Tokofanda mokolo mosusu kati na mokili mozangi bitumba?
1, 2. Mituna nini mizali kotunama na kotalela mikolo mizali koya mpo na mokili?
UTA kosalema na yango na 1948 lokola ekólo ya sika, Yisraele emibongisaki mpo na komibatela liboso ya makaneli ya bikólo oyo bizali zingazinga na yango. Matáta wana, kowelana wana ekosilaka te epesaki mawa mingi mpe kolela epai na baboti oyo bakufelaki bana, mibali oyo bakufelaki basi, basi oyo bakufelaki mibali, bana ya bitike mpe makambo mosusu—na ngambo nyonso mibale. Nzokande, moko na bamposa ya solo ya bato, mingimingi mpo na oyo etali bomoi ya libota, ezali ya kofanda na kimya.
2 Atako bongo, bitumba mpe matáta ezali kosalema bobele na Proche-Orient te. Emonani lokola ete kati na mokili mobimba, ezali na makambo oyo makoki kobimisa bitumba. Mpo na yango, motuna oyo mozali kotunama: Kimya—bobele na Proche-Orient te kasi na mokili mobimba—ekoki kotyama mokolo mosusu? Soki ezali bongo, lolenge nini ekotyama? Ekokoka nde kotyama na makanisi malamu ya bato na politike, ya mangomba, mpe na boyokani kati na bikólo? Yango ekoki kozala solo? To esengeli nde lisungi ya Nzambe, Nkolo mabelé mpe Mozalisi na yango?
3-5. (a) Elaka nini epesami kati na Biblia na ntina na kimya? (b) Mituna nini mibongi ete totalela yango na mozindo?
3 Makomami ya Liebele mapesi biso bisakweli ya kolendisa oyo bitali ntango oyo mabota “bakotula mipanga na bango ete mizala bitimweli, mpe makɔnga na bango ete mazala bikateli na matiti. Libota moko bakotombwela libota mosusu mopanga te; bakoyekola etumba lisusu mpe te.”—Yisaya 2:4.
4 Ezali bobele Yisaya ye moko te oyo alobaki na ntina na kimya wana na mokili mobimba. (Nzembo 46:9-11 [Nz. 46:8-10, NW]) Ntango oyo kimya ya solo mpe boyokani kati na bato ekozala, ezali mpenza moko na mitó na makambo minene kati na Biblia. Abba Eban, moto moko monene na mokili ya Yisraele mpe mokomi, amonisaki yango na kolobáká ete Makomami ya Liebele mapesaki Bayisraele ya kala elikya mpe kondima malamu na mikolo mizalaki koya, mpamba te “bobele Yisraele nde ezalaki kotya motema na eleko kitoko mingi na mikolo mizali koya.”1 Ee, eleko moko kitoko mingi mpo na mikolo mizali koya esili kobelema mpo na bato nyonso: nsuka ya bitumba mpe ya makambo mosusu mingi. Yisaya asakolaki lisusu na ntina na makambo makozala na Paladiso na mabelé mobimba—nsuka ya bobóla, ya maladi, mpe ata ya liwa.—Yisaya 11:9; 25:8; 33:24; 35:5, 6; 65:21.
5 Basusu bakoki koloba ete: ‘Bisakweli wana bikomamaki esili bongo koleka bankóto na bambula, nzokande bitumba bizali naino kino lelo. Lolenge nini Biblia ekoki kotalelama lokola liziba ya solo oyo tokoki kotyela motema? Bilembeteli nini ya solosolo bizali komonana bindimisi ete Biblia ezali solo Liloba na Nzambe?’