Kulemba Ve na Kulanda Ntinu Sambu na Luzingu!

“Beto Baka Ntinu, Beto Kwenda Na Ntwala, Beto Landa Kaka Nzila Yina Ya Beto Fweti Kwendila.”​—Baebreo 12:1.

1, 2. Inki makambu mepesaka Bambangi ya Yehowa kyese na bilumbu yai ya nsuka?

BETO kezinga na ntangu mosi ya kyese mpi ya mpasi. Kiteso ya bamvula 80 meluta, na 1914, Yezu yadisamaka bonso Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi na zulu. “Kilumbu ya Mfumu” kuyantikaka nzila mosi ti “ntangu ya nsuka” ya ngidika ya bima yai. (Kusonga 1:10; Daniele 12:⁠9) Kubanda pana, ntinu ya Bakristu sambu na luzingu mekumaka ngolo. Bansadi ya Nzambi kesalaka ngolo na kukwenda kiteso mosi ti pusupusu ya zulu ya Yehowa, to organizasio na yandi, yina kekwenda nkatu kukinga sambu na kulungisa balukanu na yandi.​—⁠Ezekiele 1:​4-28; 1 Korinto 9:⁠24.

² Keti bansadi ya Nzambi mezwaka kyese na ‘kubakaka ntinu’ ya luzingu ya mvula na mvula yai? Na ntembe ve, ee! Bau mewaka kyese na kumona kuvukisama ya nsadila ya bampangi ya Yezu, mpi bau kewaka kyese na kumona nde kisalu ya kutula ba 144000 bidimbu mekumaka kibeni na nsuka. (Kusonga 7:​3, 4) Dyaka, bau kewaka kyese na kuswasukisa nde Ntotila ya Yehowa meponaka mebakaka mbele na yandi sambu na kukatula “bambuma ya ntoto.” (Kusonga 14:​15, 16) Bambuma ya kuluta mingi mpenza! (Matayo 9:37) Kisalu yango meyita kuvukisa ntete bantu kuluta mafunda tanu​—⁠na kati ya ‘[kibuka mosi ya nene], ya muntu mosi ve lunga kutanga, ya makanda yonso ti ya bandinga yonso ti ya bansi yonso.’ (Kusonga 7:⁠9) Muntu mosi ve lenda tuba ntalu ya nsuka ya bantu ya kibuka ya nene, sambu muntu mosi ve lunga tanga bau.

 3. Inki mambu fwete kangisa beto nzila ve na kumonisa mpeve ya kyese?

³ Ya kyeleka, Satana kesosa kubudisa beto mabaku to kunata beto malembe ntangu beto kebaka ntinu yango. (Kusonga 12:17) Mpi yau kevandaka ve pete na kubaka ntinu yango na kati ya bamvita, banzala, bipupa, ti mambu yonso ya mpasi yina kele kidimbu ya ntangu ya nsuka. (Matayo 24:​3-9; Luka 21:11; 2 Timoteo 3:​1-5) Kansi, ntima na beto kepumbukaka na kyese na kumona nsuka ya ntinu kepusana. Beto kesala ngolo na kuvanda ti mabanza yina Polo syamisaka Bakristu ya ntangu na yandi na kuvanda na yau: “Beno vanda na kiese ntangu yonso sambu na Mfumu Yesu. Mono ke tuba diaka nde: Beno vanda na kiese!”​—⁠Filipi 4:⁠4.

 4. Bakristu ya Filipi monisaka mpeve ya inki mutindu?

⁴ Ntembe kele ve nde Bakristu yai ya Polo kusonikilaka vandaka dezia na kyese sambu na lukwikilu na bau, sambu Polo ketubila bau nde: “Beno landa na kuwa kyese na Mfumu.” (Filipi 3:​1, NW) Bantu ya dibundu ya Filipi, ti kikalulu na bau ya kukaba mpi ya zola, vandaka kikesa mpi tiyatiya na kisalu na bau. (Filipi 1:​3-5; 4:​10, 14-20) Kansi mpeve yina vandaka ve na Bakristu yonso ya mvu-nkama ya ntete. Mu mbandu, bankaka na kati ya Bakristu ya Bayuda, yina Polo sonikilaka mukanda ya Baebreo, vandaka na mambu mingi ya kutudila dikebi.

“Tula Dikebi ya Kuluta Yina ya Ntangu Yonso”

 5. (a) Bakristu ya Baebreo vandaka na mpeve ya inki mutindu ntangu dibundu ya ntete ya Bukristu salamaka? (b) Tendula mpeve ya Bakristu ya Baebreo yankaka vandaka na yau na mfinama ya mvu 60 T.B.

⁵ Dibundu ya ntete kibeni ya Bukristu salamaka na Yeruzalemi na 33 T.B., ye na kati na yau vandaka kaka Bayuda ti Baprozelite bo na bo. Bau vandaka na mpeve ya inki mutindu? Tanga kaka bakapu ya ntete ya mukanda ya Bisalu sambu na kumona tiya mpi kyese na bau, ata na ntangu ya munyokudi. (Bisalu 2:​44-47; 4:​32-34; 5:41; 6:⁠7) Kansi, na bamvula ya vandaka kuluta, mambu kusobaka, ye Bakristu ya Bayuda mingi bikisaka ntinu ya luzingu. Mukanda mosi ketendula mutindu bau kumaka mfinama na mvu 60 T.B.: “Bantu ya bumolo ti ya mayindu, bantu ya kufuluka ti bivuvu ya kukonda kulungana, bivuvu ya mpamba, bau monaka nde bau menunga ve mpi bau vidisaka lukwikilu na mambu yonso. Bau vandaka Bakristu, kansi bau vandaka na kyese mingi ve sambu na lukumu ya lubokilu na bau ya zulu.” Inki mutindu Bakristu ya kupakulama kumaka bantu ya mutindu yai? Kana beto tadila bitini ya mukanda ya Baebreo (yina sonamaka na 61 T.B.), yau tasadisa beto na kupesa mvutu na ngyufula yai. Yau tasadisa beto mpi bubu yai, na kukuma ve ti kimpeve ya pete ya mutindu mosi.

 6. Tanga ndambu ya mambu ya keswaswanisa lusambu na nsi ya Nsiku ya Moize ti lusambu yina kele na lufulu ya lukwikilu na Yezu Kristu?

⁶ Bakristu ya Baebreo katukaka na dibundu ya Bayuda, yina vandaka yindula nde yau vandaka landa Nsiku yina Yehowa pesaka na Moize. Yau kemonana nde, bamingi na kati ya Bakristu ya Bayuda fulaka na kulanda Nsiku yina, ziku sambu bau sadilaka yau bamvu-nkama mingi bonso nzila ya kufinama na Yehowa. Dyaka, yau vandaka ngidika mosi ya ngolo ya lusambu, ti banganga-nzambi, bimenga ntangu yonso, ti tempelo mosi na Yeruzalemi ya kuluta batempelo yonso na lukumu. Bukristu kele ya kuswaswana. Yau kelombaka kumona mambu na kimpeve, bonso Moize, yina “vandaka ke tala kaka matabisi yina [vandaka] na ntwala [na makwisa]” mpi yandi “tulaka kaka ngolo bonso nde yandi ke mona na meso na yandi Nzambi yina ke monikaka ve.” (Baebreo 11:​26, 27) Na ntembe ve, Bakristu ya Bayuda mingi vandaka ve na mboninu ya kimpeve ya mutindu yina. Bau vandaka bantima zole na kisika ya kubaka ntinu sambu na luzingu ti lukanu mosi.

 7. Inki mutindu kisika ya beto vandaka ntete lenda bebisa mutindu na beto ya kubaka ntinu sambu na luzingu?

⁷ Keti kele ti mambu ya mutindu mosi bubu yai? Ve, mambu kele mutindu mosi ve. Kansi, Bakristu katukaka mpi na kati ya ngidika yina kematisaka mapeka. Inza kepesaka mabaku mingi ya kusepela, kansi yau kepesaka mpi bantu bantuma ya kuluta kilo. Dyaka, bamingi na kati na beto kezingaka na bansi kisika ntembe kele mingi mpi bantu kele ti kikalulu ya bwimi, ya kuditula na ntwala ya bantu yonso. Kana beto kepesa nzila, mambu ya mutindu yai kukotila beto, ‘mayele na beto’ lenda kumana. (Efezo 1:18) Inki mutindu beto lenda baka dyaka ntinu sambu na luzingu kana beto kezaba dyaka ve na wapi beto kekwenda?

 8. Na inki mwa bamambu Bukristu meluta lusambu yina vandaka salama na nsi ya Nsiku?

⁸ Sambu na kupesa kikesa na Bakristu ya Bayuda, Polo yibusaka bau nde ngidika ya Bukristu meluta Nsiku ya Moize. Ee, ntangu dikanda ya Izraele ya kinsuni vandaka na nsi ya Nsiku ya Moize, Yehowa vandaka tubila yau na nzila ya bambikudi ya kupemama. Kansi, Polo ketuba nde, bubu yai, “Mwana na yandi muntu me kwisa kutubila beto mambu yina. Nzambi salaka bima yonso ti mambu yonso na lusadisu ya Mwana na yandi yina.” (Baebreo 1:⁠2) Dyaka, Yezu meluta bantotila yonso ya dikanda ya Davidi na nene, “banduku” na yandi. Nkutu yandi kele na zulu ya bawanzio.​—⁠Baebreo 1:​5, 6, 9.

 9. Sambu na inki, bonso Bakristu ya Bayuda ya ntangu ya Polo, beto fwete “tula dikebi ya kuluta yina ya ntangu yonso” na mambu ya Yehowa ketuba?

⁹ Yau yina, Polo longisilaka Bakristu ya Bayuda nde: “Yau kele mfunu nde beto tula dikebi ya kuluta yina ya ntangu yonso, na mambu yina beto mewaka, sambu beto vila nzila ve.” (Baebreo 2:​1, NW) Ata kulonguka mambu ya Kristu vandaka lusakumunu mosi ya kitoko, yau vandaka lomba mambu mingi. Bau vandaka na mfunu ya kutula dikebi mingi na Ndinga ya Nzambi, sambu na kufwa bupusi ya inza ya Bayuda yina vandaka mezyunga bau. Beto mpi fwete tula “dikebi ya kuluta yina ya ntangu yonso” na mambu yina Yehowa ketubaka, sambu na mambu ya mbi ya inza yai kemwanga ntangu yonso na ntwala na beto. Yau kelomba kubaka kikalulu ya mbote ya kulonguka mpi kukwamina ti manaka mosi ya mbote ya kutanga Biblia. Mutindu Polo tubaka na nima, na mukanda na yandi na Baebreo, yau ketendula mpi nde beto vanda ntangu yonso na balukutakanu ti na kisalu ya kusamuna lukwikilu na beto na bantu yankaka. (Baebreo 10:​23-25) Bisalu ya mutindu yina tasadisa beto na kubikala meso ya kukangula na kimpeve, na mpila nde beto vila ve kivuvu na beto ya nkembo. Kana beto kefulusa ntu na beto ti mabanza ya Yehowa, konso kima yina ya inza yai kesala, yau takuka ve na kutungisa beto to kubwisa beto.​—⁠Nkunga 1:​1-3; Bingana 3:​1-6.

‘Beno Pesana Kikesa Beno na Beno’

10. (a) Inki lenda kumina muntu yina ketula ve dikebi ya kuluta yina ya ntangu yonso na Ndinga ya Yehowa? (b) Inki mutindu beto lenda landa ‘kupesana kikesa beto na beto’?

¹⁰ Kana beto ketula ve dikebi mingi na mambu ya kimpeve, beto lenda banda kumona bonso balusilu ya Nzambi kele luvunu. Yau salamaka nkutu mutindu yina na mvu-nkama ya ntete, ntangu bantu na mabundu vandaka kaka Bakristu ya kupakulama bo na bo, ye bantumwa yankaka vandaka dyaka na luzingu. Polo kebisaka Baebreo nde: “Bampangi na mono, beno keba, na kati na beno muntu lenda vanda na ntima ya mbi ve to ya kukonda lukwikilu, kana ve yandi ta buya Nzambi ya moyo. Kansi bantu ya nkaka kupesa kikesa na bankaka na kati ya beno na beno konso kilumbu, awa ya beto ke ntete na ntangu ya kubinga nde ‘Kilumbu ya Bubu yai’, sambu muntu lenda kuma ntu-ngolo ve na kati na beno, [disumu] mpi lenda kusa yandi ve.” (Baebreo 3:​12, 13) Ngogo “keba” ya Polo mesadila, kemonisa mfunu ya kukangula meso. Kigonsa kele! Kukonda lukwikilu, ‘disumu’ mosi, yina lenda yela na ntima na beto, mpi beto lenda tina Nzambi, na kisika ya kukangama na yandi. (Yakobo 4:⁠8) Polo keyibusa beto na ‘kulanda kupesana kikesa beto na beto.’ Beto kele na mfunu ya tiya ya kimvuka ya bampangi na beto. “Muntu yina kekudigambula tasosa bampusa na yandi mosi ya bwimi; yandi takabwana ti mayele yonso ya bantu kesadilaka.” (Bingana 18:​1, NW) Kinduku ya mfunu ya mutindu yina kepusaka Bakristu bubu yai, na kukwenda ntangu yonso na balukutakanu ya dibundu, ya nzyunga ti ya distrike.

11, 12. Sambu na inki beto fwete sepela ve na kuzaba kaka malongi ya ntete ya Bukristu?

¹¹ Na nima, na mukanda na yandi, Polo kepesa dyaka ndongisila yai ya mfunu: “Bubu yai beno zolaka kuvanda balongi, sambu beno yantikaka na kulonguka katuka ntama. Kansi yo kele kaka mfunu na kulonga beno diaka mambu ya ntete-ntete kele na nsangu ya Nzambi. Beno zolaka kudia madia ya ngolo, kansi beno ke na mfunu ya kunwa diaka mabele. . . . Bambuta kaka me lunga na kudia madia ya ngolo, sambu bo me yikanaka konso ntangu na kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.” (Baebreo 5:​12-14) Na ntembe ve, Bayuda yankaka nungaka ve na kuyedisa nzayilu na bau. Bau sukininaka na kundima nsemo ya mingi ya basikaka na yina metala Nsiku ti luyotisu. (Bisalu 15:​27-29; Galatia 2:​11-14; 6:​12, 13) Ziku bankaka vandaka zitisa dyaka bankinsi ya Kisabatu konso mposo, ti nkinsi ya Kilumbu ya Ndolula konso mvula.​—⁠Kolosai 2:​16, 17; Baebreo 9:​1-14.

¹² Yau yina, Polo ketuba nde: “Ntangu yai, beto kwenda na ntwala, beto longuka malongi ya kimbuta, beto bika mambu ya ntetentete yina kele na nsangu ya [K]risto.” (Baebreo 6:⁠1) Kana muntu yina kesalaka nsaka ya kutesana ntinu kezitisa mbotembote madya ya yandi fwete dya, yandi tanunga na kumanisa ntinu ya ngolo mpi ya nda. Mutindu mosi, Mukristu yina ketulaka dikebi ya ngolo na madya ya kimpeve​—⁠na kusukaka ve kaka na ‘malongi ya ntete’​—⁠yandi tanunga na kukwamina mpi kumanisa ntinu na yandi. (Fwanisa ti 2 Timoteo 4:⁠7.) Yau ketendula nde beto fwete monisa dikebi na kyeleka, yina kele ya “nene ti ya kukonda nsuka,” sambu na kuyela mpi kukuma bambuta.​—⁠Efezo 3:⁠18.

“Beno Fweti Kanga Ntima”

13. Inki mutindu Bakristu ya Baebreo monisaka lukwikilu na bau na ntangu ya ntama?

¹³ Na nsungi yina kulandaka na nima ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., Bakristu ya Bayuda bikalaka kaka ngolo na kati ya mbangika ya nene. (Bisalu 8:⁠1) Mbala yankaka Polo vandaka yindula mambu yai ntangu yandi sonikaka nde: “Beno yindula nki mutindu beno vandaka kuzinga ntete na bilumbu yina lutaka. Na bilumbu yina, ntangu beno temukaka imene, beno monaka mpasi mingi, kansi beno tulaka kaka ngolo na kunwana na bampasi yina.” (Baebreo 10:32) Kukanga ntima ya mutindu yina na kwikama yonso monisaka zola na bau sambu na Nzambi mpi pesaka bau kikesa ya kutuba na ntwala na yandi. (1 Yoane 4:17) Polo kesyamisa bau na kuvidisa ve kikesa yango na kukondaka lukwikilu. Yandi kesonga bau nde: “Beno fweti kanga ntima, sambu na kusala mambu yina ya Nzambi ke zolaka ti na kubaka mambu yina ya yandi me silaka beno. Mukanda ya Nzambi ke tuba nde: ‘Kaka na mwa-ntangu diaka fioti ebuna muntu yina fweti kwisa ta kwisa, yandi ta sukinina ve.’ ”​—⁠Baebreo 10:​35-37.

14. Inki mambu lenda sadisa beto na kukanga ntima ata na nima ya bamvula mingi na kusadilaka Yehowa?

¹⁴ Ebuna beto bubu yai? Bamingi na kati na beto vandaka na kikesa mingi ntangu bau longukaka kyeleka ya Bukristu mbala ya ntete. Keti beto kele kaka ti kikesa ya mutindu mosi? To beto meyambulaka ‘kuzola ya beto vandaka kuzola ntete’? (Kusonga 2:⁠4) Keti beto mekumaka madidi, to beto mewaka mwa nsoni to beto melembaka na kukinga Armagedoni? Yindula fyoti. Kitoko ya kyeleka mutindu beto zabilaka yau memanaka ve. Yezu kele kaka Ntotila na beto ya zulu. Kivuvu na beto ya luzingu ya mvula na mvula mevilaka ve, ye kinduku na beto ti Yehowa mefwaka ve. Ebuna, kuvila mpi ve nde: “Muntu yina fweti kwisa ta kwisa, yandi ta sukinina ve.”

15. Inki mutindu Bakristu yankaka mekangaka ntima na mbangika ya ngolo bonso Yezu?

¹⁵ Yau yina, mambu yina Polo sonikaka na Baebreo 12:​1, 2 mefwana mpenza: “Beto katula mambu yonso yina ke pesa beto kilo, [disumu (kukonda lukwikilu)] yina ke zola kukangisa beto nzila konso ntangu, ebuna beto baka ntinu, beto kwenda na ntwala, beto landa kaka nzila yina ya beto fweti kwendila. Beto tula meso na beto kaka na Yesu, sambu lukwikilu na beto katukaka na yandi, yandi mpi muntu ke bongisaka lukwikilu na beto sambu yo kuma ya kulunga. Yandi kangaka ntima ntangu bo fwaka yandi na zulu ya [“nti,” NW]. Yandi monaka nsoni ve na kufwa lufwa ya mutindu yina, sambu yandi vandaka kutala kaka kiese yina vandaka kuvingila yandi. Ebuna ntangu yai, yandi me vanda na diboko ya kibakala ya kiti ya kimfumu ya Nzambi.” Bansadi ya Nzambi mekangaka ntima na mambu mingi na bilumbu yai ya nsuka. Bonso Yezu, yina bikalaka ya kwikama ti na lufwa ya mpasi, bampangi na beto mingi ya babakala ti ya bankento mekangaka ntima na munyokudi ya kuluta ngolo bonso: boloko, fimbu, kubaka bima na bau na kingolongolo, to mpi lufwa. (1 Piere 2:21) Keti ntima na beto kefuluka ve na zola sambu na bau ntangu beto keyindula kwikama na bau?

16, 17. (a) Inki mimekamu ya lukwikilu kenwanisa Bakristu mingi? (b) Inki beto fwete yibukaka, yina lenda sadisa beto na kulanda kubaka ntinu sambu na luzingu?

¹⁶ Kansi, bamingi kezingaka mutindu Polo ketuba awa: “Bitumba yina ya beno ke nwanaka ti masumu, ata muntu mosi ve me fwaka ntete sambu na yo.” (Baebreo 12:⁠4) Ata mpila yina, na ngidika yai, kulanda nzila ya kyeleka kele mpasi na muntu yonso. Kima ya kemanisa bankaka kikesa kele ‘kimbeni ya bantu ya masumu’ na kisika ya kisalu to na nzo-nkanda, kukanga ntima na maseka ya bantu to kunwana ti bupusi ya masumu. (Baebreo 12:⁠3) Mpukumuna ya ngolo mefwaka lukanu ya bankaka kebakaka na kulanda minsiku ya mbote ya Yehowa. (Baebreo 13:​4, 5) Ba aposta mefwaka bukatikati ya kimpeve ya bayina kewidikilaka malongi na bau ya ndikila. (Baebreo 13:⁠9) Kukonda kuwakana bau na bau kekatulaka bankaka kyese. Kubaka ntangu mingi na kusakana ti na kupema mekumisaka Bakristu yankaka bamolo. Ye bamingi kekutanaka ti bampasi ya luzingu ya ngidika ya bima yai.

¹⁷ Ya kyeleka, “ata muntu mosi ve me fwaka ntete sambu na” mambu ya mutindu yai. Mingi mpi lenda vanda mbutu ya banzengolo ya mbi ya beto mosi kebakaka. Kansi, mambu yai yonso kemekaka lukwikilu na beto. Yau yina, beto fwete tula meso na beto na mbandu ya mbote ya kukanga ntima yina Yezu bikisaka. Bika beto vila ve ata fyoti nde kivuvu na beto kele ya kuluta kitoko. Bika beto katula ve ntima na kundima nde Yehowa “ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi.” (Baebreo 11:⁠6) Na yau, beto tavanda na ngolo ya kimpeve sambu na kulanda kubaka ntinu sambu na luzingu.

Beto Lenda Kanga Ntima

18, 19. Inki mambu kusalamaka, yina kemonisa nde Bakristu ya Baebreo na Yeruzalemi landaka ndongisila ya Polo pesaka bau?

¹⁸ Inki Bakristu ya Bayuda salaka na ntangu bau tangaka mukanda ya Polo imene? Kiteso ya bamvula sambanu na nima ya kusonama ya mukanda ya Baebreo, Yudea kotaka na mvita. Na 66 T.B., basoda ya Roma kangisaka Yeruzalemi; bau lungisaka bangogo yai ya Yezu: “Ntangu beno ta mona basoda me kwisa kuziunga bwala Yeruzalemi, beno ta zaba nde me bika fioti Yeruzalemi ke fwa.” (Luka 21:20) Kansi, sambu na kugulusa Bakristu yina tavanda na Yeruzalemi na ntangu yina, Yezu tubaka nde: “Na ntangu yina, bantu yina ta vanda na ntoto ya Yudea, mbote bo tina na ndambu yina kele bangumba; bantu yina ta vanda na kati ya Yeruzalemi, mbote bo kubasika sambu na kutina ntama; ebuna bayina ta vanda na nseke, bo kwisa ve sambu na kukota na Yeruzalemi.” (Luka 21:21) Na yau, bitumba ya Baroma kwisaka kumeka Bakristu ya Bayuda: Keti bau tandima kukatuka na Yeruzalemi, kisika ya lusambu ya Bayuda kele ti tempelo mosi ya lukumu?

¹⁹ Na kintulumukina, mpi kukonda kikuma ya kyeleka, Baroma katukaka. Ziku, bansambidi ya Bayuda monaka nde Nzambi metanina mbanza ya santu. Ebuna Bakristu? Nkenda keta nde bau tinaka. Na nima, na mvu 70 T.B., Baroma kwisaka kuvutuka dyaka mpi bau fwaka Yeruzalemi ti bantu kisakasaka. “Kilumbu ya Yehowa” yina Yoele bikulaka kulunganaka na zulu ya Yeruzalemi. Kansi Bakristu ya kwikama basikaka dezia. Bau tinaka ‘na kuguluka.’​—⁠Yoele 3:​3-5 (2:​30-32, NW); Bisalu 2:​16-21.

20. Na kuzabaka nde “kilumbu ya Yehowa” mefinama, yau tapusa beto inki mutindu?

²⁰ Bubu yai beto kezaba nde, ntama mingi ve, “kilumbu ya Yehowa” yankaka ya nene tabwisa ngidika ya bima yai yonso. (Yoele 4:​12-14 [3:​12-14, NW]) Beto kezaba ve kilumbu yina takwisa inki ntangu. Kansi Ndinga ya Nzambi kendimisa beto nde ntembe kele ve sambu na kukwisa na yau! Yehowa ketuba nde yau tasukinina ve. (Habakuki 2:3; 2 Piere 3:​9, 10) Yau yina, bika beto “tula dikebi ya kuluta yina ya ntangu yonso na mambu ya beto mewaka.” Kubwa ve na “[disumu] yina ke zola kukangisa beto nzila konso ntangu,” kukonda lukwikilu. Tula ngolo na kukanga ntima ntangu yonso ya yau tavanda. Yibuka nde, pusupusu ya nene ya Yehowa, organizasio na yandi ya zulu kele na kutambula. Yau talungisa lukanu na yau. Yau yina, bika beto yonso kulanda ntinu sambu na luzingu nkatu kulemba!

Keti Nge Keyibuka?

◻ Inki ndongisila Polo pesaka na Bakristu ya Filipi, yina lenda sadisa beto na kulanda ntinu sambu na luzingu?

◻ Inki tasadisa beto na kununga ngolo ya inza yai kesalaka sambu na kubwisa beto kidiba?

◻ Inki mutindu beto lenda sadisana sambu beto kanga ntima na ntinu sambu na luzingu?

◻ Inki mambu lenda nata Mukristu na kubika ntinu?

◻ Inki mutindu mbandu ya Yezu lenda sadisa beto na kukanga ntima?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 19]

Bonso bantu yina kebaka ntinu, Bakristu lenda pesa nzila ve nde kima mosi kubwisa bau kidiba

[Kifwanisu ya kele na lutiti 20]

Kima mosi ve lenda kangisa pusupusu ya nene ya Yehowa ya zulu, na kulungisa lukanu ya Nzambi