Aweyi Olenda Vwila Zingu Kiasikila?
NZE una mase belunga-lunganga o wan’au yo vava vo bakala ye zingu kiasikila, o S’eto ezulu mpe okutulunga-lunganga yo vava vo twasikila muna zingu. Muna kuma kiaki, okutuvananga tuludiku twayingi tulenda kutusadisa mu kala ye zingu kiasikila. Kieleka, Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia muntu owilanga nding’a Nzambi vo: “Konso owu kevanga ukukolela,” yovo usikila.—Nkunga 1:3.
Kele vo i wau, ekuma ulolo wa wantu ke benena ye kiese ko yovo kala ye zingu kiasikila? Avo tutomene badika e mvovo mia ntozi a nkunga, mikutuvana e mvutu za kiuvu kiaki yo kutusonga una tulenda kadila ye zingu kiasikila.
“Ndongesel’a Yimpumbulu”
O ntozi a nkunga walukisa mu kuma kia vonza kina muna kangadila muna “ndongesel’a yimpumbulu.” (Nkunga 1:1) O mfumu a “yimpumbulu” i Nkadi Ampemba wa Satana. (Matai 6:13) Nkand’a Nzambi uvovanga vo yandi i ‘nyadi a nza yayi’ ye ‘nza yawonso mu wisa kia ndiona wambi ilele.’ (Yoane 16:11; 1 Yoane 5:19) Ke diasivi ko vo malongi mayingi bewanga o wantu, mu ngindu zambi za yimpumbulu awaya metukanga.
Nkia mpila malongi bevananga yimpumbulu yayi? Oyau ‘Nzambi bebembolanga.’ (Nkunga 10:13) Malongi mau mevezanga yovo lembi zitisa Nzambi, mamwangana mwawonso. E nza ya tandu kiaki, inungununanga “eketo dia nitu, y’eketo dia meso, yo lusanu luavela lua zingu.” (1 Yoane 2:16) E rádio, televizau ye lekwa yakaka mpe ifilanga wantu mu “sumba yawonso bazolele muna zingu.” Mu nza yawonso, makompani mefwasanga vioka 500 za malundu (bilhões) ma dólares mu konso mvu, mu mwanganisa e nsangu zifilanga wantu mu sumba e lekwa yau, bavwa yovo lembi yo vwa o mfunu. E nsangu zazi, mayingi zivanganga ke mu fila kaka wantu mu sumba e lekwa ko. Zisobanga e ngindu za wantu mu mpila balenda badikila e zingu kiasikila.
Mu kuma kiaki, kana nkutu awana basumba e lekwa yina balakukilanga o moyo muna mvu miavioka, bakinu vava o sumba e lekwa yakaka yampa. Edi bebanzanga o wantu vo avo kusumbidi e lekwa yayi ko, kulendi kala ye kiese ko ngatu kala ye zingu kiasikila. E ngindu zazi ke zambote ko, ye ‘ke zitukidi kw’Ese ko, mu nza kaka i zitukidi.’—1 Yoane 2:16.
O Mvangi eto ozeye dina dilenda kitula e zingu kieto se kiakiese. Malongi mandi maswaswana ye “ndongesel’a yimpumbulu.” Ozevo, ndiona ovavanga vwa edienga dia Nzambi, vana vau ozolele landa e ngindu za nza mu sikila muna zingu, una nze muntu okangalelanga mu nzila zole zaswaswana vana vau. Ka vena muntu ko olenda vanga e diambu diadi. Ke diasivi ko vo Nkand’a Nzambi ulukisanga vo: “Ke nwiyisi’e fwani-fwani ye tandu kiaki ko.”—Roma 12:2.
Kuyambula Ko vo e Nza Yavukumuna
Mambu mevangamanga mu nza iyalwanga kwa Satana malenda moneka nze mambote. Kansi, tufwete keba. Sungamena dio vo mu kuma ki’eloko Satana wavuna nkento antete Eva, muna lungisa luzolo lwa yandi kibeni. I bosi, wansadila mu fila Adami mu sumuka. O unu mpe Satana osadilanga wantu mu mwanganesa malongi mandi mambi.
Kasikil’owu, Davidi oyikilu mun’elongi divitidi, wakala ye fu kia kwamanana mu salu ekolo akaka bafokolanga e salu yo kangala mu kuma kia mambu ma kinkita. “Yavaikanga muna nzo kina Kiamosi mu mene yo vutuka kina Kiazole mu fuku,” u kavova o Davidi. Wau bazaya vo e ngolo kavanganga zadi kunsadisa mu vwa zingu kiasikila mu nza yayi, akundi a Davidi, yitu yandi ye akundi andi a salu bankasakesanga mu “kwamanana mu salu kiaki muna wete dia esi nzo andi.” Bamvovesa vo kasala e salu kiokio mu mvu miakete kaka yavana kesikila muna zingu, i bosi keyambula kio. Davidi wavova vo: “Oyau babanzanga vo e salu kiaki kiadi sadisa esi nzo ame, kadi nzimbu zayingi yadi baka yo sikila muna zingu. Kanele vo kiakalanga y’esi nzo ame ntangwa zawonso ko, akundi ame a salu bankwikidisanga vo diambote yavanganga mu kuma kia esi nzo ame.” Nze Davidi, wantu ayingi befuntukanga mu vana lekwa yayingi kwa esi nzo zau ina beyindulanga vo i bavwidi o mfunu. O wa malongi ma mpila yayi nga malenda kusadisa mu sikila muna zingu? Esi nzo adieyi kikilu bavwidi o mfunu?
Ekolo kakala mu nkangalu mu kuma kia mambu ma kinkita, o Davidi wasolola kina esi nzo andi bavwanga o mfunu. “Vava yamokena yo Angelica wa mwan’ame ankento muna telefone, wampovesa vo: ‘E tata, ekuma kuzolelanga kala yeto ko kwaku nzo?’ E kiuvu kiandi kiantokanesa kikilu e ngindu,” u kavova o Davidi. E mvovo mia mwan’andi miamfila mu yambula e salu kiakina. Davidi wabaka e nzengo za vana kwa esi nzo andi kina kieleka bavwanga o mfunu, kalanga yau vamosi.
O Sadila Luludiku lwa Nzambi Kiese Ditwasanga
Aweyi olenda kuyitanina mu ngindu zatekama za nza yayi zamwangana mu fulu yawonso? O ntozi a nkunga okutuvovesanga vo o muntu ovwanga zingu kiakiese yo sikila i ndiona ‘oyangalelanga muna nsiku a Yave; muna nsiku andi i kevungutilang’o [yovo tanganga] fuku yo mwini.’—Nkunga 1:2.
Vava Yave kasola Yosua mu fila nkangu a Isaele, wamvovesa vo: ‘Katanganga [Diambu Diandi] yo fuku yo mwini.’ Elo, tanga yo badika e Diambu dia Nzambi, mfunu diakala, kansi o Yosua kafwete mpe “vang’owu wawonso wasonama mo.” Kieleka, o tanga kwankatu o Nkand’a Nzambi ka kulendi sikidisa zingu kiaku ko. Ofwete sadila mana otanganga. O Yosua wavoveswa vo: “I nsongesa osongesa ngyend’aku yo kukolela,” yovo vang’owu wangangu.—Yosua 1:8.
Yindula mwana wafonga vana nkata a s’andi anzodi, betanganga kumosi lusansu lukubayangidikanga. Bemonanga e kiese kia tanga lusansu lwalu kana nkutu batanga lo kala. Diau adimosi, ndiona ozolanga Nzambi, oyangalelanga kala vamosi yo S’andi ezulu, vava ketanganga Nkand’a Nzambi e lumbu yawonso. Muna lemvokelanga luludiku lwa Nzambi, o muntu ndioyo okala “nze nti wakunwa vana ndambu a nkoko mia maza, una uyima mbongo muna nsungi andi, o lukaya luandi ke lulengela ko, konso owu kevanga ukukolela,” yovo usikila.—Nkunga 1:3.
O nti kayika ntozi a nkunga ke wayimanga mbongo mu nkatu ko. Wakunwa vana ndambu a nkoko mia maza yo lungwa-lungwa. Diau adimosi mpe, o S’eto ezulu osingikanga e ngindu zeto muna luludiku lwa Nkand’a Nzambi. Muna kuma kiaki, tusikilanga muna zingu yo kala ye fu yina ngwizani ye tuludiku twa Nzambi.
Kansi, “ayimpumbulu ke wau bena ko.” Dialudi vo, ezak’e ntangwa balenda moneka nze yau benungunukanga, kansi e mfoko yambi kaka ikalanga. Ayimpumbulu “ke betelama muna mfundu ko.” E “nzil’a yimpumbulu, vila ivila.”—Nkunga 1:4-6.
Ozevo, kuyambudi ko vo e nza yasoba fu ye makani maku. Kele vo una ye ngangu yo nungunukanga muna mavwa ma nza yayi, keba mu mpila osadilanga mo. Kuyivana emvimba muna mavwa, kulenda kitula zingu kia muntu ‘kialengela,’ yovo kialembi sikila. Kuna diak’esambu, o kala ye ngwizani ambote yo Nzambi zingu kiasikila ye kiese ditwasanga.
Aweyi Olenda Kadila ye Zingu Kiasikila?
Ekuma mesikidilanga mawonso kevanganga ona olemvokelanga luludiku lwa Nzambi? O ntozi a nkunga kayika sikila mu nza yayi ko. O sikila kwa muntu ovuminanga Nzambi, mu vanga luzolo lwandi kutukanga, kadi luzolo lwa Nzambi sikila kaka lusikilanga. Yambula twazaya ekuma o sadila nsiku mia Nkand’a Nzambi dilenda sikidisila zingu kiaku.
Muna Zingu kia Nzo: Nkand’a Nzambi uvovesanga akala vo “bafwete zol’akazi au, nze to ya yau kibeni,” vo i nkento una vo Nkristu, “kavumina nkaz’andi.” (Efeso 5:28, 33) Amase bekasakeswanga mu vaulanga ntangwa yafwana mu kalanga vamosi yo wan’au, sevanga yau yo kubalonga mambu mamfunu ma zingu. (Nsiku 6:6, 7; Kimpovi 3:4) Diambu dia Nzambi dilonganga mpe mase mu lembi ‘fungisa wan’au makasi.’ Vava mase belemvokelanga nkanikinu wau, ke dikalanga diampasi ko kwa wana mu ‘zitisa se yo ngudi au.’ (Efeso 6:1-4) O lemvokela luludiku lwalu lwa Nzambi dilenda twasa zingu kiasikila kwa esi nzo.
Akundi: Wantu awonso bezolanga kala y’akundi. Twavangilwa mu mpila tulenda songela o zola yo zolwa mpe kw’akaka. Yesu wavovesa alandi andi vo ‘bazolaziana.’ (Yoane 13:34, 35) Vana vena Akristu, tulenda solola akundi ana tulenda zola yo bunda e vuvu, y’awana mpe tulenda zayisa e mbumba zeto. (Ngana 18:24) Edi disundidi o wete, muna lemvokelanga nsiku mia Nkand’a Nzambi, tulenda “finama Nzambi” yo yikilwa mpe vo “nkundi a Nzambi,” nze Abarayama.—Yakobo 2:23; 4:8.
Mfunu a Zingu: Vana fulu kia kala ye zingu kiakondwa o mfunu, awana besikilanga muna zingu, bena ye zingu kiazala ye nsasa. Ke beyambulanga ko vo e zingu kiau kiafilwa kwa mambu malembi sikila ma nza yayi. Bena ye zingu kiasikila ye kiakiese, kadi bazeye o mfunu wa zingu. Nki kikitulanga e zingu kia muntu se kiamfunu? “Vumina Nzambi, yo lunda nkanikinu miandi; kadi diadi i muntu mvimba.”—Kimpovi 12:13.
Vuvu: Wau vo Nzambi i Nkundi eto, tuna mpe ye vuvu kia zingu kia kusentu. O Paulu wa ntumwa wavovesa Akristu vo “balembi sia viluvilu kia umvwam’e vuvu, Nzambi kaka, on’okutuvevolwela lekwa yawonso twamwena yo wete; bavanga mawete, bavwamina muna mavangu mambote, bakawulwila kuna mvevo, bakal’akwa ngemba, bayisadilang’o lusalu lua nkubilw’ambote muna ntangwa ina ikwiza, basimb’o moyo wina vo moyo kikilu.” (1 Timoteo 6:17-19) Tuvwa o moyo wau, vava Kintinu ki’ezulu kia Nzambi kivutulwisa Paradiso ova ntoto.—Luka 23:43.
O sadila nsiku mia Nkand’a Nzambi ke difokola mpasi zaku ko, kansi dilenda kusadisa mu venga ulolo wa mpasi ye ntantu zina bekuyitwasilanga yimpumbulu. Davidi ona otekelo yikwa ye akaka mpe, bazaya o mfunu wa sadila nsiku mia Nkand’a Nzambi muna zingu kiau. Vava kasolola e salu ke kiandianga ntangwa yayingi ko, Davidi wavova vo: “Ntoma yangalelanga e ngwizani ambote ngina yau yo nkaz’ame, wan’ame ye lau dia sadila Yave wa Nzambi nze nkuluntu kuna nkutakani.” Ke diasivi ko dina kavova o ntozi a nkunga mu kuma kia muntu owilanga luludiku lwa Nzambi vo ‘mawonso kevanga mesikila.’
[Ndandani za Mambu zina muna lukaya lwa 6]
MAMBU TANU MU KALA YE ZINGU KIASIKILA
1 Kuyambula ko vo e fu kia nza kiavukumuna.
2 Tanga yo badika e Diambu dia Nzambi lumbu ke lumbu.
3 Sadila luludiku lwa Nkand’a Nzambi muna zingu kiaku.
4 Kitula Nzambi se nkundi aku.
5 Vumina Nzambi yo lunda nkanikinu miandi.
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 7]
Nga osadilanga mambu mama muna kala ye zingu kiasikila?