Nzila Mosi Kaka ya Kenataka na Luzingu ya Mvula na Mvula
“Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo.”—YOANE 14:6.
1, 2. Yezu fwanisaka nzila ya luzingu ya mvula na mvula ti nki, ye mbandu yango kesosa kumonisa nde nki?
NA DISOLO ya kuluta kitoko yina Yezu salaka na Zulu ya Ngumba, yandi fwanisaka nzila ya kenataka na luzingu ya mvula na mvula na nzila ya muntu kekotilaka na kyelo. Simba nde Yezu ketendula mbote nde nzila yai ya luzingu kele ve nzila mosi ya petepete. Yandi tubaka nde: “Beno kota na kielo yina kele ya fioti. Sambu kele ti kielo ya nene ti nzila ya nene yina ke nataka bantu na [lufwa], bantu mingi ke kwendaka na nzila yina. Kansi kielo ti nzila yina ke nataka bantu na moyo [ya mvula na mvula] yo kele nkaka mpenza, bantu fioti mpamba ke monaka yo.”—Matayo 7:13, 14.
2 Keti nge kebakisa mbandu yai? Keti yo kesonga ve nde nzila ya kenataka na luzingu kele kaka mosi, mpi nde beto fwete sala keba sambu beto vidisa ve nzila yai ya luzingu? Ebuna, nzila yai mosi kaka ya kenataka na luzingu ya mvula na mvula ke nki nzila?
Kiyeka ya Yezu Kristu
3, 4. (a) Nki Biblia ketuba na kumonisa nde Yezu ke ti kiyeka ya nene sambu na luguluku na beto? (b) Nki ntangu Nzambi zabisaka mbala ya ntete nde bantu lenda baka luzingu ya mvula na mvula?
3 Yo ke pwelele nde, Yezu kele na kiyeka ya nene na nzila yina, mutindu ntumwa na yandi Piere tubaka: “Bantu lenda guluka kaka na yandi, sambu Nzambi me pesaka bantu zina ya muntu ya nkaka ve awa na nsi-ntoto [katula zina ya Yezu] yina lenda gulusa bo.” (Bisalu 4:12) Polo mpi tubaka mutindu mosi nde: “Makabu yina ya Nzambi ke pesaka beto na luzolo na yandi, yo kele moyo ya mvula na mvula . . . na [nzila ya] Mfumu na beto Yesu Kristo.” (Roma 6:23) Yezu yandi mosi songaka nde yandi kele nzila mosi kaka ya kenataka bantu na luzingu ya mvula na mvula ntangu yandi tubaka nde: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo.”—Yoane 14:6.
4 Yo yina, yo ke mfunu mingi nde beto ndima kiyeka ya kupesa luzingu ya mvula na mvula yina ke na ntu ya Yezu. Bika ntangu yai beto tadila kiyeka yango mbotembote. Keti nge kezaba nki ntangu Yehowa Nzambi zabisaka na mbala ya ntete nde bantu lendaka kubaka dyaka luzingu ya mvula na mvula? Yandi tubaka yo ntangu Adami mekatuka kusumuka. Ntangu yai, bika beto tadila nki mutindu Nzambi tubaka mbala ya ntete nde yandi tatinda Yezu Kristu sambu na kugulusa bantu.
Lusilu ya Nkuna
5. Nki mutindu beto lenda zaba kibeni nioka yina pukumunaka Eve?
5 Yehowa Nzambi sadilaka ndinga ya kifwani sambu na kusonga nani tavanda Ngulusi. Yandi tubaka yo ntangu yandi zengaka ndola ya “nioka” yina tubaka ti Eva mpi pukumunaka yandi na kudya mbuma ya nsiku sambu na kukolama na Nzambi. (Kuyantika 3:1-5) Ya kyeleka, yina vandaka ve nioka ya kyeleka. Yo vandaka kigangwa mosi ya ngolo ya kimpeve, yina Biblia kebinga nde ‘nioka ya ntama, Satana, [Dyabulu].’ (Kusonga 12:9) Satana tubaka na munoko ya nioka yai sambu yandi nunga na kupukumuna Eva. Yo yina, ntangu Nzambi zengaka ndola ya Satana, yandi tubaka nde: “Mono tatula kimbeni na kati na nge ti nkento mpi na kati ya nkuna na nge ti nkuna na yandi. Yandi [nkuna ya nkento] tanyata nge na ntu, ebuna nge tatatika yandi na kisingini.”—Kuyantika 3:15, NW.
6, 7. (a) Nkento yina kebuta “nkuna” ke nani? (b) Nkuna ya bo silaka kele nani ye nki yandi tasala?
6 “Nkento” yai ya Satana tamenga, to tayina kele nani? Mutindu Kusonga kapu 12 mesadisa beto na kuzaba “nioka ya ntama” ke nani, yo kesonga beto mpi nkento ya Satana tamenga ke nani. Tala mvese 1, Biblia ketuba nde nkento yina “melwata ntangu, metelema na zulu ya ngonda, mpi ke ti bambwetete kumi na zole na zulu ya ntu na yandi.” Nkento yai kele kifwani ya organizasio ya Nzambi yina kele na zulu, ya mevukisaka bawanzyo na yandi ya kwikama. “Mwana-bakala” yina yandi mebuta kele kifwani ya Kimfumu ya Nzambi, yina Yezu Kristu keyala.—Kusonga 12:1-5, The Jerusalem Bible.
7 Ebuna, nani kele “nkuna” to mwana, ya nkento, yina bo ketubila na Kuyantika 3:15 nde yandi “tanyata” Satana “na ntu,” sambu na kufwa yandi? Kele muntu yina ya Nzambi tindaka katuka na zulu sambu na kwisa kubutuka na mutindu mosi ya kimangu na mwense mosi, ee, muntu yango kele Yezu. (Matayo 1:18-23; Yoane 6:38) Kapu 12 ya Kusonga kemonisa nde Nkuna yai, Yezu Kristu, ya mefutumukaka mpi ya mekumaka Mfumu na zulu, tavanda na ntwala sambu na kununga Satana mpi na kuyadisa “kimfumu ya Nzambi na beto ti kiyeka ya Kristu na yandi,” mutindu Kusonga 12:10 (NW) ketuba.
8. (a) Nki kima ya mpa Nzambi mekotisaka na lukanu na yandi ya kisina? (b) Banani tayala na kati ya luyalu ya mpa ya Nzambi?
8 Na yau, Kimfumu yai ya kele na maboko ya Yezu Kristu kele kima ya mpa ya Nzambi mekotisa na lukanu na yandi ya kisina sambu na kupesa bantu luzingu ya mvula na mvula na zulu ya ntoto. Ntangu Satana kukolamaka imene, Yehowa bongisaka mbala mosi Kimfumu yai ya mpa bonso nzila ya kukatudila mambi yonso yina zolaka kulanda. Ntangu Yezu vandaka na zulu ya ntoto, yandi songaka nde yandi tayala ve yandi mosi. (Luka 22:28-30) Nzambi zolaka kupona ndambu ya bantu sambu na kwenda kuyala ti yandi na zulu, mpidina bo zolaka kukuma kitini ya zole ya nkuna ya nkento. (Galatia 3:16, 29) Biblia kepesa ntalu ya bantu yina tayala kumosi ti Kristu nde bo kele 144000. Bo yonso Nzambi mebaka bo na kati ya bantu ya masumu yina kele na ntoto.—Kusonga 14:1-3.
9. (a) Sambu na nki yo lombaka nde Yezu kukwisa na ntoto bonso muntu? (b) Nki mutindu Yezu fwaka bisalu ya Dyabulu?
9 Kansi, na ntwala Kimfumu yina kuyantika na kuyala, yo vandaka mfunu nde kitini ya ntete ya nkuna, Yezu Kristu, kukwisa na ntoto. Sambu na nki? Sambu Yehowa Nzambi muntu ponaka yandi sambu na ‘kufwa bisalu yina Satana ke salaka.’ (1 Yoane 3:8) Ntangu Satana kusaka Adami na kusala disumu, yandi salaka mosi na kati ya bisalu na yandi, ye kisalu yina natilaka bana ya Adami yonso ndola ya disumu ti lufwa. (Roma 5:12) Yezu kufwaka kisalu yai ya Dyabulu na ntangu yandi pesaka luzingu na Yandi bonso nkudulu. Mpidina Yezu pesaka kima ya lendaka kukatula ndola ya disumu ti ya lufwa mpi yandi kangulaka nzila ya luzingu ya mvula na mvula.—Matayo 20:28; Roma 3:24; Efezo 1:7.
Nki Nkudulu Tayidika?
10. Nki mutindu Yezu ti Adami vandaka bantu ya mutindu mosi?
10 Yezu butukaka muntu ya kukuka, ya kukonda disumu ya Adami, sambu Nzambi katulaka luzingu na yandi na zulu mpi yandi kotisaka yo na divumu ya nkento mosi. Yandi vandaka muntu mosi ya fwete zinga kimakulu na zulu ya ntoto. Mutindu mosi, Nzambi gangaka Adami bonso muntu mosi ya kukuka, ya kufwana na kuzinga mvula na mvula na zulu ya ntoto. Ntumwa Polo zabaka nde bo zole vandaka bantu ya mutindu mosi, yo yina yandi sonikaka nde: “ ‘Muntu ya ntete ya Nzambi salaka, Adami, [“kumaka moyo ya kezinga,” NW]’; kansi Adami ya nsuka [Yezu, kumaka] Mpeve yina ke pesaka moyo. Nzambi salaka Adami ya ntete na pusiere ya ntoto; kansi Adami ya zole katukaka na zulu.”—1 Korinto 15:45, 47.
11. (a) Songa nki dyambu ya Adami ti Yezu salaka natilaka bantu? (b) Nki mutindu beto fwete tadila kimenga ya Yezu?
11 Na kusonga nde babakala ya kukuka ya mezingaka na ntoto kele kaka Yezu ti Adami, Biblia ketuba nde Yezu kudipesaka bonso “nkudulu ya mutindu mosi sambu na bantu yonso.” (1 Timoteo 2:6, NW) Mutindu mosi ti nani? Ti Adami, ntangu yandi vandaka muntu ya kukuka! Disumu yina Adami ya ntete salaka natilaka bantu yonso ndola ya lufwa. Kimenga ya “Adami ya nsuka” kangulaka nzila ya kugulusa bantu na disumu ti na lufwa, sambu bo zinga mvula na mvula! Ya kyeleka, kimenga ya Yezu kele na mbalu ya nene! Ntumwa Piere tubaka nde: “Sambu na kukatula beno na luzingu ya mpamba-mpamba . . . [Nzambi] futaka ve kima yina ya ntalu na yo ke kulumukaka, bonso arza to wolo.” Kansi Piere ketendula nde: “Kima katulaka beno na luzingu yango kele makabu yai ya kuluta ntalu: menga ya Kristo, yina vandaka bonso mwana-dimeme mosi ya kukonda kifu ti ya kukonda batashe.”—1 Piere 1:18, 19.
12. Nki mutindu Biblia ketendula mutindu bantu takatuka na ndola ya lufwa?
12 Biblia ketuba ti kitoko yonso nki mutindu bantu takatuka na ndola ya lufwa: “Mutindu Nzambi pesaka bantu yonso ndola sambu na mbi ya muntu mosi yai Adami, mpidina mpi Nzambi ke ndimaka bantu yonso, yandi ke pesaka bo mpi moyo sambu na mambu ya mbote ya muntu mosi yai Yesu Kristo salaka [kwikama yina yandi songaka tii na lufwa]. Bantu mingi kumaka bantu ya masumu sambu muntu mosi yai Adami landaka ve nsiku yina ya Nzambi pesaka yandi; mutindu mosi mpi Nzambi ta ndima bantu mingi sambu muntu mosi yai Yesu Kristo lemfukaka na yandi.”—Roma 5:18, 19.
Luzingu ya Nkembo
13. Sambu na nki bantu mingi kezolaka ve dibanza ya kuzinga mvula na mvula?
13 Kima yai ya Nzambi salaka fwete pesa beto kyese mingi! Keti nge keyangalala ve na mpila Nzambi mepesaka Ngulusi? Na mbanza mosi ya nene ya Amerika, muntu mosi ya kebasisaka zulunalu mosi, yulaka bantu mingi nde, “Keti dibanza ya kuzinga mvula na mvula kesepedisaka beno?” Bantu 67,4 na kati ya nkama pesaka mvutu nde, “Ve.” Sambu na nki bo tubaka nde bo kezola ve kuzinga mvula na mvula? Ntembe kele ve nde sambu bubu yai, luzingu kele mpasi mingi na zulu ya ntoto. Muntu mosi tubaka nde: “Mu lenda ndima ve kukuma ti bamvula 200.”
14. Sambu na nki luzingu ya mvula na mvula tavanda kyese na kyese?
14 Kansi Biblia ketuba ve nde bantu tazinga kimakulu na inza mosi yina bantu tabelaka, tanunaka, mpi tamonaka bampasi yankaka. Ve, sambu Yezu, mfumu ya Kimfumu ya Nzambi, takatula bampasi ya mutindu yina yonso ya Satana kenatilaka bantu. Biblia ketuba nde, Kimfumu ya Nzambi “ta fwa” baluyalu yonso ya kenyokulaka bantu na inza yai. (Daniele 2:44) Na ntangu yina, “luzolo” ya Nzambi tasalama “na ntoto bonso na zulu,” sambu na kupesa mvutu na kisambu yina Yezu longaka balongoki na yandi. (Matayo 6:9, 10) Na inza ya mpa ya Nzambi, kana mambi yonso mekatuka na zulu ya ntoto imene, Nzambi tapesa beto mambote yonso ya nkudulu ya Yezu. Banitu na beto takuma ya kukuka. Ee, bayina yonso talungisa malombu, bo takuma na mavimpi ya kukuka!
15, 16. Nki tasalama na inza ya mpa ya Nzambi kesala?
15 Mukapu ya Biblia yai talungana na bantu yina tazinga na inza ya mpa ya Nzambi kesala: “Ntangu yai nitu na yandi ta kuma diaka bonso ntangu yandi vandaka leki, yandi ta baka diaka ngolo.” (Yobi 33:25) Lusilu yai yankaka talungana mpi: “Meso ya bantu ya kufwa-meso ta mona, makutu ya bantu ya kufwa-makutu ta kanguka. Bantu ya makulu-kifu ta pumbuka bonso mbambi, bababa ta kuma kutuba na ndinga ya ngolo ti kiese.”—Yezaya 35:5, 6.
16 Yinduleti: Ata beto vanda ti bamvula ikwa, 80, 800, to ya kuluta dyaka, banitu na beto tavandaka kaka ngolo! Yo tavanda kaka mutindu Biblia kesila nde: “Ata muntu mosi ve . . . ta tuba diaka nde: ‘Mono ke bela.’ ” Na ntangu yina, lusilu yai mpi talungana: “[Nzambi] ta kusula mansanga yonso na meso na bo. Lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve. Na ntangu yina mambu ya ntama ta vanda me vila.”—Yezaya 33:24; Kusonga 21:3, 4.
17. Nki bisalu bantu lenda sala na inza ya mpa ya Nzambi kesala?
17 Na inza yina ya mpa, beto takuka kusadila butomfu na beto ya kuyituka na mutindu yina Ngangi na beto kanaka nde beto sadila yo na ntangu yandi salaka yo ti ngolo ya lenda longuka mambu kukonda nsuka. Beto tasadila yo bima mingi ya kuyituka! Nkutu bantu ya kukonda kukuka kebakaka bima ya kele awa na ntoto mpi bo kesadilaka yo bima mingi ya beto kemonaka: batelefone ya maboko, bamikro, bamontre, baordinatere, baavio, ee yika yonso yina ya nge kezaba. Bima ya bo kesadilaka bima yai yonso, bo kekwendaka kusosa yo ve ntama, na zulu. Yonso bo kesalaka yo kaka ti bima yina kele awa na ntoto. Sambu luzingu na beto tavanda na nsuka ve, beto tavanda na mpila ya kusala bima kukonda nsuka na kati ya Paladisu!—Yezaya 65:21-25.
18. Sambu na nki beto talemba ve na kuzinga na inza ya mpa ya Nzambi kesala?
18 Beto talemba mpi ve na kuzinga. Nge kemonaka ve bubu yai, beto kesosaka kaka kudya, ata beto medyaka mbala mafunda ikwa! Na ntangu bantu takuma ya kukuka, beto tasepelaka nkutu mingi na kudya madya ya kuluta ntomo yina tavanda na Paladisu. (Yezaya 25:6) Ye beto tayangalalaka mvula na mvula na kusansa bambisi mingi yina tazinga na ntoto mpi na kutalaka kitoko ya ntangu kedinda, bangumba, bamasa, ti bamiwanda. Ya kyeleka, beto tabika kuwa ve kiseku ya kuzinga na inza ya mpa ya Nzambi kesala!—Nkunga 145:16.
Kulungisa Malombu ya Nzambi
19. Sambu na nki yo ke mbote na kuyindula nde Nzambi fwete lomba kima sambu na luzingu ya yandi kepesa beto?
19 Keti nge ketuba nde dikabu ya nene yai ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu ya Nzambi kepesa beto, beto tabaka yo kukonda kusala kikesa? Keti yo ke mbote ve na kuyindula nde Nzambi talomba beto kima sambu na mambote yai? Yo ke buna, sambu Nzambi kelosila beto ve dikabu yango sambu beto yamba yo. Kansi yandi ketandula maboko sambu na kupesa beto yo, beto fwete kwenda kubaka yo. Ee, beto fwete sala kikesa. Ebuna, nge lenda yula ngyufula mosi ti mwana-bakala ya mvwama yina yulaka Yezu nde: “Nki mambu ya mbote mono fweti sala sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula?” To nge lenda yula yo mutindu mosi ti polisi ya bwala Filipi yina yulaka ntumwa Polo nde: “Nki mono fweti sala sambu na kuguluka?”—Matayo 19:16; Bisalu 16:30.
20. Nki kima ya ntete beto fwete sala sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula?
20 Na mpimpa yina yitaka lufwa na yandi, Yezu monisaka kima ya ntete ya beto fwete sala ntangu yandi songaka Tata na yandi ya zulu na kisambu nde: “Luzingu ya mvula na mvula kesongidila nde: bo longuka na kuzaba nge, Nzambi mosi kaka ya kyeleka, mpi muntu yina ya nge tindaka Yezu Kristu.” (Yoane 17:3, NW) Keti dyambu yai ya Yehowa kelomba nde beto longuka na kuzaba yandi, muntu ya kukangulaka nzila ya luzingu ya mvula na mvula, ti muntu yina ya kufwaka sambu na beto, Yezu Kristu, kele dyambu mosi ya mpasi? Kansi, mambu yankaka ya Nzambi kelombaka kele, yo mesuka pana ve.
21. Nki mutindu beto lenda songa nde beto kekwikilaka na Mwana?
21 Biblia ketuba mpi nde: “Konso muntu yina [“kemonisa lukwikilu na Mwana, yandi tafwa ve, kansi yandi tavanda,” NW] na moyo ya mvula na mvula.” Na nima, yo keyika nde: “Konso muntu ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve kansi Nzambi ta wilaka yandi makasi.” (Yoane 3:36) Na kusonga nde nge kekwikilaka na Mwana, nge fwete soba luzingu na nge, nge wakanisa yo ti luzolo ya Nzambi. Nge fwete losa bikalulu ya mbi yonso yina ya nge vandaka na yo, ebuna nge yantika kusala mambu yina kesepedisaka Nzambi. Nge fwete sala mambu yai ya ntumwa Piere tumaka nde: “Beno balula ntima, beno vutuka na Mfumu Nzambi sambu yandi kukatula masumu na beno.”—Bisalu 3:19.
22. Nki mambu beto fwete sala sambu na kulanda mbandu ya Yezu?
22 Bika beto vila ve nde beto tabaka luzingu ya mvula na mvula kaka kana beto ketula lukwikilu na Yezu. (Yoane 6:40; 14:6) Beto tamonisa nde beto ketula lukwikilu na Yezu kana beto ‘ke landa mbotembote mbandu ya Yezu bikilaka beto.’ (1 Piere 2:21) Nki mutindu? Kilumbu mosi, Yezu sambaka Nzambi nde: “O Nzambi, mono yandi yai me kwisa sambu na kusala mambu yina ya nge me zola.” (Baebreo 10:7) Yo ke mfunu mingi nde beto landa mbandu ya Yezu, beto ndima na kusala luzolo ya Nzambi ti kudipesa na yandi. Na nima, beto fwete monisa kidimbu ya kudipesa na beto na nzila ya mbotika ya masa, mutindu Yezu kwendaka yandi mosi sambu na kubaka mbotika. (Luka 3:21, 22) Yai bitambi ya mbote mpenza ya beto fwete sala. Ntumwa Polo tubaka nde: “Kuzola yina ya Kristo ke zolaka beto yo ke [pusaka] beto.” (2 Korinto 5:14, 15) Nki mutindu? Zola pusaka Kristu na kupesa luzingu na yandi sambu na mambote na beto. Keti yo lenda pusa beto ve na kutula lukwikilu na yandi? Ee, mbandu ya zola yina yandi bikisaka ntangu yandi kudipesaka fwete pusa beto na kusadisa bantu yankaka. Kristu salaka luzolo ya Nzambi na luzingu na yandi ya mvimba; beto mpi fwete sala mutindu mosi. Beto fwete zinga dyaka ve sambu na beto mosi.
23. (a) Bayina kuzwaka luzingu fwete yikama na wapi? (b) Nki Bakristu kesalaka ntangu yonso na kati ya dibundu?
23 Mambu mesuka pana ve. Biblia ketuba nde, ntangu bantu 3000 bakaka mbotika na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., bo “yikamaka.” Bo yikamaka na wapi? Luka ketendula nde: “Bo vandaka kutula ngolo sambu na kuwa malongi ya bantumwa, na kuzinga na kimpangi, na kudia na kimvuka.” (Bisalu 2:41, 42) Ee, bo vandaka kuvukana sambu na kulonguka Biblia ti kusepela kumosi ti bampangi yankaka. Mpidina, bo yikamaka to bo kotaka na kati ya dibundu ya Bukristu. Bakristu ya ntete vandaka ntangu yonso na balukutakanu sambu na kubaka malongi ya kimpeve. (Baebreo 10:25) Bambangi ya Yehowa bubu yai kesalaka mpi mutindu mosi. Bo kebinga nge na kyese yonso na kuvukanaka ti bo na balukutakanu.
24. “Moyo ya kieleka” kele nki, ye nki ntangu mpi nki mutindu Yehowa tapesa beto yo?
24 Bambidi ya bantu ke na kulanda nzila yai, nzila yai ya kukangama ya kenataka na luzingu. Sambu na kubikala na nzila yai ya kukangama, yo kelombaka kikesa ya kyeleka! (Matayo 7:13, 14) Polo monisaka yo na ndongisila ya ntima mosi yina yandi pesaka nde: “Nge fweti nwana ngolo sambu na kuvanda kaka na lukwikilu; simba na maboko na nge moyo ya mvula na mvula, sambu Nzambi solaka nge na kuzaba moyo yina.” Beto fwete nwana bitumba yai sambu na ‘kubaka moyo ya kieleka.’ (1 Timoteo 6:12, 19) Moyo ya kieleka kele luzingu ya ntangu yai ve ya kele ya kufuluka ti bampasi ya disumu ya Adami natilaka beto. Kansi, yo kele luzingu ya Yehowa Nzambi kepesa beto ntama mingi ve na inza ya mpa ya yandi kesala. Kana yandi mefwa ngidika ya bima yai imene, yandi tatyamuna mambote yonso ya kimenga ya nkudulu ya Kristu na zulu ya bantu yina yonso kezolaka Yandi ti Mwana na Yandi. Bika beto yonso kupona luzingu, “moyo ya kieleka,” to luzingu ya mvula na mvula na inza ya nkembo ya mpa ya Nzambi kesala.
Nki Mvutu Nge Tapesa?
◻ Na Kuyantika 3:15, nioka, nkento, ti nkuna kele nani?
◻ Nki mutindu Yezu vandaka mutindu mosi ti Adami, ye nkudulu kwisaka kukangula dyaka nki nzila?
◻ Nki nge kemona nde yo tasepedisa nge mingi na inza ya mpa ya Nzambi kesala?
◻ Nki Nzambi kelomba nde beto lungisa sambu na kuzinga na inza ya mpa ya yandi kesala?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Yezu kele nzila mosi kaka ya kepesa luzingu ya kukonda nsuka na baleki ti na bambuta
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Kana ntangu ya Nzambi tulaka melunga, minunu takuma dyaka ngolo bonso baleki