‘Ke Nuyidimi Ko’
“Mawonso nuvanga, ke mu yidima ko.”—FILIPI 2:14.
1, 2. Paulu wa ntumwa nki’elongi kavana kwa Akristu muna Filipi ye Korinto? Ekuma?
MUNA nkanda wavumunwinwa kwa Nzambi kasonekena e nkutakani ya Akristu kuna Filipi, Paulu wa ntumwa watoma kubasanisina. Wasanisina mpangi zandi z’Akristu muna mbanza yayina mu kuma kia fu kiau kia vanina kuna mvevo yo yangalela salu kiambote basalanga. Kansi, Paulu wabasungamesa vo ‘bavangilanga mawonso lembi yidima.’ (Filipi 2:14) Ekuma Paulu kabavanina elongi diadi?
2 Paulu wazaya e vonza kina muna fu kia yidima. Ke vavioka mvu miayingi ko, Paulu wasungamesa e nkutakani muna Korinto vo e fu kia yidima kilenda twasa vonza. Paulu wasonga vo, vava Aneyisaele bakala muna makanga, nkumbu miayingi bafungisa Yave makasi. Mu nkia mpila? Muna ketokelanga mambu mambi, sambila teke, ta e zumba, tonta Yave yo kunyidimina. Paulu wasungamesa Akristu muna Korinto mu longoka diambu muna nona yayina. Wasoneka vo: ‘Ke nuyidima ko nze akaka vana bena bayidima, babukumunwa kwa mfwasi.’—1 Korinto 10:6-11.
3. Ekuma dinina mfunu o unu mu badika e fu kia yidima?
3 Wau vo tu selo ya Yave ya tandu kiaki, tusonganga e fu nze ina yasonga Akristu muna nkutakani a Filipi. Tukalanga y’etima muna mavangu mambote yo songa o zola kwa muntu yo nkw’andi. (Yoane 13:34, 35) Muna kuma kia mfwilu wabaka nkangu a Nzambi kuna nz’ankulu wau bayidima, tuvwidi kuma kiasikila mu landa elongi diadi: ‘Nuvanga mawonso lembi yidima.’ Yambula twateka badika nona ya fu kia yidima iyikwanga muna Nkand’a Nzambi. I bosi, tulongoka dina tulenda vanga o unu mu venga e mfwilu mitwasanga e fu kia yidima.
Dibundu Diambi Diyidimini Yave
4. Ekuma Aneyisaele bayidimina muna makanga?
4 E mvovo wa Kiyibere wasekolwa vo ‘yidima, lombolola yovo wuninina’ usadilwanga muna Nkand’a Nzambi mu yika mambu mabwa vava Aneyisaele bakala mvu 40 muna makanga. Lumbu kimosi, Aneyisaele bayidima mu kuma kia zingu bakala kiau. Kasikil’owu, tumingu twakete kaka twavioka tuka bavaikila muna ubundu kuna Engipito, “ebundu diawonso dia wan’a Isaele diayidimina Mose yo Arone.” Aneyisaele bayidima mu kuma kia dia yo vova vo: “Kele vo twafwila kweto muna koko kwa Yave muna Engipito, e kolo twakala vana ndambu za yinzu ya mbizi, vava twadia yo yukuta; kadi nwatuvaikisila muna makanga mama, nwavondela nkutakani muna nzala.”—Luvaiku 16:1-3.
5. Vava Aneyisaele bayidima, nani bayidiminanga?
5 O Yave wavana Aneyisaele ina bavwanga o mfunu vava bakala muna makanga. Wabavana madia ye maza muna zola kwawonso. Ke vakala nkutu vonza ko vo nkangu a Isaele ulenda fwa muna makanga mu kuma kia nzala. Kansi, wau balembi yangalela yina bavewa, bayantika sakisa e mpasi zina kebamonanga ko yo yidima. Kana una vo Mose yo Arone bayidiminanga, Yave wabadikila dio vo yandi kieleka bayidiminanga. Mose wavovesa Aneyisaele vo: “O Yave owanga ngidima zeno zina nukunyidimina: kadi oyeto tu nki? Ngidima zeno ke zina muna yeto ko, muna Yave kaka.”—Luvaiku 16:4-8.
6, 7. Nze una wasonama muna Ntalu 14:1-3, aweyi Aneyisaele basobela e ngindu?
6 Ke vavioka kolo kiayingi ko, Aneyisaele bayidima diaka. Mose wafila wantu 12 mu kwenda langa e Nsi a Nsilu. Ekumi muna yau batwasa nsangu zambi kwa nkangu. Adieyi diabwa? “O wan’a Isaele bayidimini Mose yo Arone, ebundu diawonso dibavovese vo: Ekwe! kele vo twafwila kweto muna Engipito! yovo twafwila muna makanga mama! O Yave, mu nkia kuma katutwasil’omu nsi yayi [Kenani], twafwila muna nsosolo. Akazi eto ye yingyana-ngyana bekala s’esanzu. Nga ke diambote ko twavutuka kuna Engipito e?”—Ntalu 14:1-3.
7 E ngindu za Aneyisaele zasoba kikilu. Entete, e kiese bamona vava bavuluzwa muna Mbu Ambwaki, kiabafila mu kembelela Yave. (Luvaiku 15:1-21) Kansi owau, mu kuma kia mpasi za makanga yo wonga wa esi Kenani, dina diavana o nkangu a Nzambi e kiese diakituka se diambu dia yidimina. Vana fulu kia vutula matondo kwa Nzambi ona wabavevola muna Ngipito, bayantika kuntumba mu kuma kia zingu kina babadikilanga vo kiampasi. O yidima kwau kwasonga vo ke bayangalelanga nkubika za Yave ko. Ozevo, ke mu nkatu ko kavovela vo: “Ebundu diadi diambi, nkia kolo dikungidimina?”—Ntalu 14:27; 21:5.
Fu kia Yidima Muna Tandu Kiantete
8, 9. Yika nona ya ngidima iyikwanga muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu.
8 E nona ya ngidima tuyikidi, nanga fibuka fia wantu kaka ana bayidiminanga mu nding’a ngolo vana vena nkangu. Kansi, vava Yesu kakala kuna kinzi a nzo za saba muna Yerusaleme muna mvu a 32 wa tandu kieto, ‘vakedi nyidimu wayingi muna diambu diandi vana vena ndonga.’ (Yoane 7:12, 13, 32) E ndonga yayidima mu kuma kiandi, akaka bavovanga vo muntu ambote, akaka vo muntu ambi.
9 E lumbu kiakaka, vava Yesu y’alongoki andi bakala muna nzo a Levi una vo Matai, wa nkwa mpaku, “Afarisi y’asoneki au bayidimìni alongoki andi, oku vo, adieyi nudilanga yo nwinanga y’akwa mpaku y’asumuki?” (Luka 5:27-30) Vioka fikolo vava kakala muna Ngalili, “Ayuda banyidimìni, wau kavovele vo, Mono i dia kwakulumuka kun’ezulu.” Kana nkutu alongoki akaka a Yesu ke bayangalela ko dina kavova, bayantika yidima.—Yoane 6:41, 60, 61.
10, 11. Ekuma Ayuda bavovanga Kingerekia bayidimina? Akuluntu Akristu adieyi balenda longoka muna mpila yasingikilwa e diambu?
10 Una kiavioka Pentikosti ya mvu a 33 wa tandu kia Kristu, vakala ye kuma kiasikila kiafila wantu mu yidima. Alongoki ayingi ampa ana bena vo ke Aneyisaele ko, bavewanga lusadisu kwa akw’au minkwikizi muna Yuda. Kansi, akaka bayidima mu kuma kia mpila ina yakayilwanga madia. Tutanganga vo: “Ayuda Amingerekia bayidimini Ayibere, e kuma kadi, akento au ansona ke basungamenwa ko muna nsadil’a lumbu yawonso.”—Mavangu 6:1.
11 O yidima kwau kwaswaswana y’Aneyisaele muna makanga. Ayuda ana bavovanga Kingerekia ke bayidima mu kuma kia zingu kiau ko. Bayidima mu kuma kia vilwa wavangwa wa lembi sadisa akento akaka ansona. Vana ntandu, ayidimi awana ke basia mavwanga ko ngatu yidimina Yave. Kwa ntumwa bayidimina, ana babaka e nzengo vana vau, wau vo e ngidima zau zasikila zakala. Eyayi mbandu ambote kwa akuluntu Akristu o unu. Avungudi awaya a mwanda besianga sungididi mu lembi ‘kak’o matu mau muna kazu kia nsukami.’—Ngana 21:13; Mavangu 6:2-6.
Uyikenga Muna Fu kia Yidima
12, 13. (a) Yika nona kisonganga e vonza kina muna fu kia yidima. (b) Nki kilenda fila muntu mu yidima?
12 Nona yayingi ya Nkand’a Nzambi tuyikidi, isonganga vo o yidima mpasi zayingi kwatwasa kwa nkangu a Nzambi kuna nz’ankulu. Muna kuma kiaki, tufwete sungamenanga e vonza ilenda twasa e fu kia yidima o unu. E nona kilende, kilenda kutusadisa mu zaya e vonza yayi. Sengwa yayingi iwutanga mbumbu mu nzaki. Kele vo e mbumbu ke yikatwilu ko kuna lubantiku, ilenda sayana yo fwasa sengwa kiawonso. Makalu mayingi mefwanga, ke mu kuma kia mpila mavangilwa ko, kansi mbumbu mabaka yalwaka mu tezo kia fwasa ekalu. Aweyi tulenda sadila nona kiaki muna fu kia yidima?
13 Wauna sengwa yakaka iwutilanga mbumbu mu nzaki, o wantu alembi lunga beyimanga nzaki e fu kia yidima. Tufwete sia ngolo za bakula e sinsu ya fu kia yidima. Wauna e sengwa kiwutilanga e mbumbu mu nzaki mu kuma kia nzizi yovo mungwa, e mpasi zilenda kutufila mu yidima. E mpasi zilenda kitula e diambu diakete se diampwena. Ekolo e mpasi za lumbu yambaninu ziwokelanga, vekala mpe ye kuma yayingi ilenda fila wantu mu yidima. (2 Timoteo 3:1-5) Ediadi dilenda fila selo kia Yave mu yantika yidimina o nkw’andi. Dilenda kala diambu diakete kwandi, nze funga makasi mu kuma kia lutovoko lwa mpangi, ngangu zandi yovo elau diandi dia salu.
14, 15. Ekuma ka tufwete yambulwila ko vo e fu kia yidima kiawokela muna yeto?
14 Kana nkia mpila kuma tulenda fungila makasi, avo ketuyikebele ko, kilenda kutufila mu kendalala yo wokesa e fu kia yidima. Kieleka, e fu kia yidima kilenda kutufwasa emvimba muna mwanda. Vava Aneyisaele bayidima mu kuma kia zingu muna makanga, balwaka mu tezo kia tumba Yave. (Luvaiku 16:8) Katuyambula nkutu ko vo ediadi diatubwila.
15 E mbumbu ilenda kuluka muna sengwa kele vo kisukwilu mu nzaki yo kuswa e tinta. Diau adimosi mpe, tulenda venga e fu kia yidima, kele vo tusambidi kwa Nzambi yo sia ngolo za singika e diambu. Mu nkia mpila?
Badikila Mambu nze Una Yave Kebadikilanga Mo
16. Aweyi tulenda sundila e fu kia yidima?
16 O yidima kulenda kutufila mu yindula kaka e mpasi zeto yo vilakana e nsambu tutambulanga, wau vo tu Mbangi za Yave. Muna sunda e fu kia yidima, tufwete sungamenanga e nsambu tutambulanga. Kasikil’owu, konso muntu mu yeto una y’elau dia yikilwa e nkumbu a Yave. (Yesaya 43:10) Tulenda kala ye ngwizani ambote yo yandi yo vovana konso ntangwa yo ndiona ‘owanga sambu.’ (Nkunga 65:2; Yakobo 4:8) E zingu kieto se kiamfunu, kadi tubakulanga e diambu dia kimfumu kia Nzambi yo sungamena elau tuvwidi dia songa e kwikizi muna Nzambi. (Ngana 27:11) Tuvwidi elau dia samuna nsangu zambote za Kintinu. (Matai 24:14) Lukwikilu muna kimenga kia lukulu kia Yesu lukutusadisanga mu kala ye ntona zambote. (Yoane 3:16) Ezazi i nsambu tuna zau kana una vo mpasi tunwananga zau.
17. Ekuma tufwete sila ngolo za badikila mambu nze una Yave kebadikilanga mo, kana una vo kuma kiasikila tulenda kala kiau mu yidima?
17 Yambula tuasia e ngolo za badikila mambu nze una Yave kebadikilanga mo. Davidi wa ntozi a nkunga wayimbila vo: “E Yave, unzayisa nzila zaku; undonga ngyendelo zaku.” (Nkunga 25:4) Kele vo vena ye diambu dilenda kutufila mu yidima, o Yave ke kondwa dio zaya ko. Yave olenda singika e diambu vana vau. Kansi, ekuma ezak’e ntangwa keyambulwilanga vo e mpasi zakalanga kaka? Nanga mu kutusadisa mu yima fu yambote, nze luzindalalu ye lukwikilu.—Yakobo 1:2-4.
18, 19. Yika nona kisonganga o mfunu wa zizidila mpasi lembi yidima.
18 O zizidila mpasi lembi yidima dilenda kutusadisa, ke mu kala kaka ye fu yambote ko, kansi mpe dilenda kasakesa awana bemonanga e fu yeto. Muna mvu a 2003, buka kimosi kia Mbangi za Yave bakangalela mun’ekalu tuka Alemanha mu kwenda kuna lukutakanu lwa mvivu kuna Hungria. O mfidi ekalu ke Mbangi a Yave ko ye kazola kala lumbu kumi vamosi ye Mbangi za Yave ko. Kansi, wasoba e ngindu vava balwaka kuna fulu kia lukutakanu. Ekuma?
19 Vava bakangalanga, mambu mayingi mampasi mababwila. Kansi Mbangi za Yave ke bayidimanga ko. O mfidi ekalu wavova vo kiakina i buka kia wantu ambote kisundidi kakangala kiau. Wasia nsilu vo, vava Mbangi za Yave bekunkingula diaka kuna nzo andi, okubatambula yo kubawa. E nona kiaki kisonganga o mfunu wa ‘vangila mawonso lembi yidima.’
O Loloka Akaka Kintwadi Kuwokesanga
20. Ekuma tufwete lolokela muntu yo nkw’andi?
20 Adieyi tuvova kele vo mpangi tubakidi e diambu? Avo diambu diampwena kavangidi, tufwete sadila o nkanikinu wa Yesu una muna Matai 18:15-17. Kansi, ke dikala mfunu ko mu vanga wo kele vo diambu kavangidi diakete kwandi. Ekuma olembi badikila e diambu diadi se lau dia loloka mpangi? Paulu wasoneka vo: “Nuvezananga mambu yo yambuziana, ovo muntu obakidi nkw’andi diambu; wauna kanuyambulwila o Mfumu, i una mpe nuyambulwila. Vana ntandu a mambu mama mawonso, nuvwata zola, kwina vo i kangwa kia zikuka.” (Kolosai 3:13, 14) Nga tuzolanga loloka akaka? Nga ke Yave ko una ye kuma kia kutubaka e diambu? Kana una vo i wau, o Yave okutufwilanga e nkenda yo kutuloloka.
21. E fu kia yidima nkia mfwilu kilenda twasa?
21 Kana nkutu nkia diambu katuvangidi o mpangi, o yidima ke kwau ko kusingika e diambu. Dialudi vo, ke tuzolanga muntu una ye fu kia yidima ko, tuvavanga kumvauka. Avo yeto mpe tukedi ye fu kia yidima, akaka diau adimosi bevanga kwa yeto. Kieleka, nanga ke bezola vanga yeto kikundi ko. O nyidimi nanga olenda vukumuna muntu mu kunwila, kansi ke tuzola kumfinama ko.
22. Adieyi diavova dumbelele kimosi mu kuma kia Mbangi za Yave?
22 E fu kia loloka akaka ungudi kiwokesanga. Ungudi wau utoma zolakananga kwa selo ya Yave. (Nkunga 133:1-3) Kuna nsi mosi ya Mputu, dumbelele kimosi una ye kimbuta kia mvu 17, osambilanga muna dibundu dia Katolika, wasonekena evula dia Mbangi za Yave mu songa luyangalalu lwandi kwa yau. Wavova vo: “Muna mabundu mawonso nzeye, dibundu diadi kaka dikondele mpambula, kitantu yovo eloko.”
23. Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?
23 O yangalela nsambu zawonso za mwanda tutambulanga, wau vo tu asambidi a Yave wa Nzambi aludi, dikutusadisa mu wokesa ungudi yo venga e fu kia yidimina akaka muna mambu mana ke matutadidi ko. Elongi dilanda dikutusonga una e fu yambote kekutulonganga o Nzambi ilenda kututanina mu lembi kuyisia mu vonza kia yidimina e nkubik’a Yave ova ntoto.
Nga Osungamenanga?
• Adieyi diambi dina muna fu kia yidima?
• Nkia nona olenda yika kisonganga e vonza yina muna fu kia yidima?
• Adieyi dilenda kutusadisa mu venga e fu kia yidima?
• O loloka akaka aweyi kulenda kutusadisila mu venga o yidima?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 9]
Aneyisaele bayidimina Yave
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 11]
Nga osianga ngolo za badikila mambu nze una Yave kebadikilanga mo?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 12]
O loloka akaka, kintwadi ki’Akristu kuwokesanga