Salaka Mambu Yina Bo Lombaka Ntotila
“Yandi fweti sala kopi ya mukanda ya bansiku ti malongi ya Nzambi . . . [Yo] fweti vandaka penepene na yandi ntangu yonso, yandi fweti tangaka yo mpi na luzingu na yandi yonso.”—KULONGA 17:18, 19.
1. Mukristu fwete zola kusala bonso banani?
ZIKU nge takudifwanisa ve na ntotila to na ntotila ya nkento. Inki Mukristu ya kwikama mpi longoki ya Biblia lenda yindula kusala mambu na kiyeka bonso ya ntotila, bonso Bantotila yai ya kwikama: Davidi, Yoziasi, Ezekiasi, to Yozafati? Ata mpidina, nge lenda mpi nge fwete sala bonso bo na dyambu mosi ya mfunu ya bo vandaka kusala. Inki dyambu yango? Mpi sambu na nki nge fwete zola kusala bonso bo na dyambu yango?
2, 3. Inki dyambu Yehowa kubakisaka na ntwala na yina metala kuvanda ti muntu ya kele ntotila, mpi yo lombaka nde ntotila yango tasalaka inki?
2 Na bilumbu ya Moize, bamvula mingi na ntwala Nzambi kundimaka nde bantu ya Izraele kuvanda na muntu yina tayalaka bo bonso ntotila, Yandi yindulaka dezia na ntwala nde bantu na Yandi tavanda na mfunu ya ntotila. Yo yina, yandi pesaka Moize mpeve na yandi sambu yo sadisa yandi na kusonika bantuma ya ketadila dyambu yai na kati ya Nsiku. Bantuma yai bo sonikaka yo sambu na ntotila.
3 Nzambi kutubaka nde: “Kana beno me baka ntoto yina ya Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, ke pesa beno, . . . mbala ya nkaka beno ta vanda na nzala ya kuvanda na ntotila bonso bantu ya nkaka yina ke vandaka penepene na beno. Atasio! muntu yina ya beno ta tula ntotila fweti vanda muntu ya Mfumu Nzambi yandi mosi me sola . . . Kana yandi me kuma ntotila, yandi fweti sala kopi ya mukanda ya bansiku ti malongi ya Nzambi. . . . Mukanda yai fweti vandaka penepene na yandi ntangu yonso, yandi fweti tangaka yo mpi na luzingu na yandi yonso; mpidina yandi ta zaba kutina Mfumu Nzambi boma ti kulanda mbote-mbote mambu yonso ya mukanda yina ke tuba.”—Kulonga 17:14-19.
4. Bantuma yina Nzambi kupesaka na bantotila kulombaka bo na kusala inki?
4 Ya kyeleka, yo lombaka nde ntotila yina Yehowa tapona sambu na bantu na yandi kusonika kopi ya mambu yina nge lenda tanga na Biblia na nge. Ebuna yo lombaka nde ntotila yina fwete tangaka kopi yango konso kilumbu, mbala na mbala. Yandi lombaka bo ve na kusala yo sambu na kutomisa mayele na bo ya kusimba mambu na ntu. Yandi lombaka bo na kulonguka yo, mpi kulonguka yango vandaka na lukanu mosi ya mfunu. Yo vandaka mfunu nde ntotila yina Yehowa mendima kulanda na kulonguka mutindu yina sambu na kuvanda mpi kukuma na ntima ya mbote. Yo lombaka dyaka nde yandi longuka mambu yina sambu na kukuma ntotila ya mbote mpi ya mayele.—2 Bantotila 22:8-13; Bingana 1:1-4.
Longukaka Bonso Ntotila
5. Inki mikanda ya Biblia yo lombaka nde Ntotila Davidi kusonika mpi kutanga, mpi nki mutindu yandi yindulaka sambu na yo?
5 Nge keyindula nde yo lombaka Davidi kusala nki ntangu yandi kumaka ntotila ya Izraele? Yo lombaka nde yandi sonika kopi ya mikanda tanu ya ntete yina Moize kusonikaka (Kuyantika, Kubasika, Levi, Kutanga, Kulonga). Yindula bupusi ya ngolo yina Davidi kuvandaka na yo na mabanza mpi na ntima na yandi na kusadila meso ti maboko na yandi sambu na kusonika kopi ya Nsiku. Yo fwete vanda nde, Moize mpi muntu kusonikaka mukanda ya Yobi ti Bankunga 90 mpi 91. Keti yo lombaka nde Davidi kusonika mpi mikanda yai? Ziku. Mbala yankaka yo lombaka dyaka nde yandi sonika mikanda ya Yozue, Bazuzi, ti Ruti. Nge kebakisa ntangu yai nde Ntotila Davidi kuvandaka ti kitini ya nda ya Biblia sambu na kutanga mpi ya kubakisa. Nge kele na kikuma ya mbote ya kundima nde yandi salaka mpenza mutindu yina, kana nge tanga mambu ya yandi mosi ketuba sambu na yina metala Nsiku ya Nzambi, ya kele bubu yai na Nkunga 19:7-11 ntangu yai.
6. Inki mutindu beto lenda ndima mpenza nde Yezu vandaka kuzola Masonuku mingi bonso nkaka na yandi Davidi?
6 Davidi ya Nene, Yezu, Mwana ya Davidi, kulandaka mbandu ya mutindu mosi. Yezu vandaka ti kikalulu ya kukwenda na tempelo konso mposo. Kisika yandi vandaka kulanda mutindu bo vandaka kutanga mpi kutendula Masonuku. Kuluta dyaka, kilumbu mosi Yezu yandi mosi kutangaka Ndinga ya Nzambi na ndinga ya ngolo na meso ya bantu mingi mpi yandi tendulaka mutindu yo kelungana. (Luka 4:16-21) Nge lenda bakisa kukonda mpasi sambu na nki yandi vandaka kuzaba Masonuku mbote. Tanga masolo yina kele na ba Evanzile, mpi tala mbala ikwa Yezu kutubaka nde “bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi” to mbala ikwa yandi tubilaka mambu yina kele na baverse ya Biblia ya mezabanaka mbote. Mu mbandu, na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba yina Matayo kusonikaka, Yezu kutubilaka mbala 21 mambu yina kele na Masonuku ya Kiebreo.—Matayo 4:4-10; 7:29; 11:10; 21:13; 26:24, 31; Yoane 6:31, 45; 8:17.
7. Inki mutindu Yezu kuswaswanaka ti bamfumu ya mabundu?
7 Yezu kulandaka ndongisila yina kele na Nkunga 1:1-3: “Kiese na muntu yina ke ndimaka ve ngindu ya bantu ya mbi, . . . kansi yandi ke monaka kiese na bansiku ya Mfumu Nzambi, yandi ke yindulaka yo mpimpa ti mwini. . . . Mambu yonso ya yandi ke salaka ke vandaka mbote.” Mambu ya yandi vandaka kusala kuswaswanaka mpenza ti yina bamfumu ya mabundu ya ntangu na yandi vandaka kusala, bayina vandaka ‘kubaka kiti ya Moize sambu na kutendula Bansiku na yandi na kiyeka’ kansi bo vandaka kuzaba ve ‘Nsiku ya Yehowa’!—Matayo 23:2-4.
8. Sambu na nki yo vandaka mfunu ve nde bamfumu ya mabundu ya Bayuda kutanga mpi kulonguka Biblia?
8 Kansi, bantu yankaka lenda yindula na nima ya kutanga verse mosi ya bo mebakisa ve mbote nde, Yezu vandaka kusyamisa ve bantu na kulonguka Biblia. Mu mbandu, na Yoane 5:39, 40, beto ketanga mambu yina Yezu kutubaka na bantu yankaka ya ntangu na yandi nde: “Beno ke longukaka Mukanda ya Nzambi, sambu beno ke banzaka nde beno ta zwa moyo ya mvula na mvula na yo; kisi yo ke tubaka kitemwe sambu na mono! Kansi beno ke zolaka ve kwisa na mono sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula.” Ntangu yandi tubaka mutindu yai, Yezu vandaka kukatula ve Bayuda yina vandaka kuwa malongi na yandi nzala ya kulonguka Masonuku. Kansi, yandi vandaka kumonisa nde bo vandaka bantu ya kukonda masonga to bo vandaka kubakisa mbote ve mambu ya bo vandaka kutanga. Bo bakisaka nde Masonuku lenda nata bo na luzingu ya kukonda nsuka, kansi yo lombaka nde kaka Masonuku yina mosi ya bo vandaka kutanga kunata bo na Mesia, Yezu. Kansi bo, bo buyaka na kundima yandi. Yo yina, kulonguka kunatilaka bo mambote ve sambu bo vandaka ve bantu ya masonga, bo vandaka ve na nzala ya kundima nde bo longa bo.—Kulonga 18:15; Luka 11:52; Yoane 7:47, 48.
9. Inki mbandu ya mbote bantumwa ti baprofete ya ntama kupesaka?
9 Mambu kuvandaka ya kuswaswana kibeni sambu na balongoki mpi bantumwa ya Yezu! Bo vandaka kulonguka ‘mukanda ya Nzambi, yina lenda pesa muntu mayele yina ta gulusa yandi.’ (2 Timoteo 3:15) Sambu bo vandaka kusala mutindu yina, bo vandaka bonso baprofete ya ntama yina vandaka “kusosa mpila ya kubakisa” mambu yina bo vandaka kutanga. Baprofete yango vandaka kumona ve kusosa yango bonso nde yo kele kikesa ya bo tasala na kulonguka mingi sambu na bangonda fyoti to mvula mosi mpamba. Ntumwa Piere ketuba nde “bo vandaka kutula ngolo sambu na kuzaba” mambu mingi, mingimingi mambu yina metala Kristu mpi lukumu yina bo fwana kupesa yandi sambu na mambu ya yandi mesalaka sambu na kugulusa bantu. Na mukanda na yandi ya ntete, Piere ketubila mbala 34 mambu yina kele na mikanda kumi ya Biblia.—1 Piere 1:10, 11.
10. Sambu na nki konso muntu na kati na beto fwete sepela na kulonguka Biblia?
10 Yo kele pwelele nde, kulonguka Ndinga ya Nzambi na dikebi yonso vandaka kisalu ya Nzambi kupesaka na bantotila ya Izraele na ntangu ya ntama. Yezu kulandaka mbandu yai. Kulonguka yo kuvandaka mukumba ya bantu yina tayala ti Kristu bonso bantotila na zulu. (Luka 22:28-30; Roma 8:17; 2 Timoteo 2:12; Kusonga 5:10; 20:6) Bambandu yai ya bantotila kele mpenza mfunu bubu yai sambu na bantu yonso yina kekinga kubaka balusakumunu na ntoto ntangu luyalu ya Kimfumu takwisa.—Matayo 25:34, 46.
Mukumba ya Bantotila mpi ya Nge
11. (a) Sambu na yina metala kulonguka, inki kigonsa kele sambu na Bakristu? (b) Inki bangyufula beto fwete kudiyula beto mosi?
11 Beto lenda tuba na ngolo mpi na masonga yonso nde konso Mukristu ya kyeleka fwete longukaka Biblia yandi mosi. Yo kele ve kima ya nge vandaka na yo mfunu ntangu nge yantikaka na kulonguka Biblia mbala ya ntete ti Bambangi ya Yehowa. Konso muntu na kati na beto fwete buya na kusala bonso bantu yankaka ya ntangu ya ntumwa Polo yina, na nima ya mwa ntangu fyoti, vandaka kubaka dyaka ve kulonguka ya bo mosi na valere. Bo longukaka “mambu ya ntete-ntete kele na nsangu ya Nzambi,” bonso “mambu ya ntete-ntete yina [metala Kristu, NW].” Kansi, bo landaka ve kulonguka na bo ebuna bo ‘longukaka ve malongi ya kimbuta.’ (Baebreo 5:12–6:3) Yo yina, beto lenda kudiyula nde: ‘Inki mu keyindula sambu na yina metala kulonguka Ndinga ya Nzambi mono mosi, ata mono mesala bamvula fyoti to mingi na dibundu ya Bukristu? Polo kusambaka nde Bakristu yina vandaka kuzinga na ntangu na yandi kulanda na ‘kuzaba diaka Nzambi mingi.’ Keti mono kemonisaka nde mono kele na mpusa ya mutindu yina?’—Kolosai 1:9, 10.
12. Sambu na nki kuyedisa mpusa ya Ndinga ya Nzambi kele mfunu?
12 Dyambu mosi ya mfunu ya lenda sadisa nge na kuvanda na bikalulu ya mbote ya kulonguka kele kuyedisa mpusa na nge na Ndinga ya Nzambi. Nkunga 119:14-16 ketubila kuyindula Ndinga ya Nzambi mbala na mbala ti lukanu, sambu kusala mutindu yina kesadisaka beto na kusepela na yo. Dyambu yai kele ya kyeleka sambu na muntu yonso kukonda kutala bamvula ya nge kele Mukristu. Sambu na kubakisa yo mbote, yibuka mbandu ya Timoteo. Ata Mukristu yai ya kuvandaka nkuluntu, vandaka kusala dezia bonso “soda ya mbote ya Yesu Kristo,” Polo kulongisilaka yandi na kutula ngolo na ‘kuzabisa nsangu ya kieleka mbote-mbote.’ (2 Timoteo 2:3, 15; 1 Timoteo 4:15) Yo kele pwelele nde, kutula “ngolo” kelombaka kuvanda na kikalulu ya kulonguka mbala na mbala.
13. (a) Inki mutindu nge lenda zwa ntangu mwa mingi sambu na kulonguka Biblia? (b) Inki bansoba nge mosi kemona nde nge lenda sala sambu na kuzwa ntangu ya kulonguka?
13 Dyambu mosi ya lenda sadisa nge na kuvanda na bikalulu ya mbote ya kulonguka kele kutula mbala na mbala ntangu ya kulonguka Biblia. Keti nge kesalaka yo? Ata nge pesa konso nki mvutu yina ya masonga, keti nge keyindula nde nge tabaka mambote mingi dyaka kana nge kelutisa mwa ntangu mingi dyaka na kulonguka ya nge mosi? Nge lenda kudiyula mutindu yai, ‘Inki mutindu mu lenda yidika ntangu sambu na kusala yo?’ Bantu mingi kuyikaka ntangu ya bo kelongukaka Biblia na kutelamaka na mwa suka. Bo lenda tanga Biblia na minuta 15 to kulonguka bo mosi na mukanda ya bo mosi meponaka. Kima yankaka ya nge lenda sala kele yai, inki nge keyindula kana nge fwete soba fyoti manaka na nge ya konso mposo? Mu mbandu, kana nge kevandaka na kikalulu ya kutanga zulunalu mosi ya inza konso kilumbu to kulanda bansangu na radio, keti mpila ya kupamuka kilumbu mosi kukonda kusala yo na mposo mosi kele? Nge lenda sadila ntangu ya kilumbu yina sambu na kulonguka Biblia mwa mingi. Kana nge yingisa ntangu ya kulanda bansangu ya kilumbu mosi mpi kusadila minuta 30 yina to kuluta na kulonguka ya nge mosi, na mvula mosi nge tayika bangunga kuluta 25 na ntangu na nge ya kulonguka nge mosi. Yindula mambote ya nge tabaka na bangunga 25 yina nge tayika na kutanga to kulonguka Biblia! Tala dibanza yankaka: Na mposo yina kekwisa, tadilaka mbote mambu ya nge mesala na nsuka ya konso kilumbu. Tala kana nge lenda zwa kima ya nge lenda katula to kufyotuna minuta ya nge tapesa yo na mpila nde nge zwa ntangu ya kutanga to kulonguka Biblia mwa mingi.—Efezo 5:15, 16.
14, 15. (a) Sambu na nki kuvanda ti balukanu na ntangu ya kulonguka na nge mosi kele mfunu mingi? (b) Inki balukanu nge lenda baka na yina metala kutanga Biblia?
14 Inki kima takumisa kulonguka na nge pete mpi yo simba mpenza ntima na nge? Balukanu. Inki balukanu ya kyeleka nge lenda tula? Sambu na bantu mingi, lukanu mosi ya mbote kevandaka ya kutanga Biblia ya mvimba. Ziku tii ntangu yai, nge metangaka bitini ya Biblia mbala mosi-mosi mpi nge mebakilaka yo mambote. Keti ntangu yai nge lenda baka lukanu ya kutanga Biblia ya mvimba? Kima ya ntete ya nge lenda sala sambu na kulungisa lukanu na nge lenda vanda ya kutanga ba Evanzile yonso iya, na nima lukanu na nge ya zole lenda vanda kutanga Masonuku ya Kigreki ya Bukristu yina mebikala. Na ntangu nge mebaka kyese mpi mambote ya kutanga na nge yai imene, lukanu na nge yina talanda lenda vanda ya kulanda na kutanga mikanda ya Moize ti mikanda yina ketubilaka mambu yina kusalamaka ntama tii na mukanda ya Estere. Kana nge memanisa kutanga mikanda yai, nge tamona nde yo kele dyaka mpasi ve na kumanisa bitini ya Biblia yina mebikala. Nkento mosi yina kuvandaka na bamvula kiteso ya 65 ntangu yandi kumaka Mukristu, kusonikaka na lutiti ya ntete ya Biblia na yandi dati ya yandi yantikaka kutanga Biblia mpi na nima dati ya yandi manisaka yo. Ntangu yai yandi metangaka Biblia ya mvimba mbala tanu! (Kulonga 32:45-47) Nkutu, na kifulu ya kutanga Biblia yina kele na ordinatere to na bapapie, yandi vandaka kusadila Biblia yo mosi na maboko.
15 Bantu yina melungisaka dezia lukanu ya kutanga Biblia ya mvimba mebakaka balukanu yankaka sambu na kulanda kulonguka mbote mpi kusosa kubakila yo mambote mingi dyaka. Mutindu mosi ya kusala yo kele kupona mwa malongi ya nge talonguka na ntwala ya kutanga konso mukanda ya Biblia yina melanda. Na “Toute Écriture est inspirée de Dieu et utile” ti na Étude perspicace des Écritures, nge lenda zwa bansangu ya mbote ya kepesa kisika mambu ya nge ketanga kusalamaka, mutindu bo sonikaka yo, mpi mambote yina nge lenda zwa na kutanga konso mukanda ya Biblia.a
16. Inki mbandu beto fwete buya kulanda na kulonguka na beto ya Biblia?
16 Na ntangu nge kelonguka, kusala yo ve mutindu bantu yina kekudibingaka bantu ya mayele ya melongukaka Biblia kesalaka. Bo ketulaka dikebi mingi na kulonguka mutindu bo mesonikaka Biblia bonso nde yo kele mukanda mosi ya bantu. Bankaka na kati na bo ketubaka nde konso mukanda ya Biblia bo sonikaka yo sambu na kibuka mosi ya bantu to bo keyindulaka lukanu mosi mpi dibanza yina muntu yina kusonikaka konso mukanda kuvandaka na yo na ntu. Bangindu ya kimuntu ya mutindu yina lenda nata bantu na kubaka mikanda ya Biblia bonso mikanda ya ketubilaka kaka mambu ya melutaka to kumona yo bonso nde yo kele mitindu ya kuswaswana ya kulongukila mabundu. Bantu yankaka ya mayele kekudipesaka na kulonguka bangogo, bonso dilongi yina kelongukaka bangogo ya bo sadilaka na kusonika Biblia. Bo kekudipesaka na kulonguka kisina ya bangogo mpi kupesa bantendula na yo ya Kiebreo ti ya Kigreki kansi bo ketulaka ve dikebi na nsangu ya Nzambi. Keti nge keyindula nde kulonguka ya mutindu yina tasadisa nge na kukuma ti lukwikilu mosi ya ngolo ya kepusa nge na bisalu?—1 Tesalonika 2:13.
17. Sambu na nki beto fwete baka Biblia bonso mukanda ya kele ti bansangu ya metala bantu yonso?
17 Keti bangindu ya bantu ya mayele yina kele ya mbote? Keti yo kele ya kyeleka nde konso mukanda ya Biblia ketubilaka kaka dyambu mosi ya mfunu to nde bo sonikaka yo sambu na kibuka mosi kaka ya bantu? (1 Korinto 1:19-21) Kyeleka kele nde mikanda ya Ndinga ya Nzambi kele na valere sambu na bantu ya bamvula yonso mpi ya bisika yonso. Ata na luyantiku yo vandaka nde mukanda mosi bo sonikaka yo ntete sambu na muntu mosi, bonso Timoteo to Tito, to kimvuka mosi ya bantu, ziku bantu ya Galatia, to bantu ya Filipi, beto yonso lenda mpi fwete longuka mikanda yina. Yo kele mfunu sambu na konso muntu na kati na beto, mpi mukanda mosi lenda tubila mambu mingi mpi kupesa mambote na bimvuka mingi ya bantu. Ya kyeleka, nsangu ya Biblia kele mfunu sambu na bantu yonso. Dyambu yai kesadisa beto na kubakisa sambu na nki bo balulaka yo na bandinga yina bantu ya bandambu yonso ya ntoto ketubaka.—Roma 15:4.
Mambote Yina Nge mpi Bantu Yankaka Tabaka
18. Na ntangu nge ketanga Ndinga ya Nzambi, na nki mambu nge lenda yindula?
18 Na ntangu nge kelonguka, nge tamona nde yo kele mfunu mingi nde nge sosa kubakisa Biblia mpi nge sosa kuzaba kuwakana yina kele na kati ya mambu yonso ya bo ketubila. (Bingana 2:3-5; 4:7) Mambu yina Yehowa mesongaka beto na Ndinga na yandi kewakana mpenza ti lukanu na yandi. Yo yina, na ntangu nge ketanga, wakanisa mambu ya nge ketanga ti lukanu yango. Nge lenda yindula nki mutindu dyambu mosi, dibanza mosi, to mbikudulu mosi kewakana ti lukanu ya Yehowa. Kudiyula mutindu yai: ‘Inki kima dyambu yai kelonga mono sambu na yina metala Yehowa? Inki mutindu yo kewakana ti lukanu ya Nzambi yina talungana na nzila ya Kimfumu na yandi?’ Nge lenda yindula mpi nde: ‘Inki mutindu mono lenda sadila nsangu yai? Keti mono lenda sadila yo na kulonga to kulongisila bantu yankaka na kusadilaka Masonuku?’—Yozue 1:8.
19. Banani kebakaka mambote na ntangu nge ketela bantu yankaka mambu ya nge longukaka? Tendula.
19 Kuyindula bantu yankaka kenataka mambote na mutindu yankaka dyaka. Na ntangu nge ketanga mpi kelonguka Biblia, nge lenda longuka mambu mingi ya mpa mpi kubakisa dyaka mambu yankaka ya mpa. Meka na kukotisa mambu yai na masolo na nge sambu na kupesa kikesa na bantu ya dibuta na nge to na bantu yankaka. Kana nge kesala yo na ntangu ya mbote mpi na kudikulumusa yonso, ntembe kele ve ata fyoti nde masolo ya mutindu yina tanatila beno yonso mambote mingi. Ntembe kele ve nde masolo na nge ya masonga mpi ya tiya ya ketubila mambu yina nge longukaka to yina kusepidisaka nge tasimba mpi ntima ya bantu yankaka. Kuluta dyaka, yo tavanda ntetentete mfunu sambu na nge mosi. Na nki mutindu? Bantu ya mayele ketubaka nde muntu tavila ve nswalu mambu yina yandi longukaka to ya yandi tangaka kana yandi kesadila to kevutukila yo, na ntangu yo kele dyaka ya mpa na ntu na yandi, mu mbandu na ntangu yandi ketela yo bantu yankaka.b
20. Sambu na nki yo ke mfunu na kutanga Biblia mbala na mbala?
20 Konso ntangu ya nge metanga mukanda mosi ya Biblia, ntembe kele ve nde nge talonguka mambu ya mpa. Nge tayituka na kumona nde baverse yina nge vandaka kubakisa ntete ve, nge mekuma kubakisa yo. Nge tabakisa yo dyaka mbotembote. Kusala mutindu yai tasadisa nge mpenza na kubaka mikanda ya Biblia na valere mingi mpi na kumona yo nde yo kele ve kaka mikanda ya bantu kusonikaka, kansi yo kele mfunu sambu nde nge longuka mpi nge bakila yo mambote mbala na mbala. Yibuka nde, ntotila bonso Davidi, vandaka ‘kutanga yo mpi na luzingu na yandi yonso.’
21. Inki mambote nge lenda baka kana nge kelonguka mingi Ndinga ya Nzambi?
21 Ya kyeleka, bantu yina kebakaka ntangu ya kulonguka Biblia na mudindu kebakilaka yo mambote mingi kibeni. Bo kebakaka mambote mpi mayele ya kimpeve. Kinduku na bo ti Nzambi kekumaka ngolo mingi. Bo kekumaka mpi mfunu mingi sambu na bantu ya mabuta na bo, na bampangi ya babakala ti ya bankento yina kele na dibundu ya Bukristu, mpi na bantu yina kelonguka sambu na kusambila Yehowa.—Roma 10:9-14; 1 Timoteo 4:16.
[Banoti na nsi ya lutiti]
a Bambangi ya Yehowa bantu mebasisaka bisadilu yai ya kulongukila mpi yo kele na bandinga mingi.
b Tala Nzozulu ya Nkengi (ya Kifalansa) ya Augusti 15, 1993 balutiti 13-14.
Keti Nge Keyibuka?
• Inki kima bo lombaka bantotila ya Izraele na kusala?
• Inki mbandu Yezu ti bantumwa kupesaka sambu na yina metala kulonguka Biblia?
• Inki mambu nge lenda soba sambu na kuyika ntangu ya kulonguka na nge mosi?
• Inki mabanza nge fwete vanda na yo na ntangu nge kelonguka Ndinga ya Nzambi?
[Lupangu ya kele na lutiti 11]
“Na Maboko na Beto”
“Kana beto kesosa . . . mukanda yina ketendula bangogo yina kele na Biblia, beto lenda zwa yo na Internet. Kansi kana beto kezola kutanga Biblia, kulonguka yo, kuyindula yo, kuyindula mambu yina yo ketuba, beto fwete vanda na yo na maboko na beto, sambu yo yina kaka mutindu ya kukotisa yo na mabanza na beto ti na ntima na beto.”—Gertrude Himmelfarb, profesere mosi ya mebakaka pansio, City University, New York.