Kuzwa Bimvwama ya “Me Bumbanaka na Kristo”

“Mayele yonso ya Nzambi ti mambu yonso yina ya Nzambi kuzaba, yo me bumbanaka na Kristo; yo kele kimvwama mosi ya nene.”​—KOL. 2:3.

1, 2. (a) Inki bima bo sengumunaka na mvu 1922, mpi yo kele na wapi ntangu yai? (b) Ndinga ya Nzambi kelomba bantu yonso na kusala inki?

MBALA mingi bantu kemonaka nde kusengumuna bimvwama ya mebumbanaka kele bansangu ya mfunu mingi. Mu mbandu, na mvu 1922, Howard Carter, muntu ya arkeolozi ya Grande-Bretagne, kusengumunaka kima mosi ya keyitukisa mpenza na nima ya bamvula mingi ya kisalu ya ngolo na kisika mosi ya mpasi. Yandi monaka mazyamu ya Farao Tutankhamen ya bo mebebisaka mpenza ve mpi ya vandaka ti bima kiteso ya 5 000.

² Ata bima yina Carter kusengumunaka vandaka kuyitukisa mpenza, mingi na kati ya bima yango kele na kati ya bamize to na bima yina bantu yankaka mebumbaka na banzo. Yo lenda vanda na mwa mfunu sambu na bantu ya istware to bayina kesalaka bifwanisu, kansi yo kevandaka ti bupusi fyoti to ve na luzingu na beto ya konso kilumbu. Kansi, Ndinga ya Nzambi kelomba beto na kusosa bimvwama yina kele mpenza na bupusi na luzingu na beto. Yo kelomba bantu yonso na kusala yo mpi mambote yina yo tapesa beto kele mfunu mingi kuluta konso kimvwama ya kinsuni.​—Tanga Bingana 2:1-6.

 3. Na nki mitindu bimvwama yina Yehowa kesyamisa bansadi na yandi na kusosa kele mfunu?

³ Beto tadila mfunu ya bimvwama yina Yehowa kesyamisa bansadi na yandi na kusosa. Na kati ya bimvwama ya mutindu yai beto lenda tanga “boma ya Yehowa,” (NW) yina lenda tanina beto na bantangu yai ya mbi. (Nk. 19:10) “Kuzaba Nzambi” lenda sadisa beto na kubaka lukumu ya kuluta nene yina konso muntu lenda vanda na yo​—bangwisana ya ngolo ti Muntu ya Kuluta Kuzanguka. Mpi kana beto kele ti mayele, nzayilu, mpi luswasukusu yina Nzambi kepesaka, beto takuka kununga bampasi mpi basusi ya luzingu ya konso kilumbu. (Bing. 9:10, 11) Inki mutindu beto lenda zwa bimvwama ya kitoko ya mutindu yai?

Kuzwa Bimvwama ya Kimpeve

 4. Inki mutindu beto lenda zwa bimvwama yina Nzambi mesilaka?

⁴ Na kuswaswana ti ba arkeologe mpi bantu yankaka yina kesosaka mbala mingi bimvwama na bo na bisika yonso, beto mezaba kisika ya sikisiki ya beto lenda zwa bimvwama ya kimpeve. Ndinga ya Nzambi, yina kele bonso karti ya kemonisaka kisika kimvwama kele, kesonga beto kisika ya sikisiki ya beto lenda zwa bimvwama yina Nzambi mesilaka. Ntangu yandi vandaka kutubila Kristu, ntumwa Polo kusonikaka nde: “Mayele yonso ya Nzambi ti mambu yonso yina ya Nzambi kuzaba, yo me bumbanaka na Kristo; yo kele kimvwama mosi ya nene.” (Kol. 2:3) Ntangu beto ketanga bangogo yai, beto lenda kudiyula nde: ‘Sambu na nki beto fwete sosa bimvwama yai? Inki mutindu yo “me bumbanaka na Kristo”? Mpi nki mutindu beto lenda zwa yo?’ Sambu na kubaka bamvutu, bika beto tadila bangogo ya Polo na dikebi yonso.

 5. Sambu na nki Polo kusonikaka mambu ya metala bimvwama ya kimpeve?

⁵ Polo kusonikaka bangogo yai na bampangi na yandi Bakristu ya Kolosai. Yandi zabisaka bo nde yandi vandaka kusala ngolo sambu na bo na mpila nde ‘bo vanda na kikesa na ntima na bo, mpi bo zolana.’ (Tanga Kolosai 2:1, 2.) Sambu na nki susi ya mutindu yai? Yo kemonana nde Polo kuzabaka nde, mbala yankaka bampangi vandaka kukutana ti bupusi ya bantu yankaka na kati na bo bayina vandaka kusyamisa bafilozofi yankaka ya Bagreki to yina vandaka kusyamisa bo na kulanda kuzitisa Nsiku ya Moize. Yandi kebisaka bo na ngolo yonso nde: “Beno keba, mbaimbai bantu ta kumisa beno bampika na bo na malongi na bo ya mpamba-mpamba ti ya luvunu, yina ke katukaka na mambu yina ya bantu ke longaka ti na bampeve yina ke yalaka bantu ya nsi-ntoto, kansi yo ke katukaka na malongi ya Kristo ve.”​—Kol. 2:8.

 6. Sambu na nki beto fwete tula dikebi na ndongisila ya Polo?

⁶ Bubu yai, beto kekutana na bupusi ya mutindu mosi ya kekatuka na Satana mpi na ngidika na yandi ya mbi. Bafilozofi ya nsi-ntoto, mpi dilongi ya kintukila (evolisio), kewumbaka bangindu, bikalulu, balukanu mpi luzingu ya bantu. Mabundu ya luvunu kevandaka na bupusi ya nene na bankinsi mingi ya bantu kesalaka. Bima mingi ya bo kesongaka na televizio kevandaka ti lukanu ya kusepedisa bampusa ya mbi ya nitu, mpi mambu mingi ya kevandaka na Internet kele kigonsa ya nene sambu na baleke mpi bambuta. Kutala, kutanga mpi kuwa mbala na mbala bima yai mpi bima yankaka ya nsi-ntoto lenda vanda na bupusi na mabanza mpi na mutindu na beto ya kutadila lutwadisu yina Yehowa kepesaka, ebuna yo lenda pusa beto na kusimba dyaka ve ngolo moyo ya kyeleka. (Tanga 1 Timoteo 6:17-19.) Ya kyeleka, beto fwete bakisa ntendula ya bangogo yina Polo kuzabisaka Bakristu ya Kolosai mpi kusadila ndongisila yai kana beto kezola ve kubwa na mayele ya mbi ya Satana.

 7. Polo kutubaka nde inki mambu zole lendaka kusadisa bantu ya Kolosai?

⁷ Kana beto vutukila bangogo ya Polo na bantu ya Kolosai, beto kemona nde na nima ya kutubila susi na yandi, yandi tubilaka mambu zole yina zolaka kusadisa bo na kuvanda kikesa mpi na bumosi na zola. Ya ntete, yandi tubilaka “mayele ya kieleka sambu na kuzaba konso mambu mbote-mbote.” Yo lombaka nde bo ndima mpenza nde nzayilu na bo ya Masonuku kuvandaka ya kyeleka, na mpila nde lukwikilu na bo kusimbama na fondasio ya kyeleka. (Baeb. 11:1) Na nima, yandi tubilaka “nzayilu ya sikisiki ya kinsweki ya santu ya Nzambi.” (NW) Bo vandaka ve kaka na mfunu ya nzayilu ya luyantiku ya kyeleka kansi yo lombaka nde bo bakisa mbote-mbote mambu ya mudindu ya Nzambi. (Baeb. 5:13, 14) Yo vandaka ndongisila ya mbote mpenza sambu na bantu ya Kolosai mpi sambu na beto bubu yai! Kansi, inki mutindu beto lenda baka mayele mpi nzayilu ya sikisiki ya mutindu yai? Polo kupesaka kima yina lenda sadisa beto na kubaka yo na mambu ya mudindu yina yandi tubaka sambu na Yezu Kristu: “Mayele yonso ya Nzambi ti mambu yonso yina ya Nzambi kuzaba, yo me bumbanaka na Kristo; yo kele kimvwama mosi ya nene.”

Bimvwama ya “Me Bumbanaka na Kristo”

 8. Pesa ntendula ya bangogo “ya me bumbanaka na Kristo.”

⁸ Kutuba nde bimvwama yonso ya mayele mpi mambu yonso ya Nzambi kuzaba “me bumbanaka na Kristo” ketendula ve nde yo kele na kisika yina ata muntu mosi ve lenda zwa yo. Kansi, yo ketendula kaka nde sambu na kuzwa bimvwama yango, beto fwete sala mpenza bikesa, mpi kutula dikebi na beto na Yezu Kristu. Dyambu yai kewakana ti mambu yai ya Yezu tubaka sambu na yandi mosi: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.” (Yoa. 14:6) Ya kyeleka, sambu na kuzwa nzayilu ya Nzambi, beto kele na mfunu ya lusadisu mpi ya lutwadisu yina Yezu kepesaka.

 9. Inki mikumba Nzambi mepesaka Yezu?

⁹ Katula kuvanda “nzila,” Yezu tubaka nde yandi kele ‘kieleka mpi moyo.’ Dyambu yai kemonisa nde mukumba na yandi mesuka ve kaka na kuvanda nzila ya kesadisa na kukwenda penepene ya Tata. Yezu kele mpi ti mikumba yina kele mfunu mingi sambu na kubakisa kyeleka ya Biblia mpi kubaka luzingu ya mvula na mvula. Ya kyeleka, bimvwama ya kimpeve ya valere mingi kibeni mebumbanaka na Yezu, mpi yo kevingilaka nde balongoki ya Biblia ya dikebi kusengumuna yo. Bika beto tadila mwa bimvwama yina kele mpenza ti bupusi na bivuvu na beto ya bilumbu kekwisa mpi na bangwisana na beto ti Nzambi.

10. Inki beto lenda longuka na yina metala Yezu na Kolosai 1:19 mpi 2:9?

¹⁰ “Nzambi ke monikaka mpenza na kimvuka ya Kristo.” (Kol. 1:19; 2:9) Sambu yandi vandaka ti Tata na yandi ya zulu na nsungi ya bamvula mingi kibeni, Yezu mezaba kimuntu mpi luzolo ya Nzambi mbote mpenza kuluta konso muntu yankaka. Ntangu yandi vandaka kusala kisalu na yandi na ntoto, Yezu kulongaka bantu yankaka mambu yina Tata na yandi kulongaka yandi, mpi mambu ya yandi kusalaka kumonisaka bikalulu yina Tata na yandi kulongaka yandi. Yo yina Yezu lendaka kutuba nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.” (Yoa. 14:9) Mayele mpi nzayilu yonso ya Nzambi mebumbanaka, to kevandaka, na Kristu, mpi kele ve ti nzila yankaka ya mbote yina beto lenda longuka mambu ya metala Yehowa kuluta kulonguka na dikebi mambu yonso ya beto lenda longuka na yina metala Yezu.

11. Inki kuwakana kele na kati ya Yezu mpi bambikudulu ya Biblia?

¹¹ “Mambu yina ya baprofete ke tubaka yo ke katukaka na mambu yai ya kieleka ya Yesu songaka bo.” (Kus. 19:10) Bangogo yai kemonisa nde Yezu kele muntu ya kuluta mfunu na kulungana ya bambikudulu mingi ya Biblia. Banda na mbikudulu ya ntete ya Yehowa kutubaka, yina kele na Kuyantika 3:15, tii na bambona-meso ya lukumu yina kele na mukanda ya Kusonga, beto lenda bakisa mbote-mbote bambikudulu ya Biblia kaka kana beto tadila ti dikebi mukumba ya Yezu na Kimfumu ya Mesia. Dyambu yai ketendula sambu na nki bantu yina kendimaka ve Yezu bonso Mesia ya lusilu kebakisaka ve bambikudulu mingi ya Masonuku ya Kiebreo. Yo ketendula mpi sambu na nki Yezu kele ve muntu ya kuluta nene sambu na bantu yina kebakaka ve na valere Masonuku ya Kiebreo, yina kele ti bambikudulu mingi ya metala Mesia. Kuzaba Yezu kesadisaka bansadi ya Nzambi na kubakisa ntendula ya bambikudulu ya Biblia yina talungana na bilumbu kekwisa.​—2 Kor. 1:20.

12, 13. (a) Inki mutindu Yezu kele “mwinda sambu na bantu yonso”? (b) Sambu balongoki ya Kristu mekatukaka na kimpika ya mpimpa ya mabundu, bo fwete sala inki?

¹² “Mono kele mwinda sambu na bantu yonso.” (Tanga Yoane 8:12; 9:5.) Bamvula mingi na ntwala ya lubutuku ya Yezu, profete Yezaya kutubaka nde: “Bantu yina vandaka kutambula na mpimpa me mona mwini ya ngolo; bo vandaka kuzinga na ntoto ya mpimpa mingi, kansi ntangu yai mwini na mwini ke pela na bo.” (Yez. 9:1) Ntumwa Matayo kutendulaka nde Yezu kulungisaka mbikudulu yina ntangu yandi yantikaka kusamuna mpi kutubaka nde: “Beno balula ntima sambu Kimfumu ya Nzambi me kuma penepene.” (Mat. 4:16, 17) Kisalu ya kusamuna ya Yezu kunatilaka bantu mwini ya kimpeve mpi kukatulaka bo na kimpika ya malongi ya mabundu ya luvunu. Yezu kutubaka nde: “Mono kwisaka awa na nsi-ntoto bonso mwini, sambu konso muntu yina ke ndimaka mono, yandi ta bikala na mpimpa ve.”​—Yoa. 1:3-5; 12:46.

¹³ Bamvula mingi na nima, ntumwa Polo kuzabisaka bampangi na yandi Bakristu nde: “Ntete, beno vandaka ya kutemuka ve, kansi ntangu yai beno me temuka sambu na kimvuka yina ya beno kele ti Mfumu Yesu. Yo yina, beno fweti zinga kaka ya kutemuka.” (Ef. 5:8) Sambu Bakristu mekatukaka na kimpika ya mpimpa ya mabundu, bo fwete zinga kaka ya kutemuka. Dyambu yai kewakana ti mambu yai ya Yezu kutubaka na balongoki na yandi na Disolo na Zulu ya Ngumba: “Mwinda na beno fweti pela na meso ya bantu. Mpidina bo ta mona mambu ya mbote ya beno ke salaka, ebuna bo ta pesa lukumu na Tata na beno kele na zulu.” (Mat. 5:16) Keti nge kesepelaka na bimvwama ya kimpeve ya nge mezwaka na Yezu na mpila nde nge kezabisaka yo na bankaka, yo vanda na bangogo mpi na bikalulu na nge ya mbote ya Bukristu?

14, 15. (a) Inki mutindu bo vandaka kusadila mameme mpi bambisi yankaka na lusambu ya kyeleka na ntangu ya ntama? (b) Sambu na nki Yezu kele kimvwama ya nene mpenza na mukumba na yandi bonso “Mwana-dimeme ya Nzambi”?

¹⁴ Yezu kele “Mwana-dimeme ya Nzambi.” (Yoa. 1:29, 36) Na Biblia, mameme vandaka kusadisa mingi sambu na kulolula masumu mpi kukwenda penepene na Nzambi. Mu mbandu, ntangu Abrahami kumonisaka nde yandi vandaka ti luzolo ya kupesa mwana na yandi Izaki, bo songaka yandi na kusala ve Izaki mbi mpi bo pesaka yandi mwana-dimeme sambu na kuyinga Izaki. (Kuy. 22:12, 13) Ntangu bana ya Izraele kukatukaka na kimpika na Ezipte, mameme kusadisaka dyaka mingi, na ntangu yai bo sadilaka yo na “Nkinsi ya Paki” ya Yehowa. (Kub. 12:1-13) Dyaka, Nsiku ya Moize vandaka kulomba bantu na kupesa bimenga ya bambisi ya mutindu na mutindu, tanga mpi mameme na bankombo.​—Kub. 29:38-42; Levi 5:6, 7.

¹⁵ Ata kimenga mosi ve na kati ya bimenga yai yonso​—ee, ata kimenga mosi ve ya bantu mepesaka—​lendaka kukatula bantu kimakulu na kimpika ya masumu mpi ya lufwa. (Baeb. 10:1-4) Kansi, Yezu kele “Mwana-dimeme ya Nzambi, yina ke katulaka masumu ya bantu yonso.” Dyambu yai mpamba kesala nde Yezu kuvanda kimvwama yina meluta konso kimvwama ya kinsuni yina bantu mezwaka. Yo yina, yo kele mbote nde beto baka ntangu ya kulonguka na dikebi yonso mambu ya metala nkudulu mpi kumonisa lukwikilu na ngidika yai ya kitoko. Kana beto sala mutindu yina, beto tavanda na kivuvu ya kubaka balusakumunu ya nene​—nkembo mpi lukumu ti Kristu na zulu sambu na “kibuka ya fyoti” mpi luzingu ya mvula na mvula na Paladisu na ntoto sambu na “mameme ya nkaka.”​—Luka 12:32, NW; Yoa. 6:40, 47; 10:16.

16, 17. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto bakisa mukumba ya Yezu bonso ‘muntu yina lukwikilu na beto katukaka na yandi mpi yina kebongisaka yo sambu yo kuma ya kulunga’?

¹⁶ Yezu kele ‘muntu yina lukwikilu na beto katukaka na yandi mpi yina kebongisaka yo sambu yo kuma ya kulunga.’ (Tanga Baebreo 12:1, 2.) Na Baebreo kapu ya 11, beto kekuta mambu ya mfunu yina Polo ketuba sambu na lukwikilu. Na kati na yo beto kekuta ntendula ya nkufi ya lukwikilu mpi bazina ya babakala ti bankento ya lukwikilu bonso Noa, Abrahami, Sara, mpi Rahabi. Ti mambu yai yonso na mabanza, Polo kusyamisaka bampangi na yandi Bakristu na ‘kutula meso na bo kaka na Yezu, muntu yina lukwikilu na beto katukaka na yandi mpi yina kebongisaka yo sambu yo kuma ya kulunga.’ Sambu na inki?

¹⁷ Ata babakala mpi bankento yai ya kwikama ya bo ketanga na Baebreo kapu ya 11 kuvandaka ti lukwikilu ya ngolo na balusilu ya Nzambi, bo zabaka ve mambu yonso ya ketadila mutindu Nzambi zolaka kulungisa balusilu na yandi na nzila ya Mesia mpi ya Kimfumu. Na mutindu yina, lukwikilu na bo kuvandaka ve ya kukuka. Ya kyeleka, ata bantu yina Yehowa kusadilaka sambu na kusonika bambikudulu mingi ya metala Mesia kubakisaka ve mbote-mbote ntendula ya mambu ya bo sonikaka. (1 Pie. 1:10-12) Lukwikilu lenda kuma ya kukuka kaka na nzila ya Yezu. Yo kele mfunu mpenza nde beto bakisa mbote-mbote mpi kuzaba mukumba ya Yezu bonso ‘muntu yina lukwikilu na beto katukaka na yandi mpi yina kebongisaka yo sambu yo kuma ya kulunga’!

Landa na Kusosa

18, 19. (a) Tanga bimvwama ya kimpeve ya mebumbanaka na Kristu. (b) Sambu na nki beto fwete landa na kutala Yezu sambu na kuzwa bimvwama ya kimpeve?

¹⁸ Beto mekatuka kutadila kaka mwa ndambu ya mikumba ya mfunu ya Yezu na lukanu ya Nzambi sambu na luguluku ya bantu. Kele dyaka ti bimvwama yankaka ya kimpeve ya mebumbanaka na Kristu. Kuzwa yo tanatila beto kyese mpi mambote. Mu mbandu, ntumwa Piere kubingaka Yezu “mfumu ya moyo” mpi “mbwetete ya suka-suka” yina kebasika. (Bis. 3:15; 5:31; 2 Pie. 1:19) Mpi Biblia kesadilaka ngogo “Amen” sambu na Yezu. (Kus. 3:14) Keti nge mezaba ntendula mpi mfunu ya mikumba yai? Mpila Yezu kutubaka, “beno landa kaka na kusosa, . . . ebuna beno ta mona yo.”​—Mat. 7:7.

¹⁹ Kele ve ti muntu ata mosi na disolo ya mvimba ya luzingu ya bantu yina luzingu na yandi kele ti ntendula ya mingi mpi kele na kuwakana ya ngolo ti mambote na beto ya mvula na mvula bonso luzingu ya Yezu. Na yandi kele ti bimvwama ya kimpeve yina konso muntu ya kesosa yo na ntima ya mvimba lenda zwa yo kukonda mpasi. Kana nge zwa bimvwama ya “me bumbanaka na Kristo,” nge tabaka kyese mpi lusakumunu.

Keti Nge Keyibuka?

• Bo kesyamisa Bakristu na kusosa nki bimvwama?

• Sambu na nki ndongisila yina Polo kupesaka bantu ya Kolosai kele mfunu sambu na beto bubu yai?

• Tanga mpi tendula mwa bimvwama ya kimpeve ya “me bumbanaka na Kristo.”

[Bifwanisu ya kele na lutiti 10]

Biblia kele bonso karti ya bimvwama yina ketwadisa beto na bimvwama ya “me bumbanaka na Kristo”