Banzambe-basi mpo na kobota mpe mpo na etumba

NA BOUMELI ya bolukiluki ya arkeoloji na engumba Ebla, na mboka Syrie, bamonaki eloko moko ya losambo oyo ezalaki na elilingi ya Ishtar, nzambe-mwasi mpo na kobota mpe mpo na etumba ya bato ya Babilone. Paolo Matthiae, mokundoli biloko ya kala, alobelaki yango lokola “elembo molai eyemami na elilingi ya milulu ya losambo oyo kati na yango bamonisaki nganganzambe-mwasi moko oyo elongi na ye ezipami, liboso na ekeko ya nzambe moko ya kokamwisa . . . oyo motó na yango ekangisami na esimbelo moko molai.”

Bokundoli wana ezali na ntina monene, mpamba te ekeko yango esalemaki uta ebandeli ya ekeke ya 18 L.T.B. Engebene Matthiae, yango ezali kopesa “bilembeteli ya solosolo” ete losambo ya Ishtar eumelaki soko mibu 2000.

Losambo ya Ishtar ebandaki na Babilone mpe na bikeke oyo bilandaki nsima epalanganaki kati na Boyangeli ya Loma. Yehova apesaki Bayisalaele etindá ya kolongola bilembo nyonso ya losambo ya lokuta kati na Mokili ya ndaká, kasi lokola basalaki yango te, losambo ya Ashtoreth (Ishtar epai na Bakanana) ekómaki motambo mpo na bango.​—Deteronome 7:2, 5; Basambisi 10:6.

Atako Ishtar to Ashtoreth, oyo akokanaki na ye bazali lisusu te, kasi bizaleli oyo bazalaki komonisa​—pite mpe mobulu​—bipalangani mingi. Tokoki mpenza komituna soki mokili ya ntango na biso mokeseni solo na mimeseno wana ya kala oyo ezalaki kosambela banzambe-basi mpo na kobota mpe mpo na etumba.

[Elilingi na lokasa 20]

Bana bazalaki mpe kopesama lokola mbeka epai na Tanit

[Eutelo ya bafɔtɔ]

Ralph Crane/Bardo Museum