Yambula Nkutakani Yakembelela Yave
“Samuna nsamuna nkumbu aku kw’abunzi ame, vana vena dibundu ikuyimbididila.”—AYIBERE 2:12.
MUNA lusansu lwawonso, o wantu mu zingu kia nzo besololwelanga o ungudi yo luvuvamu. Kansi, o Nkand’a Nzambi kintwadi kiakaka uyikanga kina wantu omu nza yawonso besololwelanga ungudi yo luvuvamu lulembi tezakana. Kintwadi kiaki, i nkutakani ya Akristu. E zingu kia nzo zau kiakala kia ungudi yovo ve, balenda yangalela e nkubika kavanga o Nzambi ya nkutakani. Avo una kala muna nkutakani ya Mbangi za Yave, nanga omonanga luvuvamu ye kikundi okalanga kiau.
2 E nkutakani ke mpasi buka kia wantu kaka ko. Ke buka kia wantu ko ana basansukila vamosi yovo bekutakananga mu sakana. Kansi, nze una usonganga o nkand’a Nkunga, ekani diantete dia kubikilwa e nkutakani i kembelela Yave wa Nzambi. Muna Nkunga 35:18 tutanganga vo: “Ikuvana matondo muna nkutakani ayingi; Ikukembelela vana vena nkangu angolo.” Diau adimosi, muna Nkunga 107:31, 32, tukasakeswanga vo: “Kele vo o wantu bakembela Yave muna walakazi wandi, yo muna masivi mandi kwa wan’a wantu! Bekunkundidika muna nkutakani a nkangu, yo kunkembela vana fongo ya mbuta.”
3 Paulu wa ntumwa wasonga ekani diakaka dia sikidisilwa nkutakani vava kayikila yo vo “nzo a Nzambi, ina vo, i dibundu dia Nzambi amoyo, w’elunzi ye nkubilw’a ludi.” (1 Timoteo 3:15) Nkia nkutakani kayika o Paulu? O mvovo “nkutakani” aweyi usadilwanga muna Nkand’a Nzambi? Nkia mfunu ina muna zingu kieto? Muna bak’e mvutu za yuvu yayi, yambula twabadika una o mvovo “nkutakani” usadilwanga muna Nkand’a Nzambi.
4 E mvovo wa Kiyibere wasekolwa vo “nkutakani,” usongele vo “lunganisa nkangu” yovo “kutakesa.” (Nsiku 4:10; 9:10) O ntozi a nkunga wasadila mvovo “nkutakani” mu kuma kia mbasi kun’ezulu. Ulenda mpe sadilwa mu yika buka kia mimpangamayi. (Nkunga 26:5; 89:5-7) Kansi, muna Sono ya Kiyibere, o mvovo wau utoma sadilwanga mu kuma kia Aneyisaele. Nzambi wavova vo Yakobo ‘okituka s’ebidi dia nkangu’ yovo nkutakani. (Etuku 28:3; 35:11; 48:4) Aneyisaele basolwa mu kala se “nkutakani a Yave,” “nkutakani a Nzambi.”—Ntalu 20:4; Nekemiya 13:1; Yosua 8:35; 1 Samuele 17:47; Mika 2:5.
5 O mvovo wa Kingerekia, ek·kle·siʹa, wasekolwa vo nkutakani, mu mvovo miole mia Kingerekia watuka mina ye nsasa vo “ku mbazi” ye “bokela.” O mvovo wau ulenda mpe yika buka kia wantu bakutakana vana mbazi a nkanu, nze “ebundu” dina Demeterio kakotesa ntantani mu kuma kia Paulu kuna Efeso. (Mavangu 19:32, 39, 41) Kansi, o Nkand’a Nzambi utoma sadilanga mvovo wau mu yika e nkutakani ya Akristu. E nsekola zakaka zisekolanga mvovo wau vo “nzo a Nzambi,” kansi disionário dimosi disasilanga vo mvovo wau “ke uyikanga nzo ko zina Akristu bekutakenanga mu sambila.” Kana una vo i wau, o mvovo “nkutakani” mu mpila yá zaswaswana usadilwanga muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu.
‘Nkutakani Akuswa ya Nzambi’
6 Muna sadila e mvovo mia Davidi miasonama muna Nkunga 22:22 mu kuma kia Yesu, Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Samuna nsamuna nkumbu aku kw’abunzi ame, vana vena dibundu ikuyimbididila. Dianu [Yesu] kafwete kadil’e mfwanani y’abunzi andi muna mambu mawonso, kakala ngang’ambut’ankenda yo kwikizi muna mambu ma Nzambi.” (Ayibere 2:12, 17) Davidi wayimbidila Nzambi vana vena nkutakani a Isaele yankulu. (Nkunga 40:9) Ozevo, nkia dibundu yovo nkutakani kayika o Paulu vava kavova vo Yesu wayimbidila Nzambi “vana vena dibundu”?
7 Dina tutanganga muna Ayibere 2:12, 17 diamfunu kikilu. E sono kiaki kisonganga vo Kristu wakala mpe mosi muna yikwa ya nkutakani muna kasamunwina e nkumbu a Nzambi kwa mpangi zandi. Aki nani i mpangi zandi? Awana bena muna “mbongo a Abarayama,” mpangi za Kristu bakuswa muna mwanda, awana bena ye “kunku muna nsumw’ezulu.” (Ayibere 2:16–3:1; Matai 25:40) Elo, e Sono ya Kingerekia ya Kikristu isadilanga o mvovo “nkutakani” entete-ntete mu yika e buka kia alandi a Kristu bakuswa muna mwanda. E 144.000 dia Akristu akuswa, yau i “dibundu dia wan’antete basonekwa kun’ezulu.”—Ayibere 12:23.
8 Yesu wasonga vo e “nkutakani” yayi ya Akristu isikidiswa. Vitila mvu mosi una kafwidi ko, Yesu wavova kwa Petelo vo: “Ongeye u Petelo, vana nsenzele wau i ntungila dibundu diame; o mavitu ma nsi-a-fwa ke mesunda dio ngolo ko.” (Matai 16:18) Petelo yo Paulu batoma bakula vo Yesu i nsenzele una wayikwa. Petelo wasoneka vo awana betungwa nze “matadi mamoyo” ma nzo a kimwanda vana nsenzele una vo i Kristu, bekala se ‘nkangu akuvwil’a Nzambi mu samuna mana mansongi’ ma ndiona wabasuma.—1 Petelo 2:4-9; Nkunga 118:22; Yesaya 8:14; 1 Korinto 10:1-4.
9 Nkia ntangwa o “nkangu akuvwil’a Nzambi” wayantika sikidiswa se nkutakani ya Akristu? Ediadi diavangama kina kia Pentikosti ya mvu a 33 wa tandu kieto, vava Nzambi kabungula mwand’avelela muna alongoki ana bakutakana muna Yerusaleme. I bosi, Petelo wavana elongi dia lukasakeso kwa buka kia Ayuda ye minkwikila mia kiyuda. Ayingi babudikw’o ntima mu kuma kia lufwa lwa Yesu, bavilukw’o ntima yo vubwa. Lusansu lwa Nkand’a Nzambi lusonganga vo tezo kia mazunda matatu ma wantu bavubwa yo kota muna nkutakani ampa ya Nzambi. (Mavangu 2:1-4, 14, 37-47) E nkutakani yayi yawokela, kadi ndonga muna Ayuda ye minkwikila mia kiyuda batambulwila vo e Isaele ya nitu ke yakala diaka nkutakani a Nzambi ko. Owau, Akristu akuswa bena vo i “Isaele a Nzambi” ya kimwanda, bakituka se nkutakani a Nzambi.—Ngalatia 6:16; Mavangu 20:28.
10. Nkia ngwizani yina vana vena Yesu ye nkutakani a Nzambi?
10 Nkumbu miayingi, o Nkand’a Nzambi usonganga e nswaswani yina vana vena Yesu ye Akristu akuswa, nze muna tini kivovanga vo “owu wa Kristu ye dibundu.” O Yesu i Ntu a nkutakani yayi ya Akristu akuswa. Paulu wasoneka vo Nzambi ‘wasia Yesu se ntu a ma yawonso kwa dibundu, dina vo i to kiandi.’ (Efeso 1:22, 23; 5:23, 32; Kolosai 1:18, 24) O unu, akete kaka muna Akristu awaya akuswa bakinu ova ntoto. Tulenda kala ye vuvu vo Yesu Kristu wa Ntu au, okubazolanga. O zola kwandi muna yau kuyikwanga muna Efeso 5:25, oku vo: “Kristu wazola dibundu, yo kuyekwela dio.” Okubazolanga e kuma kadi betambikanga kwa Nzambi ‘o lutambiku lwa lusanisinu, i sia vo, e mbongo a nua miau mitambulwilang’e nkumbu andi,’ nze una Yesu kavanga vava kakala ova ntoto.—Ayibere 13:15.
Mpila Zakaka Usadilwanga o Mvovo “Nkutakani”
11. Ayeyi i mpila yezole isadilwanga o mvovo “nkutakani” muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu?
11 Ezak’e ntangwa, o Nkand’a Nzambi mu mpila yakaka usadilanga o mvovo “nkutakani,” ke mu yika e buka kiawonso ko kia 144.000 kia Akristu akuswa bena vo i “nkutakani a Nzambi.” Kasikil’owu, Paulu wasonekena buka kimosi kia Akristu vo: “Nukondwa nkankalakani, kana vana vena Ayuda, kana Mingerekia, kana dibundu dia Nzambi.” (1 Korinto 10:32) E sono kiaki kisonganga vo, avo Nkristu muna Korinto yankulu ovangidi edi diambi, akaka balenda ta esakuba. Nga e mbi yayi yadi tesesang’esakuba kwa Mingerekia miawonso, ye tesesang’aka Ayuda yovo Akristu akuswa awonso yamu unu? Ve. Tumwene vo, muna sono kiaki, o mvovo “nkutakani a Nzambi,” Akristu bezinganga mu tandu kimosi uyikanga. Avo muntu ovovele vo Nzambi ofilanga, sadisa yovo sambula e nkutakani, Akristu awonso keyikanga bena mu tandu kimosi, muna fulu yawonso bezingilanga. Tulenda mpe yika e kiese yo luvuvamu luna muna nkutakani a Nzambi o unu, disongele vo, kw’Akristu awonso omu nza.
12. Ayeyi i mpila yetatu isadilwanga o mvovo “nkutakani” muna Nkand’a Nzambi?
12 E mpila yetatu o mvovo “nkutakani” yovo dibundu usadilwanga muna Nkand’a Nzambi, mu yika Akristu awonso bezingilanga mu zunga kimosi. Tutanganga vo: “E dibundu muna Yuda yawonso ye Ngalili ye Samaria i mpuvama diavuvama.” (Mavangu 9:31) Buka yayingi ya Akristu yakala muna zunga kiakina. Kansi, e buka yayina yawonso yakala muna Yuda, Ngalili ye Samaria yayikilwanga vo “nkutakani.” Wau vo ulolo wa wantu bavubwa kina kia Pentikosti ya mvu a 33 wa tandu kieto ye muna lumbu yalanda, ediadi disonganga vo buka yayingi yakala muna zunga kia Yerusaleme. (Mavangu 2:41, 46, 47; 4:4; 6:1, 7) O Erodi Angeripa 1 wayala muna Yuda yavana kafwa muna mvu a 44 wa tandu kieto. E sono kia 1 Tesalonika 2:14 kisonganga vo yamuna mvu a 50 wa tandu kieto, nkutakani zayingi zakala muna Yuda. Muna kuma kiaki, vava tutanganga vo Erodi ‘walambula o moko, kavanga akaka muna dibundu e mpasi,’ ke buka kimosi kaka ko kiyikwanga, kansi nkutakani zayingi zalungananga muna Yerusaleme.—Mavangu 12:1.
13. Ayeyi i mpila yeyá isadilwanga o mvovo “nkutakani” muna Nkand’a Nzambi?
13 E mpila yeyá itoma sadilwanga o mvovo “nkutakani” muna Nkand’a Nzambi i mu yika Akristu bekutakananga va fulu kimosi, dilenda kala mu nzo a muntu. Paulu wayika e “mabundu ma Ngalatia.” Nkutakani zayingi zakala muna zunga kiakina kiampwena kiayalwanga kwa Roma. Paulu nkumbu miole kasadila o mvovo “mabundu” ma Ngalatia, mu yika e nkutakani zakala muna Antiokia, Delebe, Luseta ye Ikonio. Akuluntu basolwanga mu vita o ntu muna nkutakani zazi. (1 Korinto 16:1; Ngalatia 1:2; Mavangu 14:19-23) Muna Nkand’a Nzambi, e nkutakani zazina zawonso zayikilwanga vo “mabundu ma Nzambi.”—1 Korinto 11:16; 2 Tesalonika 1:4.
14. Adieyi tulenda vova mu mpila isadilwanga o mvovo “nkutakani” muna sono yakaka ya Nkand’a Nzambi?
14 E buka yakaka y’Akristu yakete yakala, ilenda fwana mu nzo a muntu. Kana una vo i wau, eyaka muna buka yayina yayikilwanga mpe vo “nkutakani.” Vena ye buka tuzeye yayikilwanga vo mabundu yovo nkutakani zakutakananga muna nzo a Akwila yo Peresikila, muna nzo a Numfa yo muna nzo a Filemone. (Roma 16:3-5; Kolosai 4:15; Filemone 2) Ediadi dia lukasakeso kwa nkutakani zakaka o unu zina vo zakete, zikutakenanga mu nzo z’ampangi. Yave wazayanga e nkutakani zakala vo zakete muna tandu kiantete. Ka lukatikisu ko vo ozeye mpe e nkutakani zina vo zakete o unu, osambulanga zo muna mwand’andi.
E Nkutakani Yave Zikembelelanga
15. O mwand’avelela aweyi wasadilanga muna nkutakani zakaka za tandu kiantete?
15 Tuwidi kala vo, muna ndungan’a sono kia Nkunga 22:22, Yesu wasa nisina Nzambi vana vena nkutakani. (Ayibere 2:12) Alongoki andi mpe diau adimosi bafwete vanganga. Vava Akristu bakuswa yo mwand’avelela muna tandu kiantete yo kituka se wan’a Nzambi ye mpangi za Kristu, o mwanda wayantika sala mu mpila zakaka zamfunu kw’akaka muna yau. Batambula tukau twesivi twa mwanda. Akaka bavewa tukau nze vova diambu dia ngangu yovo dia zayi, nkuma wa wuka yovo wa sakula ye ngangu za vova ndinga zina ke bazaya ko.—1 Korinto 12:4-11.
16. Nkia kuma kiavaninwa tukau twa mwanda?
16 Muna kuma kia vovela mu ndinga, Paulu wasoneka vo: “Yimbidila nyimbidila kuna mwanda, yimbidila nyimbidila kuna zayi.” (1 Korinto 14:15) Wazaya wo vo, muna zaya e diambu, o wantu bafwete bakula e mvovo miandi. Ekani dia Paulu i kembelela Yave vana vena nkutakani. Wavovesa akaka bakala yo tukau twa mwanda vo: ‘Bavav’o wokelelwa muna vangamesa dibundu,’ i sia vo, e nkutakani ina basongelanga tukau twatu. (1 Korinto 14:4, 5, 12, 23) Kieleka, Paulu wavwanga nkutakani o mfunu, wazaya wo vo muna nkutakani zazina, Akristu bekala y’elau dia kembelela Nzambi.
17. Nkia vuvu tulenda kala kiau mu kuma kia nkutakani zeto o unu?
17 Yave wakinu sadila yo sadisa e nkutakani andi. Osambulanga e buka kia Akristu akuswa bena ova ntoto. Ediadi dimonekanga muna ulolo wa madia ma mwanda metambulanga nkangu a Nzambi. (Luka 12:42) Osambulanga kintwadi kia wan’angudi omu nza yawonso. Osambulanga mpe e nkutakani zawonso, muna tukembelelanga o Mvangi eto muna mavangu meto ye mvovo mieto mikumikanga lukwikilu lwa mpangi zeto. Muna nkutakani i tulongelwanga yo kubikwa kimana twakembelela Nzambi muna fulu yakaka, vava ke tukalanga ko vana vena nkutakani eto.
18, 19. Akristu muna konso nkutakani adieyi bezolang’o vanga?
18 Sungamena dina Paulu wa ntumwa kavovesa Akristu muna nkutakani a Filipi kuna Makedonia, oku vo: “I diau didi nsambilanga vo nwazemboka e mbongo a ndungidi, ina muna Yesu Kristu, muna nkembo yo lusanisinu lwa Nzambi.” Ediadi diavavanga vo bazayisa oma ma lukwikilu lwau muna Yesu ye vuvu kiau kia kusentu kw’akaka bakala kuna mbazi a nkutakani ya Akristu. (Filipi 1:9-11; 3:8-11) Paulu wavovesa mpe mpangi zandi z’Akristu vo: “Dianu vo, mbula twakwama tambik’o lutambiku lua lusanisinu kwa Nzambi, i sia vo, e mbongo a nua mieto mitambulwilang’e nkumbu andi.”—Ayibere 13:15.
19 Nga oyangalelanga kembelela Nzambi “vana vena dibundu,” nze una Yesu kavanga, yo sadila befo yaku mu kembelela Yave vana vena awana ke banzeye ko yo lembi kunkembelelanga o unu? (Ayibere 2:12; Roma 15:9-11) O zaya una tubadikilanga e fulu kia nkutakani eto mun’ekani dia Nzambi dikutusadisa mu vana mvutu za kiuvu kiaki. Mun’elongi dilanda, tulongoka una Yave kefidilanga yo sadila e nkutakani, ye mfunu yina muna zingu kieto o unu.
Nga Osungamenanga?
• ‘E nkutakani a Nzambi’ y’Akristu akuswa nkia ntangwa yayantika?
• Nkia mpila tatu zakaka o mvovo “nkutakani” usadilwanga muna Nkand’a Nzambi?
• O Davidi, yo Yesu y’Akristu a tandu kiantete adieyi bavanganga muna nkutakani? Adieyi tulongokele muna mbandu au?
1, 2. E nkutakani nkia nluta itwasanga? Adieyi i kani dia sikidisilwa nkutakani?
3. Mun’owu wa Paulu, adieyi i kani dia sikidisilwa nkutakani?
4. O mvovo “nkutakani” aweyi utoma sadilwanga muna Sono ya Kiyibere?
5. Nkia mvovo a Kingerekia wasekolwa vo “nkutakani” ye nkia mpila ulenda sadilwa?
6. O Davidi yo Yesu adieyi bavanga vana vena nkutakani?
7. Ayeyi i mpila yantete isadilwanga o mvovo “nkutakani” muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu?
8. O Yesu nkia mvovo kayika muna songa e nsikidisw’a nkutakani ya Akristu?
9. E nkutakani a Nzambi nkia ntangwa yayantika sikidiswa?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 9]
Nkia nkutakani kasikidisa o Yesu?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 10]
E buka ya Akristu ina mu zunga kimosi ikutakananga nze “mabundu ma Nzambi”
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 12]
Nze Akristu kuna Benin, tulenda kembelela Yave muna nkutakani