STƆDI ATIKUL 12
Ustɛm Na di Rayt Tɛm fɔ Tɔk?
“Tɛm de fɔ sɛt mɔt, ɛn tɛm de fɔ tɔk.”—ƐKLI. 3:1, 7.
SIŊ 124 Kɔntinyu fɔ Fala Jiova ɛn In Ɔganayzeshɔn
WETIN WI GO LAN?a
1. Wetin Ɛkliziastis 3:1, 7 tich wi?
SƆM pan wi lɛk fɔ tɔk bɔku. Ɔda pipul dɛn nɔ kin lɛk fɔ tɔk. Jɔs lɛk wetin de na di tim skripchɔ fɔ dis atikul, tɛm de fɔ tɔk ɛn tɛm de fɔ sɛt mɔt. (Rid Ɛkliziastis 3:1, 7.) Bɔt stil, wi go want fɔ lɛ sɔm pan wi brɔda ɛn sista dɛn tɔk pas aw dɛn de tɔk. Ɛn wi go want fɔ lɛ sɔm pan dɛn nɔ tɔk bɛtɛ.
2. Udat gɛt di rayt fɔ tɛl wi ustɛm fɔ tɔk ɛn aw wi fɔ tɔk?
2 Fɔ tɔk na gift frɔm Jiova. (Ɛks. 4:10, 11; Rɛv. 4:11) Insay in Wɔd, i ɛp wi fɔ ɔndastand aw fɔ yuz dis gift fayn fayn wan. Insay dis atikul, wi go tɔk bɔt Baybul ɛgzampul dɛn we go ɛp wi fɔ no ustɛm fɔ tɔk ɛn ustɛm fɔ sɛt mɔt. Wi go lan bak aw Jiova de tink bɔt wetin wi de tɛl ɔda pipul dɛn. Fɔs, lɛ wi tɔk bɔt ustɛm wi fɔ tɔk.
USTƐM WI FƆ TƆK?
3. Frɔm wetin de na Lɛta Fɔ Rom 10:14, ustɛm wi fɔ tɔk?
3 Wi fɔ rɛdi ɔltɛm fɔ tɔk bɔt Jiova ɛn in Kiŋdɔm. (Mat. 24:14; rid Lɛta Fɔ Rom 10:14.) We wi du dat, wi de falamakata Jizɔs. Wan pan di men rizin dɛn we mek Jizɔs bin kam na dis wɔl na fɔ tɛl pipul dɛn di tru tin dɛn bɔt in Papa. (Jɔn 18:37) Bɔt wi fɔ mɛmba se di we aw wi de tɔk bak impɔtant. So we wi de tɔk to pipul dɛn bɔt Jiova, wi fɔ “tek tɛm du am ɛn sho se [wi] gɛt dip rɛspɛkt.” Dɔn bak, wi fɔ sho se wi bisin bɔt aw di pɔsin de fil ɛn wetin i biliv. (1 Pit. 3:15, NWT) Da we de, wi nɔ go jɔs tɔk to di pɔsin, bɔt wi go tich am ɛn sɔntɛm dat go tɔch di pɔsin in at.
4. Frɔm wetin de na Prɔvabs 9:9, aw di tin dɛn we wi de tɔk de ɛp ɔda pipul dɛn?
4 Ɛlda dɛn nɔ fɔ westɛm fɔ tɔk if dɛn si se nid de fɔ advays wan brɔda ɔ sista. Bɔt dɛn go tek tɛm pik di rayt tɛm fɔ tɔk fɔ lɛ dɛn nɔ go mek di pɔsin shem. Dɛn go nid fɔ wet we ɔda pipul dɛn nɔ de arawnd bifo dɛn tɔk to di pɔsin. Ɛlda dɛn fɔ tray ɔltɛm fɔ tɔk di kayn we we de sho rɛspɛkt to di pɔsin we dɛn de tɔk to. Bɔt dɛn nɔ de stɔp fɔ sho ɔda pipul dɛn Baybul prinsipul dɛn we go ɛp dɛn fɔ du tin wit sɛns. (Rid Prɔvabs 9:9.) Wetin mek i rili impɔtant fɔ lɛ wi gɛt maynd fɔ tɔk ɛnitɛm we nid de? Tink bɔt tu difrɛn ɛgzampul dɛn. Insay wan pan di ɛgzampul dɛn, wan man bin nid fɔ kɔrɛkt in bɔypikin dɛn. Insay di ɔda ɛgzampul, wan uman bin nid fɔ tɛl wan man we go bi kiŋ fɔ se na di rɔng tin i disayd fɔ du.
5. Ustɛm Ay Prist Ilay nɔ bin tɔk?
5 Wan Ay Prist we nem Ilay bin gɛt tu bɔypikin dɛn we i bin rili lɛk. Bɔt dɛn bɔypikin dɛn de nɔ bin gɛt wan rɛspɛkt fɔ Jiova. Dɛn bin gɛt impɔtant wok na di tabanakul. Dɛn na bin prist dɛn. Bɔt dɛn nɔ bin yuz dɛn pawa di rayt we, dɛn nɔ bin gɛt wan rɛspɛkt fɔ di sakrifays we di pipul dɛn bin de gi Jiova, ɛn dɛn bin de du mami ɛn dadi biznɛs gbangbaode. (1 Sam. 2:12-17, 22) Ilay in bɔypikin dɛn bin fit fɔ day jɔs lɛk aw di Lɔ we Gɔd bin gi Mozis bin se, bɔt Ilay bin jɔs kɔrɛkt dɛn saful wan ɛn alaw dɛn fɔ kɔntinyu fɔ sav na di tabanakul. (Dit. 21:18-21) Wetin Jiova bin tink bɔt di tin we Ilay bin du? I bin aks Ilay se: “Wetin mek yu de kɔntinyu fɔ ɔnɔ yu bɔypikin dɛn pas mi?” Dɔn Jiova bin disayd fɔ kil Ilay in tu bɔypikin dɛn.—1 Sam. 2:29, 34, NWT.
6. Wetin wi lan frɔm Ilay?
6 Wi lan wan impɔtant lɛsin frɔm Ilay. If wi kam fɔ no se wan pan wi padi ɔ fambul dɔn pwɛl Gɔd in lɔ, wi fɔ tɔk to am ɛn mɛmba am bɔt Jiova in lɔ dɛn. Dɔn, wi fɔ mek shɔ se i gɛt di ɛp we i nid frɔm di wan dɛn we Jiova de yuz fɔ tɛl wi wetin fɔ du. (Jems 5:14, NWT) Wi nɔ ɛva want fɔ tan lɛk Ilay, fɔ ɔnɔ wan pan wi padi ɔ fambul pas di we aw wi de ɔnɔ Jiova. I nɔ kin izi fɔ tɔk to pɔsin we nid ɛp, bɔt gud tin kin apin we wi tray fɔ du dat. Lɛ wi si aw Ilay in ɛgzampul difrɛn frɔm wan Izrɛlayt uman we nem Abigɛl.
Abigɛl bin sɛt fayn ɛgzampul fɔ pik di rayt tɛm fɔ tɔk (Luk na paregraf 7 ɛn 8)d
7. Wetin mek Abigɛl bin tɔk to Devid?
7 Abigɛl bin mared to wan jɛntriman we nem Nebal, we gɛt land dɛn. We Devid ɛn in man dɛn bin de rɔnawe pan Kiŋ Sɔl, dɛn bin spɛn sɔm tɛm wit Nebal in shɛpad dɛn ɛn dɛn bin de protɛkt dɛn frɔm tifman dɛn. Yu tink se Nebal bin gladi fɔ di ɛp we dɛn ɛp am? Nɔ. We Devid bin beg am fɔ gi in ɛn in man dɛn smɔl it ɛn wata, Nebal bin vɛks ɛn ala pan dɛn. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Dat bin mek Devid mekɔp in maynd fɔ kil ɔl di man dɛn na Nebal in os. (1 Sam. 25:13, 22) Aw dɛn go avɔyd da kayn prɔblɛm de? Abigɛl bin no se dat na tɛm fɔ tɔk, so i bin gɛt maynd fɔ go mit di 400 man dɛn we bin angri, vɛks, ɛn we ol wɛpɔn dɛn ɛn tɔk to Devid.
8. Wetin wi lan frɔm Abigɛl in ɛgzampul?
8 We Abigɛl bin mit Devid, i tɔk wit maynd, rɛspɛkt, ɛn di kayn we we mek Devid want fɔ du wetin i tɛl am. Abigɛl bin beg Devid pan ɔl we nɔto in bin kɔz di prɔblɛm. Abigɛl bin abop pan Jiova fɔ ɛp am, ɛn i bin tɛl Devid se in na gud man ɛn i go du di rayt tin. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Jɔs lɛk Abigɛl, wi fɔ gɛt maynd fɔ tɔk if wi si se sɔmbɔdi want fɔ du sɔntin we go mek i gɛt prɔblɛm. (Sam 141:5) Wi fɔ sho rɛspɛkt, bɔt wi fɔ gɛt maynd bak. Wi go sho se wi na tru tru padi we wi tek tɛm gi advays to pɔsin ɛnitɛm we nid de.—Prɔv. 27:17.
9-10. Wetin ɛlda dɛn fɔ mɛmba we dɛn de advays ɔda pipul dɛn?
9 Na ɛlda dɛn mɔ nid fɔ gɛt maynd fɔ tɔk to brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn we nɔ de du tin tret. (Gal. 6:1) Di ɛlda dɛn no se dɛnsɛf nɔ pafɛkt ɛn dɛn go nid pɔsin fɔ advays dɛn wande. Bɔt ɛlda dɛn nɔ de alaw dat fɔ stɔp dɛn fɔ kɔrɛkt dɛn brɔda ɛn sista dɛn ɛnitɛm we nid de. (2 Tim. 4:2; Tay. 1:9) We dɛn de gi advays to pɔsin, dɛn kin tray fɔ yuz di gift we dɛn gɛt fɔ tɔk, fɔ tek tɛm tich di pɔsin fayn fayn wan ɛn fɔ peshɛnt wit am. Dɛn lɛk dɛn brɔda, ɛn na da lɔv de mek dɛn ɛp am. (Prɔv. 13:24) Bɔt di tin we impɔtant pas ɔl to dɛn na fɔ ɔnɔ Jiova bay we dɛn de ɛp di kɔngrigeshɔn fɔ obe Jiova in lɔ dɛn ɛn fɔ protɛkt dɛn frɔm bad tin dɛn.—Akt 20:28, NWT.
10 Frɔm we wi stat dis atikul, wi dɔn tɔk bɔt ustɛm wi fɔ tɔk. Bɔt sɔntɛnde, i kin fayn fɔ lɛ wi sɛt mɔt. Wetin nɔ kin izi dɛn tɛm dɛn de?
USTƐM WI FƆ SƐT MƆT?
11. Us ɛgzampul Jems bin yuz? Aw i fit to wetin wi de tɔk bɔt?
11 I nɔ kin izi fɔ mek wi kɔntrol wetin wi de tɔk. Jems we na bin wan pan di man dɛn we rayt di Baybul bin yuz wan fayn ɛgzampul fɔ sho wetin mek dat nɔ kin izi. I tɔk se: “Wi ɔl de du tin we nɔ rayt. Ɛnibɔdi we nɔba tɔk tin we nɔ rayt na pɔsin we nɔba du tin we nɔ rayt. I ebul kɔntrol ɔl pat pan in bɔdi.” (Jems 3:2, 3) Pipul dɛn kin put sɔntin we fiba bɛlt na ɔs dɛn ed ɛn dɛn mɔt fɔ lɛ dɛn ebul fɔ kɔntrol dɛn. We di pɔsin we de rayd di ɔs drɔ di bɛlt, i go kɔntrol di animal ɔ i go mek i stɔp. If di pɔsin we de rayd di ɔs nɔ ol di bɛlt fayn, di ɔs go wayl ɛn damej insɛf ɛn di wan we de rayd am. Semweso, if wi nɔ tek tɛm kɔntrol wetin wi de tɔk, di wɔd dɛn we wi go tɔk go kɔz prɔblɛm. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm tɛm dɛn we wi go nid fɔ kɔntrol wetin wi de tɔk ɛn sɛt mɔt.
12. Ustɛm wi fɔ kɔntrol wetin wi de tɔk ɛn sɛt mɔt?
12 Wetin yu go du we wan brɔda ɔ sista no bɔt sɔntin we i nɔ fɔ tɛl ɔda pipul dɛn? Fɔ ɛgzampul, if yu mit sɔmbɔdi we de na say usay dɛn dɔn ban wi wok, yu go want fɔ aks am fɔ tɛl yu mɔ bɔt aw dɛn de du wi wok na da kɔntri de? Na tru se yu nɔ de aks am bikɔs yu want fɔ mek bad tin apin to dɛn. Wi lɛk wi brɔda dɛn ɛn wi bisin bɔt wetin de apin to dɛn. Wi go want bak fɔ tɔk bɔt patikyula tin dɛn we wi de pre fɔ dɛn. Bɔt dis na tɛm we wi fɔ kɔntrol wetin wi de tɔk ɛn sɛt mɔt. If wi mɔna sɔmbɔdi we no sɔntin we i nɔ fɔ tɛl ɔda pipul dɛn, wi de sho se wi nɔ lɛk di pɔsin ɛn di brɔda ɛn sista dɛn we abop pan am fɔ sɛt mɔt bɔt wetin dɛn de du. Fɔ tru, nɔn pan wi nɔ go want fɔ ad pan di prɔblɛm dɛn we wi brɔda ɛn sista dɛn gɛt na kɔntri dɛn we dɔn ban wi wok. Semweso, no brɔda ɔ sista we de na da kayn kɔntri de go want fɔ tɔk bɔt aw dɛn de wɔship Jiova ɛn du di prichin wok.
13. Frɔm wetin de na Prɔvabs 11:13, wetin ɛlda dɛn fɔ du? Wetin mek?
13 I rili impɔtant fɔ lɛ di ɛlda dɛn fala di prinsipul we de na Prɔvabs 11:13. Dɛn go du dis bay we dɛn nɔ de tɛl pipul dɛn sɔntin we dɛn nɔ gɛt di rayt fɔ no bɔt. (Rid.) Dis nɔ kin izi fɔ di ɛlda dɛn mɔ if dɛn mared. Maredman ɛn in wɛf go kɔntinyu fɔ gɛt tayt padi biznɛs if dɛn de tɔk ɔltɛm ɛn if dɛn de tɔk bɔt wetin dɛn de tink, di we aw dɛn de fil, ɛn di tin dɛn we de mek dɛn wɔri. Bɔt di ɛlda dɛn no se dɛn nɔ fɔ tɛl dɛn wɛf dɛn bɔt tin dɛn we dɛn fɔ “kip sikrit,” dat na tin dɛn we gɛt fɔ du wit di brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn. If dɛn du dat, i go mek dɛn nɔ trɔst dɛn igen ɛn dɛn go gɛt badnem. Di wan dɛn we gɛt wok fɔ du na di kɔngrigeshɔn nɔ fɔ gɛt “tu-tɔŋ.” (1 Tim. 3:8, NWT futnot.) Dis min se dɛn nɔ fɔ de lay to ɔda pipul dɛn ɔ lɛk fɔ kongosa. If ɛlda lɛk in wɛf, i nɔ go de tɛl am tin dɛn we i nɔ nid fɔ no.
14. Aw mareduman go ɛp in man we na ɛlda fɔ kɔntinyu fɔ gɛt gudnem?
14 Mareduman kin ɛp in man fɔ gɛt gudnem bay we i nɔ de tray fɔ fos am fɔ tɔk bɔt tin dɛn we i fɔ kip sikrit. If di uman fala dis advays, i nɔ go jɔs sɔpɔt in man bɔt i go sho bak se i rɛspɛkt di wan dɛn we dɔn tɛl am tin dɛn we i fɔ kip sikrit. Ɛn di tin we impɔtant pas ɔl na dat, i go mek Jiova gladi bikɔs i de ɛp fɔ mek pis ɛn wanwɔd de na di kɔngrigeshɔn.—Rom 14:19.
AW JIOVA DE FIL BƆT WETIN WI DE TƆK?
15. Aw Jiova bin fil bɔt Job in tri padi dɛn? Wetin mek?
15 Wi kin lan bɔku tin dɛn frɔm di Baybul buk we nem Job bɔt aw fɔ tɔk ɛn ustɛm fɔ tɔk. Afta we bɔku bad bad tin dɛn bin apin to Job, 4 man dɛn bin kam fɔ ɛnkɔrej am ɛn gi am advays. Dɛn man dɛn de bin sɛt mɔt fɔ lɔng tɛm. Tri pan dɛn man dɛn ya na Ɛlifaz, Bildad, ɛn Zofa. Di tin dɛn we dɛn tɔk leta sho klia wan se dɛn nɔ bin spɛn tɛm fɔ tink bɔt aw fɔ ɛp Job. Bifo dat, dɛn bin de tink bɔt aw dɛn go pruv se Job bin dɔn du bad tin. Sɔm pan di tin dɛn we dɛn bin tɔk bin kɔrɛkt, bɔt bɔku pan di tin dɛn we dɛn bin tɔk bɔt Job ɛn Jiova nɔ bin fayn ɛn na lay. Dɛn bin jɔj Job se in na bad pɔsin. (Job 32:1-3) Wetin Jiova bin du? Jiova bin vɛks bad bad wan pan dɛn tri man dɛn ya. I bin se dɛn na fulish man dɛn ɛn i mek dɛn aks Job fɔ pre fɔ dɛn.—Job 42:7-9.
16. Wetin wi lan frɔm di bad ɛgzampul dɛn we Ɛlifaz, Bildad, ɛn Zofa bin sɛt?
16 Wi lan bɔku lɛsin dɛn frɔm di bad ɛgzampul dɛn we Ɛlifaz, Bildad, ɛn Zofa sɛt. Fɔs, wi lan se wi nɔ fɔ jɔj wi brɔda dɛn. (Mat. 7:1-5) Bifo dat, wi fɔ tek tɛm lisin to dɛn bifo wi tɔk. Na bay da we de nɔmɔ wi go ebul fɔ ɔndastand wetin de apin to dɛn. (1 Pit. 3:8) Sɛkɔn, we wi de tɔk to dɛn, wi fɔ mek shɔ se wi tɔk fayn to dɛn ɛn tɛl dɛn kɔrɛkt tin dɛn. (Ɛfi. 4:25) Ɛn di tɔd tin we wi lan na dat, Jiova rili bisin bɔt wetin wi de tɛl wi kɔmpin dɛn.
17. Wetin wi lan frɔm Ilayu in ɛgzampul?
17 Di nɔmba 4 man we bin go fɛn Job na Ilayu we na wan pan Ebraam in fambul. I bin de lisin we Job ɛn di ɔda tri man dɛn bin de tɔk. I go mɔs bi se i bin tek tɛm lisin gud gud wan to wetin dɛn bin de tɔk bikɔs i bin ebul fɔ ɛp Job fɔ tink di rayt we. (Job 33:1, 6, 17) Di tin we bin impɔtant pas ɔl to Ilayu na fɔ briŋ prez to Jiova, nɔto to ɛni ɔda pɔsin ɔ to insɛf. (Job 32:21, 22; 37:23, 24) Frɔm Ilayu in ɛgzampul, wi lan se tɛm de fɔ sɛt mɔt ɛn tɛm de fɔ lisin. (Jems 1:19) Wi lan bak se we wi de gi advays, di tin we fɔ impɔtant pas ɔl to wi na fɔ briŋ prez to Jiova, nɔto to wisɛf.
18. Aw wi go sho se wi valyu di gift we wi gɛt fɔ tɔk?
18 Wi kin sho se wi valyu di gift we Jiova gi wi fɔ tɔk bay we wi de fala di advays we de na di Baybul bɔt ustɛm fɔ tɔk ɛn aw fɔ tɔk. Jiova bin mek Kiŋ Sɔlɔmon rayt se: “Ɛni wɔd we yu tɔk di rayt tɛm tan lɛk we yu tek gold mek fayn dizayn pan silva sɛtin.” (Prɔv. 25:11) We wi tek tɛm lisin gud gud wan to wetin ɔda pipul dɛn de tɔk, ɛn wi tink bifo wi tɔk, wi wɔd dɛn kin tan lɛk gold we dɛn tek mek fayn dizayn pan silva sɛtin. Dɔn, ilɛksɛf wi tɔk bɔku ɔ wi nɔ tɔk bɔku, di wɔd dɛn we wi de tɔk go ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn ɛn wi go mek Jiova gladi fɔ wi. (Prɔv. 23:15; Ɛfi. 4:29) Dis na di bɛst we we wi go sho se wi gladi fɔ di gift we Gɔd gi wi!
SIŊ 82 “Una Fɔ Mek Una Layt Shayn”
a Gɔd in Wɔd gɛt prinsipul dɛn we go ɛp wi fɔ no ustɛm fɔ tɔk ɛn ustɛm fɔ sɛt mɔt. We wi no ɛn du wetin di Baybul se, Jiova go gladi wit wetin wi de tɔk.
b SMƆL TIN BƆT DI PIKCHƆ: Wan sista de gi fayn advays to wan ɔda sista.
c SMƆL TIN BƆT DI PIKCHƆ: Wan brɔda de gi advays to wan ɔda brɔda bɔt aw pɔsin fɔ kip insɛf klin.
d SMƆL TIN BƆT DI PIKCHƆ: Abigɛl bin tɔk to Devid di rayt tɛm ɛn gud tin bin apin.
e SMƆL TIN BƆT DI PIKCHƆ: Wan maredman ɛn in wɛf nɔ gri fɔ tɔk ɛnitin bɔt wi wok na say dɛn usay dɛn dɔn ban wi.
f SMƆL TIN BƆT DI PIKCHƆ: Wan ɛlda de mek shɔ se nɔbɔdi nɔ yɛri am we i de tɔk bɔt tin dɛn we i fɔ kip sikrit we gɛt fɔ du wit di kɔngrigeshɔn.