Mutindu Nkudulu Kegulusaka Beto
“Konso muntu yina me ndima Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve kansi Nzambi ta wilaka yandi makasi.”—YOA. 3:36.
1, 2. Inki kele kikuma mosi yina kusalaka nde bo basisa Le Phare de la Tour de Sion na luyantiku?
NIMERO ya iya (ya Kingelesi) ya zulunalu yai kutubaka mutindu yai na Oktobri 1879: “Bantu yonso ya kelongukaka Biblia na dikebi yonso fwete yituka na kumona mfunu yina bo ketulaka na lufwa ya Kristu.” Disolo yina kusukaka ti dibanza yai ya mfunu: “Beto fwete buya konso kima yina kemonisa nde lufwa ya Kristu kele ve dikabu mpi kima ya kesadisa na kulolula masumu.”—Tanga 1 Yoane 2:1, 2.
2 Mosi na kati ya bikuma yina kusalaka nde bo basisa Le Phare de la Tour de Sion na mbala ya ntete na Yuli 1879 kuvandaka ya kukotila dilongi ya Biblia ya ketadila nkudulu. Mambu yina bo sonikaka na kati na yo vandaka kupesa ‘madia na ntangu ya mbote,’ sambu na nsuka ya bamvu 1800, ntalu ya vandaka kukuma kaka mingi ya Bakristu ya zina mpamba yantikaka kutula ntembe na mutindu lufwa ya Yezu lendaka kuvanda nkudulu sambu na masumu na beto. (Mat. 24:45) Na ntangu yina, bantu mingi yantikaka kukwikila na dilongi ya kintukila, dibanza yina kewakana ve ti dyambu ya kyeleka ya kemonisa nde bantu kuvidisaka kikalulu ya kukuka yina bo vandaka na yo ntete. Bantu ya kekwikilaka na kintukila kelongaka nde muntu kelandaka na kuditoma yandi mosi mpi yandi kele ve ti mfunu ya nkudulu. Yo yina, ndongisila yai ya ntumwa Polo kupesaka Timoteo mefwana mpenza: “Kuwa! Simba mbote-mbote mambu yina yonso ya bo songaka nge. Kuwa ve mambu ya mpamba yina ke kwendaka ve nzila mosi na lukwikilu na beto. Kuwa mpi ve bantembe ya bantu yina ke tubaka nde bo ke na mayele, kansi mayele yina kele mayele ya kieleka ve. Sambu bantu ya nkaka ke tubaka nde bo ke na mayele yina, kansi bo me vidisaka lukwikilu na bo.”—1 Tim. 6:20, 21.
3. Inki bangyufula beto tatadila ntangu yai?
3 Ntembe kele ve nde nge kele ti lukanu ya ‘kuvidisa ve lukwikilu.’ Sambu nge vanda kaka ti lukwikilu ya ngolo, yo tavanda mbote na kutadila bangyufula yai: Sambu na inki mu kele na mfunu ya nkudulu? Inki mambu yo lombaka? Inki mutindu mono lenda baka mambote na ngidika yai ya kitoko yina lenda gulusa mono na makasi ya Nzambi?
Beto Lenda Guluka na Makasi ya Nzambi
4, 5. Inki kemonisa nde makasi ya Nzambi kele na zulu ya ngidika ya bima ya mbi ya ntangu yai?
4 Biblia mpi disolo ya luzingu ya bantu kemonisa nde banda na ntangu Adami kusalaka disumu, ‘makasi ya Nzambi’ kevandaka na zulu ya bantu yonso. (Yoa. 3:36) Dyambu yai kemonana pwelele na mutindu nsuka-nsuka bantu yonso kefwaka. Luyalu ya Satana mekukaka ve ata fyoti na kutanina bantu na bampasi ya bo kelanda na kukutana ti yo, mpi ata guvernema mosi ve ya bantu mekukaka na kulungisa bampusa ya ntetentete ya bantu na yo yonso. (1 Yoa. 5:19) Yo yina, bantu kelanda na kunyokwama na bitumba, nku, mpi kinsukami.
5 Yo ke pwelele nde Yehowa kesakumuna ve ngidika ya bima ya mbi ya ntangu yai. Polo kutubaka nde: “Bantu yina yonso ke salaka masumu ya mutindu na mutindu, Nzambi na zulu ke wilaka bo makasi.” (Roma 1:18-20) Yo yina, bantu yina kezingaka na mutindu mosi ya kesepedisaka ve Nzambi mpi kebalulaka ve ntima tatina ve malanda ya mambu na bo ya mbi. Bubu yai, bantu kezabaka makasi ya Nzambi na nzila ya bansangu ya lusambisu yina bo kemwangaka bonso bandola na zulu ya nsi-ntoto ya Satana, mpi bansangu ya mutindu yai kemonanaka na kati ya mikanda na beto mingi yina ketendulaka Biblia.—Kus. 16:1.
6, 7. Inki kisalu Bakristu ya kupakulama ke na kutwadisa, mpi nki dibaku kele kaka ya kukanguka sambu na bantu yina kele na nsi-ntoto ya Satana?
6 Keti yo ketendula nde yo kele mpenza nsukinina sambu bantu kukatuka na nsi ya luyalu ya Satana mpi kundimama na Nzambi? Ve, sambu kyelo yina kenataka na kuwakana dyaka ti Yehowa kele mpenza ya kukanguka. Bakristu ya kupakulama, ‘bayina ketubaka na zina ya Kristo,’ ke na kutwadisa kisalu ya kesalama na meso ya bantu yonso, ebuna na nzila na yo bo kebondila bantu ya makanda yonso nde: “Beno pesa Nzambi nzila nde yandi katula kimbeni kele na kati na beno ti yandi, yandi kumisa beno banduku na yandi.”—2 Kor. 5:20, 21.
7 Ntumwa Polo kutubaka nde Yezu “ke gulusaka beto na makasi ya Nzambi, makasi yina ke kwisa.” (1 Tes. 1:10) Mutindu yai ya nsuka ya Yehowa tamonisa makasi na yandi tanata lufwa ya kimakulu na bansumuki yina kebalulaka ve ntima. (2 Tes. 1:6-9) Nani tatina? Biblia ketuba nde: “Konso muntu yina me ndima Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu [yina] ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve kansi Nzambi ta wilaka yandi makasi.” (Yoa. 3:36) Ee, bantu yonso yina kele na luzingu mpi yina ke na kumonisa lukwikilu na Yezu mpi na nkudulu ntangu ngidika yai takuma na nsuka na yo tafwa ve na kilumbu ya nsuka ya makasi ya Nzambi.
Mutindu Nkudulu Kesalaka
8. (a) Inki kivuvu ya nene kuvandaka na ntwala ya Adami ti Eva? (b) Inki mutindu Yehowa kumonisaka nde yandi kele Nzambi ya lunungu ya kukuka?
8 Nzambi kugangaka Adami ti Eva ya kukuka. Kana bo bikalaka ya kwikama na Nzambi, ntoto zolaka kufuluka ntangu yai ti bantekolo na bo yina zolaka kuzinga kumosi ti bo na Paladisu na kyese. Kansi, yo kele mawa mingi sambu bibuti na beto ya ntete kufwaka nsiku ya Nzambi na luzolo yonso. Yo yina, Nzambi kupesaka bo ndola ya lufwa ya kimakulu mpi yandi kulaka bo na Paladisu ya kisina. Na ntangu Adami ti Eva kubutaka bana, disumu kuvandaka yo mesimba dezia bantu, mpi nsukansuka bakala mpi nkento ya ntete kununaka mpi kufwaka. Dyambu yai kemonisa nde Yehowa kelungisaka mambu ya yandi ketubaka. Dyaka, yandi kele Nzambi ya lunungu ya kukuka. Yehowa kukebisaka Adami nde kudya mbuma yina yandi buyisaka zolaka kunata lufwa—mpi yo nataka lufwa.
9, 10. (a) Sambu na nki bantekolo ya Adami kefwaka? (b) Inki mutindu beto lenda tina lufwa ya mvula na mvula?
9 Sambu beto kele bana ya Adami, beto mebakaka nitu ya kukonda kukuka yina kenataka beto na kusala masumu mpi nsukansuka na lufwa. Na ntangu Adami kusalaka disumu, na mutindu mosi buna beto vandaka na bapiku (reins) na yandi. Yo yina, ndola ya lufwa ketadila beto mpi. Kana Yehowa zolaka kukatula lufwa kukonda kufutama ya nkudulu, yandi zolaka kuzitisa ve mambu ya yandi ketubaka. Ya kyeleka, Polo kutubaka mutindu yai sambu na beto yonso: “Beto zaba nde Bansiku katukaka na mpeve ya Nzambi; kansi mono, mono kele muntu ya nsi-ntoto yai. Mono kele bonso muntu ya bo tekaka na kuvanda mpika ya masumu. A, mono kele muntu mosi ya mawa! Nani ta katula mono na nitu yai ke nata mono na lufwa?”—Roma 7:14, 24.
10 Yehowa Nzambi mpamba muntu lendaka kupesa mambu ya kewakana ti nsiku yina kesadisa na kulolula masumu na beto mpi kukatula beto na ndola ya lufwa ya kimakulu na mutindu ya kufwana. Yandi salaka yo na kutindaka Mwana na yandi ya zola na kwisa kubutuka na ntoto bonso muntu ya kukuka, yina lendaka kupesa luzingu na yandi bonso nkudulu sambu na beto. Na kuswaswana ti Adami, Yezu kubikalaka ya kukuka. Ya kyeleka, “yandi salaka masumu ve.” (1 Pie. 2:22) Yo yina, Yezu kuvandaka na makuki ya kubuta bantu ya kukuka. Kansi, yandi bikaka nde bambeni ya Nzambi kufwa yandi na mpila nde yandi lendaka kukumisa bantekolo ya masumu ya Adami bana na yandi mpi kusala na mpila nde bantu yina kendima yandi kubaka luzingu ya mvula na mvula. Masonuku ketendula nde: “Nzambi mosi kaka kele, ebuna muntu mosi kaka kele yina ke vukisaka Nzambi ti bantu. Muntu yina kele Yesu Kristo. Yandi kudipesaka yandi mosi sambu na kukatula bantu yonso na kimpika ya masumu.”—1 Tim. 2:5, 6.
11. (a) Inki mbandu beto lenda sadila sambu na kumonisa mambote ya nkudulu? (b) Banani lenda baka mambote na nkudulu?
11 Sambu na kumonisa mutindu nkudulu kesalaka, beto lenda sadila mbandu ya muntu mosi yina muntu ya vandaka kubumbila yandi mbongo meyiba mbongo na yandi yonso mpi na mutindu yina yandi mekuma ti bamfuka. Bo mezengila muntu ya vandaka kubumba mbongo ndola ya bamvula mingi na boloko. Kansi nki beto lenda tuba sambu na munkwa mbongo yina mesala ve ata kima mosi? Sambu yandi mekuma nsukami, yandi lenda basika na mambu yina kaka kana mvwama mosi ya ntima-mbote kukwisa sambu na kusadisa yandi mpi kufuta bamfuka na yandi. Na mutindu mosi, Yehowa Nzambi mpi Mwana na yandi ya zola mesumbaka bana ya Adami mpi mekatulaka mfuka ya disumu na nsadisa ya menga ya Yezu yina kutyamukaka. Kikuma yo yina Yoane-Mbotiki lendaka kutuba mutindu yai sambu na Yezu: “Tala Mwana-dimeme ya Nzambi, yina ke katulaka masumu ya bantu yonso!” (Yoa. 1:29) Bantu yonso yina bo mekatula masumu na bo ketadila ve kaka bantu ya kele na luzingu kansi yo ketadila mpi bafwa.
Mambu Yina Nkudulu Kulombaka
12, 13. Inki beto lenda longuka na luzolo ya Abrahami kumonisaka ya kutambika Izaki?
12 Beto lenda kuka ve kubakisa mbote-mbote mambu yina nkudulu kulombaka Tata na beto ya zulu mpi Mwana na yandi ya zola. Kansi Biblia ketela beto bambandu yina lenda sadisa beto na kuyindulula dyambu yai. Mu mbandu, yindula mutindu Abrahami kudiwaka ntangu yandi salaka nzyetolo ya bilumbu tatu na kukwenda na ntoto ya Moria sambu na kulemfuka na nsiku yai ya Nzambi: “Baka mwana na nge yai Izaki, mwana yai mosi kaka ya nge ke na yandi, ya nge ke zolaka mingi, kwenda na yandi na ntoto ya Moria. Ebuna kuna na zulu ya ngumba ya mono ta songa nge, nge fweti pesa mono yandi makabu ya kuyoka ya mvimba.”—Kuy. 22:2-4.
13 Nsukansuka Abrahami kukumaka na kisika ya Nzambi kuponaka. Yindula mpasi ya mingi yina Abrahami kuwaka na ntangu yandi kangaka Izaki maboko ti makulu mpi kutulaka yandi na zulu ya mesa-kimenga yina Abrahami yandi mosi kusalaka. Yo fwete vanda nde Abrahami kuwaka mpasi mingi kibeni ntangu yandi tombulaka mbele yina yandi zolaka kufwa mwana na yandi! Yindula mawi ya Izaki ntangu yandi lalaka na mesa-kimenga, kevingila mpasi ya ngolo kibeni yina zolaka kunata na lufwa na yandi. Wanzyo ya Yehowa kukangaka Abrahami na ntangu ya mefwana. Mambu yina Abrahami ti Izaki kusalaka na dibaku yina kesadisa beto na kubakisa mambu yina yo lombaka Yehowa ntangu yandi bikaka nde bantu ya Satana kufwa Mwana na yandi. Mutindu Izaki kuwakanaka ti Abrahami kemonisa mbote luzolo ya Yezu ya kumona mpasi mpi kufwa sambu na beto.—Baeb. 11:17-19.
14. Inki dyambu ya kusalamaka na luzingu ya Yakobi kesadisa beto na kubakisa mambu yina nkudulu kulombaka?
14 Beto lenda sadila mpi dyambu mosi ya kusalamaka na luzingu ya Yakobi sambu na kumonisa mambu yina nkudulu kulombaka. Na bana na yandi yonso, Yakobi vandaka kuzola mingi Yozefi. Kansi yo kele mawa sambu bampangi ya Yozefi vandaka kuwila yandi kimpala mpi kumenga yandi. Ata mpidina, Yozefi kundimaka nde tata na yandi kutinda yandi na kwenda kutala bampangi na yandi sambu na kuzaba mavimpi na bo. Na ntangu yina, bo vandaka kugungula mameme ya Yakobi na kitamina ya bakilometre 100 na nordi ya nzo na bo yina vandaka na Ebroni. Yindula mutindu Yakobi kudiwaka ntangu bana na yandi kuvutukaka ti lele ya Yozefi ya kufuluka ti menga! Yandi bokaka nde: “E, si yo kele ya mwana na mono! Mbisi ya makasi me fwa Yozefi, yo me zenga yandi bitini-bitini, yo me dia yandi”! Mambu yai yonso kuvandaka na bupusi ya ngolo na Yakobi, yina kudilaka Yozefi bilumbu mingi. (Kuy. 37:33, 34) Kana yandi mekutana ti makambu, Yehowa kesalaka ve mutindu bantu ya kukonda kukuka kesalaka. Ata mpidina, kuyindulula dyambu yai ya kusalamaka na luzingu ya Yakobi lenda sadisa beto na kubakisa, na kiteso mosi buna, mutindu Nzambi kudiwaka ntangu bantu kunyokulaka Mwana na yandi ya zola mpi kufwaka yandi na nku yonso ntangu yandi vandaka muntu awa na ntoto.
Mutindu Beto Kebakaka Mambote na Nkudulu
15, 16. (a) Inki mutindu Yehowa kumonisaka nde yandi ndimaka nkudulu? (b) Inki mutindu nge mebakaka mambote na nkudulu?
15 Yehowa Nzambi kufutumunaka Mwana na yandi ya kwikama ti nitu ya lukumu ya kimpeve. (1 Pie. 3:18) Na nsungi ya bilumbu 40, Yezu yina kufutumukaka kumonanaka na balongoki na yandi, kukumisaka lukwikilu na bo ngolo mpi kuyidikaka bo sambu na kisalu ya nene ya kulonga yina vandaka kuvingila bo. Na nima yandi tombukaka na zulu. Kuna yandi pesaka Nzambi mbalu ya menga na yandi yina kutyamukaka, sambu bo sadila yo sambu na mambote ya balongoki na yandi ya kyeleka, bayina kemonisaka lukwikilu na mbalu ya kimenga ya nkudulu na yandi. Yehowa Nzambi kumonisaka nde yandi ndimaka nkudulu ya Kristu na kupesaka Yezu kisalu ya kutyamuna mpeve santu na zulu ya balongoki na yandi yina kuvukanaka na Yeruzalemi na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B.—Bis. 2:33.
16 Mbala mosi, balongoki ya Kristu yai ya kupakulama kuyantikaka na kusyamisa bantu na kutina makasi ya Nzambi na kubakaka mbotika na zina ya Yezu Kristu sambu Nzambi kulolula masumu na bo. (Tanga Bisalu 2:38-40.) Banda na kilumbu yina ya mfunu tii bubu yai, bamilio ya bantu ya makanda yonso mekumaka ti bangwisana ti Nzambi na nsadisa ya lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu. (Yoa. 6:44) Na ntangu yai, yo kelomba nde beto tadila bangyufula zole yankaka: Keti Nzambi kupesaka konso muntu na kati na beto kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula sambu na bisalu na yandi mosi ya mbote? Na nima ya kubaka kivuvu yai ya kitoko, keti beto lenda vidisa yo?
17. Inki mutindu nge fwete mona lusakumunu ya kitoko ya kuvanda nduku ya Nzambi?
17 Nkudulu kele mpenza mambote ya beto mefwana ve na kubaka. Kansi sambu bo kemonisaka lukwikilu na nkudulu, bubu yai bamilio ya bantu mekumaka banduku ya Nzambi, mpi bo kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na paladisu na ntoto. Kansi, kukuma banduku ya Yehowa kemonisa ve nde beto tabikala kaka na bangwisana ya mutindu yai ti yandi. Sambu na kutina kilumbu ya makasi ya Nzambi yina kekwisa, beto fwete landa na kumonisa ntonda na beto ya mudindu sambu na nkudulu yina “Yesu Kristo” kupesaka.—Roma 3:24; tanga Filipi 2:12.
Landa na Kumonisa Lukwikilu na Nkudulu
18. Kumonisa lukwikilu na nkudulu kelombaka mpi nki?
18 Verse ya ntu-dyambu ya disolo yai, Yoane 3:36, kemonisa nde kumonisa lukwikilu na Mfumu Yezu Kristu kelomba mpi kulemfukila yandi. Ntonda sambu na nkudulu fwete pusa beto na kuzinga na kuwakana ti malongi ya Yezu, yika mpi mambu ya yandi longaka na yina metala bikalulu ya mbote. (Mar. 7:21-23) Bantu yonso yina kesalaka mambu bonso bizumba, mambu ya buzoba, mpi “mambu ya nsoni” ya mutindu yonso, yina ketadila mpi kukwamina na kutala pornografi kukonda kubalula ntima, ‘Nzambi tawila bo makasi.’—Ef. 5:3-6.
19. Na nki mitindu ya mbote beto lenda monisa lukwikilu na nkudulu?
19 Ntonda na beto sambu na nkudulu fwete pusa beto na kulanda na kuvanda ti “bisalu [mingi] ya kukangama na Nzambi.” (2 Pie. 3:11, NW) Bika beto bumba ntangu mingi sambu na kusala mambu yai mbala na mbala mpi na masonga yonso: kisambu, kulonguka ya Biblia ya beto mosi, kukwenda na balukutakanu, lusambu ya dibuta, mpi kuvanda kikesa na kisalu ya kusamuna Kimfumu. Mpi bika beto “vila ve na kusala mambu ya mbote ti na kusadisa bampangi na [beto] ya nkaka, sambu Nzambi ke zolaka makabu ya mutindu yina.”—Baeb. 13:15, 16.
20. Bantu yonso yina kelanda na kumonisa lukwikilu na nkudulu lenda vingila kubaka nki lusakumunu na makwisa?
20 Ntangu makasi ya Yehowa tabwila ngidika yai ya mbi ya bima, beto tavanda na kyese mingi sambu beto memonisaka lukwikilu na nkudulu mpi melandaka na kumonisa ntonda sambu na yo! Mpi na nsi-ntoto ya mpa ya Nzambi mesilaka, beto tamonisaka ntonda kimakulu sambu na ngidika yai ya kitoko yina kugulusaka beto na makasi ya Nzambi.—Tanga Yoane 3:16; Kusonga 7:9, 10, 13, 14.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Sambu na nki beto kele na mfunu ya nkudulu?
• Inki mambu nkudulu kulombaka?
• Inki mambote kekatukaka na nkudulu?
• Inki mutindu beto kemonisaka lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 19]
Kyelo ya kenataka na kuwakana dyaka ti Yehowa kele mpenza ya kukanguka
[Bifwanisu ya kele na lutiti 21]
Kuyindulula mambu yai ya ketadila Abrahami, Izaki, mpi Yakobi lenda sadisa beto na kumonisa ntonda na mambu ya nene yina nkudulu kulombaka