“Nwana Bitumba ya Ngolo Sambu na Lukwikilu”!

“[“Beno nwana bitumba ya ngolo sambu na lukwikilu,” “NW”] yina ya Nzambi pesaka kaka mbala mosi mpamba na bantu na yandi.”​—YUDE 3.

 1. Inki mutindu Bakristu kele na kunwana bitumba bubu yai?

BASODA kemonaka mpasi mingi na bitumba. Yindula bima yonso ya bau kelwataka ti bitamina ya nda-nda ya bau ketambulaka na nsi ya ntangu to ya mvula. Yindula nkuba ya bau kebakaka ntangu bau kelongukaka kisalu ya kisoda, to ntangu bau kenwanaka kana bitumba mekuma benda-bika, luzingu to lufwa. Kansi, Bakristu ya kyeleka kenwanaka ve bitumba ya bansi kenwanaka. (Yezaya 2:​2-4; Yoane 17:14) Ata mpidina, beto fwete vila ve nde beto yonso kele na kati ya bitumba ya mutindu yankaka. Satana kele ti kimbeni ya ngolo sambu na Yezu Kristu ti balandi na yandi ya kele na ntoto. (Kusonga 12:17) Na kutuba ya mbote, bayina yonso mendimaka kusadila Nzambi, mendimaka mpi kisalu ya kisoda sambu na kunwana bitumba ya kimpeve.​—⁠2 Korinto 10:⁠4.

 2. Inki mutindu Yude ketendula bitumba ya Bakristu, ye inki mutindu mukanda na yandi lenda sadisa beto na kununga yau?

² Yau yina, Yude yina butukaka mama mosi ti Yezu sonikaka nde: “Bampangi na mono ya mono ke zolaka, mono vandaka na luzolo ya ngolo ya kusonikila beno mukanda mosi sambu na kuguluka yina ya beto me gulukaka beto yonso. Kansi ntangu yai, mono ke mona nde yo kele mfunu mingi na kusonikila beno sambu na kupesa beno kikesa ya kunwana [“bitumba ya ngolo sambu na lukwikilu,” NW] yina ya Nzambi pesaka kaka mbala mosi mpamba na bantu na yandi.” (Yude 3) Ntangu Yude songaka Bakristu na “kunwana bitumba ya ngolo,” yandi sadilaka ngogo mosi ya mekatuka na ngogo “kulakana.” Ee, bitumba yai lenda vanda mpasi, mpasi bonso ntangu muntu kelakanaka! Keti ntangu yankaka nge kemonaka mpasi na kununga bitumba yai? Mukanda ya nkufi, kansi ya ngolo, ya Yude sonikaka lenda sadisa beto. Yau kesonga beto na kubuya mansoni, na kuzitisa bantu ya Nzambi mepesaka biyeka, mpi na kuzinga kaka na zola ya Nzambi. Bika beto tala inki mutindu beto lenda sadila ndongisila yai.

Buya Mansoni

 3. Inki kigonsa vandaka na ntwala ya dibundu ya Bukristu ya bilumbu ya Yude?

³ Yude monaka mpenza nde bampangi na yandi Bakristu yankaka vandaka nunga ve na kunwana ti Satana. Kigonsa vandaka na ntwala ya mameme. Yude ketuba nde bantu ya mbi ‘kotaka na kati na bo.’ Bantu yai vandaka na mayele ya mbi ya kulonga mansoni. Bau tendulaka bisalu na bau na ngangu yonso na ‘kubalulaka nsangu ya mambote ya Nzambi mutindu ya nkaka, sambu na kudinungisa nde luzingu na bo ya nsoni yo kele ya mbote.’ (Yude 4) Ziku, bonso ba gnostique ya ntama, bau yindulaka nde dyenga ya Nzambi kepesamaka mingi na muntu ya kesumukaka mpi mingi​—⁠ebuna, mbote kusala masumu mingi! To, ziku bau vandaka tuba nde Nzambi ya mbote lendaka kupesa bau ndola ve. Yonso yina bau yindulaka vandaka luvunu.​—⁠1 Korinto 3:⁠19.

 4. Yude ketubila bankanu tatu, ya Yehowa kuzengaka na ntangu ya ntama, tanga yau.

⁴ Yude kefwa bangindu na bau ya mbi na kuyibusaka bau bankanu tatu ya Yehowa zengilaka bantu na ntangu ya ntama: nkanu ya bantu ya Izraele “yina buyaka na kukwikila yandi”; nkanu ya “bawanzio yina . . . bikisaka kisika ya bo vandaka kuzingila” sambu na kusala masumu ti bankento; mpi nkanu ya bantu ya Sodome ti Gomore, yina “salaka pite ti mambu ya nkaka ya nsoni mpenza.” (Yude 5-7; Kuyantika 6:​2-4; 19:​4-25; Kutanga 14:35) Na konso mbala, Yehowa zengilaka bansumuki yai nkanu ya lufwa.

 5. Yude kele na kutuba mambu ya inki mbikudi ya ntama, ye inki mutindu mbikudulu yina kemonisa nde yau zolaka kulungana kaka?

⁵ Na nima, Yude ketubila nkanu mosi ya ntama mpenza. Yandi ketubila mbikudulu ya Enoki​—⁠mambu ya kemonikaka ve kisika yankaka na kati ya Masonuku ya kupemama.a (Yude 14, 15) Enoki yitaka kutuba nde Yehowa tulaka ntangu ya kusambisa bantu yonso ya mbi ti bisalu na bau ya mbi. Kyese mingi sambu Enoki tubaka mambu yango bonso yau melutaka dezia, sambu nkanu ya Nzambi vandaka kima ya kyeleka. Bantu lendaka kuseka Enoki ti Noa, kansi bau yonso kufwaka ntangu Mvula ya Ngolo kunokaka.

 6. (a) Inki mambu vanda mfunu na kuyibusa Bakristu ya bilumbu ya Yude? (b) Sambu na inki beto fwete simba ngibusa ya Yude na ntima?

⁶ Sambu na inki Yude sonikaka bankanu yai ya Nzambi zengaka? Sambu yandi zabaka nde bantu yankaka na kati ya mabundu ya Bukristu ya bilumbu na yandi vandaka sala masumu bonso yina ya bendilaka bantu nkanu ya lufwa. Yau yina, Yude kesonika nde mabundu fwete yibuka mwa bakyeleka ya kimpeve ya mfunu. (Yude 5) Ziku bau vilaka nde Yehowa Nzambi monaka mambu ya bau vandaka kesala. Ya kyeleka, ntangu bansadi na yandi kefwaka nsiku na yandi na luzolo ya mvimba, kesalaka masumu to kekusaka bankaka na kusala masumu, Yehowa kemonaka. (Bingana 15:⁠3) Bima yina kepesaka yandi ntima mpasi. (Kuyantika 6:6; Nkunga 78:40) Yau kele kima mosi ya boma mpenza kana beto bantu ya fyoti fwete yangisa ntima ya Nkwa-Kimfumu, Mfumu ya zulu ti ntoto. Yandi ketalaka beto konso kilumbu, ye kana beto mesala ngolo na kulanda bitambi ya Mwana na yandi, Yezu Kristu, ndyatilu na beto kepesaka ntima na yandi kyese. Yau yina, beto wa ve kiseku kana bo keyibusa beto mambu mutindu Yude kusalaka, kansi beto tula yau na ntima.​—⁠Bingana 27:11; 1 Piere 2:⁠21.

 7. (a) Sambu na inki bayina kele na kusala mambu ya mbi fwete sala nswalu na kusosa lusadisu? (b) Inki mutindu beto yonso lenda tina mansoni?

⁷ Yehowa kemonaka ve kaka kumona mpamba, kansi yandi kepesaka ndola. Yandi kele Nzambi ya lunungu, ye nsukansuka yandi kepesaka ndola na bansadi ya mambi. (1 Timoteo 5:24) Bayina keyindulaka nde yandi vandaka pesa ndola kaka na ntangu ya ntama mpi yandi kemonaka ve mbi ya bau kesalaka, bau kekudikusaka. Bubu, muntu yonso yina kele na kusala mansoni fwete sosa nswalu lusadisu ya bankuluntu! (Yakobo 5:​14, 15) Kigonsa ya kimpeve yina mansoni kenataka lenda kumina muntu na muntu na kati na beto. Konso mvula dibundu kevandaka na mawa sambu bantu kekulamaka na kati na beto, ye mingi na kati na bau kesalaka pite kukonda kubalula ntima. Beto fwete baka lusilu ya ngolo ya kufwa nzala ya mbi yonso yina kezola nata beto na dyambu yina.​—⁠Matayo 26:⁠41.

Zitisa Bantu ya Nzambi Kepesaka Biyeka

 8. “Bantu ya lukumu” yina Yude ketubila na mvese 8 vandaka banani?

⁸ Kima yankaka ya Yude ketubila kele kukonda kuzitisa bantu ya Nzambi mepesaka biyeka. Mu mbandu, na mvese 8 (NW), yandi kefunda bantu ya mbi nde bau “ketubaka mambu ya mbi sambu na bantu ya lukumu.” “Bantu ya lukumu” yai kele banani? Kele bantu ya konda kukuka yina Yehowa pesaka mikumba na nzila ya mpeve santu. Mu mbandu, bankuluntu vandaka na kati ya mabundu sambu na kudisa mameme ya Nzambi. (1 Piere 5:⁠2) Bankengi-ntambudi, bonso Polo, kuvandaka mpi. Yempi, kimvuka mosi ya bankuluntu vandaka na Yeruzalemi, yau vandaka sala kisalu ya nto-kimvuka, bau vandaka zenga mambu ya ketadila dibundu ya Bukristu ya mvimba. (Bisalu 15:⁠6) Yude vandaka na susi mingi sambu bantu yankaka na mabundu vandaka tuba mambu ya mbi, to kufinga, bantu ya mutindu yina.

 9. Inki bambandu ya bantu yina kondaka luzitu sambu na kiyeka Yude ketanga?

⁹ Sambu na kubuya kutuba ya mutindu yina, ya kukonda luzitu, na mvese 11, Yude keyibusa bambandu yankaka tatu: Kaini, Balami ti Kore. Kaini buyaka ndongisila ya zola yina Yehowa pesaka yandi, yandi landaka kimpala na yandi sambu na kufwa muntu. (Kuyantika 4:​4-8) Balami zwaka balukebisu mbala na mbala, yandi monaka pwelele nde balukebisu yina katukaka ve na bantu​—⁠nkutu mpunda na yandi tubaka ti yandi! Kansi, sambu na nzala ya bima, Balami landaka na kusadila bantu ya Nzambi komplo. (Kutanga 22:​28, 32-34; Kulonga 23:⁠5) Kore monaka nde kiyeka yina ya yandi vandaka na yau lungaka ve. Yandi nataka bantu na kukolama na Moize, muntu ya kuluta kudikulumusa na ntoto.​—⁠Kutanga 12:3; 16:​1-3, 32.

10. Inki mutindu bamingi bubu lenda bwa na mutambu ya ‘kutuba mambu ya mbi sambu na bantu ya lukumu,’ mpi sambu na inki beto fwete buya kutuba ya mutindu yina?

¹⁰ Bambandu yai kelonga beto na kuwa ndongisila mpi na kuzitisa bayina Yehowa mepesaka mikumba! (Baebreo 13:17) Yau ke kwayo mpasi ve na kumona mbi ya bankuluntu, sambu bau kele bantu ya kukonda kukuka, mutindu beto mpi kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi kana beto ketadila kaka bifu na bau mpi kekonda luzitu na ntwala na bau, keti yau tavanda ve ‘kutuba mambu ya mbi sambu na bantu ya lukumu’? Na mvese 10, Yude ketanga bayina “ke vwenzaka mambu ya bo ke bakisaka ve.” Bankaka kevwezaka nzengolo ya kimvuka ya bankuluntu to kimvuka ya kusambisa kebakaka. Kansi, bau kele na nswa ve ya kuzaba mambu yonso yina nataka bankuluntu na kubaka nzengolo yina. Ebuna, sambu na inki bau ketubaka mambu ya mbi sambu na bima ya bau kezaba mpenza ve? (Bingana 18:13) Bayina kekwaminaka na ntu-ngolo na kutuba mbi mutindu yina lenda kabisa dibundu mpi bau kele nkutu bonso “matadi ya kubumbana na nsi ya masa,” (NW) na kisika yina Bakristu mekutana. (Yude 12, 16, 19) Beto fwete zola ve kutula bankaka na kigonsa ya kimpeve. Kansi, beto yonso fwete baka ngindu ya kutonda bantu yina kele ti mikumba sambu na kisalu ya ngolo ya bau kesalaka mpi sambu bau mekudipesaka na kusadisa mameme ya Nzambi.​—⁠1 Timoteo 5:⁠17.

11. Sambu na inki Mishele buyaka na kusambisa Satana na bangogo ya mafingu?

¹¹ Yude kepesa mbandu ya muntu mosi yina zitisaka biyeka yina tulamaka. Yandi kesonika nde: “Yo kele kima mosi ya Mishele, mfumu . . . ya bawanzio, yandi mosi salaka ve. Ntangu bo tulaka ntembe ti Satana na kuzaba kana nani ta baka nitu ya Moize, Mishele mekaka ve kufinga Satana sambu na kuzenga nde Satana me sala mbi; yandi tubilaka yandi kaka nde: ‘Mfumu Nzambi kupesa nge ndola!’ ” (Yude 9) Nkenda yai ya mbote mpenza kele kaka na mukanda ya Yude na Masonuku. Yau kelonga beto malongi zole. Ntete, yau kelonga beto na kubika kisalu ya kusambisa na maboko ya Yehowa. Na ntembe ve, Satana vandaka na ngindu ya mbi ya kusadila nitu ya Moize sambu na kuyalumuna lusambu ya luvunu. Kima ya mbi mpenza! Kansi, Mishele kudikulumusaka, yandi sambisaka Satana ve sambu kiyeka yina kele kaka na Yehowa. Ebuna beto kibeni, beto fwete buya kusambisa bantu ya kwikama yina kesala ngolo na kusadila Yehowa.

12. Inki bayina kele na kiyeka na dibundu ya Bukristu lenda longuka na mbandu ya Mishele?

¹² Dilongi ya zole na mbandu ya Mishele ketadila bayina kele ti ndambu ya kiyeka na dibundu. Mishele vandaka ‘mfumu ya bawanzio yonso,’ kansi yandi sadilaka ve kiyeka na yandi na mutindu ya mbi, ata ntangu bo sosilaka yandi. Bankuluntu ya kwikama kelandaka mbandu yina mbotembote. Bau kezabaka nde kana bau sala bisalasala sambu bau kele ti kiyeka, yau tavanda luzitu ve sambu na kimfumu ya Yehowa. Mukanda ya Yude vandaka na mambu mingi sambu na bayina vandaka na mikumba na dibundu, kansi bau sadilaka kiyeka na bau mbi. Mu mbandu, banda na mvese 12 (NW) tii na 14, Yude kebedisa ngolo “bangungudi yina kekudidisaka nkatu kubanga.” (Fwanisa ti Ezekiele 34:​7-10.) Na bangogo yankaka, bau vandaka tadila ntete mambote na bau, ya mameme ya Yehowa ve. Bubu yai, bankuluntu lenda longuka mambu mingi na bambandu ya mbi yina. Na kutuba ya mbote, awa Yude kemonisa pwelele kima ya beto tazola ve kukituka. Kana beto mebwa na kikalulu ya kutadila kaka mambote na beto, beto lenda vanda basoda ya Kristu ve; sambu beto tamanisa ntangu na beto yonso na bisalu na beto mosi. Kansi, bika beto yonso kulanda bangogo yai ya Yezu: “Kiese ya kuluta mingi ke vandaka na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.”​—⁠Bisalu 20:⁠35.

“Zinga Kaka na Kuzola Yina Nzambi Kezolaka Beno”

13. Sambu na inki beto yonso fwete tula ngolo na kuzinga kaka na kuzola yina ya Nzambi ke zolaka beto?

¹³ Na lweka ya nsuka ya mukanda na yandi, Yude kepesa ndongisila yai ya kyese: “Beno zinga kaka na kuzola yina ya Nzambi ke zolaka beno.” (Yude 21) Kima mosi kaka ya tasadisa beto na kunwana bitumba ya Bukristu kele kubikala bantu ya Yehowa Nzambi kezolaka. Zola kele kikalulu ya ntete ya Yehowa. (1 Yoane 4:⁠8) Polo sonikilaka Bakristu ya Roma nde: “Mono zaba mbote-mbote nde ata kima mosi ve lenda kabula beto na kuzola yina ya yandi ke zolaka beto: ata lufwa, ata moyo, ata bawanzio, ata bamfumu ya nkaka kele na zulu, ata mambu ya sesepi yai, ata mambu yina ke kwisa na ntwala, ata kima yina kele na zulu, ata mambu yina kele na nsi ya ntoto, ata mambu ya nkaka yina ya Nzambi salaka, ata kima mosi ve lenda kabula beto na kuzola yina ya Nzambi songaka beto na Mfumu na beto Yesu Kristo.” (Roma 8:​38, 39) Kansi, inki mutindu beto kebikalaka na zola yina? Tala mambu tatu ya Yude kesonga, ya beto lenda sala.

14, 15. (a) Inki kele ntendula ya kuditunga na zulu ya ‘lukwikilu ya kinzambi’? (b) Inki mutindu beto lenda fimpa na kuzaba kana binwaninu na beto ya kimpeve kele ngolo?

¹⁴ Ntete, Yude kesonga beto na kulanda kuditunga na zulu ya ‘lukwikilu na beto ya kinzambi.’ (Yude 20) Mutindu beto longukaka na disolo yina yitaka, yai kele kima mosi ya kelandaka. Beto kele bonso banzo yina bo keyidikaka konso ntangu sambu na mipepe ti bamvula. (Fwanisa ti Matayo 7:​24, 25.) Yau yina, beto fwete kuna ve kikalulu ya kuditula ntima. Kansi, beto sosa kisika ya beto fwete kuditunga na zulu ya lukwikilu na beto, sambu beto kuma basoda ya ngolo mpi ya kwikama ya Kristu. Mu mbandu, beto lenda tadila kinwaninu mosi mosi ya kimpeve yina kele na Efezo 6:​11-18.

¹⁵ Binwaninu na beto mosi ya kimpeve kele inki mutindu? Keti “lukwikilu” na beto, ‘dibaya ya ke taninaka beto na batolotolo,’ kele ngolo mutindu yau fwete vanda? Kana beto tala bamvula ya meluta, keti beto kemona kima mosi ya mevutuka nima, bonso kukwenda na balukutakanu, kuvidisa kikesa ya kusamuna to ya kulonguka beto mosi? Bidimbu yina kemonisa kigonsa! Beto fwete kuditunga nswalu mpi kudikumisa ngolo na kati ya kyeleka.​—⁠1 Timoteo 4:15; 2 Timoteo 4:2; Baebreo 10:​24, 25.

16. Kusamba na ngolo ya mpeve santu kele inki, ye inki kima beto fwete lombaka ntangu yonso na Yehowa?

¹⁶ Mutindu ya zole ya kubikala na kuzola yina Nzambi songaka beto kele ‘kusamba Nzambi na ngolo ya [mpeve santu].’ (Yude 20) Disongidila kusamba na nzila ya mpeve ya Yehowa mpi na kuwakana ti Ndinga na yandi ya kupemama na mpeve. Kisambu kele nzila ya mfunu ya kufinama na Yehowa mpi ya kumonisa yandi kikalulu na beto ya bunzambi. Beto lenda sakana ve ti dibaku yai ya nene! Ebuna ntangu beto kesamba, beto lenda lomba​—⁠nkutu kulanda kulomba​—⁠mpeve santu. (Luka 11:13) Yau kele ngolo ya kuluta bangolo ya beto lenda kuzwa. Ti lusadisu ya mutindu yina, beto lenda bikala ntangu yonso na kuzola yina Nzambi songaka beto mpi kukwamina na kuvanda basoda ya Kristu.

17. (a) Sambu na inki Yude kele mbandu ya nene na dyambu ya kuvanda ti mawa? (b) Inki mutindu muntu na muntu na kati na beto lenda landa kusonga mawa?

¹⁷ Kima ya tatu, Yude kesonga beto na kulanda kumonisa mawa. (Yude 22) Yandi mosi monisaka mbandu mosi ya nene. Yandi kele muntu mosi ya kuwaka makasi ya mefwana sambu na mbebisa, mansoni ti apostazi yina fulukaka na dibundu ya Bukristu. Kansi, yau vwalangasaka yandi ve, yandi bakaka ve ngindu ya kutuba nde: kigonsa kele, yai ntangu ve ya kumonisa kikalulu ya “mawete” bonso mawa. Ve, kansi yandi syamisaka bampangi na yandi na kulanda kumonisa mawa ntangu yonso ya yau kelombama. Yandi yindulaka na mawete yonso ti bayina vandaka ntima zole. Nkutu mpi bayina vandaka yotila masumu, yandi ‘katulaka bo na tiya.’ (Yude 23; Galatia 6:⁠1) Ndongisila mosi ya kitoko mpenza sambu na bankuluntu na ntangu yai ya mpasi! Bau mpi kesalaka ngolo sambu na kumonisa mawa kisika yau kelombamaka. Kansi bau kekangaka ntima ntangu yau kelombaka kusala buna. Mutindu mosi, beto yonso tazola kusonga mawa na kati na beto. Mu mbandu, na kisika ya kubumba kimbeni na konso kadikambu, beto lenda songa kikalulu ya kulolula.​—⁠Kolosai 3:⁠13.

18. Inki mutindu beto lenda tula ntima nde beto tanunga bitumba na beto ya kimpeve?

¹⁸ Beto kenwanaka ve bitumba mosi ya pete. Bonso Yude ketuba, yau kele “bitumba ya ngolo.” (Yude 3, NW) Bambeni na beto kele ngolo mingi. Satana, inza na yandi ya mbi, ti kimuntu na beto ya kukonda kukuka kevukanaka sambu na kunwanisa beto. Kansi, beto lenda tula ntima nde beto tanunga! Sambu na inki? Sambu beto kele na diboko ya Yehowa. Yude kesukisa mukanda na yandi na kuyibusaka beto nde beto fwete pesa Yehowa “lukumu, kiyeka, ngolo ti kimfumu . . . , katuka na bilumbu yonso me luta, bubu yai, tii mvula na mvula.” (Yude 25) Keti yai kele kima ya kukonda kubanga? Keti ntembe kele nde Nzambi yai “lunga kukeba be[t]o na mpila nde be[t]o kubwa ve”? (Yude 24) Ntembe kele ve! Bika nde konso muntu na kati na beto kulanda na kubuya mansoni, na kuzitisa bayina Nzambi mepesaka biyeka, mpi kuvanda ntangu yonso na zola ya Nzambi. Na mutindu yina, beto yonso tanunga kununga mosi ya nkembo.

[Noti na nsi ya lutiti]

Bangyufula ya Mvutukilu

◻ Inki mutindu mukanda ya Yude kelonga beto na kubuya mansoni?

◻ Sambu na inki yau kele mfunu na kulemfuka na bayina Nzambi mepesaka biyeka?

◻ Sambu na inki yau kele mbi na kusadila biyeka ya dibundu na mutindu mosi ya mbi?

◻ Inki beto lenda sala sambu na kuzinga na kuzola ya Nzambi?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 27]

Bakristu kele bonso basoda ya Roma ve, bau kenwanaka bitumba ya kimpeve

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Bangungudi ya Bakristu kesalaka ve sambu na kuzwa luta, bau kesalaka na zola