zaba nde ata sesepi yai mambu yonso yina nge ta lomba na Nzambi, Nzambi ta pesa nge yo.” Na mbala mosi, Yezu tubaka diambu mosi sambu na kukumisa lukwikilu na yandi ngolo: “Mpangi na nge ta futumuka.”​—Yoa. 11:21-23.

¹⁹ Marta yindulaka nde Yezu vandaka kutubila lufutumuku ya makwisa, yo yina yandi vutulaka nde: “Mono me zaba nde yandi ta futumuka na lufutumuku na kilumbu ya nsuka.” (Yoa. 11:24) Yandi vandaka ti lukwikilu ya ngolo na dilongi yina. Bantwadisi ya nkaka ya dibundu ya Bayuda, yina bo vandaka kubinga Basaduse, vandaka kundima ve lufutumuku, ata Masonuku ya kupemama ke tubilaka dilongi yango na pwelele yonso. (Dan. 12:13; Mar. 12:18) Kansi, Marta zabaka nde Yezu longaka kivuvu ya lufutumuku mpi nkutu yandi futumunaka bantu​—ata mosi ve na kati na bo salaka bilumbu mingi na lufwa bonso Lazare. Yandi zabaka ve mambu yina zolaka kusalama.

20. Pesa ntendula ya bangogo ya Yezu yina kele na Yoane 11:25-27 ya beto lenda vila ve, mpi mvutu ya Marta.

²⁰ Na nima, Yezu tubaka diambu mosi yina Marta ta vila ve: “Mono kele lufutumuku mpi luzingu.” Ya kieleka, Yehowa Nzambi me pesaka Mwana na yandi kiyeka ya kufutumuka bantu na nsi-ntoto ya mvimba na makwisa. Yezu yulaka Marta nde: “Keti nge ke kwikila diambu yai?” Ebuna Marta pesaka mvutu yina beto tubilaka na luyantiku ya kapu yai. Yandi kwikilaka nde Yezu vandaka Kristu, to Mesia, nde yandi vandaka Mwana ya Yehowa Nzambi, mpi nde baprofete tubaka nde yandi ta kwisa na nsi-ntoto.​—Yoa. 5:28, 29; tanga Yoane 11:25-27.

21, 22. (a) Inki mutindu Yezu monisaka mawi na yandi sambu na bantu yina vandaka kudila? (b) Tendula lufutumuku ya Lazare.

²¹ Keti Yehowa Nzambi ti Mwana na yandi, Yezu Kristu ke bakaka na mbalu lukwikilu ya me fwanana ti ya Marta? Mambu yina salamaka na nima na meso ya Marta ke pesa mvutu ya pwelele kibeni. Marta kwendaka ntinu kusosa mpangi na yandi ya nkento. Na nima, Marta monaka nde Yezu vandaka na mawa mingi ntangu yandi vandaka kusolula ti Maria mpi bantu mingi ya nkaka yina vandaka kudila. Yandi monaka mutindu mansanga vandaka kukulumuka na meso ya Yezu, yina monisaka mawa ya ngolo yina yandi waka sambu na mpasi yina lufwa ke nataka. Yandi waka mutindu Yezu pesaka ntuma nde bo katula ditadi yina vandaka na zulu ya maziamu ya mpangi na yandi.​—Yoa. 11:28-39.

²² Ti bangindu ya mbote, Marta buyaka mpi tubaka nde nitu ya mpangi na yandi fwete basisa nsudi ntangu yai, sambu bilumbu iya lutaka tuka Lazare fwaka. Yezu yibusaka yandi nde: “Keti mono songaka nge ve nde kana nge kwikila, nge ta mona nkembo ya Nzambi?” Yandi kwikilaka, mpi yandi monaka nkembo ya Yehowa Nzambi. Kaka na ntangu mpi na kisika yina, Nzambi pesaka Mwana na yandi ngolo ya kuvutula Lazare na luzingu! Meka kuyindula mambu yina Marta ta vila ve ata fioti na mabanza na yandi: Yezu bingaka na ndinga ya ngolo nde: “Lazare, kwisa kubasika!”; mwa makelele vandaka kuwakana na dibulu yina bo zikaka Lazare ntangu yandi vandaka kubasika mpi vandaka kaka ya kudimba na bitende yina bo vandaka kusadila sambu na kuyidika nitu ya mvumbi, mpi yandi vandaka kubasika malembe na munoko ya dibulu; Yezu lombaka nde bo ‘kangula yandi mpi bo bika yandi na kukwenda’; mpi sambu na kundima nde Lazare futumukaka mpenza, kiese ya Marta ti Maria kumaka diaka mingi ntangu bo bakaka ntinu sambu na kukwenda kuyamba mpangi na bo. (Tanga Yoane 11:40-44.) Kizitu yina Marta vandaka na yo na ntima katukaka!

23. Yehowa ti Yezu ke zola kusala nki sambu na nge, mpi inki nge fwete sala?

²³ Disolo yai ke monisa nde lufutumuku ya bafwa kele ve kaka bangindu ya luvunu, kansi yo kele dilongi ya Biblia yina ke bwisaka ntima mpi ke monisaka nde yo salamaka kibeni na ntangu ya ntama. (Yobi 14:14, 15) Yehowa ti Mwana na yandi ke zolaka kupesa lufutu na bantu ya lukwikilu, mutindu bo salaka na Marta, Maria, mpi Lazare. Bo me bumbila nge mpi lufutu ya mutindu mosi kana nge kuma ti lukwikilu ya ngolo.

24. Inki nsangu ya nsuka Biblia ke zabisa beto sambu na Marta?

²⁴ Katula disolo yai, Biblia ke tubila diaka Marta kaka mbala mosi. Yo vandaka mposo mosi na ntwala ya lufwa ya Yezu. Sambu Yezu zabaka mbote bampasi yina vandaka kuvingila yandi, yandi kwendaka diaka na nzo ya banduku na yandi na Betani. Katuka kisika yina tii na Yeruzalemi, yandi fwete tambula bakilometre tatu. Na Betani, Yezu ti Lazare vandaka kudia na nzo ya Simoni, muntu ya maladi ya lepre mpi kuna beto ke kuta mbala ya nsuka yina Biblia ke tubila Marta nde: “Marta vandaka kusadila bo.”​—Yoa. 12:2.

25. Sambu na nki yo kele lusakumunu na mutindu mabundu ya bubu yai kele ti bankento bonso Marta?

²⁵ Yandi vandaka kibeni nkento ya kikesa! Ntangu Biblia ke tubila yandi sambu na mbala ya ntete, yandi vandaka kusala kisalu; mpi na mbala ya nsuka yina yo ke tubila yandi, Marta vandaka kaka kusala kisalu, yandi vandaka kusala yonso yina yandi lendaka sambu na kulungisa bampusa ya bantu yina kele na nziunga na yandi. Bubu yai, yo kele lusakumunu mpenza na mutindu mabundu ya balongoki ya Kristu kele ti bankento bonso Marta​—bankento ya kikesa mpi ya ke kabaka, yina ke monisaka lukwikilu na bo na bisalu na kudipesaka sambu na bankaka. Keti Marta landaka kusala mutindu yina? Yo ke monana mpidina. Ntembe kele ve nde, Marta landaka kumonisa lukwikilu na yandi mutindu yina. Lukwikilu yina zolaka kusadisa yandi na kukanga ntima ntangu yandi ta kutana ti bampasi mingi.

26. Lukwikilu ya Marta sadisaka yandi na kusala inki?

²⁶ Bilumbu fioti na nima, Marta fwete kanga ntima na lufwa ya mpasi ya Yezu, Mfumu na yandi yina yandi vandaka kuzola mingi. Diaka, bantu ya mbi mpi ya luvunu yina fwaka Yezu vandaka mpi ti lukanu ya kufwa Lazare sambu lufutumuku na yandi kumisaka ngolo lukwikilu ya bantu mingi. (Tanga Yoane 12:9-11.) Ya kieleka, nsuka-nsuka lufwa kabulaka Marta ti bampangi na yandi. Beto me zaba ve ntangu yo salamaka mpi mutindu yo salamaka, kansi beto lenda ndima diambu yai: Lukwikilu ya ngolo ya Marta sadisaka yandi na kukanga ntima tii na nsuka. Yo yina, yo kele mbote nde Bakristu ya bubu yai kulanda mbandu ya lukwikilu ya Marta.