“Mono Me Longukaka Mambu Mingi na Bampangi ya Nkaka”

Diambu yina salamaka sobaka luzingu na mono mpi yo pusaka mono na kusosa kuzaba Nzambi. Na ntwala ya kusonga beno mambu yina salamaka na nima, mono ke zola kusonga beno mambu yina mono kutanaka ti yo ntangu mono vandaka mwana-fioti mpi mutindu mono yantikaka kusosa Nzambi.

Mono butukaka na 1937 na Guesnain, mbanza mosi ya fioti na nordi ya France. Papa vandaka kusala kisalu ya kutimuna basharbon (bimvwama yina ke vandaka nsi ya ntoto). Yandi longaka mono nde yo kele mfunu na kusala ngolo. Yandi longaka mono diaka na kubuya mambu ya mbi sambu yandi monaka nde bantu vandaka ve kusadila bantu yina ke vandaka kutimuna basharbon mambu ya mbote mpi yandi zolaka kusadisa bo. Yo yina, papa kotaka na kimvuka mosi yina vandaka kunwanina banswa ya bantu yina vandaka kutimuna basharbon. Yandi waka makasi mingi sambu na luvunu ya banganga-nzambi, mingi na kati na bo vandaka ti luzingu ya mbote kibeni kansi bo vandaka kulomba madia mpi mbongo na bantu yina vandaka kutimuna basharbon mpi yina vandaka kusala ngolo sambu na kuzinga mbote. Papa vandaka ve kusepela ti bikalulu ya banganga-nzambi yina. Yo yina yandi longaka mono ve mambu ya Nzambi. Nkutu beto vandaka ve kutubila mambu ya Nzambi.

Ntangu mono vandaka kuyela, mono kumaka mpi kumenga mambu ya mbi. Na kati ya mambu ya mbi yina mono vandaka kuzola ve vandaka mutindu bankwa-bwala vandaka kumenga banzenza yina vandaka kuzinga na France. Mono vandaka kubula balo ti bana ya banzenza mpi mono vandaka kusepela kuvanda ti bo. Mama vandaka ve muntu ya France. Yandi vandaka muntu ya Pologne. Mono vandaka kuzola nde bantu ya mpusu yonso kuvanda na ngemba mpi bo sadila bo mambu kiteso mosi.

Mono kotaka na kisalu ya kisoda na 1957. Kisalu yai salaka nde mono monana na bangumba ya Algérie na mpimpa mosi mutindu mono tubilaka yo na luyantiku. Na nima ya kutuba nde: “Nzambi! O, Nzambi!” Mono monaka mpunda ya mfinda kansi yo vandaka ve soda. Mono waka diaka ve boma. Diambu yina salamaka mpi bitumba pusaka mono na kuyindula mingi mambu ya luzingu. Mono kudiyulaka nde: Sambu na nki beto kele na luzingu? Keti Nzambi ke kudibanzaka sambu na beto? Keti kilumbu kele beto ta zinga na ngemba kukonda nsuka?

Ntangu mono kwisaka kutala bibuti na mono, mono kutanaka ti Mbangi mosi ya Yehowa. yandi pesaka mono La Sainte Bible, mbalula ya Kifalansa ya Katolika mpi mono yantikaka kutanga yo ntangu mono vutukaka na Algérie. Mukanda ya Kusonga 21:3, 4 simbaka kibeni ntima na mono. Yo ke tuba nde: “Tenta ya Nzambi kele ti bantu . . . mpi yandi ta kusula mansanga yonso na meso na bo, lufwa ta vandaka diaka ve; mawa, bidilu, mpi mpasi ta vandaka diaka ve.”a Mambu yai yitukisaka mono mingi. Mono kudiyulaka nde: ‘Keti yo ta lungana kibeni?’ Ntangu yina mono zabaka ve ata kima mosi ya me tala Nzambi mpi Biblia.

Na 1959, mono bikaka kisalu ya kisoda, mono kutanaka ti François yina vandaka Mbangi ya Yehowa. Yandi longaka mono mambu mingi ya Biblia. Mu mbandu yandi songaka mono na Biblia nde Nzambi kele ti zina. Zina na yandi Yehowa. (Nk. 83:18) Yandi songaka mono diaka nde Yehowa ta katula mambu ya mbi na ntoto, yandi ta kumisa ntoto Paladisu mpi mambu yonso yina Kusonga 21:3, 4 ke tuba ta lungana.

Malongi yina vandaka ya kieleka mpi yo simbaka kibeni ntima na mono. Mono wilaka banganga-nzambi makasi mingi mpi mono zolaka kumonisa na pwelele yonso nde mambu yina bo vandaka kulonga vandaka ve na Biblia. Yo monanaka nde mono vandaka kuyindula bonso papa mpi mono vandaka ve ntima-nda. Mono zolaka kusala diambu mosi kukonda kusukinina.

François mpi banduku na mono ya nkaka ya Bambangi ya Yehowa sadisaka mono na kuwa ve makasi. Bo tendudilaka mono nde beto Bakristu kisalu na beto ke vandaka ve ya kusambisa bantu kansi ya kusadisa bo ntangu beto ke longaka bo nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Yo kele kisalu yina Yezu salaka mpi yina yandi lombaka balongoki na yandi na kusala. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Yo lombaka mpi nde mono solula ti bantu na mawete mpi na mayele yonso, ata balukwikilu na bo ke wakana ve ti malongi na beto. Biblia ke tuba nde: “Mpika ya Mfumu fwete nwana ve, kansi yandi fwete vanda muntu ya mawete na bantu yonso.”—2 Tim. 2:24.

Mono salaka bansoba ya ngolo mpi na 1959 mono bakaka mbotika na Lukutakanu ya Nziunga. Na lukutakanu yina, mono kutanaka ti mpangi Angèle mpi mono sepelaka ti yandi. Mono yantikaka kukwenda na dibundu na bo mpi beto kwelanaka na 1960. Yandi kele nkento mosi ya mbote, ya kitoko mpi yandi kele dikabu ya mfunu yina Yehowa me pesaka mono.—Bing. 19:14.

Banda bamvula mingi mono me longukaka mambu ya mfunu na bampangi ya mayele mpi ya kuyela na kimpeve. Dilongi mosi ya mfunu na kati ya malongi yina mono bakaka kele nde: Sambu na kulungisa konso mukumba yina, beto fwete kudikulumusa mpi kusadila ndongisila yina kele na Bingana 15:22 ya ke tuba nde: “Mambu ke nungaka na nzila ya bandongisi mingi.”

Na 1964, mono yantikaka kubakisa nde mambu yina Bingana 15:22 ke tubaka kele ya kieleka. Na mvula yina mono kumaka nkengi ya nziunga, mono vandaka kutala mabundu sambu na kupesa bampangi kikesa mpi kusadisa bo na kuyela na kimpeve. Kansi na ntangu yina mono vandaka ti bamvula 27 mpi mono zabaka ve mambu mingi. Yo yina mono vandaka kusala bifu mingi. Kansi mono bakaka malongi na bifu yango. Diambu ya kuluta mfunu kele nde mono bakaka malongi mingi ya mfunu na bampangi ya me fwana mpi ya zabaka mambu mingi.

Diambu ya ntete yina mono ke yibuka kele nde, ntangu mono talaka dibundu mosi na Paris, mpangi mosi ya kuyela na kimpeve songaka mono nde yandi ke zola kusolula ti mono mpi mono ndimaka.

Yandi yulaka mono nde: “Louis, kana munganga me kwenda na nzo mosi, yandi ke kwendaka kutala nani?”

Mono songaka yandi nde: “Yandi ke kwendaka kutala muntu yina ke bela.”

Yandi tubaka nde: “Yo kele mpidina. Mono me mona nge ke lutisa ntangu mingi ti bantu yina kele mbote na kimpeve bonso nkengi ya dibundu. Beto kele ti bampangi mingi yina me lembaka nitu, yina kele ya mpa mpi yina kele nsoni-nsoni na dibundu. Bo ta sepela mingi kana nge lutisa ntangu ti bo to nge kwenda na banzo na bo sambu na kudia.”

Mono pesaka mpangi yina mersi mingi sambu na ndongisila yina ya mbote. Zola na yandi sambu na mameme ya Yehowa, simbaka kibeni ntima na mono. Ata yo vandaka mpasi na kundima nde mono salaka kifu, mono yantikaka kusadila ndongisila na yandi mbala mosi. Mono ke tondaka Yehowa mingi sambu na bampangi ya mutindu yina.

Na 1969 mpi 1973, bo tulaka mono nkengi na Departema ya Madia, na balukutakanu zole ya bansi mingi yina salamaka na Stade de Colombes na Paris. Na lukutakanu yina salamaka na 1973, beto disaka bantu kiteso ya 60000 bilumbu tanu. Mono vandaka kuzaba ve mutindu beto ta sala yo. Kansi Ndongisila yina kele Bingana 15:22 ya ke monisa nde yo kele mbote na kulomba ndongisila na bampangi ya nkaka sadisaka mono mingi. Mono lombaka ndongisila na bampangi ya kuyela sambu bo sadisa mono na mambu ya madia. Bankaka na kati na bo vandaka bantu yina ke fwaka bambisi, ke salaka bilanga ya bandunda, bantu yina ke lambaka mpi bantu yina ke sumbaka bima. Na kimvuka beto salaka kisalu yina ya mpasi.

Na 1973, bo bingaka mono ti nkento na mono na kusala na Betele ya France. Mukumba na mono ya ntete vandaka mpasi kibeni. Yo lombaka nde mono sosa mitindu ya kutindila bampangi na Cameroun mikanda sambu bamfumu ya Leta buyisaka kisalu na beto na nsi yina banda na 1970 tii na 1993. Mono zabaka ve nki mono fwete sala. Sambu bampangi yina vandaka kutwadisa kisalu na France zabaka mambu yina, bo siamisaka mono mpi tubaka nde: “Bampangi na beto na Cameroun kele na nzala ya ngolo ya madia ya kimpeve. Beto fwete sadisa bo.” Yo yina beto sadisaka bo.

Mono salaka banzietelo mingi na bansi yina vandaka pene-pene ti Cameroun sambu na kusolula ti bankuluntu ya Cameroun. Bampangi yina ya kikesa mpi ya mayele sadisaka mono na kuzwa mitindu ya kutindila bampangi na Cameroun madia ya kimpeve mbala na mbala. Yehowa sadisaka beto. Ya kieleka kiteso ya bamvula 20, bampangi na beto yina vandaka na Cameroun kondaka ve Nzozulu ya Nkengi mpi mukanda yina vandaka kubasika konso ngonda yina beto vandaka kubinga Kisalu na Beto Ya Kimfumu.

Ntangu beto vandaka kutalana sambu na makwela ti Angèle, mono bakisaka nde yandi vandaka ti kinduku ya ngolo ti Yehowa. Ntangu beto kwelanaka, mono monaka diaka bikalulu ya mbote yina Angèle vandaka ti yo. Na nkokila ya kilumbu yina beto kwelanaka, yandi songaka mono na kusamba Yehowa sambu na kusonga Yehowa mpusa na beto ya kusadila yandi na kisalu ya ntangu yonso. Yehowa pesaka mvutu na kisambu yina.

Angèle sadisaka mono mingi na kutudila Yehowa ntima ya mvimba. Mu mbandu, ntangu bo bingaka beto na kusala na Betele na 1973, mono vandaka ti badute sambu mono vandaka kuzola mingi kisalu ya nziunga. Kansi Angèle yibusaka mono nde beto me pesaka luzingu na beto na Yehowa. Yo yina, beto fwete sala mambu yonso yina organizasio na yandi ke lomba beto na kusala. (Baeb. 13:17) Mono ndimaka ngindu na yandi. Yo yina beto kwendaka na Betele. Nkento na mono kele nkento ya mayele, yandi ke vandaka ve makambu ngolo mpi yandi ke zolaka kibeni Yehowa. Bikalulu yai sadisaka beto na kukumisa makwela na beto ngolo mpi na kubaka balukanu ya mbote.

Bubu yai beto me kuma minunu, Angèle kele kaka nkento ya mbote mpi yandi ke landa kusadisa mono. Mu mbandu sambu na kukota banzo-nkanda ya kimfumu yina ke salamaka mingi na Kingelesi, mono ti Angèle ke salaka ngolo sambu na kutuba mbote Kingelesi. Yo yina, beto kwendaka na dibundu ya Kingelesi ata beto vandaka ti bamvula kiteso ya 70. Sambu mono kele mpangi ya komite ya filiale ya France, kulonguka ndinga ya nkaka vandaka mpasi kibeni. Kansi beto sadisanaka ti Angèle. Bubu yai, beto kele ti bamvula 80 ti ndambu mpi beto ke landa kuyidika balukutakanu na Kingelesi ti na Kifalansa. Beto ke kwendaka mpi mbala na mbala na balukutakanu mpi beto ke samunaka ti bampangi ya dibundu na beto. Yehowa me sakumunaka bikesa na beto ya kulonguka Kingelesi.

Beto bakaka balusakumunu ya nkaka na 2017. Mono ti Angèle vandaka ti dibaku ya kukota Nzo-Nkanda ya Bampangi ya Bakomite ya Filiale ti Bankento na Bo, yina salamaka na Nzo ya Malongi ya Bambangi ya Yehowa na Patterson na New York.

Yehowa kele kibeni Longi ya Nene. (Yez. 30:20) Yo yina, beto yonso yo vanda baleke mpi bambuta ke bakaka malongi ya mbote kibeni. (Kul. 4:5-8) Diaka mono me bakisaka nde baleke yina ke wilaka Yehowa mpi ke sosaka lusadisu ya bampangi yina me zaba mambu mingi, ke yelaka mbote na kimpeve mpi ke kumaka bansadi ya kwikama ya Yehowa. Bingana 9:9 ke tuba nde: “Pesa muntu ya mayele, ebuna yandi ta kuma mayele mingi. Longa muntu ya lunungu, ebuna yandi ta kuma ti nzayilu mingi.”

Bantangu ya nkaka, mono ke yindulaka mambu yina salamaka na mpimpa yina mono vandaka kuwa boma na bangumba ya Algérie kiteso ya bamvula 60 me luta. Na mpimpa yina mono zabaka ve nde mono ta vanda ti luzingu ya kiese mutindu yai. Mono me longukaka mambu mingi na bampangi ya nkaka. Yehowa me pesaka mono ti Angèle luzingu mosi ya kitoko mpi ya kiese. Yo yina, lukanu na beto kele ya kulanda kulonga mambu ya me tala Tata na beto ya zulu mpi kubaka malongi na bampangi ya mayele mpi ya me zaba mambu mingi yina ke zolaka kibeni Yehowa.