KAPU KIA 15
“Ubafwidi e Nkenda”
1-3. (a) O Yesu adieyi kavanga vava mpofo zole zanlomba lusadisu? (b) O mvovo “ubafwidi e nkenda” adieyi usonganga? (Tala sinsu van’eyanda lukaya.)
MPOFO zole zifongele vana nteto a nzila, yakala lukufi ye Yeriko. Lumbu yawonso bavaikanga muna nzila yaviokelanga wantu mu lomba tukau. Kansi o unu, diambu divangama disoba e zingu kiau.
2 Kuna kinsalukisa, mpofo ziwidi mazu ma ndonga yiviokanga. Wau vo kabalendi mona ko, mpofo mosi wayuvula ana baviokanga kana nkia diambu diakala vo. Bamvutwidi vo: “O Yesu akwa Nazarete vioka se kevioka.” Yesu ku Yerusaleme kekwendanga mu nkumbu ansuka. Kansi kena yandi mosi ko, ndonga ikunlandanga. Vava bazaya ona waviokanga, mpofo zayantika kaza oku vo: “E Mfumu, utufw’e nkenda, e mwan’a Davidi.” E ndonga yavovesa mpofo balembi sia mazu, kansi oyau ke bawa ko. Ke bazola yambula kaza ko.
3 Yesu vana kati kwa ndonga kakala owidi e kazu kiau. Adieyi kevanga? Mambu mayingi kayindulanga muna ntim’andi. Se kakota mu lumingu lwa nsuka lwa zingu kiandi ova ntoto. Ozeye wo vo lubangamu ye lufwa lwampasi lukumvingilanga kuna Yerusaleme. Kana una vo i wau, kakanga matu ko muna kazu kia wantu awaya. O Yesu odingalele yo lomba vo bantwasila wantu awaya. “E Mfumu, twatemokw’o meso,” i diambu balomba. O Yesu wau “kabafwidi nkenda,” oviakene meso mau, bamwene.a Vana vau, balende Yesu.—Luka 18:35-43; Matai 20:29-34.
4. O Yesu aweyi kalungisila ungunza uyikanga vo “omwena nsukami, . . . e nkenda”?
4 O Yesu ke wantu awaya kaka ko kafwila e nkenda. Ntangwa zayingi Yesu wafwilanga wantu e nkenda mu mambu makaka. Ungunza wa Nkand’a Nzambi wazaisa vo Yesu “omwena nsukami, . . . e nkenda.” (Nkunga 72:13) Dialudi, Yesu wazitisanga e ngindu z’akaka. Wakivananga mu sadisa wantu. E nkenda zamfila mu samun’e nsangu zambote. Yambula twatala una e Nsangu Zambote zasoneka antumwa zisongelanga una nkenda za Yesu zimonekenanga muna mvovo ye mavangu mandi. Tubadika mpe una tulenda zo songela.
Zitisa e Ngindu Z’akaka
5, 6. Nkia nona yisonganga vo Yesu nkwa nkenda?
5 O Yesu nkwa nkenda kakala. Wazayanga e ngindu z’awana bamonang’e mpasi. Kana una vo kamona mpasi zina bamonanga ko, wabakulang’e mpasi zau muna ntima. (Ayibere 4:15) Vava kawuka nkento mosi wavaikanga menga mu mvu 12, wayikila kimbevo kiandi vo “nsongo,” kadi wazaya wo vo kimbevo kiaki lukendalalu ye mpasi zayingi kiantwasilanga. (Maku 5:25-34) Vava kamona Maria ye awana bakala yandi badilanga mu kuma kia lufwa lwa Lazaro, o moyo andi watelama ye ntantu. Kana una vo wayenda mu fula Lazaro, e meso mandi mazala ye mansanga.—Yoane 11:33, 35.
6 Lumbu kiakaka, nkwa wazi mosi wafinama Yesu yo kundodokela vo: “Ovo ozolele wo, olenda kunkianzisa.” Wau vo Yesu muntu alunga, kayela ko, nkia mvutu kamvana? O ntim’andi wazala ye nkenda mu kuma kia nkwa wazi. Kieleka, ‘umfwidi nkenda.’ (Maku 1:40-42) I bosi wavanga diambu diasivi. Wazaya wo vo muna Nsiku, o nkwa wazi wafunzuka kakala, kafwana kala vamosi ko yo wantu akaka. (Fuka 13:45, 46) Yesu wafwana wuka muntu ndioyo lembi kunsimba. (Matai 8:5-13) Kansi, walambula o koko yo viakana nkwa wazi oku vo: “Nzolele wo; kianza kwaku.” Vana vau o nkwa wazi wasasuka. Ekwe mpila nkenda kasonga Yesu!
7. Adieyi dilenda kutusadisa mu kala akwa nkenda? E fu kiaki aweyi kilenda songelwa?
7 Nze Akristu, tufwete tanginina Yesu muna fwilanga wantu e nkenda. Nkand’a Nzambi ukutuzaisanga twakal’akwa “ngyambani muna mpasi.”b (1 Petelo 3:8) Ke diasazu ko mu bakula ngindu yovo lukendalalu lw’awana bemonanga e mpasi za mayela malembi sasukanga, mu sungula kele vo ke twayela mayela mama ko. Sungamena dio vo e nkenda ke sia ko vo wamona e mpasi zina kemonanga o muntu. Yesu wafwila ambevo e nkenda kana una vo kayela ko. Avo i wau, aweyi tulenda fwila wantu e nkenda? Muna toma winikinanga vava muntu una mu mpasi kevovanga yo songa ngindu zandi. Tulenda kiyuvula, ‘Kele vo yakala vana fulu kiandi, aweyi yadi mona?’ (1 Korinto 12:26) Kele vo tubakwidi e ngindu z’akaka, tukala twafwana mu ‘kasakes’akwa ntima mia nkenda.’ (1 Tesalonika 5:14) Ezak’e ntangwa, e nkenda ke zisongelwanga kaka mu mvovo ko, kansi ye mansanga mpe. “Nudidis’awana bedilanga,” ututangidi muna Roma 12:15.
8, 9. O Yesu aweyi kazitisila e ngindu z’akaka?
8 Yesu wazitisanga akaka, kavanganga mambu makendeleka wantu ko. Sungamena o muntu wafwa matu, kalendanga vova ko, wanatwa kwa Yesu. Vava kamona vo o muntu kakala wavuvama ko, Yesu wavanga diambu dina kavanga ko vava kawuka akaka: “Unkatwidi vana vena ndonga.” Wawuka muntu ndioyo kuna beko ke kwakala ndonga ko.—Maku 7:31-35.
9 Yesu diau adimosi mpe kavanga vava wantu bantwasila e mpofo walomba vo kawukwa. Yesu ‘wasimba mpofo muna koko,’ ‘wamfila kuna mbazi a mpata-vata.’ I bosi kanwuka. Ediadi nanga diavangama kimana e ngindu ye meso ma muntu ndioyo masingama malembe malembe yo lembi susumuka mu kuma kia lekwa yanzunga. (Maku 8:22-26) Ekwe mpila luzitu kasonga Yesu!
10. Aweyi tulenda zitisila e ngindu z’akaka?
10 Wau vo tu alandi a Yesu, divavanga vo twazitisanga ngindu z’akaka. Tufwete kebanga e mvovo mieto yo sungamena vo, avo misadilu mu mpila yambi milenda lueka ngindu z’akaka. (Ngana 12:18; 18:21) E mvovo miabala ye kumba yo luvezo ke mifwete kalanga ko vana vena Akristu ana bezitisanga ngindu za wantu akaka. (Efeso 4:31) Akuluntu, aweyi nulenda zitisila e ngindu z’akaka? Vava nuvananga malongi, e mvovo mieno mia ngemba misonga vo nuzitisanga awana bekunuwanga. (Ngalatia 6:1) Amase, aweyi nulenda zitisila e ngindu za wan’eno? Vava nukubavanang’elongi, nusianga e ngolo za kubalongela muna mpila ina ilembi kubakendeleka.—Kolosai 3:21.
Uyivana Mu Sadisa Akaka
11, 12. Nkia nsangu za Nkand’a Nzambi zisonganga vo Yesu kalombwanga ntete ko muna fwila akaka e nkenda?
11 Nkumbu miayingi, Yesu kavavanga ntete bokelwa ko muna songa nkenda kw’akaka. Kadi, e nkenda i fu kifilanga muntu mu kala yo luzolo lwa sadisa akaka. Ke diasivi ko vo, e nkenda zafila Yesu mu sadis’akaka. Kasikil’owu, vava ndong’ayingi yananga yandi lumbu tatu lembi dia, ka muntu ko wavovesa Yesu vo o nkangu nzala ufwa yovo kuntuma mu vanga diambu. O lusansu lusonganga vo: “O Yesu obokele alongoki andi, oku vo, Mfwidi ndong’e nkenda, e kuma kadi, owau se lumbu tatu banangini yame, ke bena ya madia ko: kizolele kubasindika ye nzala ko, benkwa fwa mfune muna nzila.” I bosi, muna luzolo lwandi, wadikila ndonga mu mpila yasivi.—Matai 15:32-38.
12 Badika diambu diakaka. Muna mvu a 31 wa tandu kia Kristu, vava Yesu kafinama mbanza ya Naini, wawanana ye diambu dia nkenda. Wantu bakala ye vimbu bavaika muna mbanza, nanga ku ziami kina vana ndambu a mongo bayendanga, mu zika “mwan’amosi a, . . . nkento ansona.” Nga lenda bakula e ntantu za ngudi a mwana? Wayendanga mu zika mwan’andi mosi kaka, kakala ye yakala ko ona olenda mona yandi ntantu kumosi. Ekolo wantu awonso bayendanga kuna luziku, Yesu ‘omwene’ nkento ansona yo bakula vo, kasidi diaka yo wana ko. Dina kamona diakendeleka ntim’andi, “umfwidi nkenda.” Ka muntu ko wanlomba vo kavanga diambu. Nkenda zamfila mu vanga e diambu. ‘Wizidi finam’ova ven’e vimbu, oviakene dio,’ ovutulwisi moyo kw’etoko. I bosi adieyi kavanga? Yesu kavovesa etoko ko vo kayikama e ndonga yakangalanga Yandi. Kansi, o Yesu “umvene kwa ngw’andi,” muna kubayikanesa diaka yo kala ye ziku vo nkento ansona olungwa-lungwa.—Luka 7:11-15.
13. Aweyi tulenda tanginina Yesu muna kuyivana mu sadisa awana bevavanga lusadisu?
13 Aweyi tulenda tanginina mbandu a Yesu? Kieleka vo, ka tulendi dikila wantu ko mu mpila yasivi yovo fula mafwa. Kansi, tulenda tanginina Yesu muna kuyivana mu sadisa awana bevavanga lusadisu. Dilenda kala vo nkwikidi wa nkw’eto kena ye nzimbu ko yovo okatwilu mu salu. (1 Yoane 3:17) E nzo ya nkento ansona nanga vangululwa ivava mu nzaki. (Yakobo 1:27) Nanga vena y’esi nzo bafwila nzodi au bevavanga lufiaulwisu yovo lusadisu. (1 Tesalonika 5:11) Kele vo vabwidi e diambu, katufwete vingila ko vo twateka lombwa mu vana lusadisu. (Ngana 3:27) E nkenda zikutufila mu kuyivana mu sadisa muntu mu mpila ina tulenda. Kuvilakana ko vo evangu diakete dia nkenda yovo mvovo miakete mia lufiaulwisu mia nsi a ntima milenda kasakesa.—Kolosai 3:12.
Nkenda Zamfila mu Sila Umbangi
14. Ekuma Yesu kasila e salu kia samun’e nsangu zambote va fulu kiantete?
14 Nze una tumwene muna Kunku kia 2 kia nkanda wau, Yesu wasisa mbandu ambote muna samun’e nsangu zambote. Wavova vo: ‘Nkwend’asamwin’e nsangu zambote za kintinu kia Nzambi: e kuma diyatuminwa diodio.’ (Luka 4:43) Ekuma kasila e salu kiaki va fulu kiantete? Mu kuma kia zola kwandi muna Nzambi. Kansi Yesu wakala ye kuma kiakaka: E nkenda zamfila mu sadisa akaka mu mwanda. Muna mawonso kasongela nkenda, ke vena edi disundidi o mfunu ko ovo ke lungisa nsatu za mwanda z’akaka ko. Yambula twafimpa mambu mole mesonganga una Yesu kamwenanga wantu ana kasamunwinanga e nsangu zambote. O lufimpu lwalu lulenda kutusadisa mu bakula ekuma tusilanga umbangi kwa wantu awonso.
15, 16. Yika mambu mole mesonganga una Yesu kabadikilanga nkangu una kasamunwinanga e nsangu zambote.
15 Vioka mvu miole, muna salu kiandi kia umbangi, muna mvu 31 wa tandu kia Kristu, Yesu wasia e ngolo za kwenda “muna mavata mawonso” ma Ngalili. Mana kamona, makendeleka ntim’andi. Ntumwa Matai wasoneka vo: “Una kamwene ndonga, ubamwene nkenda, kadi bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme mak[ondwa] mvungudi.” (Matai 9:35, 36) Yesu wafwila nkangu e nkenda. Wazayanga e nsatu zau za mwanda. Wazaya wo vo mfumu za nsambila ana bafwana kubavungula, mpasi babamwesanga yo kubaveza. Muna kuma kia nkenda, Yesu wavanga wawonso muna samuna kwa nkangu e nsangu za vuvu. Edi bavwanga o mfunu i nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi.
16 Vava kiafinamanga e Nduta ya mvu a 32 wa tandu kia Kristu, diambu diafwanana ye diadi diabwa. Muna ntangwa yayina, Yesu ye ntumwa zandi bakota muna nzaza yo sauka o Mbu a Ngalili mu vava e fulu kia vuvama mu vunda. Kansi o nkangu ulundumukini kun’ekumu, babavitidi yo kubavingila kun’esambu diakaka. O Yesu adieyi kavanga? “Vava katombokele, omwene ndong’ayingi, ubafwidi e nkenda, kadi bakedi nze mameme makondelo mvungudi: obantikidi o kubalonga mambu mayingi.” (Maku 6:31-34) O Yesu ‘wafwila nkangu e nkenda’ mu kuma kia usukami wau wa mwanda. Nze “mameme makondelo mvungudi,” nzala za mwanda bafwa. E nkenda zafila Yesu mu kubasamunwina e nsangu zambote.
17, 18. (a) Adieyi difwete kutufila mu sila umbangi? (b) Aweyi tulenda fwila akaka e nkenda?
17 Nze alandi a Yesu, adieyi dikutufilanga mu samun’e nsangu zambote? Nze una tumwene muna Kapu kia 9 kia nkanda wau, tuna ye mbebe ya samun’e nsangu zambote yo kitula wantu s’alongoki. (Matai 28:19, 20; 1 Korinto 9:16) Kansi ka mbebe kaka ko yikutufilanga mu samuna nsangu zambote. Zola kweto muna Yave i diambu disundidi o mfunu dikutufilanga mu samun’e nsangu zambote za Kintinu kiandi. Tusamunanga mpe nsangu zambote kadi tufwilanga awana ke tuna yau lukwikilu lumosi ko e nkenda. (Maku 12:28-31) Aweyi tulenda fwila akaka e nkenda?
18 Tufwete mwenanga wantu nze una Yesu kabamwenanga, “bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme makondelo mvungudi.” Yindula vo osolwele mwan’ememe ovididi. Wau vo kena ye mvungudi ko olenda kunata muna madilu yo maza, e bulu kiaki nzala ye vwina kifwa. Nga kufwila e bulu kiaki nkenda ko? Nga kuvanga ko wawonso olenda mu kumvana madia yo maza? E mwan’ememe diadi dina nze ulolo wa wantu ana balembele zaya e nsangu zambote. Wau vo bevezwanga kwa avungudi a nsambila za luvunu, nzala befwanga ye vwina dia mwanda yo kondwa e vuvu kia kusentu. O yeto tuna ye dina bevavanga: madia ma vimpi ma mwanda ye maza mazizama ma ludi metukanga muna Diambu dia Nzambi. (Yesaya 55:1, 2) Vava tuyindulanga e nsatu za mwanda z’awana batuzungidi, tukubafwilanga e nkenda. Nze Yesu, avo tufwila wantu e nkenda, tuvanga wawonso tulenda mu kubasamunwina e vuvu kia Kintinu.
19. Adieyi tulenda vanga mu sadisa nlongoki a Nkand’a Nzambi ona wafwana mu salu kia umbangi?
19 Aweyi tulenda sadisila akaka mu landa mbandu a Yesu? Yindula vo tuzolele kasakesa nlongoki a Nkand’a Nzambi wafwana mu yantika samun’e nsangu zambote. Yovo tuzolele sadisa nteleki wayambula samuna nsangu zambote mu vutukila sala e salu kia umbangi. Aweyi tulenda sadisila muntu ndioyo? Tufwete kasakesa ntim’andi. Sungamena dio vo Yesu wateka ‘fwila nkangu e nkenda’ i bosi wabalonga. (Maku 6:34) Avo tukubasadisa mu songanga e nkenda, ntima miau mikubafila mu kala nze Yesu yo samun’e nsangu zambote kw’akaka. Tulenda kubayuvula: “O tambulwila nsangu zambote za Kintinu aweyi diasobela e zingu kiaku? Adieyi tuvova mu kuma kia wantu ana balembi zaya e nsangu zazi, nga ke bavwidi zo mfunu ko? Adieyi lenda vanga muna kubasadisa?” Kieleka, edi dikutufilanga mu sala e salu kia umbangi i zola kweto muna Yave yo luzolo lwa kunsadila.
20. (a) Adieyi divavwanga muna kala se nlandi a Yesu? (b) Adieyi tuwa muna kapu kilanda?
20 O kala nlandi a Yesu mayingi divavanga, ke vovolola kaka mvovo miandi ko yo tanginina mavangu mandi. Tufwete kala ye “nyindu” una kakala wau. (Filipi 2:5) Ekwe matondo tufwete vutula wau vo Nkand’a Nzambi ukutusengomwenanga nsas’a mvovo ye mavangu ma Yesu! O zaya e “nyindu a Kristu,” dikutusadisa mu tanginina ntim’anleka, nkenda ye mpila ina kakadila yo wantu. (1 Korinto 2:16) Muna kapu kilanda, tuwa mpila zayingi zina Yesu kasongela zola kw’alandi andi.
a O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “ubafwidi e nkenda” muna “Kingerekia uyikilwanga vo kendalala.” Nkanda mosi uyikanga vo o mvovo wau “ke usonganga kaka fwila muntu una mu mpasi e nkenda ko, kansi kala ye luzolo lwa vevola yovo katula e mpasi zandi.”
b O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “ngyambani muna mpasi” usongele vo “mona mpasi yo.”