Kuvambanisa ko Kina Kiayikakeswa kwa Nzambi
“Ke bekala diaka nwole ko, se nitu mosi kaka. Dianu vo, kina kiayikakeswa kwa Nzambi, o muntu kavambanisa ko.”—MATAI 19:6.
1, 2. Ekuma dinina diangangu mu kwikila dina divovanga Nkand’a Nzambi vo akazi mpasi bemona?
YINDULA vo nkangalu andá ozolele vanga mu kalu. Nga kuwanana ye diambu diampasi ko muna nzila? Dia uzowa dia badika vo kuwanana ye mpasi ko. Kasikil’owu, olenda wanana ye mvula, ivava vo wanatina e kalu mu malembe. Ekalu mpe dilenda fwa yo lembi dio lenda singika, ediadi divava vo wavengomona dio muna nzila yo vava lusadisu. Nga mambu mama mafwete kufila mu yindula vo dia uzowa wavanga mu yantika e nkangalu wau? Nga obembola e kalu? Ve. Zayanga dio vo olenda bwila diambu diampasi kele vo nkangalu andá ovanga. O nkwa ngangu, ovava e mpila kafwete sundila mpasi zozo.
2 Diau adimosi mpe ye longo. Mambu ke malendi kondwa ko. Dia uzowa kwa akazi mu yindula vo ke bekala ye diambu diampasi ko, kiese ye kiese kaka. E sono kia 1 Korinto 7:28 kitoma kiesesanga vo o yakala yo nkento “mpasi bemona muna nitu.” Ekuma? E kuma kadi yakala yo nkento wantu alembi lunga ye ‘mu lumbu yambaninu’ tuzingilanga. (2 Timoteo 3:1; Roma 3:23) Muna kuma kiaki, kana nkutu akazi betoma wizananga yo zikuka muna mwanda, mpasi bemonanga.
3. (a) O wantu ova nza aweyi bebadikilanga e longo? (b) Ekuma Akristu besilanga e ngolo zalembi vonda longo?
3 Omu tandu kiaki, vava yakala yo nkento bebwilwanga diambu, e diantete bevanganga i vonda longo. Muna nsi zayingi, e fu kia vonda o longo mu wokela kina. Kansi, Akristu aludi, bevavanga singika e diambu ke mu tina dio ko. Ekuma? E kuma kadi kuna kwa yau, e longo i lukau lwa mfunu lutukanga kwa Yave. Yesu wavova mu kuma ki’awana basompa vo: “Kina kiayikakeswa kwa Nzambi, o muntu kavambanisa ko.” (Matai 19:6) Kansi, o zingila ngwizani ye mvovo miami ke diambu diakete ko. Kasikil’owu, e yitu, ye aludiki a longo ye akaka mpe kebazeye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko, bekasakesanga akazi mu vambana yovo vonda longo kana nkutu ke vena kuma kivewangwa nswa mu Nkand’a Nzambi ko.a Kansi, Akristu bazeye wo vo disundidi o wete mu singika diambu ke mu vonda longo ko. Elo, diambote e diambu diasingikilwa muna mpila kevavanga o Yave ke mu mpila ya wantu ko.—Ngana 14:12.
Sunda Mpasi za Longo
4, 5. (a) Nkia mpasi zilenda wanuka muna longo? (b) Ekuma elongi dia Nkand’a Nzambi dilenda sadisila kele vo vabwidi diambu muna longo?
4 Dialudi vo, tongo twawonso tukalanga ye mambu mevavanga singikwa ntangwa ke ntangwa. Ediadi divavanga vo basingikanga kana nkutu ntantani za mambu makete zilenda bwa. Kansi, muna tongo twakaka, vekalanga ye mambu mampwena mana malenda sia e ngwizani y’akazi mu vonza. Ezak’e ntangwa, olenda lomba lusadisu kwa nkuluntu wa Nkristu azikuka ona wasompa. Kansi ediadi, ke disonganga ko vo o longo lwaku ke lwasikila ko. Disonganga o mfunu wa sadila nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mu singika e diambu.
5 Wau vo Yave i Mvangi eto y’Etuku dia longo, otomene zaya dina tuvwidi o mfunu muna kala ye ngwizani ambote muna longo, ke mu muntu akaka ko. E kiuvu i kiaki: Nga tuwanga elongi dina muna Diambu diandi yo sadila dio? Avo tuvanga wo, nsambu zayingi tubaka. “Ekwe, kele vo wawunikina nkanikinu miame! o luvuvamu luaku luadi kala nze nzadi, o unsongi waku nze mavuku ma kalunga.” (Yesaya 48:18) O lemvokela elongi dia Nkand’a Nzambi dilenda kututwasila kiese muna longo. Yambula twabadika ntete elongi divananga Nkand’a Nzambi kuna kw’akala.
‘Nuzolanga Akazi Eno’
6. Nkand’a Nzambi nki’elongi kevananga kw’akala?
6 Muna nkand’a Paulu kuna kwa esi Efeso muna ye longi dia kiá mu kuma ki’akala. Wasoneka vo: “Akala, nuzolang’akazi eno, waun’o Kristu wazola dibundu, yo kuyekwela dio; wauna mpe, akala bafwete zol’akazi au, nze to ya yau kibeni. Ndion’ozolele owandi nkento, wiyizolele: kadi ke vakedi nkutu muntu wasaula yandi nitu ko; tongonona kaka ketongononanga yo, yo wonzakana, nze Kristu mpe dibundu; kansi kadi, oyeno ekulu mpe, konso muntu, mbula kazol’owandi nkento nze i yandi kibeni.”—Efeso 5:25, 28, 29, 33.
7. (a) Nkia mbuta diambu dilenda sadisa muna longo lwa Akristu? (b) Akala aweyi balenda songelanga zola kw’akazi au?
7 Paulu kasoneka mawonso ko malenda bwa muna longo. Kansi, wayika e mbuta diambu dilenda sadisa muna konso longo lwa Akristu. E diambu diadi i zola. Kieleka vo, o zola nkumbu nsambanu kuyikwanga muna sono kia Efeso kapu kia 5. Tala dina Paulu kevovesanga akala: ‘Nuzolanga akazi eno.’ Kalukatikisu ko, Paulu wazaya wo vo diasazu mu yambula zola ke mu zola ntangwa zawonso ko. Ediadi ditoma vangamanga musungula mu ‘lumbu yayi yambaninu’ muna vo wantu “bekal’akwa kuzola” ye “minkondwa-ngwawani.” (2 Timoteo 3:1-3) E fu yayi yambi iwokelanga muna tongo twayingi o unu, kansi e yakala dianzodi keyambula ko vo e fu yayi yambi ya nza yafwasa ngindu ye mavangu mandi.—Roma 12:2.
Aweyi Olenda Lungisila Nsatu za Nkento Aku?
8, 9. O yakala dia Nkristu, nkia mpila kalenda lungisila nsatu za nkaz’andi?
8 Kele vo u yakala dia Nkristu, aweyi olenda vengela e fu ki’eloko yo songa zola kwa nkaz’aku? Muna nkanda kasonekena ampangi kuna Efeso, Paulu mambu mole kayika ofwete vanga: Tongonona nkaz’aku, ye wonzakana, i sia vo lunga-lunga nkaz’aku nze una olunga-lunganga to kia ngeye kibeni. Aweyi olenda lunga-lunga nkaz’aku? Dimosi muna diadi i kundikila, i sia vo, lungisa nsatu zandi za nitu. Paulu wasonekena Timoteo vo: “Ovo vena yon’olembi yundula akw’andi, musungula awana bena muna nzo andi, ovakwidi o lukwikilu o nkalu, oviokele mundembi-kwikil’o bi.”—1 Timoteo 5:8.
9 Kansi, mayingi mevavwanga ke dikila kaka nkento ko, ye vwika yo lunga-lunga e fulu nufwete zingila. Ekuma? E kuma kadi, o yakala nanga olenda dikila yo vwika nkaz’andi kansi, olenda yambula kunsonga e zola yo lungisa nsatu zandi za mwanda. E diambu diadi, mfunu kikilu dina. Dialudi vo, akala ayingi Akristu salu kiayingi bekalanga kiau muna nkutakani. Kansi, o lungisa nsatu za nkutakani ke divavanga ko vo yakala kaveza e mbebe kavewa kwa Nzambi ya kala se ntu muna nzo. (1 Timoteo 3:5, 12) Muna mvu miavioka, Eyingidilu dimosi diavova mu kuma kia diambu diadi vo: “E nkanikinu a Nkand’a Nzambi, wa salu kia ‘vungula mu nzo kifwete yantikila.’ Konso nkuluntu ovezanga e nzo andi olenda sia kiyekwa kiandi mu vonza.”b Ozevo, diamfunu mu lungisa nsatu za nkaz’aku za nitu, za ngindu ye za mwanda ezi zilutidi o mfunu.
Yangalelanga Nkento Aku
10. O yakala aweyi kalenda songela vo oyangalelanga nkento andi?
10 Kele vo oyangalelanga nkento aku, otoma kunlunga-lunga, kadi zola okunzolanga. Vena ye mpila zayingi olenda wo vangila. Entete, kalanga yandi vamosi ntangwa zayingi. Kele vo oyambwidi vanga diambu diadi kwa nkaz’aku, o zola kwandi kwa ngeye kulenda vola. Ongeye nanga olenda yindula vo e ntangwa ye mpila okadilanga yo nkaz’aku yafwana kwandi, kansi, oyandi nanga ke wau ko kebadikilanga dio. Kufwete vova kaka ko vo nkaz’aku oyangalelanga. O nkento aku kafwete wo monanga vo zola okunzolanga. Paulu wasoneka vo: “O muntu kavavi wete wa yandi kibeni ko, owu wa nkw’andi kaka.” (1 Korinto 10:24) Nze yakala dianzodi, kala ye ziku vo ozeye e nsatu za nkaz’aku.—Filipi 2:4.
11. E mpila kekadilanga e yakala yo nkaz’andi aweyi ilenda fwasila e ngwizani andi yo Nzambi ye nkutakani?
11 E mpila yakaka ina yakala kalenda yangalela nkaz’andi i kunsonga e ngemba muna mvovo ye mavangu mandi. (Ngana 12:18) Paulu wasonekena ampangi kuna Kolosai vo: “Akala, nuzol’akazi eno, ke nubasila ndudi ko.” (Kolosai 3:19) Disionario dimosi disonganga vo, e mvovo wau ‘ke nubasila ndudi ko,’ ulenda sasilwa vo “kukadila yandi ko nze ntaudi aku muna nzo” yovo “kunkitudi mbundu aku ko.” Yakala obangikanga nkento vana va yandi mosi yovo va fulu kia ndonga, osonganga vo kekunzolanga ko. Yakala obangikanga nkaz’andi olenda yivisa e ngwizani andi yo Nzambi. Petelo wa ntumwa wasoneka kw’akala vo: “Nukadila kuna zayi, nuzitisang’akento, wau basakalele e ngolo, nu avingidi mpe yakw’eno a nsambu za moyo; e sambu yeno ke yavekama.”c—1 Petelo 3:7.
12. O yakala wa Nkristu adieyi kalenda longoka muna mpila Yesu kakadilanga ye nkutakani y’Akristu?
12 Vang’e diambu muna tunta o zola kwa nkento aku. Umvovesanga ntangwa zawonso vo zola okunzolanga. Yesu wasonga mbandu ambote kw’akala Akristu muna mpila kakadilanga ye nkutakani y’Akristu. Nkwa ngemba ye nloloki kakala kana nkutu vava alongoki andi basonganga fu yambi. I kuma Yesu kavovela vo: “Nwiz’oku ngina, . . . kadi i nlembami yo ntim’anleka: nwasolola vundu kia mioyo mieno.” (Matai 11:28, 29) Yakala wa Nkristu ona otangininanga Yesu okalanga yo nkaz’andi nze una Yesu kakadilanga ye nkutakani. O yakala ona oyangalelanga nkento andi, osonganga wo muna mvovo ye mavangu, ediadi dikunyangidika kikilu.
Akento ana Belemvokelanga Nkanikinu mia Nkand’a Nzambi
13. Nkia nkanikinu mina mu Nkand’a Nzambi milenda sadisa akento?
13 Nkand’a Nzambi mpe uvwidi nkanikinu milenda sadisa akento. Muna Efeso 5:22-24, 33 tutanganga vo: “Akento nusakalel’akazi eno, nze kuna kwa Mfumu. Kadi o yakala i ntu a nkaz’andi, nze Kristu i ntu a dibundu, oyandi i mvuluzi a to. Kansi kadi, waun’e dibundu disakalelele Kristu, i una mpe akento, basakalel’akazi au muna mawonso. . . . Nkento, kavumina nkaz’andi.”
14. E nkanikinu a Nkand’a Nzambi wa lusakalalu, ke ukululanga zitu wa nkento ko, ekuma?
14 Tala mvovo kasadidi Paulu, sakalela ye vumina. O nkento osungameswanga vo kasakalela nkaz’andi. Ovanga dio ngwizani dina ye dina kasikidisa Nzambi. Konso vangwa kiamoyo kun’ezulu y’ova ntoto, kina ye ndiona kesakalelanga. Kana nkutu Yesu, una ye ndiona kesakalelanga, Yave wa Nzambi. (1 Korinto 11:3) Kieleka, o yakala okadilanga ye kintu kiandi mu mpil’ambote okitulanga dio se diasazu kwa nkento muna kunsakalela.
15. Nki’elongi dina muna Nkand’a Nzambi mu kuma ki’akento?
15 Paulu wavova mpe vo o nkento “kavumina nkaz’andi.” O nkento wa Nkristu kafwete kala nkwa “ntim’anleka, yo lembama,” kafwete vezanga nkaz’andi ko yovo kala ye fu kia kuyitumina. (1 Petelo 3:4) O nkento ambote osalanga kwayingi muna wete dia nzo andi yo twasa nkembo kwa ntu andi. (Tito 2:4, 5) Keyikilanga nkaz’andi mbi ko mu fila akaka balembi kunzitisa. Osadisanga mpe nkaz’andi muna bakanga nzengo zasikila.—Ngana 14:1.
16. Akento Akristu nkia diambu balongokele mu nona kia Sara ye Rebeka?
16 Kala ye ntim’anleka, yo lembama ka disonganga ko vo o nkento wa Nkristu kalendi songa ngindu ko kwa yakala diandi yovo e ngindu zandi ke zina mfunu ko. Akento bavuminanga Nzambi kuna nz’ankulu, Sara yo Rebeka bavovesanga akazi au mambu mabatokanesanga, e Nkand’a Nzambi usonganga vo Yave watonda e ndomba zau. (Etuku 21:8-12; 27:46–28:4) Akento Akristu balenda kwau songa e ngindu zau. Kansi, bafwete wo vangila muna luzitu lwawonso, ke mu nding’a ngolo ko. Muna mpila yayi, akazi au betonda e ngindu zau.
Mfunu a Lungisa Nsilu a Longo
17, 18. O yakala yo nkento aweyi balenda vengela ntambu mia Satana mia vonda longo?
17 Nsilu besilananga yakala yo nkento muna longo, wakwele mvu. Muna kuma kiaki, yakala yo nkento bafwete kitula longo lwau se lwasikila. Kondwa mbokena kulenda kitula diambu diakete se dianene. Nkumbu miayingi, akazi beyambulanga mokena vava kibwanga diambu, ediadi dikubafilanga mu lunda makasi muna ntima. Akazi akaka nkutu bevavanga vonda longo mu banda kimakangu kuna mbazi a longo. Yesu walukisa vo: “Konso on’otungununa nkento, kanlengokelw’o moyo, zumba kia nsi a ntima katele yandi.”—Matai 5:28.
18 Paulu wa ntumwa wavovesa Akristu awonso ye awana basompa vo: “Numona makasi, kansi ke nusumuka ko: ke nuyambul’o ntangwa kanudimukina y’ekudi dieno ko: musungula sila Nkadi Ampemb’e nzila.” (Efeso 4:26, 27) Satana wa ntantu eto oyangalalanga vava kibwanga ntantani vana vena Akristu. Ke tumvani nzila ko. Vava kibwanga e diambu, vav’o zaya muna Nkand’a Nzambi una Yave kebadikilanga dio yo tanga mpe nkanda kevaikisanga Ntaudi akwikizi. Singika e diambu muna malembe. Sia mavangu maku e ngwizani ye nkanikinu mia Yave. (Yakobo 1:22-25) Akazi, nubaka nzengo za kangala yo Nzambi, ke nuyambudi ko vo muntu kavambanisa kina kiayikakeswa kwa Nzambi.—Mika 6:8.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a Tala e ntu a diambu “Divórcios e Separações” muna Despertai! ya 8 ya Fevelelo ya 2002 lukaya lwa 10, yavaikiswa kwa Mbangi za Yave.
b Tanga Eyingidilu dia kia 15 kia Mayu 1989 lukaya lwa 12 mu kimputu.
c Muna tambula e mbebe ya salu muna nkutakani ya Akristu, o yakala kafwete kala ye fu kia “wanda” ko, i sia vo, wanda nkaz’andi mu nitu yovo mu mvovo. Eyingidilu dia kia 1 dia Setemba, 1990 divovanga muna lukaya lwa 25 vo: “O yakala kalendi tambula mbebe muna nkutakani ko kele vo osonganga e ngemba kwa wantu kuna mbazi yo kala mbangiki muna nzo andi.”—1 Timoteo 3:2-5, 12.
Nga Osungamenanga?
• Kana nkutu longo lw’Akristu lulenda kala ye mpasi, ekuma?
• O yakala aweyi kalenda yangalela nkaz’andi ye lungisa nsatu zandi?
• O nkento adieyi kafwete vanga mu songa vo ozitisanga nkaz’andi?
• O yakala yo nkento aweyi balenda siamisina nsilu au a longo?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 24]
O yakala kafwete lunga-lunga nkaz’andi, ke mu nitu kaka ko kansi muna mwanda mpe
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 25]
O yakala oyangalelanga nkaz’andi kiese kekumwesanga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 26]
Akento Akristu, besonganga e ngindu zau kuna luzitu