Sosa Kuzaba “Mabanza ya Kristo”

“‘Nani zaba mabanza ya Mfumu Nzambi? Nani lenda pesa yandi bandongisila?’ Kansi beto, beto ke na mabanza ya Kristo.”​—1 KORINTO 2:16.

1, 2. Inki kima Yehowa zolaka kusonga na yina metadila Yezu na Ndinga na yandi?

YEZU vandaka bonso nani? Nsuki, nitu, ti meso na yandi vandaka ya nki kulere? Yandi vandaka nda nki kiteso? Yandi vandaka na bakilo ikwa? Na bamvu-nkama yonso, bantu mesalaka bifwanisu ya mpila na mpila ya Yezu, yankaka kevandaka mwa fyoti ya kyeleka, kansi yankaka kekukanaka ve ata fyoti ti mpila yandi vandaka. Bantu mingi kesalaka yandi bonso bakala mosi ya ngolo, kansi bankaka kesalaka yandi bonso muntu mosi ya kulemba mpi nitu bonso kibuba.

² Kansi, Biblia ketulaka ve dikebi mingi na kimuntu ya nganda ya Yezu. Sambu, Yehowa zolaka kusonga kima mosi yina kele na ntendula ya kuluta: mutindu ya muntu yina Yezu kuvandaka. Masolo ya ba Evanzile ketubaka kaka ve mambu yina Yezu kutubaka mpi ya yandi salaka, kansi yo kesongaka mpi kiteso ya mawi ti mutindu ya mbote ya kuyindula yina vandaka kumonana na kutuba ti na mambu yina yandi vandaka kusala. Masolo iya yai ya bo sonikaka na mpeve ya Nzambi kesadisaka beto na kundima kima yina ntumwa Polo kubingaka nde “mabanza ya Kristo.” (1 Korinto 2:16) Yo kele mfunu mingi nde beto zaba bangindu, mawi, ti kimuntu ya Yezu. Sambu na nki? Beto tadila bikuma zole mpamba.

 3. Kana beto zaba mabanza ya Kristu, yo tasadisa beto na kubakisa nki?

³ Ya ntete, mabanza ya Kristu kesadisaka beto na kukota fyoti na mabanza ya Yehowa Nzambi. Yezu vandaka kuzinga na kinduku ya ngolo ti Tata na yandi na mpila nde yandi tubaka: “Ata muntu mosi ve kuzaba kana Mwana kele nani, kansi Tata kaka muntu kuzaba. Ata muntu mosi ve kuzaba kana Tata kele nani, kansi Mwana mpamba muntu kuzaba ti bantu yina ya Mwana zola nde bo zaba kana Tata kele nani.” (Luka 10:22) Yo kemonana bonso nde Yezu vandaka kutuba nde, ‘Kana beno kezola kuzaba mutindu Yehowa kele, beno tala mono.’ (Yoane 14:9) Na yau, ntangu beto kelonguka mambu yina ba Evanzile ketuba na yina metala mutindu Yezu vandaka kuyindula mpi kudiwa, pana beto kelonguka na kuzaba nki mutindu Yehowa keyindulaka mpi kekudiwaka. Nzayilu ya mutindu yai kesadisaka beto na kupusana penepene ti Nzambi na beto.​—Yakobo 4:8.

 4. Kana beto kezola mpenza kusala bonso Kristu, nki kima beto fwete longuka ntete, mpi sambu na nki?

⁴ Ya zole, kuzaba mabanza ya Kristu kesadisaka beto na ‘kulanda mbandu ya yandi bikilaka beto.’ (1 Piere 2:21) Kusala mambu bonso Yezu kele kaka ve kuvutukila bangogo na yandi mpi kusala mutindu yandi vandaka kusala. Sambu kutuba ti bisalu kelandaka bangindu ti mawi, kulanda Kristu kelombaka kuyedisa mpi “mabanza” yina yandi vandaka na yo. (Filipi 2:5) Yo kezola kutendula nde, kana beto kezola kusala kibeni bonso Kristu, beto fwete longuka ntete kuyindula ti kuvanda ti mawi bonso yina yandi vandaka na yo, disongidila, kusala kikesa kibeni na kumonisa yo ata beto kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, beto sosa kuzaba mabanza ya Kristu na nsadisa ya bansoniki ya Evanzile. Beto tatubila ntete mambu yina vandaka na bupusi mingi na mutindu ya kuyindula ti na mawi ya Yezu.

Luzingu na yandi na ntwala ya kukuma muntu

5, 6. (a) Banduku na beto lenda vanda ti bupusi na nki mambu na luzingu na beto? (b) Mwana ya ntete ya Nzambi vandaka kuzinga ti nani na zulu na ntwala ya kukwisa na ntoto, mpi dyambu yai vandaka kupusa yandi na kusala nki?

⁵ Banduku na beto ya ngolo lenda vanda ti kiyeka na luzingu na beto; bo lenda yala bangindu ti mawi na beto, mpi bo lenda pusa beto na kusala mambu ya mbote to ya mbi.a (Bingana 13:20) Yindula kinduku yina Yezu vandaka na yo na zulu na ntwala nde yandi kwisa awa na ntoto. Evanzile ya Yoane kebenda dikebi na luzingu yina Yezu vandaka na yo na ntwala yandi kuma muntu, ntangu bo vandaka kubinga yandi “Ndinga,” to Kinati-ndinga, ya Nzambi. Yoane ketuba nde: “[Na luyantiku, NW], Ndinga vandaka. Ndinga vandaka ti Nzambi. Ndinga vandaka [nzambi, NW].” (Yoane 1:1, 2) Sambu Yehowa kevandaka ve ti luyantiku, bangogo yina ketuba nde Ndinga vandaka ti Nzambi na “luyantiku,” ketubila ntangu yina Nzambi yantikaka kuganga bima. (Nkunga 90:2) Yezu kele “mwana ya ntete ya lugangu yonso.” Yo kezola kutuba nde yandi vandaka kuzinga dezia na ntwala nde bo sala bigangwa yankaka ya kimpeve mpi luyalanganu ya bima yonso.​—Kolosai 1:15, NW; Kusonga 3:14.

⁶ Bantu ya siansi mingi ketubaka nde, banda bo mesalaka luyalanganu yina beto kemonaka na meso tii bubu yai, bamvula kiteso ya bamiliare 12 meluta. Kana nde bamvula yai ya bo kepesa lenda vanda ya kyeleka, Mwana ya ntete ya Nzambi vandaka na kyese na kusala kumosi ti Tata na yandi tuka bamiliare ya bamvula mingi na ntwala ya kuganga Adami. (Fwanisa ti Mishe 5:2.) Kuwakana ya mbote mpi ya ngolo vandaka na kati na bo zole. Na ntangu bo kebingaka yandi mayele ya vandaka kutuba bonso muntu, ntangu yandi vandaka kuzinga na ntwala ya kukuma muntu, bo kemonisa Mwana ya ntete yai ketuba: “Mono vandaka kupesa [Yehowa] kiese konso kilumbu; mono vandaka mpi kiese na meso na yandi [ntangu yonso].” (Bingana 8:30) Bamvula mingi yina Mwana ya Nzambi kulutisaka na kinduku ya ngolo ti Nto ya zola kusadisaka yandi mingi! (1 Yoane 4:8) Mwana yai kuzabaka bangindu, mawi, ti mitindu ya kusala ya Tata na yandi, mpi yandi monisaka yo na mutindu yina ata muntu yankaka mosi ve lenda sala yo.​—Matayo 11:27.

Luzingu na yandi na ntoto mpi bupusi yina vandaka na zulu na yandi

 7. Inki kele kikuma mosi na kati ya bikuma ya kulombaka nde Mwana ya ntete ya Nzambi kukwisa na ntoto?

⁷ Mwana ya Nzambi vandaka na mambu mingi ya kulonguka, sambu lukanu ya Yehowa vandaka ya kulonga Mwana na yandi na kuvanda Nganga-Nzambi ya Nene, yina “ke monaka mpasi kana beto ke bwa na masumu.” (Baebreo 4:15) Kulungisa mambu yina vandaka mosi na kati ya bikuma ya Mwana kwisilaka na ntoto bonso muntu. Awa na ntoto, ntangu yandi vandaka muntu yina kele na masa ti menga, Yezu kutanaka ti mambu mpi bupusi yina yandi vandaka kumonina ntete kaka na zulu. Ntangu yai, yandi vandaka ti dibaku ya kuwa yandi mosi mawi yina bantu kewaka. Ntangu yankaka, yandi vandaka kulemba, kuwa kiwini, mpi nzala. (Matayo 4:2; Yoane 4:6, 7) Nkutu kuluta dyaka, yandi monaka mitindu ya bampasi yonso. Ebuna, yandi “longukaka na kulemfuka” mpi yandi kumaka ya kufwana kibeni sambu na kisalu na yandi ya Nganga-Nzambi ya Nene.​—Baebreo 5:8-10.

 8. Inki mambu beto mezaba ya metala kileke ya Yezu na ntoto?

⁸ Luzingu ya Yezu na zulu ya ntoto vandaka nki mutindu na luyantiku? Disolo ya kileke na yandi kele nkufi kibeni. Na kuta masonga, Matayo ti Luka mpamba bantu kutubaka mambu yina kusalamaka na lubutuku na yandi. Bansoniki ya Evanzile vandaka kuzaba nde Yezu zingaka na zulu na ntwala ya kukwisa awa na ntoto. Luzingu yina yandi vandaka na yo na ntwala ya kukuma muntu kutendulaka, kuluta bima yankaka yonso, mutindu ya muntu ya yandi kumaka. Ata mpidina, Yezu vandaka kibeni muntu. Ata yandi vandaka muntu ya kukuka, yo lombaka nde yandi kuyela banda na bumwana tii na kileki mpi banda na butoko tii na kimbuta. Na bansungi yina yonso, yandi vandaka kulonguka. (Luka 2:51, 52) Biblia ketubila mambu yankaka ya kileke ya Yezu yina vandaka kusimba ntima na yandi.

 9. (a) Inki kima kemonisa nde Yezu butukaka na dibuta mosi ya bunsukami? (b) Yo fwete vanda nde na kati ya nki mutindu ya luzingu Yezu yelaka?

⁹ Ntembe kele ve nde Yezu butukaka na dibuta mosi ya bunsukami. Dyambu yai kemonana na dikabu yina Yozefi ti Maria kunataka na tempelo bilumbu 40 na nima ya lubutuku ya Yezu. Olie ya kunata mwana ya dimeme sambu na kupesa yo kimenga ya kuyoka ti mwana ya pizio to diyembe sambu na kimenga ya masumu, bo nataka “[Mayembe] zole ya fioti, to bana zole ya bapizio.” (Luka 2:24) Na Nsiku ya Moize, bantu yina vandaka kupesa bima yai na kimenga vandaka bansukami. (Levi 12:6-8) Na nima ya bamvula, dibuta yai ya fyoti kumaka ti bantu mingi. Yozefi ti Maria kubutaka bana kiteso ya sambanu mutindu bantu yonso kebutaka mpi yo vandaka na nima ya lubutuku ya kimpa ya Yezu. (Matayo 13:55, 56) Yo kesonga nde Yezu yelaka na dibuta mosi yina vandaka na bantu mingi, yo fwete vanda na bunsukami.

10. Inki kesonga nde Maria ti Yozefi vandaka bantu yina vandaka kutita Nzambi?

¹⁰ Bo sansaka Yezu na bibuti yina vandaka kutita Nzambi mpi yina vandaka kusungimina yandi mbote. Mama na yandi, Maria, vandaka nkento mosi ya lukumu. Yibuka nde ntangu wanzyo Gabriele pesaka yandi mbote, yandi tubaka nde: “Mbote na nge, nge ya kele na lukumu mingi, Yehowa kele na nge.” (Luka 1:28, NW) Yozefi mpi vandaka muntu mosi ya kudipesa kibeni. Konso mvula yandi vandaka kusala bakilometre 150 kukonda kulutisa ata mvula mosi, na kukwenda na Yeruzalemi sambu na nkinsi ya Paki. Maria mpi vandaka kukwenda, ata bo lombaka na babakala mpamba na kusala yo. (Kubasika 23:17; Luka 2:41) Kilumbu mosi, ntangu Yezu vandaka ti bamvula 12, Yozefi ti Maria kusosaka yandi ngolo kibeni, kansi na nima, bo kwendaka kukuta yandi na tempelo na kati ya balongi. Yezu vutudilaka bibuti na yandi yina vandaka kumona mpasi na ntima nde: “Sambu na nki beno vandaka kusosa mono? Beno zabaka ve nde mono fweti vanda na nzo ya Tata na mono?” (Luka 2:49) Kikuma ya ntete yina kusalaka nde ngogo “Tata” kuvanda ti ntendula ya mbote mpi ya kyese sambu na Yezu ntangu yandi vandaka mwana kele kusonga yina bo songaka yandi pwelele nde Tata na yandi kibeni kele Yehowa. Ya zole, yo fwete vanda mpi nde Yozefi vandaka tata ya lundi ya mbote sambu na Yezu. Na kutuba ya mbote, Yehowa zolaka kupona ve muntu mosi ya ntima ya mbi mpi yina kevandaka makambu ngolo mingi sambu na kusansa Mwana na Yandi ya yandi vandaka kuzola mingi!

11. Inki kisalu Yezu kulongukaka, mpi na ntangu ya ntama, yo vandaka kulomba kusala nki kana nge kesalaka kisalu yai?

¹¹ Na bamvula yina yandi zingaka na Nazareti, Yezu longukaka kisalu ya mabaya, na ntembe ve na tata na yandi ya lundi, Yozefi. Yezu zabaka mbote kisalu yango yo yina bo vandaka kubinga yandi nde “sharpantie.” (Marko 6:3) Na ntangu ya ntama, bo vandaka kusadila ba sharpantie sambu na kutunga banzo, kuyidika bima ya nzo (bonso bamesa, bazune, ti ba ban), mpi kusala bima ya kusadila bilanga. Na mukanda na yandi (Dialogue With Trypho) Justin Martyr, yina kuzingaka na mvu-nkama ya zole ya T.B., sonikaka mambu yai ya metala Yezu: “Yandi vandaka kusala bonso sharpantie ntangu bo vandaka kusala ti babakala yankaka, sambu na kusala bima ya kubundudila ntoto ti mabaya yina bo kekangisaka bambisi yina kesalaka bilanga.” Kisalu ya mutindu yina vandaka pete ve, sambu mbala mingi, basharpantie ya ntama vandaka kusumba ve mabaya ya bo vandaka na yo mfunu. Yo fwete vanda nde bo vandaka kubasika mpi kukwenda kusosa nti, kuzenga yo, mpi kunata nti yango na nzo. Yo kesonga nde Yezu kubakisaka mpasi yina bantu kemonaka sambu na kusosa bima ya kuzingila, kuwakana na bakiliya, mpi kusungimina dibuta tii na nsuka ya ngonda.

12. Inki kima kemonisa mpenza nde Yozefi kufwaka na ntwala ya Yezu, mpi yo vandaka kulomba nde Yezu kusala nki?

¹² Mutindu yandi vandaka mwana ya ntete, ziku Yezu vandaka kusadisa na kusungimina dibuta na bo, mingimingi sambu yo kemonana nde Yozefi kufwaka na ntwala nde Yezu kufwa.b Nzozulu ya Nkengi ya Sioni (Zion’s Watch Tower) ya Yanuari 1, 1900, kutubaka nde: “Masolo ya bambuta ketubaka nde Yozefi kufwaka na ntangu Yezu vandaka dyaka leke, mpi nde Yezu landaka kusala kisalu ya sharpantie mpi kumaka kusungimina dibuta na bo. Dyambu yai kemonana na Masonuku kisika bo kebinga Yezu nde sharpantie, mpi bo metanga kaka mama na yandi ti bampangi na yandi, kansi zina ya Yozefi bo metanga yo ve. (Marko 6:3) . . . Yo lenda vanda mpidina kibeni nde na nsungi ya nda ya bamvula kumi na nana ya luzingu ya Mfumu na beto, banda na ntangu mambu [yina bo ketubila na Luka 2:41-49 kubwaka] tii na ntangu ya mbotika na yandi, yandi lutisaka ntangu yina na kusala bisalu yina bantu yonso kesalaka na luzingu.” Ntembe kele ve nde Maria ti bana na yandi, yika mpi Yezu, kubakisaka mpasi yina muntu kewaka kana yandi mefwila bakala to tata yina yandi vandaka kuzola mingi.

13. Ntangu Yezu yantikaka kisalu na yandi, sambu na nki yandi salaka yo na nzayilu, mayele, mpi mawi ya ngolo ya muntu ata mosi ve lendaka kuvanda na yo?

¹³ Yo kele pwelele nde, Yezu kubutukaka ve na dibuta mosi yina vandaka ti luzingu ya kukonda mpasi. Kansi, yandi mosi zingaka na bunsukami mutindu bansukami kezingaka. Ebuna, na mvu 29 ya T.B., ntangu kulungaka sambu Yezu kulungisa kisalu ya Nzambi yina vandaka kukinga yandi. Na nsuka ya mvula yina, yandi bakaka mbotika na masa mpi ntangu yina, yandi butukaka bonso Mwana ya kimpeve ya Nzambi. ‘Zulu kukangukaka na ntwala na yandi,’ yo kesonga pwelele nde ntangu yai, yandi lendaka kuyibuka luzingu yina yandi vandaka na yo na zulu na ntwala ya kukuma muntu, yika mpi bangindu ti mawi yina yandi vandaka na yo. (Luka 3:21, 22) Yo yina, ntangu Yezu yantikaka kisalu na yandi, yandi salaka yo ti nzayilu, mayele, ti mawi ya mudindu yina muntu ata mosi ve lendaka kuvanda na yo. Yo yina, bansoniki ya Evanzile kudipesaka mingi na kusonika mambu yina kusalamaka na kisalu ya Yezu. Ata mpidina, bo kukaka ve na kusonika mambu yonso ya yandi tubaka ti ya yandi salaka. (Yoane 21:25) Kansi, mambu yina mpeve kusongaka bo na kusonika, kesadisaka beto na kubakisa mabanza ya muntu ya kuluta nene ya ntangu yonso.

Yezu vandaka muntu ya nki mutindu

14. Inki mutindu ba Evanzile kemonisaka Yezu bonso muntu mosi ya kyese-kyese mpi ya mawa mingi?

¹⁴ Kimuntu ya Yezu yina kebasika na ba Evanzile kele ya muntu mosi ya kyese-kyese mpi ya mawa mingi. Yandi monisaka mawi ya kuswaswana mingi: mawa na bantu yina vandaka kubela maladi ya lepre (Marko 1:40, 41); mpasi na ntima sambu na bantu yina vandaka kuzola ve kuwa (Luka 19:41, 42); kuwa makasi na masonga yonso sambu na bantu ya bwimi yina vandaka kushanze mbongo (Yoane 2:13-17). Sambu yandi vandaka muntu ya kuzaba kuditula na kisika ya bantu yankaka, Yezu lendaka kudila, mpi yandi vandaka kukangisa ve mawa na yandi. Ntangu nduku na yandi Lazare kufwaka, yandi monaka Maria mpangi ya Lazare kedila, ebuna mawa kusimbaka Yezu ngolo na mpila nde yandi mpi yantikaka kudila na meso kibeni ya bantu yonso.​—Yoane 11:32-36.

15. Inki mutindu mawa ya Yezu kumonanaka pwelele na mutindu yandi vandaka kubaka mpi kuzinga ti bankaka?

¹⁵ Mawa ya Yezu vandaka kumonana pwelele na mutindu yandi vandaka kutadila mpi kuzinga ti bantu yankaka. Yandi vandaka kusolula ti bansukami ti bantu yina vandaka kumona mpasi, yandi sadisaka bo na kuzwa ‘ntangu ya kupema sambu na myoyo na bo.’ (Matayo 11:4, 5, 28-30) Yandi vandaka kumonisa ve nde yandi kele ve na ntangu mingi sambu na kusadisa bantu yina vandaka na mpasi, yo vanda sambu na nkento yina vandaka kubasika menga yina kusimbaka lele na yandi na mayele, to kifwa-meso yina vandaka kulomba bantu mbongo, yina ata muntu mosi ve kukaka kuzabisa nde yandi yambula makelele. (Matayo 9:20-22; Marko 10:46-52) Yezu vandaka kusosa mambu ya mbote yina vandaka na bantu yankaka mpi yandi vandaka kusikisa bo sambu na yo; kansi, yandi vandaka mpi kunganina na bisika yo vandaka kulomba nde yandi kusala yo. (Matayo 16:23; Yoane 1:47; 8:44) Kilumbu mosi ntangu bankento kuzwaka mwa mabaku ya mbote ya kunwanina banswa na bo, Yezu monisaka bukatikati na mutindu yandi solulaka mpi pesaka bo lukumu ti luzitu. (Yoane 4:9, 27) Beto kebakisa sambu na nki, kimvuka mosi ya bankento kusadisaka yandi na luzolo yonso ti bima na bo.​—Luka 8:3.

16. Inki kima kemonisa nde Yezu vandaka na bukatikati na mutindu na yandi ya kumona luzingu ti bima ya kinsuni?

¹⁶ Yezu vandaka kutadila luzingu ti bukatikati. Bima ya kinsuni vandaka kubaka ve kisika ya ntete na luzingu na yandi. Yo kemonana nde yandi vandaka ve ti bima mingi ya kinsuni. Yandi tubaka nde yandi vandaka na “kisika ve ya yandi lenda kwenda kulala.” (Matayo 8:20) Kaka na ntangu yina, Yezu yangidikaka bantu yankaka. Ntangu yandi kwendaka na feti ya makwela, ntembe kele ve nde bo vandaka mpi kubula miziki, bankunga, mpi kutula milolo. Yo kele pwelele nde yandi kwendaka ve kuna sambu na kumanisa kyese ya bantu na feti yina. Ya kyeleka, Yezu salaka kimpa na yandi yantete na kisika yina. Ntangu malafu kumanaka, yandi balulaka masa na malafu, yai kele “kima ya keyangidikaka ntima ya bantu yina tafwa kilumbu.” (Nkunga 104:15, NW; Yoane 2:1-11) Ebuna, feti landaka kusalama mpi nkento ti bakala yina kukwelaka kuwaka dyaka boma ve. Baokazio yankaka mingi ya bo ketubila kemonisa bukatikati na yandi, sambu yo kemonisa nde Yezu salaka mingi mpi ngolo na kisalu na yandi.​—Yoane 4:34.

17. Sambu na nki yo kele kima ya kuyituka ve na kumona nde Yezu vandaka Longi ya Nene, mpi malongi na yandi kumonisaka nki?

¹⁷ Yezu vandaka Longi ya Nene. Malongi na yandi mingi vandaka kumonisa mambu yina kesalamaka na luzingu ya bantu konso kilumbu, yina yandi zabaka mbote. (Matayo 13:33; Luka 15:8) Mutindu na yandi ya kulonga lenda lungana ve ata fyoti na mutindu ya kulonga ya ata muntu mosi. Yo vandaka pwelele, pete, mpi yo vandaka kutubila mambu yina kesalamaka na luzingu. Nkutu kima ya kuluta mfunu kele mambu yina yandi longaka. Malongi na yandi monisaka mpusa na yandi ya ngolo ya kuzabisa bantu yina vandaka kuwidikila yandi bangindu, mawi, mpi mitindu ya kusala ya Yehowa.​—Yoane 17:6-8.

18, 19. (a) Inki bifwani ya ngolo Yezu sadilaka sambu na kutendula mutindu Tata na yandi kele? (b) Inki mambu beto tatubila na disolo yina melanda?

¹⁸ Na nsadisa ya bingana yina yandi vandaka kusadila mbala na mbala, Yezu tendudilaka bantu mambu yina metala Tata na yandi na bambandu ya ngolo yina bantu lenda vila ve nswalu. Kutubila mawa ya Nzambi na bangogo yina bantu yonso kuzaba kele kima ya kuswaswana ngolo. Kansi yo kele mpi kima yankaka kufwanisa Yehowa ti tata yina kele ti kikalulu ya kulolula, yina mewa kyese mingi na kumona mwana na yandi mevutuka. Yandi ‘mekwenda ntinu mpi kuyamba yandi, ebuna yandi pesa yandi beze.’ (Luka 15:11-24) Yandi buyaka bansiku ya ngolo-ngolo yina bamfumu ya mabundu vandaka na yo ya kumona bantu yonso mpamba. Yezu tendulaka nde Tata na yandi kele Nzambi mosi ya kezolaka nde bantu kukwisa penepene na yandi, yina kuyangalalaka na kuwa kisambu ya kalaki ya mpaku yina vandaka ya kudikulumusa, na kifulu ya kuwa kisambu ya Mufarize mosi ya lulendo. (Luka 18:9-14) Yezu kumonisaka nde Yehowa kele Nzambi mosi yina kesungiminaka kibeni mbote na mpila nde yandi kezabaka nki ntangu ndeke ya fyoti kebwaka na ntoto. Yezu pesaka balongoki na yandi kikesa nde: “Beno kuwa boma ve; ata bandeke kele mingi, kansi beno me luta bo na mfunu.” (Matayo 10:29, 31) Beto kebakisa sambu na nki bantu vandaka kuyituka “mutindu yandi [Yezu] vandaka kulonga,” ebuna bo vandaka kukwenda na yandi. (Matayo 7:28, 29) Yo yina, kilumbu mosi “bantu mingi” kubikalaka penepene na yandi bilumbu tatu ya mvimba, ata bo vandaka na madya ve!​—Marko 8:1, 2.

¹⁹ Beto fwete vutula matondo na mpila Yehowa mesongaka mabanza ya Kristu na Ndinga na yandi! Kansi, nki mutindu beto lenda yedisa mpi kumonisa mabanza ya Kristu na mutindu na beto ya kuzinga ti bantu yankaka? Beto tatubila mambu yai na disolo yina melanda.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki yo kele mfunu nde beto zaba “mabanza ya Kristo”?

• Yezu vandaka kuzinga na kinduku ti nani na ntwala yandi kukuma muntu?

• Ntangu yandi vandaka na ntoto, nki mambu mpi bupusi Yezu kumonaka yandi mosi?

• Inki ba Evanzile ketubaka sambu na yina metala kimuntu ya Yezu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 3]

Yezu butukaka na dibuta mosi ya bantu mingi, ziku ya bunsukami

[Kifwanisu ya kele na lutiti 6]

Balongi yitukaka mingi na mutindu Yezu yina vandaka ti bamvula 12 vandaka kubakisa mambu mpi kupesa bamvutu