Diambu dia Yave Diamoyo
Mambu Mamfunu ma Nkand’a Malaki
MVU 70 miviokele kala tuka kiamanina e salu kia tungulula tempelo muna Yerusaleme. Muna mvu mialanda, Ayuda bayoya kikilu muna mwanda. Kana nkutu anganga, bakituka wantu ambi. Nani olenda kubasikamesa yo kubasadisa kimana bavanguluka muna mwanda? Yave wavana e salu kiaki kwa Malaki wa ngunza.
Malaki wasoneka nkanda wau wansuka wa Sono ya Kiyibere wazala ye mvovo miankuma mia ungunza wavumunwinwa kwa Nzambi. Kele vo tutambidi matu muna ungunza wa Malaki dilenda kutusadisa mu kuyikubika muna kuma kia “lumbu kia Yave, kina kianene yo umbubu,” eki kitwasa mbaninu a tandu kiaki kiambi.—Malaki 4:5.
ANGANGA ‘BATESESE NDONGA O MASAKUBA’
Yave wasonga ngindu zandi kwa nkangu a Isaele, wavova vo: “Yanuzola.” Kansi anganga baveza nkumbu a Nzambi. Mu nkia mpila? Muna ‘tambika mbolo asafuka van’eziku diandi,’ yo kelela yimenga ya ‘bulu yavanguka, yayela.’—Malaki 1:2, 6-8.
Anganga ‘batesesa ndonga o masakuba muna nsiku.’ O wantu ke basonganga kwikizi ko kwa muntu yo nkw’andi. Akaka basompanga akento a nzenza. Akaka ke basonganga kwikizi ko kwa ‘akazi a kileke kiau.’—Malaki 2:8, 10, 11, 14-16.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
2:2—O Yave aweyi ‘kasibila e nsambu’ z’anganga zabendomoka? O Nzambi wavanga wo muna kitula e nsambu zalomba anganga se sibu.
2:3—Ayeyi i nsasa mvovo mwanganisa “mbole” vana tose twa anganga? Mun’owu wa Nsiku, e mbole a bulu ya kimenga yokwa yayokwanga kuna mbazi a ndo. (Fuka 16:27) O mwanganisa mbole vana tose twa anganga disonganga vo Yave katondanga yimenga au ko, wau vo ana batambikanga yo bafunzuka vana ndose a Nzambi.
2:13—Mansanga m’akinani mafukanga eziku dia Yave? Mansanga m’akento ana bayendanga mun’esuku diavauka muna tempelo mu dodokela Yave. Adieyi dia bakendelekanga? Akazi au Ayuda babavananga nkanda mia luvambanu lwa longo kondwa kuma yo sompa akento andumba a nsi za nzenza.
Elongi kwa Yeto:
1:10. Yave kazola tambula yimenga y’anganga akw’eloko ko, ana balombanga mfutu kana nkutu mu salu yakete nze zika mielo yovo kwika tiya van’eziku dia yimenga. Diamfunu twalembi vavanga mfutu a nzimbu muna salu kieto, kansi zola muna Nzambi ye akweto kufwete kutufila mu salu kia nsambil’eto kumosi ye salu kia Kikristu.—Matai 22:37-39; 2 Korinto 11:7.
1:14; 2:17. Yave keyangalelanga e fu kia kuyivunina ko.
2:7-9. Awana bevewanga elau dia longa muna nkutakani bafwete kalanga ye ziku vo malongi mau mu Nkand’a Nzambi metukanga ye mu nkanda kevaikisanga “selo kiakwikizi yo lulungalalu” emi misasilanga o Nkand’a Nzambi.—Luka 12:42; Yakobo 3:11.
2:10, 11. Yave ovavanga vo asambidi andi balemvokela elongi dia sompela kaka “muna Mfumu.”—1 Korinto 7:39.
2:15, 16. Asambidi akieleka bezitisanga ekangu dia longo ye akazi a kileke kiau.
‘MFUMU KU KINSALUKISA KELUAKILA MUNA TEMPELO ANDI’
“Mfumu [Yave wa Nzambi] ona nuvava, kuna kinsalukis’oluakila muna tempelo andi” kumosi yo “[Yesu Kristu wa] nkunzi ekangu.” Nzambi ‘ofinama nkangu andi muna nzengo,’ okala se mbangi anzaki kwa yimpumpulu yawonso. Vana ntandu, vesonekwa “nkand’a luyindwilu” mu kuma ki’awana bevuminanga Yave.—Malaki 3:1, 3, 5, 16.
E lumbu eki “kikweme nz’esoka” kilwaka yo vempola yimpumbulu yawonso. Una e lumbu kiaki ka kilweke ko, ngunza otumwa mu ‘vilula ntim’a mase kuna kwa wana, yo ntim’a wana kuna kwa mase mau.’—Malaki 4:1, 5, 6.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
3:1-3—“Mfumu [Yave wa Nzambi]” ye “nkunzi ekangu” nkia ntangwa baluaka muna tempelo? Nani watumwa kuna ntwala? Kina kia 10 kia ngonde a Nisani kia mvu wa 33 wa tandu kieto, Yave muna nkunzi andi waluaka muna tempelo andi mu velelesa yo. Ediadi dialungana vava Yesu kavaikisa ana batekelenge y’ana basumbidinge muna tempelo. (Maku 11:15) Yesu wasala e salu kiaki vioka mvu ntatu ye ndambu tuka kakusilwa se Ntinu. Diau adimosi mpe, vioka mvu ntatu ye ndambu tuka kayadikilwa se Ntinu kun’ezulu, Yesu yo Yave bakingula tempelo ya mwanda yo mona vo nkangu a Nzambi veleleswa wavavanga. Muna tandu kiantete, Yoane wa Mvubi watumwa kw’Ayuda mu kubika ngiz’a Yesu Kristu. Omu lumbu yeto, nkunzi watumwa mu kubika e ngiz’a Yave mu kingula tempelo andi ya mwanda. Muna lubantiku lwa mvu wa 1880, buka kia alongoki a Nkand’a Nzambi bayivana mu sengomona malongi masina ma Nkand’a Nzambi yo longa mo kw’akwa ntima miansongi.
3:10—O vana “tini-kiekumi kiawonso” nga disonganga vo tufwete vananga yawonso kwa Yave? E Nsiku a Mose wa fokoka muna lufwa lwa Yesu, muna kuma kiaki o vana tini-kiekumi kia nzimbu ke divavwanga diaka ko muna sambila Nzambi. Kansi, e tini-kiekumi nsasa yakaka kina. (Efeso 2:15) Ke disonganga ko vo twavananga mavwa mawonso. Tini-kiekumi kiavewanga mvu miawonso, kansi yeto nkumbu mosi kaka tuvananga yawonso kwa Yave vava tuyekolanga mioyo mieto kwa yandi yo vubwa muna maza. Tuka muna ntangwa yayina, yawonso tuvwanga ya Yave. Kana una vo i wau, oyambulanga vo twasola kina tuvana muna salu kiandi. Oyambulanga vo twavana konso kina tulendele kuna ntima mvevo. Eyaka lekwa tulenda vana kwa Yave i ntangw’eto, ngolo, ye nzimbu zilenda sadilwa muna salu kia samuna nsangu za Kintinu yo kitula wantu s’alongoki. Divavanga mpe vo twakalanga muna tukutakanu twa Kikristu, yo kingula ampangi zina vo mbevo ye anunu kumosi ye tukau twa mvevo tulenda vana muna salu kia nsambila aludi.
4:3—Asambidi a Yave aweyi ‘bediatakesela yimpumbulu’? Muna ntangw’a mfundisa ‘yidiatakeswa yimpumbulu’ o nkangu a Nzambi ova ntoto ke benwana ko. Kansi, bevanga wo muna kala muna nkinzi una bekembelela lufwasu lwa nza ya Satana.—Nkunga 145:20; Lusengomono 20:1-3.
4:4—Ekuma tufwete ‘sungamenanga nsiku a Mose’? Akristu ke bena ku nsi a Nsiku wau ko, kansi “wina ye kini kia mambu mambote mekwiza.” (Ayibere 10:1) Muna kuma kiaki, o sungamena Nsiku a Mose dilenda kutusadisa mu zaya una ulunganenanga mambu masonama mo. (Luka 24:44, 45) Vana ntandu, o Nsiku wau i “nkutu-bandu za lekwa ina kun’ezulu.” Avo tuzolele bakula fu ye malongi ma Kikristu, diamfunu twalongokanga nsiku wau. —Ayibere 9:23.
4:5, 6—Nani i “Eliya wa ngunza”? Diazayiswa vo “Eliya” salu kia vutulwisa yo kubika ntima mia nkangu kasala. Muna tandu kiantete, Yesu Kristu wayikila Yoane wa Mvubi vo yandi i “Eliya.” (Matai 11:12-14; Maku 9:11-13) Mu tandu kiaki “una ke kiayizidi ko e lumbu kia Yave, kina kianene yo umbubu,” vena mpe ye ndiona oyikilwanga vo Eliya. I “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Matai 24:45) E buka kia Akristu awaya akuswa salu kia vutulwisa nsambila aludi besalanga.
Elongi kwa Yeto:
3:10. Muna tambula e nsambu za Yave tufwete kuyiyekola emvimba kwa yandi.
3:14, 15. Muna kuma kia mbandu ambi basonganga anganga, Ayuda bayantika veza e salu kia Nzambi. Awana bena ye kiyekwa muna nkutakani ya Kikristu bafwete songanga mbandu ambote.—1 Petelo 5:1-3.
3:16. Yave osonekanga nkumbu z’awana besonganga e kwikizi yo vumi muna nkand’a luyindulu. Okubasungamena yo kubatanina vava kefwasa e nza yambi ya Satana. Muna kuma kiaki, ke tuyoyi ko mu songa e kwikizi kieto muna Nzambi.—Yobi 27:5.
4:1. Muna lumbu kia mfundis’a Yave, o “mwanzi” ye “tayi” nsendo mosi betambula—yingyana-ngyana ye mase mau nzengo mosi bezengelwa. Ekwe mbebe ampwena bena yau mase mu kuma kia wan’au akete! Mase m’Akristu bafwete sianga ngolo mu vwa edienga dia Nzambi yo kala ye ngwizani ambote yo yandi.—1 Korinto 7:14.
‘Vumina Nzambi Aludi’
Nani ovuluka muna “lumbu kia Yave, kina kianene yo umbubu”? (Malaki 4:5) Yave ovutulanga vo: ‘Yeno nuvuminanga nkumbu ame, i kedungumukin’o ntangw’a unsongi, una ye nguka muna mave mandi; nwavaika yo takuzioka nze wan’angombe a madikilu.’—Malaki 4:2.
Yesu Kristu una vo i “ntangw’a unsongi” otemenanga awana bevuminanga nkumbu a Nzambi yo tambula edienga diandi. (Yoane 8:12) Kwa yau, una ye “nguka muna mave mandi,” ediadi disongele vo owau bewukwanga muna mwanda, i bosi, muna nz’ampa ya Nzambi bewukwa muna nitu ye muna ngindu. (Lusengomono 22:1, 2) Betakuzioka ye kiese kiawonso “nze wan’angombe a madikilu.” Muna kuma kia nsambu zazi tutambula kuna sentu, yambula twalemvokela elongi dia Ntinu Solomo: “Vumina Nzambi, yo lunda nkanikinu miandi; kadi diadi i muntu mvimba.”—Kimpovi 12:13.
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 28]
Malaki wa ngunza, selo kiavema ye kiayiyekola kwa Nzambi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
Malongi meto mafwete tukanga muna Nkand’a Nzambi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
Selo ya Yave bezitisanga ekangu dia longo