Bakisa Kisalu ya Kuswaswana ya Yezu na Lukanu ya Nzambi

“Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.”​—YOA. 14:6.

1, 2. Sambu na nki beto fwete tula dikebi na kutala kisalu ya kuswaswana ya Yezu na lukanu ya Nzambi?

BANDA ntama, bantu mingi mesalaka mpenza ngolo sambu na kuvanda ya kuswaswana ti bantu ya nzyunga na bo, kansi bantu fyoti mpamba menungaka. Nkutu bantu fyoti mpenza lenda tuba na masonga yonso nde bo kele ya kuswaswana na mitindu ya nene. Ata mpidina, Yezu Kristu, Mwana ya Nzambi, kele ya kuswaswana na mitindu mingi.

² Sambu na nki beto fwete tula dikebi na kisalu ya kuswaswana ya Yezu? Sambu yo ketadila bangwisana na beto ti Yehowa, Tata na beto ya zulu! Yezu kutubaka nde: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.” (Yoa. 14:6; 17:3) Bika beto tadila mwa mitindu yina Yezu kele ya kuswaswana. Kusala mutindu yina tasadisa beto na kubakisa mbote kisalu na yandi na lukanu ya Nzambi.

“Mwana Mosi Kaka ya Kubutukaka”

3, 4. (a) Sambu na nki beto lenda tuba nde Yezu kele ya kuswaswana na kisalu na yandi bonso Mwana mosi kaka ya kubutukaka? (b) Inki mutindu kisalu ya Yezu na lugangu kuvandaka ya kuswaswana?

³ Yezu kele ve kaka “Mwana-Nzambi.” Yai kele mutindu Satana kubingaka Yezu ntangu yandi mekaka yandi. (Mat. 4:3, 6) Biblia kebinga Yezu na mutindu ya mefwana nde “Mwana mosi kaka ya kubutukaka ya Nzambi.” (Yoa. 3:16, 18, NW) Ngogo ya Kigreki ya bo kebalulaka nde “mosi kaka ya kubutukaka” ketendula “kima to muntu ya mutindu yina kele mosi mpamba,” “yandi kele yandi mosi kaka na dibuta to na dikanda yina,” to “ya kuswaswana.” Yehowa kele ti bankama ya bamilio ya bana ya kimpeve. Kana mpidina, na nki mutindu Yezu kele yandi mosi kaka na “dibuta to dikanda”?

⁴ Yezu kele ya kuswaswana sambu yandi kele kigangwa mosi mpamba yina Tata na yandi kugangaka yandi mosi. Yandi kele Mwana ya ntete. Ya kyeleka, yandi kele “mbuta ya bantu yonso ti ya bima yonso ya Nzambi salaka.” (Kol. 1:15) Yandi kele “kisina ya bima yonso ya Nzambi salaka.” (Kus. 3:14) Kisalu ya Mwana mosi kaka ya kubutukaka na lugangu kele mpi ya kuswaswana. Yandi vandaka ve Ngangi. Kansi Yehowa kusadilaka yandi bonso nsadi, to nzila, sambu na kuganga bima yonso yankaka. (Tanga Yoane 1:3.) Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Kansi beto, beto ke na Nzambi mosi mpamba, Tata na beto yina salaka bima yonso. Beto ke zingaka sambu na yandi. Mpi, Mfumu mosi mpamba kele, Yesu Kristo. Nzambi salaka bima yonso na lusadisu na yandi, beto ke zingaka mpi na lusadisu na yandi.”​—1 Kor. 8:6.

 5. Inki mutindu Masonuku kebenda dikebi na mwa mitindu yina Yezu kele ya kuswaswana?

⁵ Kansi, Yezu kele ya kuswaswana na mitindu mingi. Masonuku kesadilaka batitre mingi yina kebendaka dikebi na kisalu na yandi ya kuswaswana na lukanu ya Nzambi. Bika beto tadila ntangu yai batitre tanu na kati ya batitre ya bo kesadilaka sambu na Yezu na Masonuku ya Kigreki ya Bukristu.a

“Ndinga”

 6. Sambu na nki yo mefwana nde Biblia kubinga Yezu nde “Ndinga”?

⁶ Tanga Yoane 1:14. Sambu na nki Biblia kebinga Yezu nde “Ndinga,” to Logos? Titre yai kemonisa kisalu yina yandi mesalaka banda ntama yantika ntangu yina bigangwa yankaka ya mayele kugangamaka. Yehowa kusadilaka Mwana na yandi sambu na kupesa bansangu ti bantuma na bana yankaka ya kimpeve, kaka mutindu Nzambi kusadilaka Mwana yina sambu na kupesa nsangu na yandi na bantu awa na ntoto. Mutindu Yezu kele Ndinga, to Kinati-Ndinga ya Nzambi, kendimisama na mambu yai ya Kristu kutubilaka bawi na yandi ya Bayuda: “Malongi yai ya mono ke pesaka beno kele ya mono ve, kansi yo ke katukaka na muntu yina tindaka mono. Konso muntu yina zola sala mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi ta zaba kana malongi na mono ke katukaka na Nzambi, to kana mono ke tubaka na kiyeka na mono mosi.” (Yoa. 7:16, 17) Yezu kelanda na kuvanda ti titre “Ndinga ya Nzambi” ata na nima ya kuvutuka na lukumu na yandi ya zulu.​—Kus. 19:11, 13, 16.

 7. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kudikulumusa ya Yezu kemonisaka na kisalu na yandi bonso “Ndinga”?

⁷ Yindula ntete mambu yina titre yai ketendula. Ata Yezu kele kigangwa ya kuluta mayele na bigangwa yonso ya Yehowa, yandi ketulaka ve ntima na mayele na yandi mosi. Yandi ketubaka mambu yina Tata na yandi kesongaka yandi. Yandi kebendaka ntangu yonso dikebi ya bantu na Yehowa kansi na yandi mosi ve. (Yoa. 12:50) Yai kele mbandu ya mbote mpenza ya beto fwete landa! Nzambi mepesaka beto mpi dibaku ya mbote ya kuzabisa “nsangu ya mbote” ya bima ya mbote. (Roma 10:15) Kubakisa mbandu ya Yezu ya kudikulumusa fwete pusa beto na kubuya kutuba na kiyeka na beto mosi. Ntangu yo kelomba kupesa bansangu ya luguluku ya kele na Masonuku, beto kezolaka kulonga “kaka mambu yina ya bo sonikaka na bansiku.”​—1 Kor. 4:6.

“Amen”

8, 9. (a) Ngogo “amen” ketendula inki, mpi sambu na nki Biblia kebingaka Yezu nde “Amen”? (b) Inki mutindu Yezu kulungisaka kisalu na yandi bonso “Amen”?

⁸ Tanga Kusonga 3:14. Sambu na nki Biblia kebingaka Yezu nde “Amen”? Ngogo ya bo kebalulaka nde “amen” kele mutindu bo kesonikaka ngogo mosi ya Kiebreo ya ketendula “yo vanda mpidina,” to “ya kyeleka.” Ngogo ya kisina ya Kiebreo kisika ngogo yai mekatuka ketendula “kuvanda ya kwikama” to “ya bo lenda tudila ntima.” Bo kesadilaka ngogo yina mosi sambu na kutendula kwikama ya Yehowa. (Kul. 7:9; Yez. 49:7) Yo yina, na nki mutindu Yezu kele ya kuswaswana ntangu Biblia kebingaka yandi nde “Amen”? Tala mutindu 2 Korinto 1:19, 20 kepesa mvutu: “Yesu Kristo, Mwana-Nzambi, yina ya beto . . . zabisaka beno nsangu na yandi, yandi kwisaka ve na kuvanda ‘E,’ ti ‘Ve’ na mbala mosi. Na Yesu, Nzambi me ndimaka nde: ‘E’. Na yandi, Nzambi lungisaka mambu yonso ya yandi silaka. Yo yina, sambu na Yesu, beto ke tubaka nde ‘Amen’ na Nzambi, sambu na kupesa lukumu na Nzambi.”

⁹ Yezu kele “Amen” sambu na balusilu yonso ya Nzambi. Luzingu na yandi ya kukuka na ntoto, yika mpi lufwa na yandi ya kimenga, kundimisaka mpi kusalaka nde balusilu yonso ya Yehowa Nzambi kulungana. Na mutindu yandi bikalaka ya kwikama, Yezu kumonisaka mpi nde mambu yina Satana kutubaka, ya kele na mukanda ya Yobi, nde kana bo mekonda bima, kekutana ti bampasi mpi mimekamu, bansadi ya Nzambi tabuya yandi, kele ya luvunu. (Yobi 1:6-12; 2:2-7) Na bigangwa yonso ya Nzambi, Mwana ya ntete mpamba muntu lendaka kupesa mvutu ya kuluta mbote na mambu yina ya luvunu. Dyaka, Yezu kupesaka nzikisa ya kuluta mbote sambu na kukotila Tata na yandi na ntembe ya metala nswa ya Yehowa ya kuvanda mfumu ya luyalanganu ya mvimba.

10. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu na kisalu na yandi ya kuswaswana bonso “Amen”?

¹⁰ Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu na kisalu na yandi ya kuswaswana bonso “Amen”? Kana beto kebikala ya kwikama na Yehowa mpi kekotila kimfumu na yandi ya luyalanganu ya mvimba. Kana beto sala mutindu yina, beto tapesa mvutu ya mbote na mambu yai ya bo kelomba beto ya kele na Bingana 27:11: “Mwana na mono, vanda mayele, ebuna mono ta mona kiese; mpidina konso muntu yina ta tonga mono, mono ta zaba kupesa yandi mvutu.”

Muwakanisi ya “Kuwakana Mosi ya Mpa”

11, 12. Inki mutindu kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi kele ya kuswaswana?

¹¹ Tanga 1 Timoteo 2:5, 6. Yezu kele muwakanisi mosi na kati ya “Nzambi ti bantu.” Yandi kele muwakanisi ya “kuwakana mosi ya mpa.” (Baeb. 9:15; 12:24) Kansi, Biblia kebingaka Moize mpi muwakanisi, disongidila muwakanisi ya Nsiku. (Gal. 3:19) Ebuna, inki mutindu kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi kele ya kuswaswana?

¹² Ngogo ya ndinga ya kisina ya bo kebalulaka nde “muwakanisi” kele ngogo ya bo kesadilaka na nsiku. Yo ketubila Yezu bonso Muwakanisi ya mendimama na nsiku, (to, na mutindu mosi buna, zuzi) ya kuwakana ya mpa yina kesadisa na lubutuku ya dikanda mosi ya mpa, “Israele ya Nzambi.” (Gal. 6:16) Dikanda yai mesalama na Bakristu ya kupakulama na mpeve, yina kele “banganga-Nzambi ya Mfumu ya nene” na zulu. (1 Pie. 2:9; Kub. 19:6) Kuwakana ya Nsiku, ti Moize na kisalu na yandi bonso muwakanisi, kulungaka ve na kusala dikanda ya mutindu yina.

13. Kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi ketendula inki?

¹³ Kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi ketendula inki? Yehowa kesadilaka valere ya menga ya Yezu na bantu yina ya yandi kekotisa na kuwakana ya mpa. Na mutindu yina, Yehowa kekumisa bo bantu ya lunungu na kuwakana ti nsiku. (Roma 3:24; Baeb. 9:15) Mpidina, Nzambi lenda mona nde bo mefwana na kukota na kuwakana ya mpa mpi kuvanda ti kivuvu ya kukuma bantotila mpi banganga-Nzambi na zulu! Bonso Muwakanisi na bo, Yezu kesadisa bo na kutanina lukumu ya mbote na meso ya Nzambi.​—Baeb. 2:16.

14. Sambu na nki Bakristu yonso, kukonda kutadila kivuvu na bo, fwete baka mpenza na valere kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi?

¹⁴ Ebuna, inki beto lenda tuba sambu na bantu yina kele ve na kati ya kuwakana ya mpa, bayina kele ti kivuvu ya kuzinga kimakulu na ntoto, kansi ve na zulu? Ata bo kevukanaka ve na kuwakana ya mpa, bantu yina kebakaka mambote na yo. Nzambi kelolulaka masumu na bo mpi kekumisaka bo bantu ya lunungu bonso banduku na yandi. (Yak. 2:23; 1 Yoa. 2:1, 2) Yo vanda beto kele ti kivuvu ya kukwenda na zulu to ya kuzinga na ntoto, konso muntu na kati na beto kele ti kikuma ya mbote ya kubaka na valere kisalu ya Yezu bonso Muwakanisi ya kuwakana ya mpa.

“Nganga-Nzambi ya Nene”

15. Inki mutindu kisalu ya Yezu bonso Nganga-Nzambi ya Nene meswaswana ti ya bantu yonso yina mesalaka bonso banganga-Nzambi ya nene?

¹⁵ Bantu mingi kusalaka bonso banganga-Nzambi ya nene na ntangu ya ntama, kansi kisalu ya Yezu bonso Nganga-Nzambi ya Nene kele mpenza ya kuswaswana. Inki mutindu? Polo ketendula nde: “Yandi kele ve bonso bamfumu ya nkaka ya banganga-Nzambi: Kana yandi vandaka bonso bo, yandi zolaka kuvanda na mfunu ya kupesa makabu na Nzambi konso kilumbu, ntete sambu na masumu na yandi mosi, ya zole sambu na masumu ya bantu ya nkaka; kansi yandi kele bonso bo ve. Yandi pesaka makabu na Nzambi mbala mosi mpamba, ntangu yandi kudipesaka yandi mosi. Bansiku ya Moize ke tulaka bantu ya masumu na kuvanda bamfumu ya banganga-Nzambi; kansi mambu yina ya Nzambi zengaka na zina na yandi mosi, yina ya yandi tubaka na nima ya Bansiku ntangu yandi tulaka Mwana na yandi mfumu ya banganga-Nzambi, yo kumisaka yandi muntu mosi ya mbote mpenza tii kuna.”​—Baeb. 7:27, 28.b

16. Sambu na nki kimenga ya Yezu kele mpenza ya kuswaswana?

¹⁶ Yezu kuvandaka muntu ya kukuka, kiteso mosi mpenza ti Adami na ntwala nde yandi sumuka. (1 Kor. 15:45) Na mutindu yina, Yezu kuvandaka muntu kaka mosi ya kufwana na kupesa kimenga ya kukuka mpi ya mvimba, disongidila kimenga yina kele ve ti mfunu nde yo pesama mbala na mbala. Na ntangu ya Nsiku ya Moize, bo vandaka kupesa bimenga konso kilumbu. Kansi, bimenga yina yonso mpi bisalu ya banganga-Nzambi kuvandaka kaka kifwani ya mambu yina Yezu zolaka kulungisa. (Baeb. 8:5; 10:1) Yo yina, sambu Yezu mefwana na kulungisa mambu mingi kuluta banganga-Nzambi yankaka mpi yandi tasala kisalu yina kimakulu, kisalu na yandi bonso Nganga-Nzambi ya Nene kele ya kuswaswana.

17. Sambu na nki beto fwete monisa ntonda na kisalu ya Yezu bonso Nganga-Nzambi ya Nene, mpi nki mutindu beto lenda monisa yo?

¹⁷ Beto kele ti mfunu ya bisalu ya Yezu bonso Nganga-Nzambi ya Nene sambu na kusadisa beto na kuvanda ti lukumu ya mbote na meso ya Nzambi. Beto kele ti Nganga-Nzambi ya Nene ya mbote mpenza! Polo kusonikaka nde: “Mfumu na beto ya banganga-Nzambi yandi mpi ke monaka mpasi kana beto ke bwa na masumu. Sambu Satana vandaka kumeka mfumu na beto ya banganga-Nzambi na mambu yonso bonso yandi ke mekaka beto mpi, kansi yandi salaka masumu ve.” (Baeb. 4:15) Ya kyeleka, kumonisa ntonda sambu na dyambu yai fwete pusa beto ‘na kuzinga sambu na beto mosi diaka ve, kansi sambu na muntu yina me fwaka sambu na beto.’​—2 Kor. 5:14, 15; Luka 9:23.

“Nkuna” ya Lusilu

18. Inki mbikudulu Nzambi kupesaka na nima ya disumu ya Adami, mpi na nima nki mambu yandi monisaka na yina metala mbikudulu yai?

¹⁸ Na Edeni, ntangu yo monanaka nde bantu kuvidisaka bima yonso, disongidila bangwisana ya mbote ti Nzambi, luzingu ya mvula na mvula, kyese, mpi Paladisu, Yehowa Nzambi kutubilaka kukwisa ya Ngulusi. Biblia kebingaka muntu yina nde “nkuna.” (Kuy. 3:15, NW) Nkuna yai ya kuzabanaka ve kukumaka ntu-dyambu ya bambikudulu mingi ya Biblia banda ntama kibeni. Yandi zolaka kuvanda muntu ya dikanda ya Abrahami, Izaki, mpi Yakobi. Dyaka, yandi zolaka kuvanda na dikanda ya Ntotila Davidi.​—Kuy. 21:12; 22:16-18; 28:14; 2 Sam. 7:12-16.

19, 20. (a) Nani kele Nkuna ya lusilu? (b) Sambu na nki beto lenda tuba nde bantu mingi kele na kati ya nkuna ya lusilu katula Yezu?

¹⁹ Nani vandaka Nkuna yai ya lusilu? Beto lenda zwa mvutu ya ngyufula yai na Galatia 3:16. (Tanga.) Kansi, na nima na kapu yina mosi, ntumwa Polo kelanda na kuzabisa Bakristu ya kupakulama nde: “Kana beno kele bantu ya Kristo, beno kele bantu ya dikanda [“nkuna,” NW] ya Abrahami, ebuna beno ta bika kubaka mpi mambote yina ya Nzambi silaka na kupesa yandi.” (Gal. 3:29) Inki mutindu Kristu kele Nkuna ya Lusilu, mpi bantu yankaka dyaka kele mpi na kati ya nkuna yango?

²⁰ Bamilio ya bantu ketubaka nde bo kele bantu ya dikanda ya Abrahami, mpi bankaka kesalaka nkutu bonso baprofete. Mabundu yankaka ketulaka mfunu mingi na mambu ya bo ketubaka nde baprofete na bo kele bantu ya dikanda ya Abrahami. Kansi, keti bantu yai yonso kele Nkuna ya lusilu? Ve. Mutindu ntumwa Polo kemonisa yo na ngolo ya mpeve, bantu yonso ya dikanda ya Abrahami ve lenda tuba nde bo kele Nkuna ya lusilu. Nzambi kusadilaka ve bantu ya dikanda ya bana yankaka ya Abrahami sambu na kusakumuna bantu. Nkuna yango ya zolaka kusakumuna bantu zolaka kubasika na Izaki mpamba. (Baeb. 11:18) Nsukansuka, muntu mosi mpamba, Yezu Kristu, yina ndonga ya bankaka na yandi banda na Abrahami kele ya kusonama na Biblia, kele kitini ya ntete ya nkuna ya lusilu.c Bantu yonso yankaka yina kukumaka kitini ya zole ya nkuna ya Abrahami kele mutindu yina sambu bo kele “bantu ya Kristo.” Ya kyeleka, kisalu ya Yezu na kulungana ya mbikudulu yai kele mpenza ya kuswaswana.

21. Inki keyitukisa nge na yina metala mutindu Yezu melungisaka kisalu na yandi ya kuswaswana na lukanu ya Yehowa?

²¹ Inki beto melonguka na nima ya kutadila na bunkufi kisalu ya kuswaswana ya Yezu na lukanu ya Yehowa? Banda na luyantiku ya lugangu na yandi tii kuna, Mwana mosi kaka ya kubutukaka ya Nzambi kele mpenza ya kuswaswana, yandi kele kaka yandi mosi. Kansi, Mwana yai ya kuswaswana ya Nzambi yina kukumaka Yezu kesalaka ntangu yonso na kudikulumusa na kuwakana ti luzolo ya Tata na yandi, yandi kesosaka ve ata fyoti lukumu na yandi mosi. (Yoa. 5:41; 8:50) Yai mbandu ya mbote mpenza sambu na beto bubu yai! Bonso Yezu, bika nde beto baka lukanu ya ‘kusala mambu yonso sambu na kupesa Nzambi lukumu.’​—1 Kor. 10:31.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Inki nge melonguka na yina metala kisalu ya kuswaswana ya Yezu na batitre na yandi? (Tala lupangu.)

• Inki mutindu nge lenda landa mbandu ya Mwana ya kuswaswana ya Yehowa?

[Lupangu/​Kifwanisu ya kele na lutiti 23]

Mwa Batitre ya Kemonisa Kisalu ya Kuswaswana ya Yezu na Lukanu ya Nzambi

◼ Mwana Mosi Kaka ya Kubutukaka. (Yoa. 1:3) Yezu kele kigangwa mosi mpamba yina Tata na yandi kugangaka yandi mosi.

◼ Ndinga. (Yoa. 1:14) Yehowa kesadilaka Mwana na yandi bonso Kinati-Ndinga sambu na kupesa bansangu ti bantuma na bigangwa yankaka.

◼ Amen. (Kus. 3:14) Luzingu na yandi ya kukuka na ntoto, yika mpi lufwa na yandi ya kimenga, kundimisaka mpi kusalaka nde balusilu yonso ya Yehowa Nzambi kulungana.

◼ Muwakanisi ya Kuwakana ya Mpa. (1 Tim. 2:5, 6) Bonso Muwakanisi ya mendimama na nsiku, Yezu mesadisaka na lubutuku ya dikanda mosi ya mpa, “Israele ya Nzambi,” ya mesalama na Bakristu yina kele “banganga-Nzambi ya Mfumu ya nene” na zulu.​—Gal. 6:16; 1 Pie. 2:9.

◼ Nganga-Nzambi ya Nene. (Baeb. 7:27, 28) Yezu kuvandaka muntu kaka mosi ya kufwanaka na kupesa kimenga ya kukuka, kimenga yina kele ve ti mfunu nde yo pesama mbala na mbala. Yandi lenda yobisa beto sambu na kukatula beto na disumu mpi malanda na yo ya kenataka na lufwa.

◼ Nkuna ya Lusilu. (Kuy. 3:15, NW) Muntu mosi mpamba, Yezu Kristu, kele kitini ya ntete ya nkuna ya lusilu. Bantu yonso yankaka yina kukumaka na nima kitini ya zole ya nkuna ya Abrahami kele “bantu ya Kristo.”​—Gal. 3:29.