“Nge Fwete Zola Nkweno na Nge Bonso Nge Mosi”

1, 2. (a) Inki nsiku Yezu bingaka nsiku ya zole ya nene? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

SAMBU na kumeka Yezu, Mufarize mosi yulaka yandi nde: “Longi, inki kele nsiku ya kuluta nene na kati ya Nsiku?” Mutindu beto monaka yo na disolo yina me luta, Yezu vutulaka nde: “Nge fwete zola Yehowa Nzambi na nge na ntima na nge yonso, na moyo na nge yonso, mpi na mabanza na nge yonso.” Yandi yikaka nde: “Ya zole, ya me fwanana ti yo, yo yai: ‘Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.’”—Mat. 22:34-39.

² Yezu tubaka nde beto fwete zola nkweno na beto mutindu beto ke kudizolaka. Yo yina, beto fwete kudiyula nde: Nani kele kibeni nkweno na beto? Inki mutindu beto lenda monisa zola ya nkweno?

3, 4. (a) Inki kingana Yezu sadilaka sambu na kupesa mvutu na ngiufula “Nani kibeni kele nkweno na mono?” (b) Inki mutindu muntu mosi ya Samaria sadisaka muntu yina bo botulaka bima, bulaka mpi ya bo bikaka pene-pene ya lufwa? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

³ Beto lenda yindula nde nkweno kele muntu yina ke zingaka pene-pene na beto, yina kele nduku na beto ya ngolo. (Bing. 27:10) Kansi, tala mambu yina Yezu tubaka ntangu muntu mosi yina vandaka kudimona muntu ya lunungu yulaka yandi nde: “Nani kibeni kele nkweno na mono?” Sambu na kupesa mvutu, Yezu pesaka kingana ya Musamaria ya mbote. (Tanga Luka 10:29-37.) Beto lendaka kuyindula nde nganga-nzambi ya Izraele mpi Mulevi lendaka kusala mambu ya ke monisa nde bo kele bankweno ya mbote ntangu bo monaka muntu yina bo botulaka bima, bulaka mpi ya bo bikaka pene-pene ya lufwa. Kansi, bo lutaka na lweka ya muntu yina kukonda kusala ata kima mosi. Kansi, muntu mosi ya Samaria—yina vandaka na kimvuka ya bantu yina vandaka kuzitisa nsiku ya Moize yina bayuda vandaka kuvweza—sadisaka yandi.—Yoa. 4:9.

⁴ Muntu yina ya Samaria ya ntima-mbote salaka bikesa sambu na kusansa muntu yina na kutulaka mafuta mpi malafu na bamputa na yandi. Badenari zole yina muntu ya Samaria pesaka sambu na kusansa muntu yina, vandaka mbongo yina bo vandaka kufuta muntu sambu na bilumbu zole ya kisalu. (Mat. 20:2) Yo kele pwelele na kuzaba nani vandaka kibeni nkweno ya kieleka ya muntu yina vandaka na bamputa. Ntembe kele ve nde kingana ya Yezu ke longa beto na kumonisila nkweno mawa mpi zola.

 5. Inki mutindu bansadi ya Yehowa ke monisaka zola ya nkweno ntangu kisumbula ya lugangu me salama?

⁵ Mbala mingi yo ke vandaka mpasi na kumona bantu ya mbote bonso Musamaria yai ya mbote. Yo kele mpidina, mingi-mingi na ‘bilumbu yai ya nsuka’ ya mpasi yina bantu mingi me konda zola ya kieleka, kele nku, mpi me konda zola ya mambu ya mbote. (2 Tim. 3:1-3) Mu mbandu, kisumbula mosi ya lugangu lenda basisa mambu mingi ya mpasi. Beto tadila mambu yina salamaka ntangu mupepe ya ngolo yina bo bingaka Sandy bulaka na mbanza New York na Oktobri 2012. Na kitini mosi ya mbanza yina, bantu ya mubulu botulaka bima ya bantu yina vandaka kuniokwama dezia na mupepe ya tiya, kukonda kura mpi bima ya nkaka ya mfunu. Kaka na kitini yina, Bambangi ya Yehowa bakaka bangidika sambu na kusadisana mpi kusadisa bantu ya nkaka. Bakristu ke salaka mambu yina sambu bo ke vandaka ti zola ya nkweno. Inki kele mitindu ya nkaka ya kumonisa zola ya nkweno?

 6. Inki mutindu kisalu ya kusamuna kele na kuwakana ti zola ya nkweno?

⁶ Pesa bantu lusadisu ya kimpeve. Beto ke salaka yo na kusalaka bikesa sambu na kubenda dikebi na bo na “ndembikilu yina ke katukaka na Masonuku.” (Bar. 15:4) Ya kieleka, beto ke monisaka zola ya nkweno ntangu beto ke zabisaka bankaka kieleka ya Biblia na kisalu ya kusamuna. (Mat. 24:14) Beto kele ti dibaku ya mbote kibeni ya kusamuna nsangu ya Kimfumu ya me katuka na “Nzambi yina ke pesaka kivuvu”!—Bar. 15:13.

 7. Munsiku ya Wolo kele nki, mpi nki mambote beto ke bakaka na kusadilaka yo?

⁷ Sadila Munsiku ya Wolo. Munsiku yai ke basika na bangogo yina Yezu tubaka na Disolo na yandi na Zulu ya Ngumba: “Mambu yonso yina beno ke zola nde bantu kusadila beno, beno mpi fwete sadila bo yo. Ya kieleka, yai kele disongidila ya Nsiku mpi Baprofete.” (Mat. 7:12) Kana beto ke sadila bankaka mambu mutindu Yezu longisilaka beto, beto ta sala mambu na kuwakana ti ngindu yina me simbama na “Nsiku” (Kuyantika tii na Kulonga) mpi “Baprofete” (mikanda ya baprofete ya Masonuku ya Kiebreo.) Masonama yai ke monisa pwelele nde Nzambi ke sakumunaka bantu yina ke zolaka bankaka. Mu mbandu, na nzila ya Yezaya, Yehowa tubaka nde: ‘Beno simba ngolo lunungu, mpi beno sala mambu yina kele mbote. Kiese na muntu yina ke sala mambu yai.’ (Yez. 56:1, 2) Ya kieleka, beto ke bakaka balusakumunu sambu beto ke sadilaka nkweno mambu na zola mpi na lunungu yonso.

 8. Sambu na nki beto fwete zola bambeni na beto, mpi nki mbutu lenda basika kana beto sala mpidina?

⁸ Zola bambeni na nge. Yezu tubaka nde: “Beno waka nde bo tubaka: ‘Nge fwete zola nkweno na nge mpi kumenga mbeni na nge.’ Kansi, mono ke tubila beno nde: Beno landa na kuzola bambeni na beno mpi na kusamba sambu na bantu yina ke monisa beno mpasi, na mpila nde beno kudimonisa bana ya Tata na beno yina kele na zulu.” (Mat. 5:43-45) Ntumwa Polo tubilaka diambu ya mutindu mosi ntangu yandi sonikaka nde: “Kana mbeni na nge kele na nzala, pesa yandi dimpa ya kudia; Kana yandi kele na nzala ya masa, pesa yandi masa ya kunwa.” (Bar. 12:20; Bing. 25:21) Nsiku ya Moize tubaka nde muntu fwete sadisa mbeni na yandi na kukatula mbisi na yandi yina me bwa na nzila mpi me kangama na nsi ya kizitu yina yandi ke nata. (Kub. 23:5) Na kusalaka mutindu yai, bantu yina vandaka bambeni lendaka kukuma banduku ya mbote. Sambu Bakristu ke monisilaka bambeni na bo zola, yo ke lembikaka ntima ya bambeni mingi. Kana beto ke zola bambeni na beto, ata bayina ke mengaka beto ngolo, beto ta vanda na kiese mingi kibeni na kumona bankaka na kati na bo ke kuma Bambangi ya Yehowa!

 9. Inki Yezu tubaka na yina me tala kuzinga na ngemba ti bampangi na beto?

⁹ “Beno landa kuvanda na ngemba ti bantu yonso.” (Baeb. 12:14) Ya kieleka, yo ke tadila mpi bampangi na beto Bakristu sambu Yezu tubaka nde: “Kana nge ke nata dikabu na nge na mesa-kimenga mpi kuna nge me yibuka nde mpangi na nge kele ti makambu ti nge, bika dikabu na nge pana na ntwala ya mesa-kimenga, mpi kwenda. Ntete, tula ngemba ti mpangi na nge, mpi na nima, ntangu nge ta vutuka, pesa dikabu na nge.” (Mat. 5:23, 24) Nzambi ta sakumuna beto kana beto ke monisila bampangi na beto zola mpi ke sala yonso sambu na kuzinga na ngemba ti bo.

10. Sambu na nki beto fwete vanda ve bantu yina ke monaka kaka bifu ya bankaka?

¹⁰ Kuvanda ve muntu yina ke monaka kaka bifu ya bankaka. Yezu tubaka nde: “Beno bika kusambisa sambu bo sambisa beno ve, sambu bo ta sambisa beno na lusambisu yina beno ke sambisa bankaka, mpi bo ta tesila beno na kitesilu yina beno ke tesila bankaka. Ebuna, sambu na nki nge ke tala mwa-dititi yina kele na disu ya mpangi na nge kansi nge ke mona ve mutandala yina kele na disu na nge mosi? To nki mutindu nge lenda tubila mpangi na nge nde, ‘Bika mono katula mwa-dititi yina kele na disu na nge,’ na ntangu mutandala kele na disu na nge mosi? Muntu ya luvunu! Katula ntete mutandala na disu na nge mosi, ebuna nge ta mona pwelele mutindu ya kukatula mwa-dititi na disu ya mpangi na nge.” (Mat. 7:1-5) Diambu yai ke longa beto kibeni na kutubila ve bifu ya fioti-fioti ya bantu ya nkaka ntangu beto mosi kele ti bifu ya nene kibeni!

11, 12. Inki kele mutindu ya kuluta mbote yina beto ke monisaka zola ya nkweno?

¹¹ Beto fwete monisa zola ya nkweno na mutindu mosi ya kuluta mbote. Bonso Yezu, beto ke samunaka nsangu ya mbote ya Kimfumu. (Luka 8:1) Yezu pesaka balongoki na yandi ntuma ya kukumisa “bantu ya makanda yonso balongoki.” (Mat. 28:19, 20) Kana beto ke sala yonso sambu na kulungisa ntuma yina, beto ta sadisa nkweno na kukatuka na nzila ya nene mpi ya mpwasa mingi yina ke nataka na lufwa mpi kukota na nzila yina kele nkaka ya ke nataka na luzingu. (Mat. 7:13, 14) Ntembe kele ve nde, Yehowa ta sakumuna bikesa ya mutindu yina.

¹² Bonso Yezu, beto ke sadisaka bantu na kukuma na nzala ya mambu ya kimpeve. (Mat. 5:3) Sambu na bantu yina ke ndimaka nsangu, beto ke sadisaka bo na kulungisa nzala yina ntangu beto ke zabisaka bo “nsangu ya mbote ya Nzambi.” (Bar. 1:1) Bantu yina ke ndimaka nsangu ya Kimfumu ke wakanaka diaka ti Nzambi na nzila ya Yezu Kristu. (2 Bak. 5:18, 19) Yo yina, ntangu beto ke samunaka nsangu ya mbote, beto ke monisaka kibeni zola ya nkweno na mutindu mosi ya kuluta mbote.

13. Inki mutindu nge ke tadilaka kisalu ya kusamuna?

¹³ Na nsadisa ya bamvutukila yina beto ke salaka mpi kulonguka Biblia ti bantu na banzo, beto ke vandaka na kiese ya kusadisa bantu na kuzinga na kuwakana ti minsiku ya lunungu ya Nzambi. Yo lenda pusa longoki ya Biblia na kusala bansoba na mutindu na yandi ya kuzinga. (1 Bak. 6:9-11) Ya kieleka, yo kele kiese na kumona mutindu Nzambi ke sadisaka bantu yina kele “ti nkadilu ya mbote sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula” na kusala bansoba yina me fwana mpi kusala bangwisana ya mbote ti yandi. (Bis. 13:48) Bantu mingi yina vandaka ve ti kivuvu me kumaka ti kivuvu, mpi bayina vandaka ti basusi ya mingi me kumaka kutudila Tata na beto ya zulu ntima. Yo ke vandaka kiese kibeni na kumona mutindu bantu ke yela na kimpeve! Keti nge ke ndima ve nde, sambu beto kele bansamuni ya Kimfumu, kumonisa zola ya nkweno na mutindu ya kuluta mbote ke natilaka beto balusakumunu?

14. Na bangogo na nge mosi, tubila mwa mambu yina zola ke salaka ya kele na 1 Bakorinto 13:4-8.

¹⁴ Na bangwisana na beto ti nkweno, kusadila mambu yina ntumwa Polo sonikaka sambu na zola lenda kanga beto nzila na mambu mingi ya mpasi, lenda natila beto kiese mpi balusakumunu ya Nzambi. (Tanga 1 Bakorinto 13:4-8.) Bika beto tadila na bunkufi mambu yina ntumwa Polo tubaka na yina me tala zola mpi kumona mutindu beto lenda sadila bangogo na yandi na bangwisana na beto ti nkweno.

15. (a) Sambu na nki beto fwete monisa ntima-nda mpi ntima ya mbote? (b) Sambu na nki beto fwete buya kuvanda bantu ya kimpala mpi ya lulendo?

¹⁵ “Zola kele ntima-nda mpi ntima ya mbote.” Kaka mutindu Nzambi ke monisaka ntima-nda mpi ntima ya mbote na mutindu yandi ke sadilaka bantu ya kukonda kukuka mambu, beto mpi fwete monisa ntima-nda mpi ntima ya mbote ntangu bankaka ke sala bifu mpi ke sadila beto mambu kukonda luzitu. “Zola kele na kimpala ve.” Zola ya kieleka ke kangaka beto nzila na kulula bima ya muntu ya nkaka to mikumba na yandi na dibundu. Diaka, kana beto kele ti zola, beto ta kudisikisa ve mpi ta fuluka ve na lulendo. Nkutu, ‘lulendo ke yalaka bantu ya mbi, yo kele disumu.’—Bing. 21:4.

16, 17. Inki mutindu beto lenda sala mambu na kuwakana ti 1 Bakorinto 13:5, 6?

¹⁶ Zola ta pusa beto na kusadila nkweno mambu na mutindu ya mbote. Beto ta kusa yandi ve, ta yiba yandi ve, mpi ta sala ve konso kima yina ta fwa nsiku ya Yehowa. Zola ta pusa beto mpi na kutudila bankaka dikebi na kisika ya kutula kaka mambote na beto mosi na kisika ya ntete.—Bafi. 2:4.

¹⁷ Zola ya kieleka ke waka ve makasi nswalu mpi “ke bumbaka ve mbi yina bo me sala yo” bonso nde beto ke sonika na mukanda mambu yonso ya mbi yina bantu ya nkaka ke sadila beto. (1 Bate. 5:15) Na kutuba ya mbote, kana beto ke bumba kimbeni na ntima, beto ta sepedisa ve Nzambi mpi yo ta vanda bonso kubumba tiya ya fioti yina na nima lenda kuma nene mpi kuzikisa beto mosi mpi bankaka. (Levi 19:18) Zola ke sepelaka na kieleka, kansi yo ‘ke monaka ve kiese na mambu ya kukonda lunungu,’ ata muntu yina ke menga beto ke mona mpasi to ke niokwama sambu na mambu ya kukonda lunungu.—Tanga Bingana 24:17, 18.

18. Inki beto me longuka na yina me tala zola yina 1 Bakorinto 13:7, 8 ke tubila?

¹⁸ Beto tadila diaka ntendula ya zola yina ntumwa Polo ke pesa. Yandi ke tuba nde zola “ke fikaka mambu yonso.” Kana muntu mosi me sadila beto diambu ya mbi mpi me lomba ndolula, zola ke pusaka beto na kulolula yandi. Zola “ke kwikilaka mambu yonso” yina kele na Ndinga ya Nzambi mpi ke pusaka beto na kumonisa ntonda na madia ya kimpeve yina beto ke bakaka. Zola “ke tulaka ntima na mambu yonso” yina kele ya kusonika na Biblia mpi ke pusaka beto na kuzabisa bankaka bikuma ya kivuvu na beto. (1 Pie. 3:15) Diaka ata beto ke kutana ti mambu ya mpasi, beto ke sambaka mpi ke tulaka kivuvu nde mambu ta kuma mbote. Zola “ke kangaka ntima na mambu yonso,” ata na mambu ya mbi yina bantu ya nkaka ke sadila beto, mbangika to bampasi ya nkaka. Diaka, “zola ke sukaka ve.” Bantu ya bulemfu ta monisaka zola mvula na mvula.

19, 20. Inki ndongisila fwete pusa beto na kumonisa zola ya nkweno?

¹⁹ Kana beto ke sadila bandongisila ya Biblia, beto ta landa na kumonisa zola ya nkweno. Zola ya mutindu yai ke tadila kaka ve bantu ya bwala na beto, kansi bantu yonso. Beto fwete yibuka mpi mambu yina Yezu tubaka: “Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.” (Mat.22:39) Nzambi mpi Yezu ke vingila nde beto zola nkweno na beto. Kana beto ke zaba mpenza ve mambu yina beto lenda sala na diambu mosi buna sambu na nkweno na beto, bika nde beto samba Nzambi na kutwadisa beto na nzila ya mpeve santu na yandi. Kana beto sala mpidina, Yehowa ta sakumuna beto mpi ta sadisa beto na kusala mambu na mutindu ya zola.—Bar. 8:26, 27.

²⁰ Biblia ke bingaka ntuma ya kuzola nkweno na beto bonso beto mosi nde, “nsiku ya ntotila.” (Yak. 2:8) Na nima ya kutadila bantuma ya nkaka ya kele na kati ya Nsiku ya Moize, ntumwa Polo tubaka nde: “Bansiku yonso ya nkaka, ke sala kaka nsiku yai mosi: ‘Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.’ Zola ke salaka nkweno mbi ve; yo yina zola kele kulungana ya nsiku.” (Bar. 13:8-10) Yo yina, beto fwete landa na kumonisa zola ya nkweno.

21, 22. Sambu na nki beto fwete zola Nzambi mpi nkweno na beto?

²¹ Ntangu beto ke yindulula na mutindu beto fwete monisa zola ya nkweno, yo ta vanda mbote na kuyindula na mambu yina Yezu tubaka nde Tata na yandi “ke basisaka ntangu na yandi na bantu ya mbi ti ya mbote mpi ke nokisaka mvula na bantu ya lunungu ti ya kukonda lunungu.” (Mat. 5:43-45) Beto fwete zola nkweno na beto, ata yandi kele muntu ya lunungu to ya kukonda lunungu. Mutindu beto tubilaka yo na zulu, mutindu mosi ya kuluta mbote ya kumonisa zola ya mutindu yai, kele kuzabisa nkweno nsangu ya Kimfumu. Kana nkweno na beto kundima nsangu ya mbote na ntonda yonso, yandi ta baka balusakumunu ya mingi kibeni!

²² Beto kele ti bikuma mingi ya kuzola Yehowa na ntima na beto ya mvimba. Kele mpi ti mitindu ya nkaka yina beto lenda monisa zola ya nkweno. Kana beto ke monisa zola sambu na Nzambi mpi nkweno na beto, beto ta monisa luzitu na mambu yina Yezu tubaka sambu na ntuma yai ya mfunu. Kuluta yonso, beto ta sepedisa Yehowa, Tata na beto ya zulu.