Kimpwanza ya Lukumu ya Bana ya Nzambi Mekuma Penepene

“Lugangu yalamaka na kima ya mpamba, . . . na lufulu ya kivuvu nde lugangu yau mosi mpi takatuka na kimpika ya mbebisa mpi tabaka kimpwanza ya lukumu ya bana ya Nzambi.”​—ROMA 8:​20, 21, NW.

 1. Inki mutindu kifwani ya kimenga ya Yezu vandaka monisama na Kilumbu ya Ndolula?

YEHOWA pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya butukaka bonso kimenga ya nkudulu yina kangulaka nzila ya luzingu ya zulu sambu na bantu 144 000, ye nzila ya luzingu ya kimakulu na ntoto sambu na bantu yonso ya mebikala. (1 Yoane 2:​1, 2) Mutindu beto tubilaka yau na disolo ya meyita, kifwani ya kimenga ya Yezu sambu na Bakristu ya mebutukaka na mpeve vandaka monana na Izraele ntangu nganga-nzambi ya nene vandaka tambika mwana ngombe sambu na masumu na yandi mosi, ya dibuta na yandi, ti ya kikanda ya Balevi na Kilumbu ya Ndolula. Na kilumbu yango yina mosi, yandi vandaka tambika nkombo sambu na bantu ya Izraele ya mebikala, mutindu kimenga ya Kristu tagulusa bantu yonso na kimvuka. Bo vandaka tinda nkombo mosi ya moyo na kwenda kuvila na ntoto makanga, kidimbu ya kunata masumu yonso ya bantu kusalaka na mvula ya kulutaka.a​—⁠Levi 16:​7-15, 20-22, 26.

2, 3. Bangogo ya Polo yina kele na Roma 8:​20, 21 ketendula inki?

² Ntangu ntumwa Polo metubila kivuvu ya bantu yina takuma “bana ya Nzambi” na zulu imene, yandi tubaka nde: “Kivuvu ya ngolo ya lugangu kele na kuvingila nzayikusu ya bana ya Nzambi. Sambu lugangu yalamaka na kima ya mpamba, na luzolo na yau mosi ve, kansi na nzila ya muntu yina yalaka yau, na lufulu ya kivuvu nde lugangu yau mosi mpi takatuka na kimpika ya mbebisa mpi tabaka kimpwanza ya lukumu ya bana ya Nzambi.” (Roma 8:​14, 17, 19-21, NW) Inki mambu yai ketendula?

³ Ntangu Yehowa gangaka nkaka na beto Adami bonso muntu ya kukuka, yandi vandaka “mwana ya Nzambi.” (Luka 3:38) Ntangu yandi salaka disumu, yandi kotaka “na kimpika ya mbebisa” ye yandi kabulaka mvwandilu yina na bantu yonso. (Roma 5:12) Nzambi pesaka nzila nde bantu kubutuka ‘bima ya mpamba,’ sambu na kimuntu ya kukonda kukuka ya bau bakaka. Kansi yandi pesaka bau kivuvu na nzila ya “nkuna,” Yezu Kristu. (Kuyantika 3:15; 22:18; Galatia 3:16) Kusonga 21:​1-4 kemonisa ntangu ya ‘lufwa, mpidi, kudila, ti mpasi ta vandaka diaka ve.’ Sambu yai kele lusilu ya “bantu,” yau kendimisa beto nde kimvuka ya bantu ya mpa, yina tazinga na nsi ya luyalu ya Kimfumu, tabaka dyaka mabanza ti nitu ya mbote mpenza ti luzingu ya mvula na mvula bonso “bana ya Nzambi.” Na nsungi ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda, bantu ya bulemfu “takatuka na kimpika ya mbebisa.” Kana bau mebikala ya kwikama na Yehowa na mumekamu ya nsuka, bau takatuka kimakulu na kimpika ya disumu ti lufwa. (Kusonga 20:​7-10) Na ntangu yina, bayina tavanda na ntoto “tabaka kimpwanza ya lukumu ya bana ya Nzambi.”

Bau Ketuba Nde “Kwisa!”

 4. ‘Kubaka masa ya moyo ya mpamba’ ketendula inki?

⁴ Kivuvu ya kitoko mpenza metulama na ntwala ya bantu! Kima ya kuyituka kele ve na kumona Bakristu ya mebutukaka na mpeve ketwadisa na kikesa yonso kisalu ya kusonga yau na bantu yankaka! Bonso bantu yina tavanda ndambu ya ‘nkento ya makwela’ ya Mwana-Dimeme ya lukumu, Yezu Kristu, Bakristu ya kupakulama kepesa maboko sambu na kulungisa bangogo yai ya mbikudulu: “Mpeve ya Nzambi ti nkento yina ya Mwana-dimeme ke kwela, bo ke [tuba nde]: ‘Kwisa!’ Konso muntu yina ke wa mambu yai, yandi mpi kutuba nde: ‘Kwisa!’ Konso muntu yina ke na nzala ya masa, yandi kwisa. Konso muntu yina ke zola kunwa masa ya moyo, yandi [kwisa] baka yo ya mpamba.” (Kusonga 21:​2, 9; 22:​1, 2, 17) Ve, mambote ya kimenga ya nkudulu ya Yezu mesuka ve kaka na bapakulami 144000. Mpeve ya Nzambi kelanda na kusala na nzila ya nsadila ya nkento ya makwela na zulu ya ntoto na kutubaka nde “Kwisa.” Konso muntu yina kele na kiwini ya lunungu mebingama mpi na kutuba nde “Kwisa,” na kudikotisaka na kati ya bangidika ya Yehowa mesalaka sambu na lugulusu.

 5. Bambangi ya Yehowa kewaka kyese na kumona banani na kati na bau?

⁵ Bambangi ya Yehowa ketulaka lukwikilu na bangidika ya luzingu ya Nzambi mesalaka na nzila ya Yezu Kristu. (Bisalu 4:12) Bau kele na kyese mingi na kumona na kati na bau, bantu yina kele na mpusa ya kulonguka balukanu ti luzolo ya Nzambi. Banzo na bau ya Kimfumu kevandaka ya kukangula sambu na muntu yonso yina kezola ‘kwisa kubaka masa ya moyo ya mpamba’ na ‘ntangu yai ya nsuka.’​—⁠Daniele 12:⁠4.

Bansoba ya Kekotaka Malembemalembe

 6. Inki mutindu mpeve ya Nzambi mesalaka na bansadi ya Nzambi na bansungi ya kuswaswana?

⁶ Nzambi kele ti ntangu ya kutulama sambu na kulungisa balukanu na yandi, ye yau kesimba bangwisana na yandi ti bantu. (Longi 3:1; Bisalu 1:⁠7) Ata mpeve ya Nzambi kwisaka na zulu ya bansadi ya Nzambi yina zingaka na ntwala ya ntangu ya Bukristu, bau butukaka ve bonso bana ya Nzambi ya kimpeve. Kansi, kubanda na Yezu, ntangu ya Yehowa lungaka sambu na kusadila mpeve santu na kubuta babakala ti bankento ya kudipesa sambu na difwa ya zulu. Ebuna, inki beto lenda tuba sambu na bilumbu na beto? Mpeve yango yina mosi kesala na zulu ya “mameme ya nkaka” ya Yezu, kansi yau kebuta ve kivuvu ti nzala ya kukwenda na zulu na ntima na bau. (Yoane 10:16) Ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na paladisu ya ntoto ya Nzambi pesaka bau, bau kesadisa nsadila ya bapakulami na kyese yonso na kuta kimbangi na nsungi yai ya kenata beto na inza ya mpa ya Nzambi.​—⁠2 Piere 3:​5-13.

 7. Inki kisalu ya kuvukisa bantu, Balongoki ya Biblia vandaka kusala, kansi inki bau zabaka na yina metala paladisu?

⁷ Yehowa bandaka ‘kupesa bana mingi lukumu’ ntangu yandi tyamunaka mpeve santu na Pantekoti ya mvu 33 T.B., ebuna, na ntembe ve, yandi tulaka ntangu ya yandi fwete lungisa ntalu ya bantu 144 000 ya “Israele ya Nzambi” ya kimpeve. (Baebreo 2:10; Galatia 6:16; Kusonga 7:​1-8) Kubanda na 1879, zulunalu yai vandaka tubila mingi kisalu ya kuvukisa Bakristu ya kupakulama. Kansi, Balongoki ya Biblia (ntangu yai Bambangi ya Yehowa) zabaka mpi nde Biblia vandaka monisa kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula na paladisu ya ntoto. Mu mbandu, na nimero ya Yuli 1883, Nzozulu ya Nkengi (ya Kingelesi) tubaka nde: “Ntangu Yezu tatula kimfumu na yandi, takatula mambi, mpi buna na buna, ntoto yai takuma paladisu, . . . ebuna bayina yonso ya kele na mazyamu, tabasika sambu na kuzinga na kati na yau. Mpi kana bau melemfukila bansiku na yau, bau talenda zinga mvula na mvula na zulu na yau.” Na nima, kisalu ya kuvukisa bapakulami bandaka kufyotuna, ye bantu mingi yina vandaka ve ti kivuvu ya zulu bandaka kuvukana na kati ya dibundu ya Yehowa. Na ntangu yango yina, Nzambi pesaka na bansadi na yandi ya kupakulama, Bakristu yina butukaka dyaka, mayele ya mingi.​—⁠Daniele 12:3; Filipi 2:15; Kusonga 14:​15, 16.

 8. Inki mutindu nzayilu ya kivuvu ya ntoto kuyelaka na bamvu 1930?

⁸ Mingimingi na 1931, bayina vandaka ti kivuvu ya kuzinga na zulu ya ntoto bandaka kuvukana ti dibundu ya Bukristu. Na mvula yina, Yehowa kangulaka meso ya Bakristu ya mebutukaka na mpeve, ebuna bau monaka nde kapu 9 ya mukanda ya Ezekiele vandaka kutubila kimvuka yai ya ntoto, bantu ya kele na kubaka kidimbu sambu na kuzinga na inza ya mpa ya Nzambi. Na 1932, bau monaka pwelele nde kuvukana ya Yehu vukanaka ti Yonadabi vandaka kifwani ya bantu yai ya kufwanana ti mameme. (2 Bantotila 10:​15-17) Bau monisaka pwelele na 1934 nde “ba Yonadabi” fwete “kudipesa” na Nzambi. Na 1935, “kibuka ya nene”​—⁠yina ya bau vandaka baka ntete bonso ndonga ya zole ya bantu ya kimpeve yina tavanda “banduku” ya nkento ya Kristu na zulu​—⁠zabanaka bonso mameme yankaka yina kele na kivuvu ya ntoto. (Kusonga 7:​4-15, NW; 21:​2, 9; Nkunga 45:​14, 15) Bapakulami bandaka kibeni kisalu ya kusosa bantu yina kezola kuzinga mvula na mvula na paladisu ya ntoto na 1935.

 9. Na nima ya 1935, sambu na inki Bakristu yankaka yambulaka kudya bidimbu na Madya ya Nkokila ya Mfumu?

⁹ Na nima ya 1935, Bakristu yankaka yina vandaka kudya mampa mpi kunwa vinu na Madya ya Nkokila ya Mfumu, salaka yau dyaka ve. Sambu na inki? Sambu bau bakisaka nde kivuvu na bau vandaka ya ntoto, ya zulu ve. Nkento mosi ya botamaka na 1930 tubaka nde: “Ata [kudya bidimbu] vandaka kima mosi ya mbote, mingimingi sambu na bansamuni ya kikesa ya ntangu yonso, ntima na mono bikaka kundima ve ata fyoti nde mono vandaka ti kivuvu ya zulu. Na nima, na 1935, beto monaka pwelele nde kisalu ya kuvukisa kibuka ya nene vandaka salama sambu na luzingu na zulu ya ntoto. Bamingi na kati na beto bakisaka nde beto vandaka bantu ya kibuka ya nene, ye beto bikisaka kudya bidimbu.” Malongi sobaka mpi na kati ya mikanda. Na bamvula yina kuyitaka, mikanda vandaka tubila ntete balandi ya Yezu ya butukaka na mpeve. Kansi, kubanda na 1935, Nzozulu ya Nkengi ti mikanda yankaka ya ‘mpika ya kwikama’ kepesaka madya ya kimpeve ya kulunga sambu na bapakulami ti bankundi na bau yina kele ti kivuvu ya ntoto.​—⁠Matayo 24:​45-47, NW.

10. Inki mutindu Yehowa lenda yingisa mupakulami ya kukonda kwikama?

¹⁰ Ebuna ntangu mupakulami mosi kevidisaka kwikama, keti yau kelombaka kuyingisa yandi? Polo monisaka mambu mingi na ntangu yandi tubilaka nti ya olive ya kifwani. (Roma 11:​11-32) Kana yau kelomba kuyingisa muntu ya mebutukaka na mpeve, ziku Nzambi fwete binga muntu mosi ya memonisaka, tuka bamvula mingi, mbandu ya lukwikilu ya mbote na kisalu ya santu.​—⁠Fwanisa ti Luka 22:​28, 29; 1 Piere 1:​6, 7.

Bikuma Kele Mingi ya Kuvutula Matondo

11. Kivuvu na beto kuvanda ya zulu to ya ntoto, Yakobo 1:17 kendimisa beto nde inki?

¹¹ Na konso kisika yina, kana beto kesadila Yehowa na kwikama, yandi talungisa banzala na beto ti bampusa na beto ya mbote. (Nkunga 145:16; Luka 1:​67-74) Ata beto kele ti kivuvu ya zulu ya kyeleka to kivuvu na beto kele ya ntoto, beto kele ti bikuma mingi ya kuvutula matondo na Nzambi. Ntangu yonso yandi kesalaka mambu ya kevandaka na mambote ya kuluta mingi sambu na bantu yina kezolaka yandi. Longoki Yakobo tubaka nde, “makabu yonso ya mbote mpenza ke katukaka na zulu; yo ke katukaka na Nzambi yina salaka bamwinda ya zulu,” Yehowa. (Yakobo 1:17) Bika beto tadila mwa ndambu ya makabu yai ti balusakumunu.

12. Sambu na inki beto lenda tuba nde na konso nsadi na yandi ya kwikama, Yehowa mepesaka kivuvu ya kitoko?

¹² Yehowa mepesaka na konso nsadi na yandi ya kwikama kivuvu mosi ya kitoko. Bantu yankaka yandi mebingaka bau na luzingu ya zulu. Na bambangi na yandi yina zingaka na ntwala ya ntangu ya Kristu, Yehowa pesaka kivuvu ya kitoko ya kufutumuka sambu na kuzinga mvula na mvula na ntoto. Mu mbandu, Abrahami vandaka na lukwikilu na lufutumuku mpi yandi vandaka kinga “bwala yina ke na banzo ke na fondasio ya mvula na mvula”​—⁠Kimfumu ya zulu yina yandi tafutumuka na nsi ya luyalu na yau sambu na kuzinga na zulu ya ntoto. (Baebreo 11:​10, 17-19) Awa mpi, na ntangu yai ya nsuka, Nzambi kepesaka kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula na paladisu ya ntoto na mafunda ya bantu. (Luka 23:43; Yoane 17:⁠3) Na ntembe ve, konso muntu yina Nzambi kepesa kivuvu ya nene mutindu yina, fwete vutula matondo mingi sambu na yau.

13. Inki mutindu mpeve santu ya Nzambi mesalaka na zulu ya bantu na yandi?

¹³ Yehowa kepesaka makabu ya mpeve santu na yandi na bantu na yandi. Bakristu yina kele ti kivuvu ya zulu kepakulamaka na mpeve santu. (1 Yoane 2:20; 5:​1-4, 18) Kansi, bansadi ya Nzambi yina kele ti kivuvu ya ntoto kebakaka lusadisu mpi lutwadisu ya mpeve santu. Na kati na bau, beto lenda tanga Moize, yina vandaka ti mpeve ya Yehowa, mutindu mosi ti bantu 70 ya bo ponaka na kusadisa yandi. (Kutanga 11:​24, 25) Na bupusi ya mpeve santu, Besalele salaka kisalu ya nkela ya santu na Izraele bonso muntu ya mayele mingi. (Kubasika 31:​1-11) Mpeve ya Nzambi kwisaka na zulu ya Gedeoni, Samsoni, Yefte, Davidi, Elia, Elisa, ti na zulu ya bantu yankaka. Ata bantu ya ntangu ya ntama yai tabaka ve lukumu ya zulu, mpeve santu twadisaka bau, mutindu yau ketwadisaka mameme yankaka ya Yezu bubu yai. Yau yina, kuvanda na mpeve santu ketendula mpenza ve nde beto mebingamaka na zulu. Kansi, mpeve ya Yehowa kepesaka lutwadisu, yau kesadisaka beto na kusamuna ti kulungisa bisalu yankaka ya Nzambi mepesaka beto, kepesaka beto ngolo ya kuluta ngolo na beto, mpi kebutaka bambuma na yau na kati na beto bonso zola, kyese, ngemba, kukanga ntima, ntima ya mbote, bumbote, lukwikilu, mawete, ti kudiyala. (Yoane 16:13; Bisalu 1:8; 2 Korinto 4:​7-10; Galatia 5:​22, 23) Keti beto fwete vutula ve matondo mingi sambu na makabu yai yonso ya ntima ya mbote ya kekatuka na Nzambi?

14. Inki mutindu beto kebakaka mambote na makabu ya nzayilu ti mayele?

¹⁴ Nzayilu ti mayele kele makabu ya kekatukaka na Nzambi ye beto fwete vutula matondo sambu na yau, kivuvu na beto kuvanda ya zulu to ya ntoto. Nzayilu ya sikisiki ya Yehowa kesadisaka beto na “kusola mambu yina ya kuluta mfunu” mpi na “kuzinga mutindu [Yehowa] ke zolaka ti kupesa yandi kiese na mambu yonso.” (Filipi 1:​9-11; Kolosai 1:​9, 10) Mayele ya Nzambi kevandaka bonso lutaninu mpi lutwadisu na luzingu na beto. (Bingana 4:​5-7; Longi 7:12) Lufulu ya nzayilu ti mayele ya kyeleka kele na Ndinga ya Nzambi, mpi mambu ya yau ketubaka sambu na kivuvu ya zulu kebendaka ndambu ya bapakulami ya mebikalaka na mutindu yankaka. Kansi, zola sambu na Ndinga ya Nzambi mpi kubakisa yau mbote kemonisa ve nde muntu mebingamaka na luzingu ya zulu. Bantu bonso Moize ti Daniele sonikaka nkutu Biblia, kansi bau tafutumuka sambu na kuzinga na ntoto. Ata kivuvu na beto kuvanda ya zulu to ya ntoto, madya na beto yonso ya kimpeve kekatukaka na “mpika ya kwikama mpi ya mayele” ya Yehowa mendimaka. (Matayo 24:​45-47, NW) Beto yonso kele mpenza na ntonda mingi sambu na nzayilu ya beto kebakaka!

15. Inki kele dikabu mosi ya kuluta nene ya Nzambi, ye inki mutindu nge ketadilaka yau?

¹⁵ Mosi na makabu ya kuluta ya Nzambi kele ngidika ya zola ya kimenga ya nkudulu ya Yezu, yina kepesaka beto mambote, kivuvu na beto kuvanda ya zulu to ya ntoto. Nzambi “me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” (Yoane 3:16) Ye zola ya Yezu pusaka yandi na “kupesa [bantu] moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika [“nkudulu,” NW] ya masumu.” (Matayo 20:28) Mutindu ntumwa Yoane tendulaka, Yezu Kristu “fwaka sambu na kukatula masumu na beto [bo bapakulami]. Yo kele sambu na masumu na beto kaka ve, kansi sambu na masumu ya bantu yonso.” (1 Yoane 2:​1, 2) Na yau, beto yonso fwete vutula ntonda mingi sambu na ngidika yai ya kuzinga kimakulu.b

Keti Nge Tavanda?

16. Inki dyambu ya mfunu beto tasungimina na nkokila ya kilumbu ya Aprili 11, 1998, mpi banani fwete vanda pana?

¹⁶ Ntonda sambu na nkudulu ya Nzambi pesaka na nzila ya Mwana na yandi fwete pusa beto na kuvanda na Banzo ya Kimfumu to bisika yankaka yina Bambangi ya Yehowa tavukana na nkokila ya Aprili 11, 1998, sambu na kusungimina lufwa ya Kristu. Ntangu yandi yantikisaka nkinsi yai ti bantumwa na yandi ya kwikama na mpimpa na yandi ya nsuka na zulu ya ntoto, Yezu tubaka nde: “Beno [fula na ku]sala mpidiyai sambu na kuyindula mono.” (Luka 22:​19, 20; Matayo 26:​26-30) Ndambu ya bapakulami ya mebikalaka tadya mampa ya kukonda kifunisu, kidimbu ya nitu ya Yezu ya kukonda masumu, bau tanwa mpi vinu ya mbwaki ya kukonda kabondo, kidimbu ya menga na yandi yina basikaka na kimenga. Kaka Bakristu yina butukaka na mpeve bantu lenda dya bidimbu, sambu kaka bau mpamba bantu kele na kati ya kuwakana ya mpa ti na kati ya kuwakana ya Kimfumu. Mpeve santu ya Nzambi mpi ketelaka bau kimbangi ya pwelele nde bau kele ti kivuvu ya zulu. Mafunda ya bantu yankaka tavanda pana na kutala ti luzitu yonso sambu na ntonda ya bau kele na yau sambu na zola ya Nzambi ti Kristu na yina metala kimenga ya Yezu yina mepesaka kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula.​—Roma 6:23.

17. Inki beto fwete yibuka na yina metala kupakulama na mpeve?

¹⁷ Balukwikilu ya ntama, ntantu ya nene sambu na lufwa ya muntu ya kuzolama, bampasi ya nene ya luzingu ya bubu yai, to mawi ya kumona nde Nzambi mesakumuna bau mingi, lenda tinda bankaka na kudikusa nde luzingu ya zulu kele sambu na bau. Kansi, beto yonso fwete yibuka nde Masonuku ketinda beto ve na kudya bidimbu na Lusungiminu sambu na kumonisa ntonda na beto na kimenga ya nkudulu ya Yezu. Dyaka, kupakulama na mpeve santu kele ve “sambu na mambu yina ya muntu ke zolaka, to yina ya muntu ke salaka, kansi . . . sambu na luzolo [ya Nzambi] yandi mosi.” Yandi mosi muntu kubutaka Yezu bonso Mwana ya kimpeve, yandi mosi muntu kenata bana 144 000 yankaka na lukumu.​—⁠Roma 9:16; Yezaya 64:⁠8.

18. Inki balusakumunu kekinga bantu ya kuluta mingi na kati ya bayina kesadilaka Nzambi bubu yai?

¹⁸ Luzingu ya mvula na mvula na kati ya paladisu ya ntoto kele kivuvu ya Nzambi mepesaka na bantu ya kuluta mingi yina kesadila Yehowa na bilumbu yai ya nsuka. (2 Timoteo 3:​1-5) Ntama mingi ve, bau takota na paladisu yango. Ebuna, bana bantotila tayidikaka mambu ya ntoto na ntangu yina na lutwadisu ya luyalu ya zulu. (Nkunga 45:16) Bantu ya ntoto tandima bansiku ya Nzambi, bau talonguka mingi banzila ya Yehowa, ebuna ngemba tavanda na kati na bau. (Yezaya 9:​6, 7; Kusonga 20:12) Kisalu ya kusala tavanda mingi: kutunga banzo ti kuyala ntoto. (Yezaya 65:​17-25) Yindula mpi mutindu mabuta tavukana dyaka na kyese yonso ntangu bafwa tabaka dyaka luzingu! (Yoane 5:​28, 29) Na nima ya mumekamu ya nsuka, mambi yonso tavanda mekatuka. (Kusonga 20:​7-10) Na nima, ntoto tafuluka kimakulu ti bantu ya kukuka yina ‘tavanda mekatuka na kimpika ya mbebisa mpi mebaka kimpwanza ya lukumu ya bana ya Nzambi.’

[Banoti na nsi ya lutiti]

Inki Mutindu Nge Tapesa Mvutu?

◻ ‘Kubaka masa ya moyo ya mpamba’ ketendula inki?

◻ Kivuvu na beto kuvanda ya zulu to ya ntoto, inki bikuma beto kele na yau na kupesa Nzambi matondo?

◻ Na inki nkinsi ya konso mvula beto yonso fwete kwenda?

◻ Inki luzingu kekinga ntalu ya kuluta mingi ya bantu ya Yehowa?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]

Bantu mingi mebanda ‘kubaka masa ya moyo ya mpamba.’ Keti nge kele na kati na bau?