Kupema ya Nzambi Kele Inki?

“Bantu ya Nzambi ta pema . . . na kilumbu ya nsambwadi.”​—BAEB. 4:9.

1, 2. Inki beto kelonguka na Kuyantika 2:3, mpi nki bangyufula yo kebasisa?

BETO kelonguka na kapu ya ntete ya mukanda ya Kuyantika nde, na nsungi ya bilumbu sambanu ya kifwani, Nzambi kuyidikaka ntoto sambu bantu kuzinga. Na nsuka ya konso nsungi yina, Biblia kutubaka nde: “Mpimpa kubwaka, ntongo kutanaka.” (Kuy. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Kansi, sambu na kilumbu ya nsambwadi Biblia ketuba nde: ‘Nzambi kusakumunaka kilumbu yai ya nsambwadi, yandi kumisaka yo kilumbu [ya santu, NW] yo yina yandi manisaka kisalu na yandi yonso, yandi pemaka.’​—Kuy. 2:3.

² Tala bangogo yai “yandi pemaka.” Yo kemonisa nde, kilumbu ya nsambwadi​—“kilumbu” ya kupema ya Nzambi—​kuvandaka tii na mvu 1513 N.T.B. ntangu Moize kusonikaka mukanda ya Kuyantika. Keti Nzambi kele kaka na kupema tii bubu yai? Kana yo kele mpidina, keti beto lenda kota bubu yai na kupema ya Nzambi? Bamvutu ya bangyufula yai kele mfunu mingi sambu na beto.

Keti Yehowa Kelanda na “Kupema” tii Bubu Yai?

 3. Inki mutindu bangogo ya Yezu yina kele na Yoane 5:16, 17 kemonisa nde, kilumbu ya nsambwadi kuvandaka kaka tii na mvu-nkama ya ntete?

³ Beto kele ti banzikisa zole yina kendimisa beto nde, kilumbu ya nsambwadi kuvandaka tii na mvu-nkama ya ntete ya T.B. Nzikisa ya ntete kemonana na mambu yina Yezu kusongaka bambeni na yandi yina kuwilaka yandi makasi sambu yandi gulusaka muntu na Kisabatu, sambu Nsiku vandaka kubuyisa kusala kisalu na kilumbu yina. Yezu kusongaka bo nde: “Tata na mono ke salaka kisalu na yandi ntangu yonso; mono mpi mono fweti sala.” (Yoa. 5:16, 17) Yandi zolaka kutuba nki? Bayuda kufundaka Yezu nde yandi vandaka kusala kisalu na Kisabatu. Yandi pesaka mvutu na dyambu yina bo fundaka yandi na kutubaka nde: “Tata na mono ke salaka kisalu.” Na kutuba ya kyeleka, yandi vandaka kusonga bo nde: ‘Mono ti Tata na mono kesalaka kisalu ya kiteso mosi. Sambu Tata na mono kelanda kusala tii na nsungi ya Kisabatu na yandi ya mafunda ya bamvula, yo mefwana mpi nde mono landa na kusala, ata na Kisabatu.’ Yo yina, bangogo ya Yezu kumonisaka nde na yina metala ntoto, kilumbu ya nene ya Kisabatu ya kupema ya Nzambi, disongidila kilumbu ya nsambwadi, kusukaka ve na bilumbu na yandi.a

 4. Inki nzikisa yankaka Polo kupesaka sambu na kumonisa nde, kilumbu ya nsambwadi kuvandaka tii na bilumbu na yandi?

⁴ Nzikisa ya zole kemonana na mambu yina ntumwa Polo kutubaka. Yandi tubilaka kupema ya Nzambi na mukanda yina yandi sonikilaka Bakristu ya Ebreo. Na ntwala ya kuvutukila bangogo yina kele na Kuyantika 2:2, yandi sonikaka na ngolo ya mpeve nde: ‘Beto bakristo, beto takota na kupema ya Nzambi.’ (Baeb. 4:3, 4, 6, 9) Dyambu yai kumonisaka nde, kilumbu ya nsambwadi kuvandaka tii na bilumbu ya Polo. Kilumbu ya nsambwadi zolaka kuzinga dyaka bantangu ikwa?

 5. Inki kuvandaka lukanu ya kilumbu ya nsambwadi, mpi nki ntangu lukanu yango talungana mbote-mbote?

⁵ Sambu na kupesa mvutu na ngyufula yina, beto fwete yibuka lukanu ya kilumbu ya nsambwadi. Kuyantika 2:3 ketubila lukanu yango na bangogo yai: “Yandi sakumunaka kilumbu yai ya nsambwadi, yandi kumisaka yo kilumbu [ya santu, NW].” Yehowa ‘kukumisaka kilumbu yina ya santu,’ sambu yandi ponaka yo na kuvanda kilumbu yina yandi lungisaka lukanu na yandi sambu na ntoto. Lukanu na yandi kuvandaka nde, ntoto kufuluka ti babakala mpi bankento ya bulemfu yina tatanina yo ti bima yonso yina kele na zulu na yo. (Kuy. 1:28) Yehowa Nzambi mpi Yezu Kristu, “mfumu ya Kilumbu ya Kupema” ‘kesalaka ntangu yonso’ sambu na kulungisa lukanu ya Nzambi sambu na ntoto. (Mat. 12:8) Yo yina, kilumbu ya kupema ya Nzambi talanda tii ntangu yandi talungisa mbote-mbote lukanu na yandi, disongidila na nsuka ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda.

‘Kulanda Ve Mbandu ya Bantu Yina Kulemfukaka Ve na Nzambi’

 6. Inki bambandu kele lukebisu sambu na beto, mpi nki dilongi beto lenda baka na bambandu yango?

⁶ Nzambi kuzabisaka lukanu na yandi na Adami ti Eva na pwelele yonso, kansi bo buyaka kusala mambu na kuwakana ti yo. Ya kyeleka, Adami ti Eva kuvandaka kaka bantu ya ntete yina kukolamaka. Na nima na yo, bantu mingi mpi kukolamaka na Nzambi. Ata bantu yina Nzambi solaka, dikanda ya Izraele, kulandaka mbandu yina ya kukonda bulemfu. Mpi yo fwanaka mpenza nde Polo kukebisa Bakristu ya mvu-nkama ya ntete nde, ata bantu yankaka na kati na bo lendaka kukonda bulemfu bonso bantu ya Izraele. Yandi sonikaka nde: ‘Beto sala ngolo mpenza sambu beto kota na kupema ya Nzambi. Beto lenda landa ve mbandu ya bantu yina kukotaka ve na kupema ya Nzambi sambu bo lemfukaka na yandi ve.’ (Baeb. 4:11) Simba nde bangogo yai ya Polo kemonisa nde, bantu ya kukonda bulemfu lenda kota ve na kupema ya Nzambi. Yo ketendula nki sambu na beto? Keti yo ketendula nde, kana beto lemfuka ve na lukanu ya Nzambi na mutindu mosi buna, beto takota ve na kupema ya Nzambi? Yo ke pwelele nde, mvutu na ngyufula yina kele mfunu mingi sambu na beto mpi beto tatubila yo mingi na disolo yai. Kansi ntangu yai, bika beto tadila mbandu ya mbi ya bantu ya Izraele na yina metala kukota na kupema ya Nzambi.

“Bo Ta kota Ve na Kupema na Mono”

 7. Lukanu ya Yehowa kuvandaka nki ntangu yandi gulusaka bantu ya Izraele na kimpika na Ezipte, mpi yo lombaka nde bo sala nki?

⁷ Na mvu 1513 N.T.B., Yehowa kuzabisaka nsadi na yandi Moize lukanu na yandi sambu na bantu ya Izraele. Yandi tubaka nde: “Yo yina mono me kwisa kukulumuka sambu na kukatula bo na maboko ya bantu ya Ezipte ti kunata bo na nsi ya nkaka yina kele ya mbote mpenza ti ya nene, yina kele mpi na bima mingi ya kudia.” (Kub. 3:8) Kaka mutindu Yehowa kusilaka nkaka na bo, Abrahami, lukanu ya Nzambi ya kugulusa bantu ya Izraele “na maboko ya bantu ya Ezipte,” kuvandaka sambu na kukumisa bo bantu na yandi. (Kuy. 22:17) Nzambi kupesaka bantu ya Izraele Bansiku yina lendaka kusadisa bo na kuvanda na bangwisana ya ngemba ti yandi. (Yez. 48:17, 18) Yandi songaka bantu ya Izraele nde: “Kana beno wila mono ti kulanda bansiku ya kuwakana ya mono wakanaka na beno, beno ta vanda bantu na mono mosi mpenza. Nsi-ntoto ya mvimba kele ya mono.” (Kub. 19:5, 6) Yo yina, bantu ya Izraele zolaka kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Nzambi kana bo lemfukilaka yandi.

 8. Bantu ya Izraele zolaka kuvanda ti luzingu ya nki mutindu kana bo lemfukilaka Nzambi?

⁸ Yindula luzingu yina bantu ya Izraele zolaka kuvanda ti yo, kana bo lemfukilaka Nzambi! Yehowa zolaka kusakumuna bamfinda na bo, bilanga na bo ya vinu, mpi bitwisi na bo. Yandi silaka mpi na kutanina bo na maboko ya bambeni na bo. (Tanga 1 Bantotila 10:23-27.) Ntangu Mesia kukwisaka, yandi zolaka kukuta dikanda ya Izraele na kimpwanza, kansi ve na nsi ya luyalu ya bantu ya Roma. Dikanda ya Izraele zolaka kuvanda mbandu ya kimfumu mosi ya mbote sambu na makanda yina kuvandaka na nzyunga na bo, mpi bo zolaka kupesa banzikisa ya kemonisa nde kulemfukila Nzambi ya kyeleka kenataka balusakumunu ya kimpeve mpi ya kinsuni.

9, 10. (a) Sambu na nki mpusa ya bantu ya Izraele ya kuvutuka na Ezipte kuvandaka dyambu ya mbi? (b) Inki mutindu kuvutuka ya bantu ya Izraele na Ezipte lendaka kuvanda ti bupusi na lusambu na bo?

⁹ Bantu ya Izraele kuvandaka ti dibaku ya mbote mpenza​—kusala na kuwakana ti lukanu ya Yehowa, mpi yo zolaka kunatila bo ti mabuta yonso ya nsi-ntoto balusakumunu! (Kuy. 22:18) Kansi, bantu mingi ya Izraele kutulaka mpenza ve dikebi na dibaku ya kuvanda dikanda ya Nzambi mpi kuvanda Kimfumu yina zolaka kupesa mbandu ya mbote sambu na makanda yankaka. Nkutu, bo lombaka nde bo vutuka na Ezipte! (Tanga Kutanga 14:2-4.) Kansi, kana bo vutukaka na Ezipte, inki mutindu bo zolaka kulungisa lukanu ya Nzambi ya kukumisa Izraele Kimfumu yina zolaka kuvanda mbandu ya mbote sambu na makanda yankaka? Yo lendaka kusalama ve. Nkutu, kana bo vutukaka dyaka na kimpika yina ya mimpani, bo zolaka kukuka dyaka ve na kuzitisa Nsiku ya Moize mpi kubaka mambote ya ngidika yina Yehowa kubakaka ya kulolula masumu na bo. Bo vandaka mpenza ti mabanza ya kinsuni, bo vandaka kumona ntama ve! Yo yina Yehowa kutubaka sambu na bankolami yina nde: “Mono wilaka bo makasi, Ebuna mono tubaka nde: ‘Konso ntangu mabanza na bo ke kwendaka kisakasaka, bo zaba banzila na mono ve.’ Mono waka makasi, ebuna mono silaka nde: ‘Bo ta kota ve na kupema na mono!’”​—Baeb. 3:10, 11; Nk. 95:10, 11.

¹⁰ Ntangu bantu ya Izraele vandaka kusosa kuvutuka na Ezipte, bo monisaka nde bo vandaka kubaka ve na mbalu balusakumunu ya kimpeve yina bo vandaka na yo. Kansi, bo vandaka kuzola bandunda ya mutindu na mutindu, mpi matungulu yina kuvandaka na Ezipte. (Kut. 11:5) Bonso Ezau yina kukondaka ntonda, bankolami yina vandaka pene ya kuteka dikabu ya kitoko ya kimpeve yina bo vandaka na yo sambu na madya ya ntomo.​—Kuy. 25:30-32; Baeb. 12:16.

11. Inki mutindu kukonda lukwikilu ya bantu ya Izraele yina kubasikaka na Ezipte, kuvandaka ti bupusi na lukanu ya Nzambi?

¹¹ Ata bantu ya Izraele yina kubasikaka na Ezipte kukondaka lukwikilu, Yehowa landaka ‘kusala kisalu’ ti ntima-nda sambu na kulungisa lukanu na yandi, kansi yandi kumaka kutula dikebi ntangu yai na dikanda yina kulandaka. Bantu ya dikanda yina ya mpa vandaka kulemfukila Nzambi kuluta batata na bo. Na kuwakana ti bantuma ya Yehowa, bo kotaka na Ntoto ya Lusilu mpi bo bakaka yo. Beto ketanga na Yozue 24:31 nde: “Bantu ya Israele vandaka kusadila Mfumu Nzambi ntangu Yozue vandaka na moyo; bo landaka na kusadila yandi mpi ntangu Yozue me fwa imene, ti ntangu bambuta bayina monaka bo mosi mambu yonso ya Mfumu Nzambi sadilaka bantu ya Israele vandaka kaka na moyo.”

12. Inki mutindu beto kezaba nde, bantu lenda kota bubu yai na kupema ya Nzambi?

¹² Kansi, malembe-malembe bantu yina ya Izraele ya bulemfu kukumaka bambuta mpi kufwaka, mpi bantu ya Izraele yina kuyingaka bo “zabaka diaka ve mambu ya mbote ya [Nzambi] sadilaka bantu ya Israele.” Yo yina, “bantu ya Israele salaka masumu na meso ya Mfumu Nzambi, bo yantikaka kusambila biteki ya nzambi Baale.” (Baz. 2:10, 11) Ntoto ya Lusilu kuvandaka ve ‘kisika ya kyeleka ya kupema’ sambu na bo. Sambu bo kondaka bulemfu, bo vandaka dyaka ve na bangwisana ya ngemba ti Nzambi. Polo kusonikaka sambu na bantu yina ya Izraele nde: “Kana Yozue nataka bantu [ya Izraele] na kisika yina ya bo fwanaka kupema ti Nzambi, Nzambi zolaka kutuba diaka ve sambu na kilumbu ya nkaka. Mpidina ke songa nde bantu ya Nzambi ta pema . . . na kilumbu ya nsambwadi.” (Baeb. 4:8, 9) “Bantu ya Nzambi” yina Polo kutubilaka kuvandaka Bakristu. Keti yo ketendula nde Bakristu lendaka kukota na kupema ya Nzambi? Ntembe kele ve nde​—Bakristu mingi kukotaka, yo vanda Bayuda mpi bayina kuvandaka ve Bayuda!

Bantu Yankaka Kukotaka Ve na Kupema ya Nzambi

13, 14. Inki kuwakana kuvandaka na kati ya kulemfuka na Nsiku ya Moize mpi kukota na kupema ya Nzambi (a) na bilumbu ya Moize? (b) na mvu-nkama ya ntete?

¹³ Ntangu Polo kusonikilaka Bakristu ya Ebreo, yandi vandaka kudiyangisa sambu Bakristu yankaka na kati na bo vandaka kusala ve mambu na kuwakana ti lukanu ya Nzambi. (Tanga Baebreo 4:1.) Na nki mutindu? Bo vandaka kulemfuka na mambu yankaka ya Nsiku ya Moize. Bamvula kiteso ya 1500, yo lombaka nde konso muntu ya Izraele yina zolaka kuzinga na kuwakana ti lukanu ya Nzambi, kulemfuka na Nsiku ya Moize. Kansi, na nima ya lufwa ya Yezu, bo vandaka dyaka ve na mfunu ya Nsiku ya Moize. Bakristu yankaka kubakisaka ve dyambu yina, mpi bo landaka na kulemfuka na mambu yankaka ya ketadila Nsiku.b

¹⁴ Polo kuzabisaka Bakristu yina vandaka kulemfukila Nsiku ya Moize nde, Yezu Nganga-Nzambi ya nene, kuwakana ya mpa, mpi tempelo ya nene ya kimpeve kulutaka nganga-Nzambi ya nene, kuwakana, mpi tempelo ya ntangu ya ntama. (Baeb. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) Mbala yankaka, Polo vandaka kuyindula mutindu bana ya Izraele vandaka kulemfuka na kilumbu ya Kisabatu na ntangu ya Moize, yo yina yandi sonikaka sambu na dibaku ya kukota na kilumbu ya kupema ya Yehowa nde: ‘Bantu ya Nzambi ta pema na kilumbu ya nsambwadi. Sambu konso muntu yina kekotaka na kupema ya Nzambi yandi ke bikisaka kusala kisalu na yandi, mutindu Nzambi bikisaka kusala kisalu na yandi sambu na kupema.’ (Baeb. 4:8-10) Yo lombaka nde, Bakristu yina ya Ebreo kuyambula kuyindula nde Yehowa lendaka kundima bo sambu bo vandaka kusala mambu ya Nsiku ya Moize. Yantika na Pantekoti ya mvu 33 T.B., kundimama na Yehowa kele dikabu yina yandi kepesaka na bantu yina kemonisaka lukwikilu na Yezu Kristu.

15. Sambu na nki bulemfu kele mfunu kana beto kezola kukota na kupema ya Nzambi?

¹⁵ Inki vandaka kukanga bantu ya Izraele ya bilumbu ya Moize nzila ya kukota na Ntoto ya Lusilu? Kukonda bulemfu. Inki kukangaka Bakristu ya bilumbu ya Polo nzila ya kukota na kupema ya Nzambi? Kaka dyambu yina mosi​—kukonda bulemfu. Bo buyaka kundima nde Nsiku kulungisaka lukanu na yo mpi Yehowa vandaka kutwadisa bantu na yandi na nzila yankaka.

Kukota na Kupema ya Nzambi Bubu Yai

16, 17. (a) Kukota bubu yai na kupema ya Nzambi ketendula nki? (b) Inki beto tatubila na disolo yina kelanda?

¹⁶ Bubu yai, Bakristu mingi ve lenda zola kulemfuka na mambu yankaka ya Nsiku ya Moize sambu na kubaka luguluku. Bangogo yina Polo kutubilaka Bakristu ya Efezo kele mpenza pwelele: “Ya kieleka, Nzambi me gulusaka beno sambu yandi ke talaka beno na disu ya mbote. Kuguluka yina ya beno me gulukaka yo kele ve sambu na mambu yina ya beno mosi me salaka, kansi yo kele kaka makabu yina ya Nzambi me pesaka beno sambu beno me tulaka ntima na yandi. Beno lenda kudisonga ve, sambu beno mosi me salaka kima ve.” (Ef. 2:8, 9) Kansi, kukota na kupema ya Nzambi ketendula nki sambu na Bakristu? Yehowa kuponaka kilumbu ya nsambwadi​—kilumbu na yandi ya kupema—​sambu na kulungisa lukanu na yandi na yina metala ntoto mpi bantu ya bulemfu. Beto lenda kota na kupema ya Yehowa​—to kupema ti yandi—​kana beto kelemfukila yandi mpi kesala mambu na kuwakana ti lukanu na yandi, mutindu organizasio na yandi kezabisaka beto yo.

¹⁷ Kansi, kana beto kelemfuka ve na bandongisila ya Biblia yina beto kebakaka na kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele, to kana beto mepona luzingu ya dipanda, beto tamonisa nde beto kesalaka ve mambu na kuwakana ti lukanu ya Nzambi. Yo lenda bebisa bangwisana ya ngemba yina beto kevandaka na yo ti Yehowa. Na disolo yina kelanda, beto tatadila mwa mambu yina lenda kumina bantu ya Nzambi mpi mutindu balukanu na beto, kemonisaka kana beto mekotaka mpenza na kupema ya Nzambi.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Bangyufula Sambu na Kuyindulula

• Inki kuvandaka lukanu ya kilumbu ya nsambwadi, disongidila kilumbu ya kupema ya Nzambi?

• Inki mutindu beto kezaba nde tii bubu yai, kilumbu ya nsambwadi kele kaka?

• Inki kukangaka bantu ya Izraele ya bilumbu ya Moize mpi Bakristu ya mvu-nkama ya ntete nzila ya kukota na kupema ya Nzambi?

• Kukota bubu yai na kupema ya Nzambi ketendula nki?

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 27]

Beto lenda kota bubu yai na kupema ya Yehowa, kana beto kelemfukila yandi mpi kesala mambu na kuwakana ti lukanu na yandi mutindu organizasio na yandi kezabisaka beto yo

[Bifwanisu ya kele na lutiti 26, 27]

Bubu yai, bantu ya Nzambi fwete sala nki sambu na kukota na kupema na yandi?