“Mono talaka mpi mono monaka mpunda mosi ya kunzuluka; muntu yina vandaka na zulu na yo, zina na yandi Lufwa. Maziamu vandaka kulanda yandi na nima kibeni. Bo pesaka bo kiyeka na zulu ya ndambu mosi na kati ya bandambu iya ya ntoto, sambu na kufwa bantu na mbele mosi ya nda ya bitumba, na nzala, na maladi ya ke fwaka, mpi na bambisi ya mfinda.”—Kusonga 6:8.

Muntu ya tatu ke monisa lufwa ya me katuka na maladi mpi bikuma ya nkaka. Ntama mingi ve na nima ya 1914, grippe espagnole fwaka bamilio ya bantu. Ziku bantu kiteso ya bamilio 500 bakaka maladi yina, disongidila muntu mosi na kati ya bantu tatu yina vandaka na luzingu na ntangu yina!

Kansi, grippe espagnole vandaka kaka luyantiku. Bantu ya mayele me monaka nde bamilio mingi ya bantu fwaka na mabobo na mvu-nkama ya 20. Tii bubu yai, SIDA, tiberkiloze, mpi malaria ke fwaka bamilio ya bantu ata minganga ke salaka bansosa ya ngolo.

Mambu yai yonso, bitumba, nzala, to maladi ke nata na lufwa. Maziamu ke lokutaka bamvumbi kukonda kulemba mpi yo ke pesa ve kivuvu.