Beto Sadisa Mifwidi na Bampasi na Bo

DISOLO ya Biblia ya Ruti ti bukilo na yandi ya nkento, Noemi, kele na kati ya masolo ya bantu mezabaka mbote mpenza yina ketubilaka mifwidi. Bankento yai zole vandaka mifwidi. Kansi, Noemi kuvidisaka ve kaka bakala na yandi, kansi ti bana na yandi zole ya babakala, mosi na kati na bo vandaka bakala ya Ruti. Sambu bo vandaka kuzinga kisika bantu vandaka kuzinga na bisalu ya bilanga yina vandaka kulomba kuvanda ti bakala, bo vandaka kuzinga na mpasi mpenza.​—Ruti 1:1-5, 20, 21.

Ata mpidina, bukilo na yandi Ruti, yina kubuyaka na kubikisa yandi yandi mosi, vandaka nduku na yandi ya ngolo mpi muntu ya vandaka kupesa Noemi kikesa. Na nima ya bilumbu, Ruti kumonisaka nde yandi vandaka ‘kusadisa [Noemi] mingi kuluta bana-babakala nsambwadi.’ Yo kele ve kaka sambu yandi vandaka kuzola Noemi mingi kansi dyaka, sambu yandi vandaka kuzola Nzambi. (Ruti 4:15) Ntangu Noemi lombaka Ruti na kuvutuka na dibuta na yandi na Moabi kisika banduku na yandi mpi kuvandaka, mvutu yina Ruti kuvutudilaka yandi kumonisaka mpenza kwikama ya ngolo yina yandi vandaka na yo: “Konso kisika ya nge ta kwenda kuvanda, mono mpi ta kwenda kuvanda ti nge. Bantu ya dikanda na nge kele bantu ya dikanda na mono; Nzambi na nge kele Nzambi na mono. Na kisika ya nge ta fwa, mono mpi ta fwa ti nge; ko kuna bo ta zika mono mpi. Mfumu Nzambi kupesa mono ndola na yandi ya nene kana mono kabana ti nge ntangu mono me fwa ntete ve.”​—Ruti 1:16, 17.

Mambu ya Ruti kusalaka kukondaka ve kubenda dikebi ya Yehowa Nzambi. Yandi sakumunaka dibuta yina ya fyoti ya Noemi ti Ruti, mpi na nsuka, Ruti kukwelaka Bozi muntu ya Izraele. Mwana na bo, yina kukumaka nkaka ya Yezu Kristu, Noemi muntu kusansaka yandi bonso mwana na yandi mosi kibeni. Disolo yai kele mbandu ya mbote ya kemonisa mutindu Yehowa kezolaka mifwidi yina kekangamaka na yandi mpi ya ketulaka ntima na yandi. Dyaka, Biblia kesonga beto nde yandi kebakaka mpenza na valere bantu yina kesadisaka mifwidi na bampasi na bo. Inki mutindu beto lenda sadisa mifwidi yina beto kezingaka na bo kisika mosi bubu yai?​—Ruti 4:13, 16-22; Nkunga 68:5.

Pesa Lusadisu ya Mefwana Kukonda Kusosa Kuyala Luzingu na Yandi

Na ntangu nge kesadisa mufwidi, yo kele mbote na kuvanda pwelele mpi kupesa lusadisu ya mefwana, kansi kusosa ve na kuyala luzingu na yandi. Kusadila ve bangogo ya mpamba-mpamba bonso, “Kana nge kele na mfunu ya kima mosi songa mono.” Kusala mutindu yina tavanda kiteso mosi ti kutubila muntu yina kewa madidi mpi ke na nzala nde “Kwenda mbote; kuwa madidi ve; dia ka nge mbotembote,” kukonda nkutu kusala kima mosi sambu na kusadisa yandi. (Yakobo 2:16) Bantu mingi kezolaka ve kulomba lusadisu ata bo kele na mfunu ya kima; kansi, bo kenyokwamaka na ntima kukonda kutuba. Sambu na kusadisa bantu ya mutindu yina, yo kelombaka mayele sambu na kuzaba nki kima bo kele na yo mfunu. Kansi, kulutisa ndilu na kusala yo, mingimingi kusosa kutwadisa luzingu ya mufwidi, lenda lwadisa mawi na yandi to kubasisa mavanga. Yo yina, Biblia ketubilaka mingi kuvanda na bukatikati na mambu ya beto kesala na bantu yankaka. Ata Biblia kepesaka beto kikesa ya kutadila mambote ya bantu yankaka, yo keyibusaka beto mpi na kuvanda ve na kikalulu ya kusosa kuzaba mpi kukota na mambu ya metala luzingu ya bantu yankaka.​—Filipi 2:4; 1 Piere 4:15.

Ruti kumonisaka kikalulu ya bukatikati ya mutindu yina na ntwala ya Noemi. Ata yandi vandaka kukangama na bukilo na yandi, Ruti kupusaka to kuyalaka yandi ve. Yandi salaka mambu mingi ya mbote, bonso kusosa madya sambu na Noemi mpi sambu na yandi mosi, kansi yandi vandaka kulanda mpi mambu yina Noemi vandaka kusonga yandi.​—Ruti 2:2, 22, 23; 3:1-6.

Ya kyeleka, bima ya mifwidi kevandaka na yo mfunu lenda swaswana mpenza sambu na konso muntu. Sandra, ya beto tubilaka na luyantiku, ketuba nde: “Kima ya mono vandaka na yo mfunu na ntangu mono vandaka kunyokwama na basusi kuvandaka banduku na mono yina vandaka kwisa kutala mono.” Kansi, Elaine, ya beto tubilaka na luyantiku, vandaka na mfunu ya kulutisa ntangu mwa mingi yandi mosi. Yo yina, kuzaba kusadisa ketendula kuvanda na mayele ya kubakisa bampusa na yandi mpi kuvanda na bukatikati na yina metala kuzitisa mambu ya metala luzingu ya muntu yandi mosi mpi kupesa lusadisu na ntangu yo kele mfunu.

Lusadisu ya Dibuta

Kana nge kele na dibuta yina kele na zola mingi, yo lenda sala mambu mingi sambu na kupesa dyaka kivuvu na mufwidi sambu yandi landa na kuzinga na kyese na kimufwidi na yandi. Ata bantu yankaka na kati ya dibuta lenda sadisa na kiteso ya kuluta mingi, bo yonso lenda sadisa yandi. “Kana mufwidi mosi ke na bana to na batekolo, ntete bo fweti longuka na kusadisa fami na bo: yina kele kisalu na bo ya kikristo; mpidina bo ta vutula mfuka ya lusadisu yina ya bibuti ti bankaka na bo pesaka bo. Yina kele mambu ya Nzambi ke zolaka.”​—1 Timoteo 5:4.

Mbala mingi, kupesa bo mbongo to ‘kuvutula mfuka ya lusadisu yina bo pesaka’ lenda vanda mfunu ve. Mifwidi yankaka kele na mbongo ya kufwana sambu na kulungisa bampusa na bo, mpi bankaka yina melungisaka mambu ya leta kelombaka, luyalu kefutaka bo na bansi yina lusadisu ya mutindu yina kele. Kansi na bisika yina mifwidi kele na mpasi, bantu ya dibuta na bo fwete sadisa bo. Kana mufwidi mosi kele ve na bampangi yina lenda sadisa yandi to bampangi na yandi kele na mwaye ya kusadisa yandi ve, Masonuku kesyamisa bampangi yina kele Bakristu na kusadisa yandi: “[Lusambu ya bunkete mpi ya kukonda mvindu, NW] na meso ya Tata Nzambi, yo yai: kusadisa bana-nsona ti bamifwidi ya bankento na bampasi na bo, ti kudikeba mpi na mpila nde mambu ya mbi ya nsi-ntoto yai lenda bebisa beto ve.”​—Yakobo 1:27.

Bantu yina kesadilaka minsiku yai ya Biblia kesongaka mpenza ‘luzitu na bamifwidi ya bankento.’ (1 Timoteo 5:3) Ya kyeleka, kuzitisa muntu kezola kutuba kupesa muntu yina kilo. Bantu yina bo kezitisa kewaka nde bo mebaka bo na valere, bo kezola bo, mpi bo mepesa bo kilo. Bo kemonaka ve nde bankaka kesadisa bo kaka na kingolongolo. Ata yandi mosi vandaka mufwidi sambu na mwa ntangu, Ruti kupesaka Noemi luzitu mpenza na mpila yandi vandaka kusala na luzolo mpi na zola yonso sambu na kulungisa bampusa ya kinsuni ti ya mawi ya Noemi. Na kuta masonga, mambu ya Ruti kusalaka kusukininaka ve na kupesa yandi lukumu, na mpila nde muntu yina zolaka kukwela yandi kutubaka nde: “Bantu yonso na bwala ke zaba nde nge kele nkento ya bifu ya mbote.” (Ruti 3:11) Ntembe kele ve nde, kaka na ntangu yina mosi, zola ya Noemi na Nzambi, ti kikalulu na yandi ya kukonda kuyangisa, mpi ntonda na yandi sambu na bikesa yina Ruti vandaka kusala sambu na yandi, vandaka kupesa Ruti kyese na kusadisa yandi. Noemi kele mbandu mosi ya mbote mpenza sambu na mifwidi bubu yai!

Kangama na Nzambi

Ya kyeleka, bampangi ya dibuta ti banduku takuka ve kukatula kimakulu basusi yonso ya mufwidi kele na yo sambu na lufwa ya nkwelani na yandi. Yo yina, yo kele mfunu nde muntu yina mefwila nkwelani kukangama mpenza na “Tata yina ke wilaka beto mawa. Lusadisu na beto yonso ke katukaka na yandi. Yandi muntu ke sadisaka beto na bampasi na beto ya mutindu na mutindu.” (2 Korinto 1:3, 4) Beto baka mbandu ya Ana, mufwidi mosi ya bamvula 84 yina kudipesaka mpenza na Nzambi mpi yina kuzingaka na ntangu ya Yezu kubutukaka.

Ntangu bakala ya Ana kufwaka bamvula nsambwadi na nima ya makwela na bo, yandi sosaka kikesa na Yehowa. “Yandi vandaka konso ntangu na Nzo-Nzambi. Kuna, yandi vandaka kusadila Nzambi mpimpa ti mwini. Mbala mingi yandi vandaka kusamba Nzambi, yandi vandaka mpi kubuya kudia sambu na kusamba yandi.” (Luka 2:36, 37) Keti Yehowa kupesaka mvutu na kukangama na Nzambi yina Ana vandaka na yo? Ee! Yandi monisaka zola na yandi na nkento yina na mutindu mosi ya kuswaswana kibeni na mpila yandi pesaka nzila nde Ana kumona mwana yina zolaka kuyela sambu na kukuma Ngulusi ya ntoto ya mvimba. Dyambu yai kupesaka Ana kyese ti kikesa mingi mpenza! Yo ke pwelele nde yandi monaka kulungana ya Nkunga 37:4: “Mona kiese na Mfumu Nzambi, yandi ta pesa nge kima ya nge zola.”

Nzambi Kesadilaka Bampangi na Beto Bakristu Sambu na Kusadisa Beto

Elaine, ketuba nde: “Ntangu mingi na nima ya lufwa ya David, mono vandaka kuwa mpasi na nitu, bonso nde mbele kebaluka na kati ya ntulu na mono. Mono yindulaka nde divumu na mono vandaka kukuka ve kututa bima ya mono kudyaka. Kilumbu mosi, yo kumaka kusala mono mpasi mingi kibeni na mpila nde mono yindulaka kukwenda kumona munganga. Mpangi mosi ya nkento ya mayele mpi ya kele na kimpeve ya mbote mpi nduku na mono, zabisaka mono nde basusi na mono lenda vanda kima ya vandaka kusala mpidina, ebuna yandi syamisaka mono na kulomba Yehowa na kusadisa mono mpi na kupesa mono kikesa. Mono waka ndongisila na yandi kukonda kusukinina mpi na nima, mono salaka kisambu na nsi ya ntima mpi ya masonga. Mono lombaka Yehowa kusadisa mono na mpasi na mono. Ebuna yandi salaka yo!” Elaine yantikaka kuwa mbote, mpi ntangu fyoti na nima, ata mpasi ya yandi vandaka kuwa na nitu kumanaka.

Bankuluntu ya dibundu lenda sadisa na zola yonso mifwidi yina kenyokwama. Kana bankuluntu kepesa bo mbala na mbala lusadisu ya kimpeve ti kikesa na mutindu mosi ya mbote mpi ya mayele, bo lenda sadisa mifwidi na kukangama na Yehowa ata na kati ya bampasi na bo. Kana yo kele mfunu, bankuluntu lenda wakana mpi na kusadisa bo na kinsuni. Bankuluntu ya mawa mpi ya mayele ya mutindu yina kekumaka mpenza “bisika ya kutinina mupepe ya ngolo ti mvula.”​—Yezaya 32:2; Bisalu 6:1-3.

Kikesa ya Kimakulu Yina Ntotila ya Mpa ya Ntoto Tapesa

Muntu yina Ana kusepilaka na kumona, kiteso ya bamvula mafunda zole meluta, mekumaka ntangu yai Mesia mpi Ntotila ya Kimfumu ya zulu ya Nzambi. Ntama mingi ve luyalu yai takatula mambu yonso yina kenatilaka beto mawa, ti lufwa. Yo yina, Kusonga 21:3, 4 ketuba nde: “Ntangu yai Nzambi ke zinga na kati ya bantu! . . . Yandi ta kusula mansanga yonso na meso na bo. Lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve. Na ntangu yina mambu ya ntama ta vanda me vila.” Keti nge memona nde verse yai ketubila “bantu”? Ee, bantu takatuka na kimpika ya lufwa ti matanga mpi kudila yina yo kenataka.

Kansi nsangu yankaka ya mbote ya kuluta dyaka kele! Biblia kesila mpi nde bafwa tafutumuka. “Na ntangu ke kwisa, bantu yonso yina me fwaka kele na maziamu, bo ta wa ndinga [ya Yezu], ebuna bo ta basika na maziamu na bo.” (Yoane 5:28, 29) Bonso Lazare, yina Yezu tedimisaka na lufwa, bo tafutumuka ti nitu ya kimuntu, kansi bonso bigangwa ya kimpeve ve. (Yoane 11:43, 44) Na nima, bantu yina ‘kusalaka mbote’ takuma bantu ya kukuka mpi bo mosi tamona nde Yehowa kesungimina bo bonso Tata na ntangu yandi ‘ta pesa bo bima mingi mutindu kele nzala na bo.’​—Nkunga 145:16.

Bantu yina mevidisaka mpangi mosi na lufwa mpi bayina ketulaka lukwikilu na kivuvu yai ya kyeleka tamona yo nde yo kele nto ya kikesa mingi. (1 Tesalonika 4:13) Yo yina, kana nge kele mufwidi, kuvila ve na ‘kusamba Nzambi ntangu yonso’ sambu yandi pesa nge kikesa mpi lusadisu yina nge kele na yo mfunu konso kilumbu sambu nge kuka kunata bakilo ya kuswaswana ya nge kele na yo. (1 Tesalonika 5:17; 1Piere 5:7) Mpi konso kilumbu, bakaka ntangu ya kutanga Ndinga ya Nzambi sambu bangindu ya Nzambi lenda pesa nge kikesa. Kana nge sala mambu yai, nge tamona nge mosi nki mutindu, ata nge kekutana ti mimekamu mpi nge kemona mpasi mingi sambu nge kele mufwidi, Yehowa lenda sadisa nge mpenza na kuzwa ngemba.

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

Kuzaba kusadisa ketendula kuvanda na bukatikati na kuzitisa mambu ya metala luzingu ya muntu yandi mosi mpi kupesa lusadisu na ntangu yo kele mfunu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Nzambi kusakumunaka Ana, mufwidi ya mununu