Kutudila Yehowa Ntima Me Natilaka Beto Balusakumunu

TATA mpi mama na mono kutanaka na 1919 na lukutakanu ya Bansi Mingi ya Balongoki ya Biblia yina salamaka na Cedar Point, na mbanza Ohio, na États-Unis. Na nima, kaka na mvula yina, bo kwelanaka. Mono butukaka na 1922, mpi leke na mono ya bakala Paul, butukaka bamvula zole na nima. Nkento na mono Grace, butukaka na 1930. Bibuti na yandi, Roy ti Ruth Howell, yelaka na dibuta ya Balongoki ya Biblia; ba-nkaka na yandi vandaka mpi Balongoki ya Biblia mpi banduku ya Mpangi Charles Taze Russell.

Mono kutanaka ti Grace na 1947, mpi beto kwelanaka na Yuli 16, 1949. Na ntwala ya kukwelana, beto solulaka na masonga yonso na yina me tala balukanu na beto ya makwisa. Beto bakaka lukanu ya kusala kisalu ya ntangu yonso mpi kubuya kubuta. Na Oktobri 1, 1950, beto yantikaka kisalu ya kimupasudi-nzila. Na 1952, mono kumaka nkengi ya nziunga.

Mono ti Grace monaka nde beto vandaka na mfunu ya lusadisu mingi sambu na kusala mbote kisalu yina ya mpa. Ata bampangi yina vandaka ti eksiperiansi mingi vandaka kusadisa mono, mono sosaka mpi lusadisu sambu na Grace. Mono solulaka ti Marvin Holien, nduku mosi ya ntama ya dibuta na beto, yina vandaka nkengi-ntambudi tuka ntama, mpi zabisaka yandi nde: “Grace kele toko mpi yandi kele ve ti eksiperiansi. Keti nge lenda sosa mpangi mosi yina lenda sadisa yandi sambu na mwa ntangu?” Yandi vutulaka nde: “Ee. Edna Winkle, kele mupasudi-nzila mosi ya ntama mpi yandi lenda sadisa yandi mingi.” Na nima, Grace ke tuba sambu na Edna nde: “Yandi sadisaka mono na kuwa ve boma ntangu mono kele na kielo ya muntu, yandi zabaka mutindu ya kununga ntembe, mpi yandi longaka mono na kuwidikila muwi mbote-mbote sambu na kuzaba mambu yina me fwana na kutuba. Yandi sadisaka mono mingi kibeni!”

Mono ti Grace vandaka kutala banziunga zole ya insi Iowa, mpi mabundu ya nkaka ya insi Minnesota mpi Dakota du Sud. Na nima bo tindaka beto na Nziunga ya New York 1, yina vandaka kutadila mpi mbanza Brooklyn ti Queens. Beto ta vila ve ata fioti mutindu beto vandaka kumona nde beto vandaka ti eksperiansi fioti na kisalu yina. Nziunga yina vandaka kutadila mpi dibundu ya Brooklyn Heights yina vandaka kusala balukutakanu na Nzo ya Kimfumu ya Betele mpi bampangi mingi ya dibuta ya Betele ya kuyela na kimpeve vandaka na dibundu yina. Ntangu mono salaka diskure na mono ya ntete, Mpangi Nathan Knorr kwisaka mpi songaka mono nde: “Malcolm, nge me pesa beto bandongisila na mambu ya nkaka yina beto fwete yidika, mpi yo kele mbote. Kansi kuvila ve nde, kana nge ke sadisa beto ve na kupesaka beto bandongisila ya mawete, nge kele na mfunu mingi ve na organizasio ya Yehowa. Landa kusala kisalu ya mbote yina nge ke sala.” Na nima ya lukutakanu, mono zabisaka Grace diambu yina. Na nima, beto mataka na suku yina bo pesaka beto na etaze na Betele. Sambu beto kudiyangisaka mingi, beto dilaka.

Bangonda fioti na nima, beto bakaka mukanda sambu na kukota nzo-nkanda ya 24 na Nzo-nkanda ya Gileadi, yina beto bakaka diplome na Februari 1955. Na ntwala ya kukwenda na nzo-nkanda yina bo zabisaka beto nde, formasio yina beto ta baka kuna kele kaka ve sambu na kukuma bamisionere. Kansi, yo kele sambu na kusadisa beto na kusala mbote-mbote kisalu ya kutambula. Nzo-nkanda yina vandaka mbote kibeni kansi yo longaka beto kudikulumusa.

Ntangu beto manisaka nzo-nkanda, bo tindaka beto na kisalu ya distrike. Distrike na beto vandaka kutadila mbanza Indiana, Michigan, mpi Ohio. Na nima, na Desembri 1955, beto yitukaka ngolo ntangu beto bakaka mukanda yina katukaka na Mpangi Knorr, ya vandaka kutuba nde: “Ntangu yai, beno zabisa mono pwelele mpi na masonga yonso. Kana beno ta zola kukwisa kusala na Betele mpi kubikala awa . . . to kana beno ta zola kukwenda kusala na insi ya nzenza na nima ya kusala ntangu fioti na Betele, beno zabisa mono. Kana mpi beno ke zola kusala kisalu ya nziunga mpi ya distrike, mono ta sepela kuzaba yo.” Beto vutulaka nde beto ta sepela kusala na kisika yonso yina bo ta tinda beto. Kukonda kusukinina, bo bingisaka beto na Betele!

Bamvula na mono ya kiese na Betele vandaka kutadila mpi kusala badiskure na mabundu, na balukutakanu ya distrike mpi ya nene na États-Unis ya mvimba. Diaka, mono vandaka na kati ya bampangi yina sadisaka mpi pesaka formasio na bampangi-babakala mingi ya batoko, yina na nima bakaka mikumba ya nene na organizasio ya Yehowa. Nsuka-nsuka, mono kumaka sekretere ya Mpangi Knorr, na biro yina vandaka kutwadisa kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba.

Mono sepelaka mingi na bamvula yina mono lutisaka na Biro ya Ke Talaka Kisalu ya Bilanga. Kuna mono salaka kumosi ti Thomas (Bud) Sullivan. Yandi vandaka nkengi ya departema yina tuka bamvula mingi. Kansi, kele mpi ti bampangi ya nkaka yina longaka mono mambu mingi. Mosi na bo vandaka Fred Rusk, yina vandaka kupesa mono formasio. Mono ke yibuka diaka kilumbu mosi yina mono yulaka yandi na mawete yonso nde: “Fred, sambu na nki nge ke fwanzaka mpi ke yidikaka mambu mingi na mikanda ya nkaka yina mono ke sonikaka?” Yandi sekaka, kansi na nima tubaka bangogo yai ya ke pusa na kuyindula: “Malcom, kana nge me tuba kima mosi, nge lenda tuba mambu ya nkaka sambu na kutendula yo, kansi kana nge me sonika diambu mosi, mingi-mingi yina me katuka awa na biro, nge fwete sala yonso sambu yo vanda ya mbote mpi ya siki-siki.” Na nima, yandi tubaka na mawete yonso nde: “Kuwa boma ve, nge ke sala mbote, mpi na nima ya ntangu nge ta zaba kusala mbote kibeni.”

Na nsungi ya bamvula yina beto lutisaka na Betele, Grace salaka bisalu ya mitindu na mitindu, mu mbandu kutula bunkete na basuku ya bampangi. Yandi vandaka kusepela na kisalu yina. Tii bubu yai, kana beto kutana ti bampangi-babakala yina vandaka batoko na Betele na ntangu yina, bo ke zabisaka Grace ti kumweta nde: “Nge longaka mono kibeni mutindu ya kuyidika mbeto, mpi mono lenda zabisa nge nde mama na mono sepelaka mingi.” Grace salaka mpi na departema ya Bazulunalu, ya Kusonika Mikanda, mpi ya Kubasisa Bakasete. Bisalu yina yonso sadisaka yandi na kumona nde konso mambu yina beto ke sala mpi konso kisika yina beto salaka na organizasio ya Yehowa, kele dibaku ya mbote mpi lusakumunu. Tii bubu yai, yandi ke monaka mpidina.

Na 1975, beto yantikaka kumona nde bibuti na beto yina kumaka minunu vandaka na mfunu ya lusadisu mingi. Nsuka-nsuka, yo lombaka nde beto baka lukanu mosi ya mpasi. Beto vandaka ve na mpusa ya kubasika na Betele mpi kuyambula bampangi Bakristu yina beto vandaka kuzola mingi. Ata mpidina, mono monaka nde mono vandaka ti mukumba ya kutanina bibuti na beto. Yo yina, nsuka-nsuka beto basikaka na Betele, kansi ti kivuvu nde beto ta vutuka ntangu mambu ta soba.

Sambu na kuzwa mbongo ya kuzingila, mono kumaka kusala na kompani ya asiranse. Mono ta vila ve ata fioti mambu yina mfumu mosi songaka mono ntangu yandi vandaka kupesa mono formasio nde: “Kisalu yai ke lombaka kukwenda na banzo ya bantu na nkokila. Yo kele ntangu yina nge lenda mona bo. Ata kima mosi ve me luta kukwenda konso nkokila na banzo ya bantu.” Mono vutudilaka yandi nde: “Mono ke zaba nde nge ke tuba mpidina sambu nge me zaba kisalu yai mbote, mpi mono ke ndima nge. Kansi, mono kele mpi ti mikumba ya nkaka ya mambu ya kimpeve yina mono fwete konda ve ata fioti na kulungisa, mpi mono kele ve ti lukanu ya kusala yo ntangu yai. Mono ta kwendaka kutala bantu bankokila ya nkaka, kansi na nkokila ya Kizole mpi ya Kiya, mono fwete kwenda na balukutakanu ya kuluta mfunu.” Yehowa sakumunaka mono kibeni sambu mono kondaka ve balukutakanu sambu na kisalu ya kinsuni.

Beto vandaka na lueka ya mama na mono ntangu yandi fwaka na nzo ya minunu na Yuli 1987. Mfumu ya minganga kwisaka na Grace mpi songaka yandi nde: “Mama Allen, vutuka na nzo mpi pema fioti. Bantu yonso me zaba nde nge vandaka awa ntangu yonso sambu na kutanina bokilo na nge. kudiyangisa ve, nge salaka yonso yina nge lendaka sambu na kusadisa bokilo na nge.”

Na Desembri 1987, beto fulusaka diaka formilere sambu na kusala na Betele, kisika yina beto vandaka kuzola mingi. Kansi, bilumbu fioti na nima, bo monaka Grace ti maladi ya kansere ya mukongo. Na nima ya kusala yandi operasio mpi kuvutukila mavimpi na yandi, minganga tubaka nde kansere na yandi manaka. Kansi, kaka na ntangu yina, Betele tindilaka beto mukanda yina tubaka nde beto landa kisalu na beto na dibundu. Beto bakaka lukanu ya kudipesa mingi na kisalu ya Kimfumu.

Na nima ya mwa ntangu, mono zwaka kisalu na Texas. Beto monaka nde sambu kuna madidi ke vandaka ve mingi, yo ta vanda mbote sambu na beto, mpi yo vandaka mpidina. Beto me lutisa bamvula kiteso ya 25 Awa na Texas, na lweka ya bampangi-babakala mpi bankento yina ke tudilaka beto dikebi mpi beto ke zolaka bo mingi.

Grace ke niokwamaka mingi sambu na kansere ya mukongo mpi maladi ya mungungu (goitre) mpi ntama mingi ve kansere ya dibele. Kansi yandi ke bokutaka ve sambu na bampasi yina yandi me kutanaka ti yo na luzingu, yandi ke vandaka ntangu yonso na bulemfu mpi ke ndimaka kusala mambu na bumosi. Mbala mingi bantu ke yulaka yandi nde: “Inki ke salaka nde makwela na beno kuvanda ya mbote mpi beno zole kuvanda na kiese?” Yandi ke pesaka bikuma iya: “Beto kele banduku ya ngolo. Beto ke solulaka mbala na mbala mpi konso kilumbu. Beto ke sepelaka kulutisa ntangu kumosi. Mpi ata kilumbu mosi ve beto me kwendaka kulala kana beto me wilana makasi.” Ya kieleka, yo lenda salama nde mosi na beto kutuba to kusala diambu ya mbi, kansi beto ke lolulanaka mpi ke vilaka yo; kusala mpidina ke sadisaka beto mingi.

Na bampasi yonso yina beto me kutanaka ti yo, beto me bakaka malongi mingi ya mbote:

1.  Ntangu yonso tudila Yehowa ntima mpi ndima mambu yina yandi ke bika nde yo salama. Kutula ve ntima na mayele na nge mosi.​—Bing. 3:5, 6; Yer. 17:7.

2.  Tadila Ndinga ya Yehowa sambu na kubaka lukanu, ata na konso diambu yina. Kulemfukila Yehowa mpi bansiku na yandi kele mfunu mingi. Bukati-kati ke vandaka ve​—kupona kulemfuka to ve.​—Bar. 6:16; Baeb. 4:12.

3.  Kele ti diambu mosi yina kele mfunu mingi na luzingu—kuvanda ti zina ya mbote na meso ya Yehowa. Sosa ntete mambote na yandi, kansi ve bimvwama ya nsi-ntoto yai.​—Bing. 28:20; Lo. 7:1; Mat. 6:33, 34.

4.  Samba Yehowa na kusadisa nge na kusamuna ti kikesa mpi kubuta mbuma. Tula mabanza na mambu yina nge lenda sala, kansi ve na yina nge lenda sala ve.​—Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2.

5.  Kuvila ve nde, kele ve ti organizasio ya nkaka yina Yehowa ke sakumunaka mpi ke ndimaka.​—Yoa. 6:68.

Mono ti Grace, me sadilaka Yehowa konso muntu bamvula kuluta 75, mpi bonso bankwelani kiteso ya bamvula 65. Na bamvula yina yonso, beto me lutisaka bantangu ya kiese na kisalu ya Yehowa. Beto kele ti kivuvu mpi ke sambaka nde bampangi na beto yonso kumona mpi nde bo lenda baka balusakumunu na luzingu kana bo tudila Yehowa ntima.