Keti Nge Lenda Landa Ndinga ya Ntima na Nge?

MASINI mosi kesongaka bantu nzila kana bau metula yau na kisika ya mbote. Ngolo ya ntoto kebendaka dikonga na yau na kusonga kaka kisika nordi kele. Bantu ya ketambulaka kesadilaka kamasini yai kana nzila kemonana ve. Kansi, kana bau metulula yau na lweka ya kibende bonso ema, ngolo ya ema kebendaka dikonga, olie ya kusonga nordi, yau kesongaka kisika ema kele. Na ntangu yina yau kesongaka dyaka ve bantu nzila ya mbote.

Ntima ya muntu, to kansansa na yandi, lenda kuma mpi mutindu yina. Ngangi pesaka beto yau sambu na kusonga beto nzila ya mbote. Sambu Nzambi salaka beto na kifwani na yandi, ntima na beto fwete songa beto ntangu yonso nzila ya mbote ntangu beto kezola kubaka balukanu. Yau fwete nata beto na kusala mambu ya Nzambi kendimaka. (Kuyantika 1:27) Mbala mingi, yau kesadisaka beto buna. Mu mbandu, Polo tubaka nde bantu yankaka, ya mezabaka ve nkutu nsiku ya Nzambi, “ke salaka na luzolo na bo mosi mambu yina ya Bansiku ke tubaka.” Sambu na inki? Sambu ‘ntima na bo ke songaka bo nde mambu yina kele ya kieleka.’​—⁠Roma 2:​14, 15.

Kansi, bantangu yankaka ntima kevandaka pima olie na kutuba. Kimuntu ya kukonda kukuka kenataka beto mbala mingi na kusala mambu ya beto kezaba nde yau kele ya mbi. Polo ndimaka yau ntangu yandi tubaka nde: “Na ntima na mono, mono ke zolaka kulanda Bansiku ya Nzambi. Kansi na nitu na mono, mono ke wa nzala ya kusala mambu ya nkaka; nzala yina ke nwana ti Bansiku yina ya mono me ndimaka na mabanza na mono. Nzala yina ke pesaka nzila na masumu na kusimba nitu na mono.” (Roma 7:​22, 23) Kansi, kana beto kelemfuka na nzala ya mbi mbala na mbala, ntima na beto talemba, yau tasonga beto dyaka ve nde mambu yai kele mbi.

Kansi, ata beto kele bantu ya konda kukuka, beto lenda longa ntima na beto minsiku ya Nzambi. Yau kele mfunu mpenza nde beto sala buna. Sambu, kana ntima na beto kele mpembe, ya kulongama mbote, yau takumisa beto banduku ya Nzambi kaka ve, kansi yau tagulusa beto. (Baebreo 10:22; 1 Piere 1:​15, 16) Dyaka, kana beto kezosala mambu, ntima ya kulongama tatinda beto na kupona mambu yina ya fwete pesa beto kyese ti ngemba na luzingu. Muyimbi-bankunga tubaka mutindu yai sambu na muntu ya ke ti ntima ya mutindu yina: “Yandi ke tulaka bansiku ya Nzambi na yandi na ntima, yandi ke bebisaka yo ve ata fioti.”​—⁠Nkunga 37:⁠31.

Longa Ntima na Nge

Bo kelongaka ntima ve na kukotisaka bansiku mingi na kati na yau sambu na kulanda. Yina kifu ya Bafarize salaka na ntangu ya Yezu. Bau zabaka Nsiku ya Moize, kansi bau yikaka dyaka bansiku na bau mingi, ti kivuvu nde yau tasadisa bantu na kufwa ve Nsiku ya Moize. Yau yina, ntangu balongoki ya Yezu bukaka bambuma mpi nikaka yau na maboko sambu na kudya mikanzi na yau na kilumbu ya Kisabatu, Bafarize monaka yau mbi. Bau mekaka mpi Yezu ntangu yandi belulaka muntu na Kisabatu. (Matayo 12:​1, 2, 9, 10) Na meso ya Bafarize, Yezu ti balongoki na yandi kufwaka nsiku ya iya.​—⁠Kubasika 20:​8-11.

Yau kemonana pwelele nde Bafarize longukaka Nsiku. Kansi, keti ntima na bau vandaka landa minsiku ya Nzambi? Ata fyoti ve! Sambu, na nima ya kubokuta nde Yezu mefwa nsiku ya Kisabatu, “Bafarize kwendaka kukutakana sambu na kusosa mpila ya kufwa Yesu.” (Matayo 12:14) Yindula ntangu yai: mpasi yina bau monaka na ntima nde bo mebuka bambuma ya kudya na Kisabatu, bo mebelula muntu na Kisabatu, inki mutindu bau waka yau ve ntangu bau sosaka kufwa Yezu?

Bamfumu ya banganga-nzambi mpi salaka mutindu mosi. Ntangu bau pesaka Yudasi bibende ya mbongo 30 sambu yandi tekila bau Yezu, ntima na bau vandaka nie bonso bau mesala mbi ve. Kansi, ntangu Yudasi kwisaka kulosila bau mbongo na bau na kati ya tempelo, ntima ya bantu ya mbi yai yibukaka bansiku. Bau tubaka nde: “Bansiku na beto ke pesaka beto nswa ve na kutula mbongo yai na kesi ya Nzo-Nzambi, sambu muntu bakaka mbongo yai yandi bakaka yo sambu na lufwa ya muntu ya nkaka.” (Matayo 27:​3-6) Tala ntangu yai bamfumu ya banganga-nzambi mezaba nde mbongo ya Yudasi vandaka ya masumu. (Fwanisa ti Kulonga 23:18.) Ebuna, ntangu bau mosi basisaka yau sambu Yudasi kutekila bau Mwana ya Nzambi, yau vandaka mbongo ya mbote?

Sosa Kusala Dibanza ya Nzambi

Bambandu yai kemonisa nde kansansa bo kelongaka yau ve na kufulusaka bansiku na ntu. Beto kezaba nde beto fwete zaba bansiku ya Nzambi mpi kulemfuka na yau sambu na kuguluka. (Nkunga 19:​7-11) Kansi, kana beto mezaba bansiku ya Nzambi, beto fwete vanda mpi na ntima mosi ya kesosaka kusala dibanza ya Nzambi. Pana, beto lenda mona masonga ya mbikudulu yai ya Yehowa tubaka na munoko ya Yezaya nde: “[Yehowa] ta vanda kaka ti beno na kulonga beno, yandi ta kudibumba diaka ve. Kana beno kwenda nzila yai to nzila ya nkaka, beno ta wa ndinga na nima na beno ke tuba nde: ‘Nzila yo yai, beno landa yo.’ ”​—⁠Yezaya 30:​20, 21; 48:⁠17.

Beto zaba nde yau ketendula ve nde kana beto kezo sala kima, ndinga ya muntu tabasika na kusonga beto nde sala mutindu yai. Kansi, kana beto kesosa kusala na kulandaka dibanza ya Nzambi na dyambu yango, ntima na beto takuka kunata beto na kusala mambu yina tasepedisa Nzambi.​—⁠Bingana 27:⁠11.

Baka mbandu ya Yozefi. Yandi zingaka na mvu-nkama ya 18 N.T.B. Ntangu nkento ya Potifare bingaka yandi nde bau sala bizumba, Yozefi buyaka. Yandi tubaka nde: “Nki mutindu mono lenda sala mambu ya mbi mutindu yai? Nki mutindu mono lenda sala masumu na [ntwala ya] Nzambi?” (Kuyantika 39:⁠9) Na bilumbu yina, kuvandaka ve ti nsiku ya bizumba ya Nzambi kusonikisaka. Dyaka, Yozefi vandaka na Ezipte, ntama ti tata na yandi ya vandaka longa yandi bikalulu ya mbote. Kansi, inki sadisaka Yozefi na kubwa ve na mpukumuna? Ntima na yandi ya kulongama mbote. Yozefi yibukaka nde Nzambi tubaka nde bakala ti nkento na yandi “ta kuma muntu mosi.” (Kuyantika 2:24) Yandi zabaka nde yau kele mbi na kulala ti nkento ya ngani. Yozefi landaka dibanza ya Nzambi na dyambu yina. Bizumba vandaka kima ya mbi na meso na yandi.

Bubu yai, bantu ya kele bonso Yozefi kele mingi ve. Bantu kesala mansoni mingi. Bau kezaba ve nde bau fwete kudizitisa, bau fwete zitisa Nzambi ti bankwelani na bau. Bau kesala mambu kaka mutindu Yeremia ketuba: “Ata muntu mosi ve na beno monaka mawa sambu na mbi na yandi; ata muntu mosi ve yulaka nde: ‘Nki mbi mono salaka?’ Konso muntu ke landaka nzila na yandi mosi bonso mpunda yina ke kwenda ntinu na bitumba.” (Yeremia 8:⁠6) Yau yina, yau kele mfunu mingi mpenza nde beto sosa kusala mambu ya kewakana ti dibanza ya Nzambi. Nzambi mepesaka beto kima ya mbote ya fwete sadisa beto na kusala buna.

Kima ya Kesadisa Beto na Kulonga Ntima

Masonuku ya kupemama kele “Not yet finalized mfunu sambu na kulonga, na kunganina, sambu na kuvutula mambu na ndonga, sambu na kulonga na lunungu, sambu muntu ya Nzambi kuvanda ya kukuka mpi ya kulunga mbotembote sambu na kusala bisalu yonso ya mbote.” (2 Timoteo 3:​16, 17, NW) Kulonguka Biblia tasadisa beto na kulonga kima ya Biblia kebinga nde ‘kiyeka na beto ya kumona,’ sambu beto kuka kuzaba mambu ya mbote ti ya mbi. (Baebreo 5:​14, NW) Yau tasadisa beto na kuzola mambu ya Nzambi kezolaka, ti kumenga mambu ya yandi kemengaka.​—⁠Nkunga 97:10; 139:⁠21.

Na yau, beto kelongukaka Biblia sambu na kuzaba disongidila ya kyeleka ti mfunu na yau. Beto kelongukaka yau ve sambu na kufulusa ntu. Nzozulu ya Nkengi (ya Kifalansa) ya Desembri 15, 1976 tubaka nde: “Ntangu beto kelonguka Masonuku, beto fwete sala ngolo na kumona lunungu ti zola ya Yehowa. Kana beto mona yau, beto baka yau, beto kotisa yau na ntima na beto, yau banda kusala na nitu na beto bonso madya ti kufulumuna. Beto fwete sosa mpila ya kutedimisa mpusa ya ngolo ya kusala mambu ya mbote, na kusosaka ntangu yonso kuswasukisa mambu ya mbote ti ya mbi. Kuluta dyaka, beto fwete longa ntima na beto yo zaba nde yo ke ti mukumba ya nene na ntwala ya Zuzi mpi Muntu ya kepesaka beto bansiku ya kukuka. (Yez. 33:22) Yau yina, ntangu beto kelonguka mambu ya metadila Nzambi, beto fwete meka na kulanda mbandu na yandi na luzingu na beto yonso.”

Kulanda “Mabanza ya Kristo”

Kulonguka Biblia tasadisa beto mpi na kulanda “mabanza ya Kristo” to ngindu ya bulemfu mpi ya kudikulumusa yina Yezu vandaka na yau. (1 Korinto 2:16) Yandi vandaka sala luzolo ya Tata na yandi na kyese, yau kumaka ve bonso kikalulu ya kulanda meso ya kukanga, nkatu kuyindula. Davidi yitaka kubikula kikalulu ya Yezu, ntangu yandi sonikaka nde: “Nzambi na mono, mono ke zolaka mingi kusala mambu ya nge zola! Malongi na nge kele na ntima na mono.”a​—⁠Nkunga 40:9 [40:​8, NW].

Kulanda “mabanza ya Kristo” kele mfunu sambu na kulonga ntima. Ntangu Yezu vandaka na ntoto bonso muntu ya kukuka, yandi monisaka mbotembote bikalulu ti kimuntu ya Tata na yandi, na kiteso ya muntu lenda sala. Yau yina, yandi tubaka nde: “Muntu yina me mona mono, yandi me mona mpi Tata.” (Yoane 14:⁠9) Na konso dyambu yina bwilaka yandi na zulu ya ntoto, Yezu salaka kaka mutindu Tata na yandi zolaka nde yandi sala. Yau yina, na kuzaba mbotembote Yehowa kele nani, beto fwete longuka luzingu ya Yezu.

Yehowa tubaka nde: “Mono kele Nzambi mosi ke zolaka bantu ti kuwila bo mawa; mono ke waka makasi nswalu ve kansi mono ke songaka kaka mambote na mono.” (Kubasika 34:⁠6) Ntangu Yezu vandaka ti bantumwa na yandi, yandi monisaka bikalulu yai mbala mingi. Ntangu bau vandaka nwanina kimbuta mbala na mbala, Yezu vandaka kubwisa ntima ti kulonga bau na ndinga ya munoko mpi na mbandu na yandi nde “kana muntu mosi na kati na beno zola vanda mbuta, yandi fweti sadila bantu ya nkaka. Ebuna kana muntu mosi na kati na beno zola vanda mfumu, yandi fweti vanda mpika ya bantu ya nkaka.” (Matayo 20:​26, 27) Yai mbandu ya kesonga nde beto lenda kuka kusala dibanza ya Nzambi kana beto longuka luzingu ya Yezu.

Kana beto kelonguka mingi na kuzaba Yezu, beto takuka mpi na kulanda mbandu ya mbote ya Tata na beto ya zulu, Yehowa. (Efezo 5:​1, 2) Kana ntima na beto kukuma kusosa kaka kusala dibanza ya Nzambi, yau tanataka beto na nzila ya mbote. Yehowa kesila na muntu yonso ya ketulaka yandi ntima nde: “Mono ta songa nge nzila ya nge fweti landa, mono ta longa nge mambu yonso, mono ta talaka nge.”​—⁠Nkunga 32:⁠8.

Mambote ya Ntima ya Kulongama Kepesaka

Moize zabaka nde bantu ya kukonda kukuka kelutaka kuvila nzila. Yau yina, yandi songaka bana ya Izraele nde: “Atasio! beno landa bansiku yonso ya mono me pesa beno bubu yai. Beno songa yo mbala na mbala na bana na beno na mpila nde bo mpi bo tula ngolo na kulanda mbote-mbote malongi yonso ya Nzambi.” (Kulonga 32:46) Beto mpi fwete tula bansiku ya Nzambi yonso na ntima na beto. Kana beto sala buna, ntima na beto tasongaka beto ntangu yonso mambu ya mbote ya kusala.

Kansi, beto fwete keba. Kingana mosi ya Biblia ketuba nde: “Nzila ya nge ke yindula nde yo kele nzila ya mbote, yo lenda vanda nzila ya lufwa.” (Bingana 14:12) Sambu na inki yau kelutaka kuvanda mutindu yina? Sambu Biblia ketuba nde: “Nani lenda zaba ntima ya muntu? Yo me fulukaka na luvunu.” (Yeremia 17:⁠9) Yau yina, beto yonso fwete landa ndongisila yina kele na Bingana 3:​5, 6: “Tula ntima na nge yonso na Mfumu Nzambi, kutula ntima ve na mambu ya nge mosi ke yindulaka nde nge zaba. Yindula Mfumu Nzambi na mambu yonso ya nge ke salaka, yandi ta songa nge nzila ya mbote.”

[Noti na nsi ya lutiti]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Ntima ya kulongama na Biblia tasonga nge nzila bonso kamasini yai, boussole

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto]

Boussole: Na nswa ya Peabody Essex Museum, Salem, Mass.