Una Nzambi Kevangilanga Mambu mu Lungisa Ekani Diandi
‘O Nzambi ovangilanga ma yawonso mun’owu wa lukanu lwandi.’—EFESO 1:11.
1. E nkutakani zawonso za Mbangi za Yave nkia kuma bekutakanena kina kia 12 kia ngonde Abidi, 2006?
KINA Kiatatu kia 12 kia ngonde ya Abidi, 2006 muna masika, tezo kia 16.000.000 ma wantu bekutakana mu yindula o Nlekelo a Mfumu. Muna fulu yawonso bekala, mukala ye meza masiwa e mbolo ke zafuna ko, isongang’e to kia Kristu ye vinyo ambwaki, ina vo i sinsu kia menga mandi mabunguka. Vava kimana filwa elongi disong’e nsasa yo mfunu a Luyindulu lwa lufwa lwa Yesu, entete mbolo i bosi vinyo iviokeswa kwa wantu awonso bekala vo. Muna zaka nkutakani za Mbangi za Yave, mulenda wanuka muntu mosi yovo vioka mosi bedia e mbolo yo nua e vinyo. Kansi mu fulu yayingi, ke mukala kani mosi ko odia e mbolo yo nua e vinyo. Ekuma dinina vo Akristu akete kaka, ana bena ye vuvu kia zingila kun’ezulu bedianga e mbolo yo nua e vinyo? Ekuma ana bena ye vuvu kia zingila yakwele mvu ova ntoto balembi dilanga e mbolo yo nua e vinyo?
2, 3. (a) O Yave aweyi kasemena lekwa mun’owu w’ekani diandi? (b) O Yave nki’ekani kasemena nza yo wantu?
2 O Yave wa Nzambi una y’ekani. Muna lungisa ekani diandi, ‘ovangilanga ma yawonso mun’owu wa lukanu luandi.’ (Efeso 1:11) Entete, wasema Mwan’andi amosi. (Yoane 1:1, 14; Lusengomono 3:14) I bosi, muna Mwan’andi, Yave wasema e mbasi yo nsema wawonso, kumosi ye nza yo wantu.—Yobi 38:4, 7; Nkunga 103:19-21; Yoane 1:2, 3; Kolosai 1:15, 16.
3 O Yave kasema nza ko mu kala se fulu kia tezela wantu, bavingilang’elumbu bekwenda kun’ezulu mu kituka se mbasi zandi, nze una belonganga mabundu mayingi ma Kikristu kia Kimpangila. O Nzambi wasema e nza kimana ‘yakala o wantu.’ (Yeseya 45:18) Nzambi wasema e nza mu kuma kia wantu, yo wantu mu kuma kia nza. (Nkunga 115:16) E nza yawonso yadi kituka se paradiso yo zingilwa kwa wantu ansongi ana badi yo vata yo lunga-lunga yo. O yakala yo nkento antete ke bavewa vuvu kia zingila kun’ezulu ko.—Etuku 1:26-28; 2:7, 8, 15.
Ekani dia Yave Diavunzaneswa
4. E mpila ina Yave keyadilanga aweyi yafidisilwa e mpaka kuna lubantiku lwa lusansu lwa wantu?
4 Muna sadila lukau lwandi lwa kuyisolela mu mpila yambi, mbasi mosi a Nzambi wakolama yo vava vunzanesa ekani dia Yave. Wavunzanesa luvuvamu lw’awana basakalelanga e kimfumu kia Yave. O Satana wavukumuna yakala yo nkento antete mu yambula Nzambi yo vava kuyitumina. (Etuku 3:1-6) Satana kakatikisa nkum’a Yave ko, kansi wafidis’e mpaka za mpil’andi ya yadila ye wisa Kiandi. Muna kuma kiaki, e kimfumu kia Yave kiafidiswa e mpaka kuna lubantiku lwa lusansu lwa wantu.
5. Nkia diambu diakaka diafidiswa e mpaka? Kwikizi kia nani diaka kiafidiswa e mpaka?
5 Kumosi ye kimfumu kia Nzambi, vena mpe ye diambu diakaka dina Satana kafidisa e mpaka muna lumbu ya Yobi. Wakatikisa e kwikizi kia vangwa ya Yave mu kunsakalela yo kunsadila. Satana wavova vo wantu mu kuma ki’eloko besadilanga Nzambi. Kele vo batontelo, bekumbembola. (Yobi 1:7-11; 2:4, 5) E mpaka zazi ke zayika kaka kwikizi kia selo ya Yave ova ntoto ko, kansi ye kia vangwa ya mianda ya Nzambi, kumosi yo Mwan’amosi a Yave.
6. O Yave adieyi kavanga muna lungisa ekani diandi yo songa e nsas’a nkumbu andi?
6 Muna lungisa ekani diandi yo songa e nsas’a nkumbu andi, o Yave wayikitula se Ngunza yo Mvuluzi.a Wavovesa Satana vo: “Kimbeni nsia ovo nge yo nkento, y’ovo mbongo aku ye mbongo andi. Obosola ntu aku, onge obosola singini kiandi.” (Etuku 3:15) Muna Mbongo a “nkento,” una vo i nkubik’andi kun’ezulu, Yave ovana e mvutu za mpaka zafila Satana yo vana e vuvu kia luvevoko yo moyo kwa mbongo a Adami.—Roma 5:21; Ngalatia 4:26, 31.
‘E Mbumba ya Luzolo Lwandi’
7. O Yave nki’ekani kasengomona muna Paulu wa ntumwa?
7 Muna nkanda kasoneka kw’Akristu muna Efeso, Paulu wa ntumwa wasonga una Yave kevangilanga mambu muna lungisa luzolo lwandi. Paulu wasoneka vo: ‘O Nzambi watuzayisa e mbumba ya luzolo luandi, mun’owu wa zola kwandi mu mana kayikànina ma mpila ina kevangilanga mambu muna ntangwa kasikidisa, i sia vo, kayikanesa diaka ma yawonso muna Kristu, e ma ina kun’ezulu, y’eyi in’ova nza.’ (Efeso 1:9, 10) O Yave ozolele vo ezulu yo ntoto diazingilwa kwa vangwa ina isakalela kimfumu kiandi. (Lusengomono 4:11) E nkumbu andi iveleleswa yo songa vo Satana nkwa luvunu. Luzolo lwa Nzambi luvangama ‘ova nza nze kun’ezulu.’—Matai 6:10.
8. O mvovo kasadila o Paulu nki uyikanga?
8 O ‘luzolo’ lwa Yave lulungana muna ‘mpil’andi ya vangila o mambu.’ O mvovo wa Kingerekia kasadila o Paulu, “mpila ya fidila yovo vangila mambu” uyikanga. Ke luyalu ko, nze luna lwa Kintinu kia Masia.b E mpil’esivi ina o Yave kesadila mu lungisa luzolo lwandi, yakala se ‘mbumba’ ina kesengomonanga malembe-malembe ekolo e mvu miviokanga.—Efeso 1:10; 3:9.
9. O Yave aweyi kasengomwenang’e mbumb’a luzolo lwandi?
9 Muna konso ekangu kakanga, Yave wasengomonanga malembe-malembe una dilunganena ekani diandi dia Mbongo kasila o nsilu muna Edene. Ekangu kakanga o Yave yo Abarayama diasonga vo e Mbongo kasil’o nsilu mu luvila lwa Abarayama ikwizila. E “zula yawonso ya nza” muna mbongo yayi isambulwilwa. Ekangu diadi diasonganga mpe vo vekala y’akaka bekala muna Mbongo yayi. (Etuku 22:17, 18) Ekangu dia nsiku kakanga yo Isaele ya nitu diasengomona ekani dia Yave dia kala ye “kimfumu kia nganga.” (Luvaiku 19:5, 6) Ekangu kakanga yo Davidi diasonga vo e Mbongo ikala se Ntu a Kintinu yakwele mvu. (2 Samuele 7:12, 13; Nkunga 89:3, 4) Vava ekangu dia Nsiku diafila Ayuda kwa Masia, Yave wasengomona mambu makaka ma ndungan’a luzolo lwandi. (Ngalatia 3:19, 24) Ana bekal’entwadi muna mbongo antete, bekala se “kimfumu kia nganga” kina kiasakulwa yo siwa muna ‘kangu diampa,’ “Isaele” ya mwanda.—Yeremiya 31:31-34; Ayibere 8:7-9.c
10, 11. (a) O Yave aweyi kasengomwena e Mbongo yasilw’o nsilu? (b) Ekuma o Mwan’amosi a Nzambi kayizila ova Nza?
10 E ntangwa kakan’o Nzambi ifwete kwiza e Mbongo a nsilu ova nza yafwana. Yave wafila mbasi Ngambiele kazayisa Maria vo yandi owuta mwana oyikilwa vo Yesu. O mbasi wamvovesa vo: ‘Nene kekala, keyikilw’e kimwan’a Mpungu; o Yave wa Nzambi okumvan’e kunda ki’es’andi Davidi: kakala muna nzo a Yakobo yakwele mvu; e kintinu kiandi ke kisuka ko.’ (Luka 1:32, 33) E Mbongo ina yasilwa nsilu yazayakana.—Ngalatia 3:16; 4:4.
11 Mwan’amosi a Yave wayiza ova nza kimana katontwa yamuna lufwa. E mvutu za mpaka zafila Satana zasiwa vana moko ma Yesu. Nga osonga kwikizi kwa S’andi? E diambu diadi diakala se mbumba. Oku sentu, Paulu wasonga dina kavanga o Yesu. Wasoneka vo: “Edi dia nene wa mfundu a vumi wa Nzambi; ona wasengomokena muna nitu, walungisilwa muna mwanda, wamoneka kwa mbasi, watelekwa muna zula, wakwikilw’ova nza, watambulwa muna nkembo.” (1 Timoteo 3:16) Elo, muna luzindalalu lwandi yamu lufwa, o Yesu wavana e mvutu za mpaka kafidisa o Satana. Kansi, vena ye mambu makaka ma mbumba yayi mafwete sengomonwa.
‘Mbumb’a Kintinu kia Nzambi’
12, 13. (a) Nkia diambu diavavwa muna ‘mbumb’a kintinu kia Nzambi’? (b) Adieyi diavavwanga kwa Yave muna sola wantu bekwenda kun’ezulu?
12 Ekolo kasamunang’e nsangu zambote kuna Ngalili, Yesu wasonga vo e mbumba mu luyalu lwa Kintinu kia Masia ilunganena. Wavova kw’alongoki andi vo: ‘Kwa yeno iveno e mbumb’a kintinu ki’ezulu [“kintinu kia Nzambi,” Maku 4:11].’ (Matai 13:11) Dimosi muna mbumba yayi diavavanga vo Yave kasola “finkambi-kambi” fia 144.000 ma wantu beyikama Mwan’andi mu kala se Mbongo yo yala kumosi kun’ezulu.—Luka 12:32; Lusengomono 14:1, 4.
13 Wau vo wantu basemwa mu zingila ova nza, diavavanga vo Yave kavanga “vangwa kiampa” kimana wantu akaka benda kun’ezulu. (2 Korinto 5:17) O Petelo wa ntumwa, wa mosi mun’awana basolwa mu kwenda kun’ezulu, wasoneka vo: “Okembelw’o Nzambi w’Es’andi a Mfumu eto Yesu Kristu, ona wina vo, muna nkenda zandi zayingi, watuwutulwila muna vuvu kiamoyo, muna lufuluku lua Yesu Kristu, muna mafwa, mun’evwa dilembi wolakana, yo safuka, yo vempoka, dinulundìlu mun’ezulu.”—1 Petelo 1:3, 4.
14. (a) Awana bena vo ke Ayuda ko aweyi bakoteselwa muna mbumb’a kintinu kia Nzambi? (b) Nki kikutusadisanga mu bakula ‘mambu masina ma Nzambi’?
14 Diambu diakaka diavavwanga muna mbumb’a Kintinu i kani dia Nzambi dia kotesa awana bena vo ke Ayuda ko, muna fibuka fia wantu beyala yo Kristu kun’ezulu. Paulu wazayisa e mpila ina Yave kevangilanga mambu mu lungisa luzolo lwandi. Wasoneka vo: “Ina yalembi zayakena kwa wan’a wantu muna tandu yakaka, e nsengomonwa isengomweneno wau kwa ntumwa zandi zavauka ye ngunza muna mwanda; vo azula benen’e ntwadi mun’evwa, yo muna kala yîkwa ya to, yo muna bak’o nsilu muna Kristu Yesu muna nsangu zambote.” (Efeso 3:5, 6) O umbakuzi wa mbumba yayi wavewa kwa ‘ntumwa zavauka.’ Diau adimosi o unu, katulendi bakula “oma masina ma Nzambi” ko kondwa lusadisu lwa mwand’avelela.—1 Korinto 2:10; 4:1; Kolosai 1:26, 27.
15, 16. Ekuma o Yave kasolela ana beyala yo Kristu vana vena wantu?
15 “Elundu ye yazi yà yo mazundu maya” ma wantu bamoneka vo batelama yo “Mwan’ememe” vana Mongo a Zione kun’ezulu, beyikwanga vo ‘basumbwa ova nza,’ “basumbuka vana vena wantu, se ntomoni kuna kwa Nzambi, yo kuna kwa Mwan’ememe,” Kristu Yesu. (Lusengomono 14:1-4) Yave wasola mosi muna wan’andi kun’ezulu mu kala wantete muna Mbongo yasilwa o nsilu muna Edene. Kansi, ekuma kasolela awana beyala yo Kristu vana vena wantu? O Paulu wa ntumwa wavova vo e fibuka fiafi fia wantu ‘basolwa mun’owu wa lukanu lwa Yave,’ ‘mun’owu wa zola kwandi.’—Roma 8:17, 28-30; Efeso 1:5, 11; 2 Timoteo 1:9.
16 Ekani dia Yave i velelesa nkumbu andi yo tundidika kimfumu kiandi mu nz’amvimba. Muna ngangu zandi za ‘vangila mambu,’ Yave wafila Mwan’andi antete ova nza kimana katontwa yamu lufwa. Vana ntandu, wasikidisa vo muna luyalu lwa Kintinu kia Masia mukala yo wantu, ana besonga mpe kwikizi kiau muna kimfumu kiandi yamu lufwa.—Efeso 1:8-12; Lusengomono 2:10, 11.
17. Ekuma tufwete yangalela wau vo Kristu y’awana beyala yandi bateka zinga nze wantu?
17 Yave wasonga nzol’andi anene kwa mbongo ya Adami muna fila Mwan’andi ova nza yo sola awana beyala yandi muna luyalu lwa Kintinu vana vena wantu. Ediadi aweyi diatwasila nluta kwa selo ya kwikizi ya Yave tuka muna Abele? Wau vo basambukila esumu yo lufwa, o wantu alembi lunga bafwete wukwa muna mwanda ye nitu yo vewa moyo alunga nze una wakala ekani dia Yave mu kuma kia wantu. (Roma 5:12) O zaya vo o Ntinu au okubasonga zola yo walakazi nze una kasonga kw’alongoki andi vava kakala ova ntoto, dikasakesanga awonso bena ye vuvu kia zingila ova ntoto yakwele mvu. (Matai 11:28, 29; Ayibere 2:17, 18; 4:15; 7:25, 26) Diakiese dia zaya vo awana beyala kumosi yo Kristu kun’ezulu, akala ye akento akwa kwikizi ana bakala yo lutovoko yo mona e mpasi za zingu nze zina tumonanga.—Roma 7:21-25.
Ekani dia Yave Dilungana
18, 19. E mvovo mia Paulu muna Efeso 1:8-11 adieyi mitusongele? Adieyi tuzaya mun’elongi dilanda?
18 O wau tutomene bakula e nsas’a mvovo mina Paulu kasonekena Akristu akuswa muna Efeso 1:8-11. Paulu wavova vo Yave wabazayisa ‘e mbumb’a luzolo lwandi,’ ‘wabakitula s’evwa’ yo Kristu, ‘bateka kanwa mun’owu w’ekani dia ndion’ovangilanga ma yawonso mun’owu wa lukanu lwandi.’ Tumwene vo ediadi ngwizani dina ye mpila yina o Yave ‘kevangilanga mambu’ muna lungisa ekani diandi. Ditusadisi mpe mu bakula ekuma dinina vo Akristu akete kaka bedianga e mbolo yo nua e vinyo muna Nlekelo a Mfumu.
19 Mun’elongi dilanda, tuzaya e nsas’a Luyindulu lwa lufwa lwa Kristu kuna kw’awana bena ye vuvu kia zingila kun’ezulu. Tuzaya mpe e kuma mazunda ye mazunda ma wantu ana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto yakwele mvu bafwete kadila y’etima dia zaya o mfunu a Luyindulu lwa Lufwa lwa Kristu.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a E nkumbu a Nzambi isonganga vo “Ona okadisanga.” O Yave ovanganga mawonso mavwilu mfunu muna lungisa luzolo lwandi.—Luvaiku 3:14.
b E mvovo mia Paulu misonganga vo e nkubika yayi yakala muna lumbu yandi, kansi o Nkand’a Nzambi usonganga vo Kintinu kia Masia mu mvu wa 1914 kaka kiayadikwa.
c Muna zaya e nsas’a konso ekangu kakanga o Nzambi muna lungisa luzolo lwandi, tala mun’Eyingidilu dia 1 dia ngonde Fevelelo, 1989, lukaya lwa 10-15.
Yuvu ya Lufimpu
• Ekuma o Yave kasemena e nza yo sia mo wantu?
• Ekuma diakadila mfunu vo Mwan’amosi a Yave keza tontwa ova nza?
• O Yave nkia kuma kasolela awana beyala yo Kristu vana vena wantu?