“Kasidi Kubavovesa Diambu Diakondwa Kingana Ko”

1-3. (a) Alongoki ana bakangalanga yo Yesu, nki’elau diampwena bakala diau? Adieyi diabasadisa mu sungamena mana kabalonga? (b) Ekuma dikadilanga diasazu mu sungamena yingana yambote?

ALONGOKI ana bakangalanga yo Yesu elau diampwena bakala diau. Balongwa kwa Nlongi Anene. Bawa, ekolo kakiesesanga Diambu dia Nzambi yo kubalonga e ludi mu kuma kia Nzambi. Muna ntangwa yayina, diavavwanga vo balunda mawonso kabalonganga, kadi e ntangwa ya soneka mo ke yafwana ko.a Muna kuma kiaki, Yesu wabasadisa kimana basungamena mana kabalonga. Mu nkia mpila? Muna mpil’andi a longa, musungula muna sadila yingana.

² Kieleka, diampasi dikalanga mu vilakana yingana yambote. Nkwa ngangu mosi wavova vo: “E yingana yifilanga wantu mu badikila dina bawidi nze diau bamwene. Yisadisanga mpe mu sungamena diambu ye sikididi kiawonso.” Avo tubadikila diambu tuwidi nze diau tumwene, dikutusadisa mu bakula dio. Yingana ilenda mpe kutusadisa mu bakula diambu dina katulendi mona ko. Ilenda kiesesa diambu yo kutulonga dina katulendi vilakana ko.

³ Kavena nlongi ko wazinga kala ova ntoto, olutidi Yesu Kristu muna ndekwa za sadila yingana. Yamu unu kiaki, diasazu mu sungamena yingana yandi. Ekuma Yesu kasadilanga e mpila yayi ya longa? Nki kiatomesanga yingana yandi? Aweyi tulenda tanginina mpila yayi ya longa?

4, 5. Ekuma Yesu kasadila yingana?

⁴ O Nkand’a Nzambi kuma yole usonganga ina Yesu kasadila yingana. Kiantete, e yingana yandi ungunza wa Nkand’a Nzambi yalungisanga. Muna Matai 13:34, 35, tutanganga vo: “O mambu mama mawonso o Yesu ovovesèle mo e ndonga muna yingana; kasidi kubavovesa diambu diakondwa kingana ko: dialungana dina diavovwa muna ngunza, oku vo, mbatwin’o nua muna yingana.” E ngunza kayika Matai i nsoneki a Nkunga 78:2. O ntozi a nkunga wau mu lusadisu lwa mwand’avelela a Nzambi kasonekena wo, vitila tandu yayingi una Yesu kawutukidi ko nze muntu ova ntoto. Badika nsas’a diambu diadi. Vitila mvu miayingi, Yave wasikidisa vo Masia mu yingana kelongela. Kieleka, Yave wazaya o mfunu a sadila mpila yayi ya longa.

⁵ Kiezole, Yesu wavova vo wasadilanga yingana mu sadisa akwa ‘ntima mia mbadi.’ (Matai 13:10-15; Yesaya 6:9, 10) E yingana yandi aweyi yasenzekelanga mbalu za ntima mia wantu? Ezak’e ntangwa wasadilanga yingana mu fila wantu bayuvula e nsasa ya diambu, kimana kabasila dio e nsasa. Alembami banyuvulanga, kansi akwa lulendo y’awana ke bayangalelanga malongi mandi ko, ke bavanganga wo ko. (Matai 13:36; Maku 4:34) Ozevo, e yingana ya Yesu yasengomona e ludi kw’awana bakala ye nsatu za kimwanda; kuna diak’e sambu, e yingana yandi yasweka e ludi kw’akwa lulendo.

 6. E yingana ya Yesu nkia nluta yatwasa?

⁶ Yingana ya Yesu nluta miayingi mpe yatwasa. Yasikamesa luzolo lwa wantu yo kubafila mu wá nsangu zambote. Yasadisa nkangu mu bakula mambu mu sazu. Nze una tuyikidi kuna lubantiku lwa kapu kiaki, yingana ya Yesu yasadisang’awana banwa mu sungamena mvovo miandi. Elongi diandi vana Mongo diasonama muna Matai 5:3–7:27, disonganga o mfunu una Yesu kasadila yingana. Nkanda mosi usonganga vo, mun’elongi diandi vana mongo, tezo kia yingana 50 katá. Muna bakula diambu diadi, sungamena dio vo elongi diadi mu miniti 20 kaka dilenda tangwa. Ozevo, konso ngana ilenda tangwa mu tezo kia segundo 20. Kieleka, Yesu wazaya o mfunu wa sadila yingana.

 7. Ekuma tufwete tanginina Yesu mu sadila yingana?

⁷ Wau vo tu alandi a Kristu, tuzolele tanginina mpil’andi ya longa, kumosi ye yingana yandi. Wauna ndungu, mungwa ye niaza ikudikilanga ntomo muna madia, yingana ilenda fila akaka bayangalela malongi meto. Osadila yingana yambote dilenda sadisa mpe wantu mu bakula e ludi mu sazu. Yambula twafimpa ekuma yakaka yafila Yesu mu sadila yingana una ufwene. I bosi, tubadika una tulenda tanginina mpila yayi yambote ya longa.

8, 9. O Yesu aweyi katezanese mambu mu sazu? Adieyi diatomesa nona ina kasadilanga?

⁸ Vava kalonganga, Yesu nkumbu miayingi watezanesanga mambu mu mvovo miankufi, miakiá. Elo, otezanesa diambu mu mvovo miankufi, miakiá ditoma kiesesanga diambu yo kotesa e ludi muna ntima mia wantu. Kasikil’owu, vava kawondelela alandi andi bayambula telama moyo mu kuma kia nsatu za lumbu ke lumbu, watezanesa e zingu kiau ye “nuni z’ezulu,” ye ‘mvuma za futa.’ E nuni ke zikunanga ko ngatu sâla, diau adimosi mpe ye mvuma za futa ke zifuntukanga ko ngatu sieta. Kansi, o Nzambi olunga-lunganga zo. Ke diampasi ko mu bakula mbuta diambu muna nona kiaki kabaka. Wau vo Nzambi olunga-lunganga nuni ye mvuma za futa, ka lukatikisu ko vo olunga-lunga ana ‘betombanga ntete e kintinu.’—Matai 6:26, 28-33.

⁹ Yesu wasadilanga mpe savu. E savu i tezanesa diambu dina ke dilendi vangama ko. Muna savu yandi, Yesu wasadila mvovo mialeboka. Lumbu kimosi, kavovesa alongoki andi vo: “Yeno i ntemo a nza.” Ke diakala mpasi ko kw’alongoki mu bakula savu kiaki, kadi muna mvovo ye mavangu mau, badi temesa o ntemo a ludi yo sadisa akaka bakembelela Nzambi. (Matai 5:14-16) Tala mpe savu yakaka kasadila Yesu: “Yeno i mungw’a nza,” “Omono i nsinga, oyeno i tayi.” (Matai 5:13; Yoane 15:5) E savu yayi yamfunu kikilu, kadi mu mvovo mialeboka katela yo.

10. Nkia nona yisonganga mpila ina lenda sadila yingana mun’elongi diaku?

¹⁰ Aweyi lenda sadila yingana mun’elongi diaku? Ke dina mfunu ko mu bonga nona yandá, yampimpita. Vavanga sadila nona yaleboka. Kele vo elongi dia lufuluku ovova yo zola songa vo ke diampasi ko kwa Yave mu fula mafwa, nkia nona lenda baka? O Nkand’a Nzambi otezanesanga lufwa ye muntu olele tulu. Lenda vova vo: “Nzambi ofula mafwa nze una tusikamesanga muntu olele tulu.” (Yoane 11:11-14) Kele vo zolele songa vo muna sansa wana una ufwene, o zola mfunu kwina, nkia nona lenda baka? Tala nona kesadilanga Nkand’a Nzambi: “O wan’aku nze nkuna za olive.” (Nkunga 128:3) Lenda vova vo: “Mwana lungwa-lungwa ye zolwa kevwanga o mfunu, nze una nti uvwilanga mwini yo maza o mfunu.” O sadila mvovo miakiá ye nona yaleboka disadisa awana bekuwa mu kotesa elongi diaku muna ntima miau.

11. Yika nona isonganga una Yesu kasadila yingana ya mambu kamona vava kasansuka muna Ngalili.

¹¹ Yesu wakala ye ndekwa za sadila yingana yakala betela ye zingu kia wantu. Muna yingana yandi, wasadila mambu kamonanga lumbu yawonso vava kasansuka muna Ngalili. Yindula mawonso kamona muna kileke kiandi. Nkumbu miayingi kamonanga ngw’andi watutanga masa muna su, wasadilanga mfumfu ye mfuna mu lamba mbolo, wakwikanga mini yo komba nzo. (Matai 13:33; 24:41; Luka 15:8) Nkumbu miayingi mpe kamona abaki a mbizi za maza batubanga makonde muna mbu a Ngalili. (Matai 13:47) Wamonanga mpe yingyana-ngyana yasakananga vana ntanda. (Matai 11:16) Vena mpe ye mambu makaka kamona, oma kasadila muna yingana yandi, nze mbongo yakunwa mu mpatu, nkinzi a longo lwakiese ye mbongo ya lengela muna mpatu mu kuma kia mwini.—Matai 13:3-8; 25:1-12; Maku 4:26-29.

12, 13. Yesu nkia kuma kasadila nzila yatuka “kuna Yerusalme yakuna Yeriko” mu songa ziku kia diambu muna kingana kia Nsamaria?

¹² Muna yingana yandi, Yesu wayika mambu mazayakana kw’awana banwanga. Kasikil’owu, muna kingana kia Nsamaria, wavova vo: “Vakedi muntu okulumukini tuka kuna Yerusaleme yakuna Yeriko; wele kusuka vana vena mivi; bamvuzumwini mvwatu, bantevele, . . . bansisidi wafw’e kiambu.” (Luka 10:30) Ozevo, muna songa e ziku kia diambu, Yesu wayika nzila ya “tuka kuna Yerusaleme yakuna Yeriko.” Vava katá kingana kiaki, Yesu ku Yuda kakala, mbanza yafinama ye Yerusaleme. Nanga awana bawa ngana yayi bazaya nzila yayina. Bazaya wo vo vonza yayingi bawanananga yau o wantu baviokelanga muna nzila yayina, musungula avo muntu yandi mosi kaka kena. Muna nzila yayina, ke mwakala vata ko, mu kuma kiaki, mivi miayingi baswaminanga mo mu yiya.

¹³ Muna ngana yayi, Yesu wayika mpe mambu makaka mazayakana mu kuma kia nzila ya “tuka kuna Yerusaleme yakuna Yeriko.” Wavova vo, nganga ye Nlevi bakulumuka muna nzila yayina, kansi ke batelama ko mu sadisa muntu ona wayiwa. (Luka 10:31, 32) Anganga mu tempelo basadilanga kuna Yerusaleme, Alevi babasadisanga. Nganga zayingi ye Alevi, ku Yeriko bazingilanga vava ke bakalanga ye salu ko muna tempelo; kilometa 23 zakala tuka kuna Yerusaleme yakuna Yeriko. Muna kuma kiaki, babamonanga vava baviokanga mu nzila yayina. O Yesu wavova mpe vo ‘bakulumukini,’ kavova ko vo batombokele “kuna Yerusaleme.” Awana banwa batoma bakula diambu diadi, kadi Yerusaleme ku mongo yakala, e Yeriko ku ndimba. Ikuma vo, vava muntu katukanga “kuna Yerusaleme,” kulumuka kakulumukanga.b Yesu wazaya wantu ana kamokenanga yau.

14. Vava tusadilanga yingana, ameyi tufwete sungamena ma wantu ana tumokenanga yau?

¹⁴ Vava tusadilanga yingana tufwete zayanga mpe zingu kia wantu ana tumokenanga yau. Nkia mambu ma zingu kiau tufwete sungamena? Nanga tufwete sungamena kimbuta kiau, fu ya nsi zau, nsansuka ye salu yau. Kasikil’owu, e kingana kia mvati a nsengo kilenda toma bakulwa kwa wantu besalanga e salu kiaki muna mavata ke awana bezingilanga mu mbanza zanene ko. Muna yingana yeto tulenda sadila mpe e salu ina besalanga lumbu ke lumbu awana tumokenanga yau, nze wan’au, nzo zau, lekwa yau ya nsaka yo madia mau.

15. Ekuma tulenda vovela vo Yesu watoma zaya oma ma nsema?

¹⁵ Yingana yayingi katá Yesu yisonganga o zayi wandi wa nsema, nze nti, bulu ye nsungi. (Matai 16:2, 3; Luka 12:24, 27) Akweyi kavwila o zayi wau? Ekolo kasansukanga muna Ngalili, ka lukatikisu ko, wakala y’elau dia longoka oma ma nsema. Vana ntandu, Yesu i “mwan’antete muna nsema wawonso,” o Yave wansadila mpe nze “mbuta mbangu” mu sema lekwa yawonso. (Kolosai 1:15, 16; Ngana 8:30, 31) Ka lukatikisu ko vo Yesu watoma zaya nsema wawonso. Yambula twatala mpila kasadila o zayi wau ye ndekwa zawonso.

16, 17. (a) Adieyi disonganga vo Yesu watoma zaya e fu kia mameme? (b) Nkia nona kisonganga vo mameme mazeye kieleka ndinga mvungudi au?

¹⁶ Sungamena dio vo Yesu wakiyikila vo “mvungudi ambote,” alongoki andi nze “mameme.” E mvovo mia Yesu misonganga vo watoma zaya fu kia mameme. Watoma zaya e ngwizani yikalanga vana vena mvungudi yo mameme. Wamonanga una e bulu yayi yalemvokelanga yo landa mvungudi au ye kwikizi kiawonso. Ekuma mameme belandilanga mvungudi au? “E kuma kadi, mazeye nding’andi,” ukavova Yesu. (Yoane 10:2-4, 11) Nga mameme mazeye kieleka ndinga mvungudi?

¹⁷ Wau katoma tadidila mameme, George A. Smith wasoneka muna nkand’andi The Historical Geography of the Holy Land (Lusansu lwa Mpila Nsi Yavelela) vo: “Nkumbu miayingi muna ntangw’a vundu twavwandanga vana ndambu a sima kia Yuda. Vana vau avungudi atatu yovo ayá bayizanga yo mameme mau. O mameme masangana, i bosi twayuvula: avungudi aweyi bevambulwila mameme mau. Kansi, vava mameme mamana o nua maza yo sakana, konso mvungudi wamanta kuna ndambu a mongo, wabokela mameme mandi. Vana vau o mameme mavambana yo landa mvungudi au. Kavakedi meme ko dialanda mvungudi akaka. Mavutuka nze una mayizila.” Yesu kafwana sadila ngana yakaka ko muna songa e ziku kia diambu diadi. Yeto mpe avo tutonda yo lemvokela malongi mandi yo kunlanda se mfidi eto, okala se “mvungudi ambote,” okutulunga-lunga yo zola kwawonso.

18. Akweyi tulenda sololwela oma ma nsem’a Yave?

¹⁸ Aweyi tulenda longokela sadila yingana ya nsema? Avo tutomene zaya oma ma bulu, dilenda kutusadisa mu tá yingana yambote, yaleboka. Akweyi tulenda sololwela oma ma nsem’a Yave? O Nkand’a Nzambi utoma yikanga oma ma bulu, ezak’e ntangwa e bulu itezaneswanga ye mambu ma mpila mu mpila. O Nkand’a Nzambi otezanesanga ngienda za nswalu nze kimpiti yovo ngo, alungaladi nze nioka, munkondwa kuma nze mayembe.c (1 Tusansu 12:8; Kabakuke 1:8; Matai 10:16) Eyingidilu ye Despertai! ye nkanda miakaka mia Mbangi za Yave miazala mpe ye mambu mamfunu. Lenda longoka mayingi muna tanganga nkanda miami yo mona mambu mayingi una metezelwanga yo nsema a Yave w’esivi.

19, 20. (a) Muna senzeka elongi dialuvunu, o Yesu aweyi kasadila sumbula kiabwa muna lumbu yayina? (b) Aweyi tulenda sadila nona ye zingu kia wantu mun’elongi dieto?

¹⁹ O sadila diambu dizayakene dilenda kiesesa yingana. Muna songa vo ke asumuki kaka ko bebwilwanga e sumbula, o Yesu wasadila sumbula kiabwa muna lumbu yayina. Wavova vo: ‘Awan’ekumi ye nana bavotomokena nzo ezulu muna Siloa, bafwa, edi nuna diau, vo yau basundidi wantu awonso bakala muna Yerusaleme o umpumbulu?’ (Luka 13:4) Dialudi vo, o wantu ekumi ye nana bafwa mu sumbula kiakina ke disonganga ko vo Nzambi wabavonda mu kuma kia masumu mau. Kansi, mu kuma kia ‘kolo ye susi kibwilang’awonso’ bafwila. (Kimpovi 9:11) Ozevo, Yesu muna sadila diambu diabwa, dizayakene kw’awonso banwa, wavunisa elongi diodio.

²⁰ Aweyi tulenda sadila nona ye zingu kia wantu mun’elongi dieto? Yindula vo ndungana ungunza wa Yesu mu kuma kia sinsu ya ngiz’andi ozolele vova. (Matai 24:3-14) Lenda yika nsangu za vita, nzala yovo nzakama za ntoto mu songa vo e sinsu yayi mu lungana yina. Kele vo zolele sadila nona kisonganga mambu kafwete soba o muntu mu vwata uwuntu wampa. (Efeso 4:20-24) Akweyi lenda sololwela e nona kiaki? Lenda yika nsansuka yaswaswana y’akw’aku akwikidi yovo yika nona ina muna nkanda mia Mbangi za Yave.

21. Nkia nsambu tulenda baka muna kala alongi ambote a Diambu dia Nzambi?

²¹ Elo, Yesu Nlongi Anene kakala! Nze una tumwene mu kunku kiaki, ‘longa . . . yo samuna e nsangu zambote’ i salu kialuta o mfunu muna zingu kiandi. (Matai 4:23) Kiaki i salu mpe kilutidi o mfunu mu zingu kieto. O longa diambu dia Nzambi una ufwene, nsendo ayingi ditwasanga. Vava tulonganga, tukayilanga akaka, ediadi kiese kiayingi ditwasanga. (Mavangu 20:35) E nsambu zazi i kiese kia zaya vo, e ludi tusamunanga kw’akaka mu kuma kia Yave i diambu disundidi o mfunu. Tukala mpe ye kiese kia zaya vo mbandu a Yesu una vo i Nlongi anene, o lutidi wantu awonso bazinga kala ova ntoto tulandanga.