Balongwa Mu Sila Umbangi Una Ufwene
“Nukala mbangi zame muna Yerusaleme, yo muna Yuda ye Samaria yawonso, yo kuna nsuk’a nza.”—MAVANGU 1:8.
1, 2. O Petelo nkia salu kavewa? Nani wamvana kio?
“YESU a Nazarete, . . . watukanikina twatelekela nkangu, yo sila wo umbangi vo i yandi yuna watumbw’e kimfundisi kwa Nzambi ki’awana ben’o moyo yo mafwa.” (Mavangu 10:38, 42) Muna mvovo miami, Petelo wa ntumwa wasonga kwa Koneleo y’esi nzo andi e salu kavewa kia kala se nteleki.
2 O Yesu nkia ntangwa kavan’e salu kiaki? Petelo nanga wayindulanga mana kavova o Yesu vava kafuluka, una katombokele ko kun’ezulu. Yesu wavovesa alongoki andi akwikizi vo: “Nukala mbangi zame muna Yerusaleme, yo muna Yuda ye Samaria yawonso, yo kuna nsuk’a nza.” (Mavangu 1:8) Kansi, Petelo wakizayila wo vo o nlongoki a Yesu kafwete samuna lukwikilu lwandi muna Yesu kwa wantu akaka.
Mvu Ntatu Balongwa
3. Nki’esivi kavanga o Yesu? Adieyi kavovesa Petelo yo Andere?
3 Una kamana vubwa muna mvu a 29 wa tandu kieto, Yesu wasamun’e nsangu zambote kwa Petelo yo mpangi andi Andere vava basalang’e salu kia baka e mbizi muna Mbu a Ngalili. Fuku wamvimba basala lembi baka má. Kansi, o Yesu wabavovesa vo: “Nununguna kweno kuna kusina, nwaleka makonde meno, nwabaka mbizi.” Vava bavanga una Yesu kavova, “bazingidi bemba kiayingi kia mbizi za maza, o makonde se bâkuka.” Petelo vava kamona esivi diadi, omwene wonga. Yesu wamvovesa vo: “Kumoni wonga ko, tuk’omu unu wantu obaka.” —Luka 5:4-10.
4. (a) O Yesu aweyi kalongela alongoki andi mu sila umbangi? (b) E salu kia umbangi kia alongoki aweyi kisundila eki kia Yesu?
4 Vana vau, Petelo, Andere yo wan’a Zebedayo, Yakobo yo Yoane basisa e nzaza zau yo landa Yesu. Mvu ntatu basala yo Yesu e salu kia umbangi yo longwa nze ateleki. (Matai 10:7; Maku 1:16, 18, 20, 38; Luka 4:43; 10:9) Vava kafokola kubalonga, muna lumbu kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu wa 33 wa tandu kieto, Yesu wabavovesa vo: “On’okwikil’omu mono, o mavangu mvanga, oyandi mpe ovanga mo; mana masundidi i kevanga.” (Yoane 14:12) Alongoki a Yesu besila umbangi nze una Yesu kavanga, kansi o yau mu nsi zayingi. Nze una kabalonga, kumosi y’awana bekitukanga s’alongoki o unu, bafwete sila umbangi muna “zula yawonso” yakuna “nsuk’a tandu.” —Matai 28:19, 20.
5. Aweyi tulenda bakila e nluta mia malongi kavana o Yesu kw’alongoki andi?
5 Owau mu ‘lumbu yambaninu’ tuzingilanga. (Matai 24:3) Katulendi kala vamosi ko yo Yesu, nze una kakadila y’alongoki a tandu kiantete, ngatu mona una kasilanga umbangi kwa wantu. Kansi tulenda baka e nluta muna tanganga muna Nkand’a Nzambi e mpila kasilanga umbangi ye malongi kavana kw’alongoki andi. (Luka 10:1-11) Elongi diadi dibadika diambu diakaka diamfunu dina kasonga o Yesu kw’alongoki andi: Kala yo nyindu asikila muna salu kia umbangi.
Wavwanga Wantu o Mfunu
6, 7. Nkia fu kiafila Yesu mu sala salu kiandi una ufwene? Aweyi tulenda kuntanginina?
6 Ekuma o Yesu kasilanga umbangi una ufwene? Ekuma kadi wavwanga wantu o mfunu. O ntozi a nkunga wasoneka vo Yesu “omwena nsukami yo nkondami e nkenda.” (Nkunga 72:13) Walungisa kikilu ungunza wau. O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Una kamwene ndonga, ubamwene nkenda, kadi bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme makondwa mvungudi.” (Matai 9:36) Kana una vo asumuki, Yesu wabakula e mpasi zau ye bamfinamanga. —Matai 9:9-13; Luka 7:36-38; 19:1-10.
7 Diambote mpe oyeto o unu twavwanga wantu o mfunu. Vava osalanga e salu kia umbangi, diamfunu mu teka badikanga ekuma o wantu bavwididi o mfunu a nsamu okubasamunwina. Yindula e mpasi benwananga zau zina vo Kintinu kia Nzambi kaka ofokola zo. Sila umbangi kwa wantu awanso, kadi kuzeye ko kana nani otambulwila e nsangu zambote. Nanga o muntu ovovanga yandi samba kesambanga kimana muntu nze ngeye keza kunsadisa.
Zola Kwamfilanga
8. Nki kifilanga alongoki mu samun’e nsangu zambote nze Yesu?
8 E nsangu zambote kasamunanga Yesu zalungisa luzolo lwa Yave lwa velelesa e nkumbu Andi yo tundidika e kimfumu Kiandi. Ediadi disundidi o mfunu vana ven’o wantu. (Matai 6:9, 10) Wau vo Yesu wazolang’o S’andi, wazindalala yakuna nsuka mu sila umbangi wa Kintinu kisingika e mambu mama. (Yoane 14:31) Wau vo alongoki a Yesu o unu bena mpe y’ekani diadi, besianga e sungididi kia sila umbangi. Yoane wa ntumwa wavova vo: “I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi,” yo samun’e nsangu zambote yo kitula wantu s’alongoki. —1 Yoane 5:3; Matai 28:19, 20.
9, 10. Nkia zola diaka kukutufilanga mu sila umbangi una ufwene?
9 Yesu wavovesa alongoki andi vo: “Ovo nunzolele, nkanikinu miame nulunda mio. Ona wina ye nkanikinu miame yo lunda mio, i yandi yuna unzolele.” (Yoane 14:15, 21) Idianu vo, o zola kwa Yesu kufwete kutufila mu sila umbangi wa ludi yo lemvokela nkanikinu mia Yesu. Vava kafuluka, nkumbu mosi o Yesu wamoneka yo vovesa Petelo vo: “Dikila wan’ame a mameme. . . . Vungula mameme mame. . . . Dikila mameme mame.” Nki kiadi fila Petelo mu vanga wo? Yesu wavana e mvutu vava kayuvulanga Petelo nkumbu miayingi vo: “Nga unzolele e? . . . Nga unzolele e? . . . Nga unzolele e?” Elo, e nzola Petelo muna Yesu yadi kumfila mu sila umbangi una ufwene, mu solola ‘mameme’ ma Yesu yo kubavungula muna mwanda. (Yoane 21:15-17)
10 O unu, ke tutomene zaya Yesu ko nze una Petelo kanzaila. Kansi, tuzeye mana Yesu kavanga mu kuma kieto. E ntima mieto mikasakeswanga kwa mpila zola kwamfila mu ‘Yeleka lufwa muna diambu dia wantu awonso.’ (Ayibere 2:9; Yoane 15:13) Tuyindulanga nze Paulu vava kasoneka vo: ‘O zola kwa Kristu kukutuyalanga . . . Mun’awonso kafwila, kiman’awana bena moyo ke bakala moyo mu kuma kiau kaka ko, kansi mu kuma kiandi.’ (2 Korinto 5:14, 15) Muna songa vo o zola kwa Yesu kukutuyalanga tufwete salanga e salu kia umbangi una ufwene. (1 Yoane 2:3-5) Katufwete vezanga e salu kia umbangi ko nze vika sia vo e kimenga kia Yesu ke kina mfunu ko kwa yeto. —Ayibere 10:29.
Kala yo Nyindu Ambote
11, 12. Ekuma Yesu kayizila ova nza? Aweyi kasongela vo e salu kia sila umbangi kisundidi o mfunu?
11 O Yesu vava kakala vana ndose a Pontio Pilatu, wavova vo: “Muna diadi i ngutukìdi, muna diadi i ngizìdi ova nza, yasila ludi o umbagi.” (Yoane 18:37) Yesu kayambula konso diambu ko diamvukumuna mu lembi sila ludi o umbangi. O lwalu i luzolo lwa Nzambi kuna kwa yandi.
12 Satana watonta Yesu muna diambu diadi. O Yesu una kamana vubwa, Satana wamvana elau dia kituka se muntu anene ova nza. Wamvana e “yintinu yawonso ya nza, yo nkembo au.” (Matai 4:8, 9) Kuna kwalanda, Ayuda bazola kunkitula se ntinu. (Yoane 6:15) Akaka nanga beyindulanga vo kele vo Yesu katambulwila e kintinu, mawete mayingi kadi vanga kwa wantu. Kansi o Yesu wabembola e ngindu zazi. Wabadikilanga e salu kia sila ludi o umbangi vo kisundidi o mfunu.
13, 14. (a) Nki ke kialenda vukumuna Yesu ko mu sia salu kia umbangi va fulu kiantete? (b) Kana una vo wakala nze nsukami, adieyi kavanga?
13 Vana ntandu, kavukumuka ko mu vava mavwa. Muna kuma kiaki, kakala mvwama ko. Kakala nkutu ye nzo ya yandi kibeni ko. Lumbu kimosi wavova vo: “Amfwenge bena ye nduzu, e nuni z’ezulu zina ye leko; vo i Mwan’a muntu, kena y’ova kafila ntu ko.” (Matai 8:20) Yesu vava kafwa, lekwa kimosi kaka kiantalu kakala kiau i mvwatu una masoladi ma Roma batela e nkas’a mienze. (Yoane 19:23, 24) Nga Yesu mfwilu kabaka muna zingu kiandi? Ve kikilu.
14 Yesu mambu mayingi kavanga mana amvwama ke balenda vanga ko. Paulu wavova vo: ‘Nuzeye zo e nkenda za Mfumu eto Yesu Kristu, kana una vo mvwama kakala, muna diambu dieno i kasukamena, oyeno muna usukami wandi nwavwama.’ (2 Korinto 8:9; Filipi 2:5-8) Kana una vo nsukami, Yesu waziula e nzila kimana alembami bavwa o moyo a mvu ya mvu. Tufwete kumvutulanga kikilu matondo. Ekwe kiese tumonanga muna nsendo katambula wau vo wasia luzolo lwa Nzambi va fulu kiantete! —Nkunga 40:8; Mavangu 2:32, 33, 36.
15. Nki kisundidi mavwa o mfunu?
15 Akristu ana besianga e ngolo za tanginina Yesu kebevukumunwanga kwa mavwa ko. (1 Timoteo 6:9, 10) Bazeye wo vo mavwa malenda twasa kiese muna zingu, kansi ke malendi twasa moyo a mvu ya mvu ko. Vava Akristu befwanga, mavwa mau ke mekalanga diaka mfunu ko, nze una o mvwatu a Yesu ke wakadila diaka mfunu ko vava kafwa. (Kimpovi 2:10, 11, 17-19; 7:12) Vava o Nkristu kefwanga, ngwizani andi yo Yave yo Yesu Kristu i lekwa kimosi kaka kia mfunu kekalanga kiau. —Matai 6:19-21; Luka 16:9.
Kayoya ko Mu Kuma kia Kitantu
16. Yesu aweyi kasundila e kitantu?
16 E kitantu ke kiayoyesa Yesu ko mu sila ludi umbangi. Kana una vo wazayanga vo e salu kiandi kia umbangi ova ntoto mu fwa kifokokela nze kimenga, kakendalala ko. Paulu wasoneka mu kuma kia Yesu vo: ‘Muna kiese kasidilwa, i kazizidil’e nti a mpasi, kavez’e nsoni, ovwende kuna koko kwalunene kwa kunda kia Nzambi.’ (Ayibere 12:2) Zaya vo Yesu ‘waveza e nsoni.’ Katokanena ko mana atantu bayindulanga mu kuma kiandi. Kayoya ko mu vanga luzolo lwa Nzambi.
17. Adieyi tulenda longoka muna luzindalalu lwa Yesu?
17 Paulu muna kasakesa Akristu, wayika luzindalalu lwa Yesu vo: “Nubadika ndiona wazizidila mpaka z’asumuki, muna yau kibeni, ke nwayoya yo lebokw’e mioyo.” (Ayibere 12:3) Kieleka, dilenda kala diampasi mu nwana ye kitantu lumbu ke lumbu. Diampasi dikalanga mu zizidila e ntonta za nza, kadi e yitu yeto nanga balenda kutufila mu vava mavwa “mu konso mpila.” Kansi nze Yesu, mu lusadisu lwa Yave tubundanga e vuvu vava tusianga e Kintinu vana fulu kiantete muna zingu kieto. —Matai 6:33; Roma 15:13; 1 Korinto 2:4.
18. E mvovo mia Yesu kwa Petelo adieyi mitulongele?
18 O Yesu wasonga luzindalalu lwandi vava kayantika o vovesa alongoki andi mu kuma kia lufwa lwandi. Petelo wavovesa Yesu vo “sabisabi, e diambu diadi ke dikubwila ko.” Yesu wamenga wá konso diambu dilenda kunyoyesa mu vanga luzolo lwa Yave. Waviluka kwa Petelo yo kumvovesa vo: “Viluk’oku nim’ame, e Satana: se u sakuba kiame; kadi kuyindul’oma ma Nzambi ko, oma ma wantu kaka.” (Matai 16:21-23) Yambula yeto mpe twakwamanana bembola e ngindu za wantu. Vana ntandu, yambula e ngindu za Nzambi zatufila.
Mawete Kitwasa
19. Kana una vo Yesu wavanga masivi, nkia salu kialuta o mfunu kwa yandi?
19 Muna songa vo yandi i Masia, Yesu wavanga masivi mayingi. Wafula nkutu mafwa. Masivi mama ndonga matunta, kansi o Yesu kayiza ova ntoto mu vanga kaka masivi ko. Wayiza mu sila ludi umbangi. Wazaya vo konso mawete kevanga ma kolo kiandwelo kwandi. O wantu kafula o Yesu bafwa diaka. Mu sila kaka ludi umbangi kalenda sadisila akaka mu vwa moyo a mvu ya mvu. —Luka 18:28-30.
20, 21. Akristu akieleka aweyi bebadikilanga edi dia vanga o wete?
20 O unu, wantu akaka bevavanga tanginina mana Yesu kavanga mu sadisa asukami yovo tunga tupitalu. Ntangwa zakaka nzimbu zayingi zivavwanga muna vanga wo. O luzolo lwau lwambote kwandi. Kansi, o lusadisu lwalu lwa kolo kiandwelo. Kintinu kia Nzambi kaka kitwasa luvevoko lwakwele mvu. Muna kuma kiaki, muna tangininanga Yesu Ambangi za Yave besianga e salu kia sila Kintinu umbangi va fulu kiantete.
21 Elo, Akristu aludi bevanganga mpe mavangu mambote. Paulo wasoneka vo: “Konso ntangwa tuvwidi, mbula twavang’owu wambote kwa wantu awonso, musungula kw’esi kilukwikilu.” (Ngalatia 6:10) Vava wantu akaka bevwanga lusadisu o mfunu, ke tukatikisanga ko mu ‘vang’owu wambote’ kwa mfinangani zeto yovo kw’ampangi zeto z’Akristu. Kana una vo i wau, salu kia umbangi tusianga va fulu kiantete.
Longoka Muna Mbandu a Yesu
22. Ekuma Akristu besamunwinanga e nsangu zambote kwa mfinangani zau?
22 Paulu wasoneka vo: “Tâtu kwa mono, ovo ndembi samun’e nsangu zambote.” (1 Korinto 9:16) Paulu kavezanga salu kia samuna nsangu zambote ko, kadi muna vanga wau i kayivuluzila kumosi y’awana banwila. (1 Timoteo 4:16) Oyeto mpe i wau tubadikilanga e salu kia umbangi. Tuzolele sadisa mfinangani zeto. Tuzolele songa o zola kweto kwa Yave. Tuzolele songa zola kweto kwa Yesu yo luyangalalu lweto muna zola kwandi kwa yeto. Muna kuma kiaki, tusamunang’e nsangu zambote yo lembi zingila diaka ‘muna maketo ma wantu, kansi muna luzolo lua Nzambi kaka.’ —1 Petelo 4:1, 2.
23, 24. (a) Adieyi tulongokele mun’esivi dia bak’e mbizi za maza? (b) Aki nani besalanga e salu kia umbangi una ufwene o unu?
23 Nze Yesu, ke tuyoyanga ko vava akaka bebembolanga e nsangu zambote. Tulongokele diambu mun’esivi kavanga o Yesu vava kabokela Petelo yo Andere banlanda. Tukwikidi vo avo tulemvokele Yesu yo leka makonde meto kana nkutu mu fulu imonekanga vo ke yina ye mbizi zayingi ko, tulenda baka nluta. Akristu ayingi babaka nluta una basala mvu miayingi muna zunga yamonekanga vo ke yiyima mbongo ko. Akaka beyalukanga yo kwenda mu fulu yambote ya lowela yo baka mbizi zayingi. Ke tuyambula sila ludi umbangi ko, kana nkutu nkia salu tusalanga. Tuzeye vo yamu wau Yesu kafokolwese salu kia umbangi ko mu konso fulu ova ntoto. —Matai 24:14.
24 O unu, vioka mazunda 6 ma mazunda ma Mbangi za Yave besamunanga e nsangu zambote mu tezo kia 230 ma nsi. Eyingidilu dia 1 dia ngonde ya Fevelelo, disonga nsangu za salu kia mvu wa 2004 muna nza yawonso. E nsangu zazi zisonga e mpila o Yave kesambulwilanga salu kia umbangi. Ekolo tuzinganga mu tandu kiaki, yambula twakwamanana lunda e mvovo mia Paulu wasoneka vo: “Telek’ak’e diambu; kwamanana dio muna ntangwa ifwene.” (2 Timoteo 4:2) Yambula twakwamanana sila ludi umbangi yavana o Yave kevova vo e salu kifokokele.
Nga Olenda Vana e Mvutu?
• Aweyi tulenda bakila nluta muna malongi kavana o Yesu kw’alongoki andi?
• O Yesu aweyi kabadikilanga o wantu kasilanga umbangi?
• Nki kikutufilanga mu sala e salu kia umbangi una ufwene?
• Nze Yesu, mu nkia mpila tulenda sila luzolo lwa Nzambi va fulu kiantete?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 27]
Tuka mu mvu wau, e nsangu za salu kia Mbangi za Yave za nz’amvimba ke zivaika diaka mun’Eyingidilu dia 1 dia ngonde a Yanuali ko. Kansi ziyantika o vaika muna Eyingidilu dia 1 dia ngonde ya Fevelelo.
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 25]
Yesu wayiza ova ntoto mu sila ludi umbangi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 26]
Mbangi za Yave besianga e salu kia umbangi va fulu kiantete