Bo Me Katulaka Beno na Kimpika na Nzila ya Ntima ya Mbote ya Nene

1, 2. Inki mutindu Baroma 5:12 lenda sadisa beto?

Beto ke tanga na BAROMA 5:12 nde: “Mutindu disumu kotaka na nsi-ntoto na nzila ya muntu mosi mpi lufwa na nzila ya disumu, mutindu mosi mpi lufwa me mwanganaka na bantu yonso sambu bo yonso salaka disumu.” Beto me zaba verse yai mbote mpi beto ke sadilaka yo mbala mingi ntangu beto ke longaka bantu mambu ya me tala Biblia.

² Bo me sadilaka verse yai mbala mingi na mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? mpi Inki Biblia Ke Longa Beto? Ntangu beto ke longukaka kapu ya 3, ya 5 mpi ya 6 ti bana na beto mpi ti bantu ya nkaka, ziku beto ke tangaka Baroma 5:12. Beto lenda sadila verse yai sambu na kusadisa bo na kubakisa sambu na nki ntoto kele ve paladisu, sambu na nki beto kele na mfunu ya nkudulu mpi sambu na nki beto ke fwaka. Kansi verse yai lenda sadisa mpi beto yonso na kuyedisa ntonda sambu na bangwisana yina beto kele na yo ti Yehowa. Yo lenda sadisa beto na kukumisa ngolo lukanu na beto ya kusepedisa yandi mpi ya kutula meso na beto kaka na bima yina yandi me silaka beto.

 3. Inki diambu beto fwete vila ve na yina me tala kimuntu na beto?

³ Diambu ya mawa kele nde beto yonso kele bansumuki. Beto ke salaka bifu konso kilumbu. Kansi Yehowa ke wilaka beto mawa. Yandi ke zabaka nde beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi yandi ke vandaka ti luzolo ya kulolula beto. (Nkunga 103:13, 14) Yezu songaka beto nde beto fwete lomba Nzambi na kulolula masumu na beto. (Luka 11:2-4) Kana Yehowa me lolula masumu yina beto salaka ntama, beto fwete yindula yo diaka ve. Beto tala mutindu Yehowa lenda lolula beto.

4, 5. (a) Inki ke sadisa beto na kubakisa Baroma 5:12? (b) ‘Ntima ya mbote ya nene’ ke tendula nki?

⁴ Mukanda ya Baroma, mingi-mingi kapu ya 6, ke sadisa beto na kubakisa mutindu Yehowa lenda lolula masumu na beto. Na kapu ya 3, beto ke tanga nde “bantu yonso me salaka disumu.” Na nima Polo ke tuba nde: “Yo kele bonso dikabu ya ofele mutindu Nzambi me ndimaka bo bonso bantu ya lunungu na nsadisa ya ntima ya mbote na yandi ya nene, na nsadisa ya nkudulu yina Kristu Yezu futaka sambu na kukatula bo na kimpika.” (Baroma 3:23, 24) Ngogo ya Kigreki ya bo me balula awa na ‘ntima ya mbote ya nene’ ke pesa ngindu ya kusala kima mosi ya mbote kukonda kuvingila nde bo vutudila beto, kima yina bo lenda futa beto ve sambu na yo mpi yina beto me fwana ve na kubaka.

⁵ Muntu mosi ya mayele tubaka nde ngogo yina ya Kigreki ke tubilaka mbala mingi mambu yina Nzambi ti Kristu me salaka sambu na kugulusa bantu na disumu mpi na lufwa. Yo yina Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa na Kingelesi me balula ngogo yai ya Kigreki na ‘ntima ya mbote ya nene.’ Beto tala mambu yina Nzambi me salaka sambu na beto mpi mutindu ntima ya mbote na yandi ya nene ke natila beto mambote bubu yai mpi ke pesa beto kivuvu sambu na bilumbu ke kwisa.

 6. Banani lenda baka mambote ya ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, mpi nki mutindu?

⁶ Bantu yonso ya kukonda kukuka ke salaka masumu mpi ke fwaka sambu Adami salaka disumu. Yo yina Biblia ke tubaka nde “na kifu ya muntu mosi lufwa me yalaka bonso ntotila.” Kansi Yehowa me monisilaka beto ntima ya mbote ya nene mpi me yidikaka nzila sambu na kugulusa bantu yonso na nsadisa ya “muntu mosi, Yezu Kristu.” (Baroma 5:12, 15, 17) “Bantu mingi ta kuma bantu ya lunungu na nzila ya bulemfu ya muntu mosi.” Bo lenda baka kivuvu ya “luzingu ya mvula na mvula na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu.”—Baroma 5:19, 21.

 7. Sambu na nki dikabu ya nkudulu yina Nzambi me pesaka beto ke monisa ntima ya mbote mpi ya nene ya Nzambi?

⁷ Yindula diambu yai: Kima mosi ve pusaka Yehowa na kupesa Mwana na yandi bonso nkudulu. Kansi yandi monisaka ntima ya mbote mpenza na mutindu yandi yidikaka nzila mosi sambu na kugulusa beto na disumu mpi na lufwa. Beto me fwana ve nde Nzambi ti Yezu kusadila beto mambu yina bo me salaka sambu na beto. Yo yina, beto ke vandaka na kiese kibeni na mambu yina bo me salaka sambu na kulolula beto mpi sambu beto zinga mvula na mvula! Beto fwete monisa ntonda na Nzambi na mutindu na beto ya kuzinga.

 8. Inki bangindu ya mbi beto fwete buya?

⁸ Beto me zaba nde Nzambi kele ti luzolo ya kulolula masumu, ata yo kele masumu ya nene. Kansi beto fwete sala ve mambu ya mbi mpi kuyindula nde Yehowa ta lolula beto sambu na ntima ya mbote na yandi ya nene. Na mvu-nkama ya ntete, Bakristu ya nkaka vandaka kuyindula mutindu yina ata bantumwa ya nkaka vandaka ntete na luzingu. (Tanga Yude 4.) Bubu yai, beto fwete keba sambu bantu ya nkaka kuvanda ve ti bupusi na zulu na beto mpi malembe-malembe beto kuma kuyindula mutindu yina.

9, 10. Inki mutindu Polo ti Bakristu ya nkaka katukaka na kimpika ya disumu mpi ya lufwa?

⁹ Polo songaka Bakristu nde yo kele mbi kibeni na kuyindula nde kana bo landa kusala masumu Nzambi ta lolulaka bo kaka. Polo tubaka nde bo fwete losa bangindu yina sambu bo “kele ya kufwa na yina me tala disumu.” (Tanga Baroma 6:1, 2.) Yandi zolaka kutuba inki?

¹⁰ Na nzila ya nkudulu, Nzambi lolulaka masumu ya Polo ti ya Bakristu ya nkaka na mvu-nkama ya ntete. Yehowa tulaka bo mafuta na nzila ya mpeve santu sambu bo kuma bana na yandi. Kana bo bikala ya kwikama, bo ta zinga na zulu mpi ta yala ti Kristu. Kansi, sambu bo vandaka ntete na ntoto, inki mutindu bo vandaka “ya kufwa na yina me tala disumu”? Polo sadilaka kutuba ya kifwani sambu na kumonisa nde mutindu na bo ya kuzinga sobaka mpenza. Yandi tubaka nde Yezu fwaka, kansi na nima yandi futumukaka mpi kumaka kigangwa ya kimpeve yina ke fwaka ve. Yo yina lufwa vandaka “diaka ve ti kiyeka na zulu na yandi.” Kiteso mosi, yo vandaka bonso nde Bakristu mpi fwaka. Luzingu na bo sobaka kibeni sambu bo bikaka diaka ve nde banzala na bo ya nitu kuyala bo. Katuka ntangu yina, bo salaka yonso sambu na kuzinga na mutindu yina vandaka kusepedisa Nzambi. Bo vandaka “ya kufwa sambu na disumu, kansi bonso bantu ya moyo sambu na Nzambi na nzila ya Kristu Yezu.”—Baroma 6:9, 11.

11. Inki mutindu bubu yai Bakristu kele “ya kufwa sambu na disumu”?

¹¹ Ebuna beto? Inki mutindu beto kele “ya kufwa sambu na disumu”? Na ntangu ya ntama, ziku beto salaka mambu mingi ya mbi, kukonda kuzaba mutindu Yehowa vandaka kutadila mambu yango. Beto vandaka bonso “bampika ya mambu ya mvindu mpi ya kufwa bansiku,” disongidila, “bampika ya disumu.” (Baroma 6:19, 20) Kansi, ntangu beto longukaka na Biblia mutindu Nzambi ke zolaka nde beto zinga, beto salaka bansoba na luzingu na beto, beto kudipesaka na yandi mpi bakaka mbotika. Beto vandaka na nzala ya ngolo ya kulemfukila Yehowa mpi ya kuzinga na mutindu yina ke sepedisaka yandi. Bo ‘me katulaka beto na kimpika ya disumu,’ mpi beto “me kumaka bampika ya lunungu.”—Baroma 6:17, 18.

12. Inki konso muntu na kati na beto fwete pona?

¹² Ata mpidina, beto fwete pona kima mosi. Polo tubaka nde: “Beno bika ve nde disumu kulanda kuyala bonso ntotila na nitu na beno yina ke fwaka sambu beno lemfukila banzala na yo.” (Baroma 6:12) Beto fwete pona kana beto ta bika nde mabanza ti banzala ya mbi kuyala beto to kana beto ta yala yo. Kudiyula nde: ‘Keti mono ke bikaka nde banzala na mono ya mbi kukuma ngolo mpi yo pusa mono na kusala mambu ya mbi? To keti mono ke losaka yo na mbala mosi?’ Kana beto ke monisa ntonda ya mingi sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, beto ta sala ngolo sambu na kusepedisa yandi.

13. Sambu na nki beto lenda tula ntima nde beto lenda sala mambu ya mbote?

¹³ Na mvu-nkama ya ntete, bantu ya nkaka na Korinto vandaka miyibi, bo vandaka kuvukisa nitu babakala ti babakala to bankento ti bankento, kusala bizumba, kusambila biteki, mpi kulawuka malafu. Ntangu bo zabaka Yehowa mpi kumaka kuzola yandi, bo sobaka. Bo vandaka kuwa nsoni sambu na mambu yina bo vandaka kusala. (Baroma 6:21; 1 Bakorinto 6:9-11) Yo lombaka nde Bakristu ya Roma mpi kusala bansoba ya mutindu mosi. Polo songaka bo nde: “Beno landa mpi ve kupesa nitu na beno na disumu bonso binwaninu ya kukonda lunungu, kansi beno kudipesa na Nzambi bonso bantu yina fwaka mpi yina kele ntangu yai na luzingu, mpi beno pesa nitu na beno na Nzambi bonso binwaninu ya lunungu.” (Baroma 6:13) Polo vandaka kutula ntima nde Bakristu yango lendaka kusala mambu ya mbote mpi kulanda kubaka mambote na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi.

14, 15. Inki bangiufula beto fwete kudiyula?

¹⁴ Yo kele kiteso mosi bubu yai. Bampangi na beto ya nkaka vandaka kuzinga bonso bantu ya Korinto. Kansi na nima ya kuzaba Yehowa, bo sobaka. Yo vandaka bonso nde bo yobisaka bo. Beto yonso me salaka bansoba na luzingu na beto sambu na kusepedisa Yehowa. Bubu yai mpi beto ke zolaka kumonisa nde beto kele na ntonda sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi. Yo yina beto me bakaka lukanu ya kunwana ti banzala na beto ya mbi mpi kusadila luzingu na beto sambu na kusadila Yehowa.

¹⁵ Ya kieleka, beto fwete buya kusala masumu ya nene yina bantu ya nkaka na Korinto vandaka kusala. Beto lenda landa ve kusala mambu ya mbi ya mutindu yai mpi kuvingila nde Nzambi kumonisila beto ntima ya mbote na yandi ya nene mpi kulolula beto. Kansi, inki beto lenda tuba sambu na masumu yina bantu ya nkaka lenda mona nde yo kele ya fioti? Keti beto kele ti lukanu ya kusala yonso sambu na kulemfukila Yehowa na mambu yonso?—Baroma 6:14, 17.

16. Inki mutindu beto me zaba nde beto fwete buya masumu yina Biblia ke tubila na 1 Bakorinto 6:9-11?

¹⁶ Yibuka ntumwa Polo. Yandi sonikaka nde: “Mono kele muntu ya kinsuni, muntu yina bo me tekaka na kuvanda mpika ya disumu. Sambu mono ke bakisa ve mambu ya mono ke sala. Sambu mono ke salaka ve mambu yina mono ke zolaka kusala, kansi mono ke salaka mambu yina mono ke mengaka.” (Baroma 7:14, 15) Ata yandi vandaka ve kusala mambu yina kele na 1 Bakorinto 6:9-11, Polo ndimaka nde yandi vandaka kaka kusala masumu. Yandi vandaka na mpusa ya kusepedisa Yehowa, yo yina yandi vandaka kunwana sambu na kusala ve mambu ya mbi. (Tanga Baroma 7:21-23.) Beto landa mbandu na yandi mpi beto sala yonso yina beto lenda sala sambu na kulemfukila Yehowa.

17. Sambu na nki nge ke zola kuvanda masonga?

¹⁷ Mu mbandu, beto me zaba nde sambu na kusadila Yehowa, beto fwete vanda masonga. (Tanga Bingana 14:5; Baefezo 4:25.) Beto ke zola ve kuvanda bonso Satana yina kele “tata ya luvunu.” Beto ke yibuka nde Ananiasi ti nkento na yandi fwaka sambu bo taka luvunu. Yo yina beto ke taka ve luvunu. (Yoane 8:44; Bisalu 5:1-11) Kansi kuvanda masonga ke tendula kaka ve kubuya kuta luvunu. Kana beto ke monisa mpenza ntonda sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, beto ta vanda mpi masonga na mambu ya nkaka.

18, 19. Kuvanda masonga ke tendula inki?

¹⁸ Muntu lenda konda masonga ata yandi ke ta ve luvunu. Mu mbandu, Yehowa songaka bantu ya Izraele nde: “Beno fwete yiba ve, beno fwete kusa ve, mpi beno fwete sadilana ve mambu ti luvunu.” Sambu na nki? Yehowa tubaka nde: “Beno fwete vanda santu, sambu mono, Yehowa Nzambi na beno, mono kele santu.” (Levi 19:2, 11) Ata beto ke ta ve luvunu, kana beto ke sosa kupusa bantu ya nkaka na kundima diambu mosi ya luvunu, beto kele ve bantu ya masonga.

¹⁹ Beto baka mbandu ya bakala mosi ya ke songa mfumu na yandi ya kisalu to bantu yina ke salaka ti yandi nde yandi fwete katuka na kisalu na ntwala sambu na kukwenda kukutana ti munganga. Kansi yo kele ve diambu ya kieleka. Yandi ke zola kukatuka na ntwala sambu yandi baka konzie na yandi. Ya kieleka ntangu yandi ke tuba nde yandi ke kwenda “kukutana ti munganga,” yandi ke tubila kaka kuluta nswalu na farmasi to na biro ya munganga sambu na kufuta mbongo. Keti yandi kele masonga, to keti yandi ke kusa bantu ya nkaka? Yandi ke pusa bantu ya nkaka na kundima diambu mosi ya luvunu. Bantangu ya nkaka, bantu ke kusaka bantu ya nkaka sambu na kubaka kima yina bo me zola to sambu na kutina ndola. Kansi beto ke lemfukilaka Yehowa yina tubaka nde: “Beno fwete kusa ve.” Beto ke zola kusala mambu yina yandi ke tubaka nde yo kele mbote mpi santu.—Baroma 6:19.

20, 21. Kana beto ke monisa ntonda sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, inki mambu ya nkaka beto fwete buya?

²⁰ Ya kieleka, beto ke buyaka bizumba, kulawuka malafu, mpi masumu ya nkaka ya nene. Kansi kima ya kuluta mfunu kele nde beto ke zola kubuya konso kima yina ta sepedisa ve Yehowa. Mu mbandu, beto ke buyaka kaka ve pite, kansi beto ke buyaka mpi bansaka ya mansoni. Beto ke buyaka kaka ve kulawuka malafu, kansi beto ke buyaka mpi kulutisa ndilu tii na kukuma pene-pene ya kulawuka. Yo lenda lomba nde beto sala bikesa mingi sambu na kubwa ve na mpukumuna yina, kansi beto lenda nunga.

²¹ Lukanu na beto fwete vanda ya kusala mambu yai ya Polo tubaka: “Beno bika ve nde disumu kulanda kuyala bonso ntotila na nitu na beno yina ke fwaka sambu beno lemfukila banzala na yo.” (Baroma 6:12; 7:18-20) Diambu ya kieleka kele nde beto lenda tina ve masumu yonso. Kansi ntangu beto ke nwana ti konso disumu yina, beto ke monisa nde beto kele mpenza na ntonda sambu na ntima ya mbote ya nene yina Nzambi ti Kristu me monisilaka beto.

22. Inki lusakumunu beto ke vingila na kubaka kana beto ke monisa mpenza ntonda sambu na ntima ya mbote ya nene ya Yehowa?

²² Yehowa me lolulaka masumu na beto mpi yandi lenda landa kulolula yo. Beto ke monisa ntonda mpenza sambu na ntima ya mbote na yandi ya nene! Yo yina, beto sala ngolo sambu na kubuya mambu yina yandi ke tubaka nde yo kele mbi, ata bantu ya nkaka ke mona ve nde yo kele masumu. Kana beto sala mutindu yina, inki lusakumunu beto lenda vingila na kubaka? Polo tubaka nde: “Ntangu yai ya bo me katulaka beno na kimpika ya disumu mpi beno me kumaka bampika ya Nzambi, beno ke buta mbuma na beno na busantu, mpi nsuka na yo kele luzingu ya mvula na mvula.”—Baroma 6:22.