Totika kobanga Jéhovah te
“‘Ngai nazali Mokonzi monene; Jéhovah na bibele alobi bongo. Mpe nkombo na ngai na nsomo kati na mabota.’”—MALAKI 1:14
1, 2. (a) Nsango nini ya nguya ezwami kati na mokanda ya Malaki? (b) Liteya nini ezali kozwama na maloba ya ebandeli ya nsango na Jéhovah?
“Litatoli na liloba na Jéhovah epai na Yisraele na Malaki.” (Malaki 1:1) Ezali nde na maloba wana ya nguya mokanda ya Malaki ezali kobanda. Kati na Biblia, liloba na nguya ezali komonisa mingimingi efundeli. Ezali mpenza yango nde tozali kokuta kati na mokanda ya Malaki, mokanda oyo ezali na nsango ya polele mpe ya nguya eyebisami epai na libota na Yisraele. Boyekoli na yango ekomonisa ete esengeli na biso mpenza kobatela nsomo mpe bolingo ya Jéhovah.
2 Tokoki kozwa litomba ya mikapo mibale ya liboso ya mokanda na Malaki. Jéhovah azali kondimisa bayoki na ye ete alingi kosalisa bango. “Jéhovah alobi ete, nalingi bino.” Oyo ebandeli nini kitoko boye, ya kolendisa mpo na bato ya motema sembo oyo bazalaki kati na libota ya botomboki ya Yisraele! Nsango ezali kolandana boye: “Kasi bolobi ete; ‘Olingi biso boni?’ ‘Jéhovah alobi ete, Esau azalaki ndeko na Yakobo te?’ “Nalingaki Yakobo, nde nayinaki Esau mpe nazalisaki ngomba na ye mpamba mpe natikaki libula na ye epai na ngomba na lisobe.’”—Malaki 1:2, 3.
3. Nini ezalaki kotambwisa mayoki na Jéhovah liboso na Yakobo mpe Esau?
3 Mpo na nini Jéhovah alingaki Yakobo, mpe na nsima, bakitani na ye, Bayisraele? Mpamba te Yakobo azalaki kobanga ye mpe kotosa baboti na ye, baoyo bazalaki kobanga Nzambe bango mpe. Nzokande, Esau azalaki moimi, azalaki kobanga Nzambe te. Azangaki mpe limemya epai na baboti na ye, baoyo bazalaki mpenzampenza mpe na boyokani na mokano na Nzambe, na lotomo ya komizela ete atosa bango. Ezali bongo na ntina mpenza Jéhovah alingaki Yakobo mpe koyina Esau. Tika ete likambo yango ezala lokola likebisi mpo na biso! Tosenzela ete tobungisa nsomo ya Jéhovah te to kokoma bato oyo balingi biloko ya mosuni mingi lokola Esau, oyo azalaki koluka bobele kosepelisa bamposa na ye ya mosuni.—Genese 26:34, 35; 27:41; Baebele 12:16.
4, 5. (a) Makambo nini etamboli ya Yakobo mpe ya Esau ezalaki na yango likoló ya bakitani na bango? (b) Liteya nini Bayisraele bakokaki kozwa?
4 Soki etamboli ya Yakobo ezalaki lipamboli mpo na bakitani na ye, Bayisraele, oyo ya Esau ezali mpenzampenza ndenge mosusu mpo na bakitani na ye, bato na Edome. Bango bazwaki lipamboli ya Jéhovah te kasi nkutu bayinamaki na ye mpo na botemeli monene oyo bamonisaki liboso na libota na ye, libota ya kondimana. Bakotelaki bango na mampinga na Nebukadenezare, mpe na nsima epai na Baarabe. Na nsuka na yango, lokola Jéhovah ayebisaki yango, libota na bango elimwaki.—Obadia 18.
5 Kokokana ya bikateli na Nzambe likoló na Edome ebandaki liboso na mikolo ya Malaki. Liteya nini Bayisraele bakokaki kozwa? Jéhovah alobaki na bango: “Miso na bino makomona oyo mpe bokoloba ete, Jéhovah akumisami koleka molelo na Yisraele!’’” (Malaki 1:5) Na boumeli ya bikeke, Bayisraele bamonaki na “miso na bango” bolingo oyo Jéhovah azalaki na yango mpo na libota na bango.
Etamboli na biso ezali komonisa soki tozali kobanga Nzambe
6. Efundeli nini Jéhovah alobaki yango mpo na Bayisraele?
6 Maloba na nguya mazali kolandana boye: ‘“Mwana mobali akokumisa tata na ye mpe moombo nkolo na ye. Soko nde ngai nazali tata, wapi lokumu na ngai?’ Jéhovah na bibele alobi bongo epai na bino, ee banganga baoyo bazali kotiola nkombo na ngai!” (Malaki 1:6; Exode 4:22, 23; Deteronome 32:6) Jéhovah asembolaki, aleisaki mpe abatelaki Bayisraele lokola tata asengelaki kosala yango mpo na mwana na ye. Likambo nini azalaki kozela na lotomo nyonso na nsima? Ete bakumisa ye mpe babanga ye. Kasi na esika ya kosala bongo, Bayisraele, bakisa mpe banganga bazangaki botosi mpo na nkombo ya Jéhovah mpe bazalaki kotiola ye. Bakomaki ‘bana bazongi nsima” to “bapengwi”.—Yilimia 3:14, 22; Deteronome 32:18-20; Yisaya 1:2, 3.
7. Ndenge nini Bayisraele bazalaki kotalela efundeli yango, mpe Jéhovah ayanolaki bango motindo nini?
7 Bayisraele bazalaki kotuna: “Totioli nkombo na yo na nzela nini?” Jéhovah ayanolaki bango na nguya nyonso: “‘Bokabi bilei na mbindo likoló na etumbelo na ngai.’ Bolobi mpe ete: ‘Tobebisi yo na mbindo na nzela nini?’ Na nzela na koloba ete: ‘Mesa na Jéhovah ezali eloko na kotiolama.’ Ekokabaka bino banyama bakufi miso mpo na mbeka: ‘Ezali mabe te.’ Mpe ekokabaka bino banyama batengumi mpe na maladi: ‘Ezali mabe te.’ ‘Bopesa yango likabo epai na mokolo-na-mokili (gouverneur). Akosepela nde na yo?’ Jéhovah na bibele alobi bongo.”—Malaki 1:6-8.
8. Misala na Bayisraele ezalaki komonisa nini?
8 Tozali kokanisa na Moyisraele moko oyo azali kotala na esengo nyonso etonga na ye mpe kotyaka pembeni na mayele mabe nyama moko akufa miso to azali tengu mpo na kopesa ye mbeka epai na Jéhovah. Na kosalaka bongo, akanisaki ete azali kopesa mbeka ya malonga, nzokande azalaki kobatela mpo na ye moko banyama kitoko oyo ya etonga na ye. Akokaki komeka kosala motindo wana te epai na gouverneur! Nzokande, Bayisraele bazalaki komitambwisa lolenge wana liboso na Jéhovah lokola soki nde ye akokaki komona misala na bango te mpe bokosi na bango te! Na bongo Jéhovah atunaki bango mpenza boye: “wapi nsomo na ngai?” Ya solo, bazalaki koloba kobanga Jéhovah, kasi misala na bango ezalaki komonisa polele likambo mosusu.—Deteronome 15:21.
9. Ndenge nini banganga bazalaki koyamba mbeka na Bayisraele?
9 Ndenge nini banganga bazalaki koyamba bambeka wana ya kotiolama? Bazalaki koloba: “Mabe moko ezali te.” Bazalaki kokanga miso liboso na etamboli mabe na Bayisraele. Na yango, atako bazongisaki losambo ya solo na molende nyonso na ebandeli, baombo oyo bautaki na Babilone bazongelaki lisusu mabe mpe lolendo, na komilongisaka ete bazali sembo. Batikaki kobanga Jéhovah. Mosala oyo bazalaki kokokisa na temple ekomaki bokosi mpe babandaki kosala bafeti na motindo elongobani te.—Malaki 2:1-3; 3:8-10.
10. (a) Mbeka nini Jéhovah alingi ete topesa ye na mikolo na biso oyo? (b) Akoki kondima yango soki tosali likambo nini?
10 Mbala mosusu bamoko bakoloba ete: ‘Yango ezali kotalela biso te; biso topesaka mbeka ya banyama te lelo.’ Ezali solo, kasi tosengeli kopesa mbeka ya lolenge mosusu, lokola yango euti na toli oyo ya Paulo: “Bandeko, nazali kobondela bino mpo na mawa na Nzambe ete bokaba nzoto na bino lokola mbeka na bomoi oyo na bulee mpe oyo ebongi ete Nzambe ayamba yango. Bongo bokosambela ye na ntina.” (Baloma 12:1) Mbeka oyo Jéhovah alingi komona biso kopesa na mikolo na biso, ezali nde biso moko! Nguya na biso, makabo na biso mpe makoki na biso. Mpe akondima yango bobele soki topesi ye makabo na biso ya kitoko mpenza. Kasi soki topesi ye bitika, nyama ya tengu mpe ya bokono na ndimbola mosusu, boyokani oyo tozali na yango elongo na ye ekoumela te na kobeba.
11. Na likambo nini mosaleli nyonso ya Jéhovah asengeli komitalela?
11 Atako bongo bamosusu bakoloba boye: “Mabe ezali te”, toyebi oyo Jéhovah akokanisa. Na bongo totalela malamumalamu “mbeka”, elingi koloba “mosala ya bulee”, oyo tozali kosalela ye. Yango ezali kosangisa kosangana na biso kati na mosala ya kosakola, boyekoli na biso moko, libondeli mpe koyangana na makita. Ondimi ete ozali kopesa Jéhovah likabo na yo ya kitoko mpenza? To bobele bitika na yo? Ezali likama na kokende kominanola na nsuka ya poso kino na kozala lisusu na ntango te to na nguya te mpo na kosakola nsango malamu ya Bokonzi mpe koyangana na makita. Bomoi na biso mobimba, misala na biso ya mokolo na mokolo, bakisa mpe ezalela ya elimo na biso mpe mikano na biso, esengeli kozala na boyokani elongo na mbeka oyo tozali kopesa epai na Jéhovah. Topesa ye eloko mosusu te koleka oyo biso moko tosepeli na yango.
Toluka koyeba baoyo bazali mpenza kobanga Nzambe
12. Toli nini epesameli biso sikawa?
12 “Mosakoli azali koloba, sasaipi bobondela ngolu na Nzambe ete amonisa bino ngolu.”(Malaki 1:9) Na maloba wana, Jéhovah azali koloba na Bayisraele ete basala makambo oyo ezali malamu, babanga ye lokola yango esengeli, mpe bapesa ye mbeka oyo asengeli kozwa. Biso mpe tosengeli kosala bongo na mikolo na biso. Ezali bobele na kobatelaka mitinda ya Jéhovah nde tokoki kozwa mpe kobatela ngolu na ye.
13. (a) Soki totiki nsomo ya Nzambe, kati na motambo nini tokoki kokwea? (b) Ndenge nini lokoso ezalaki kobebisa banganga ya Bayisraele?
13 Soki tozali na nsomo ya Nzambe te, lokola yango esengeli, tozali na likama ya kokoma kosalela ye bobele likolólikoló to na mposa mabe ya kozwa litomba. Totalela mituna oyo Jéhovah atunaki epai na bangana ya Yisraele mpo na oyo etali mosala na bango kati na temple: “‘Ee, soko moto azali kati na bino mpo na kokanga bikuke? Ete bobamola moto na etumbelo na ngai mpamba te! Jéhovah na bibele alobi ete, ‘ngai nazali na esengo mpo na bino te’, ‘nakoyamba mpe likabo epai na loboko na bino te.’” (Malaki 1:10) Ya solo, banganga bazalaki kokokisa mikumba na bango na temple, bazalaki kozipa bikuke ya temple mpe bazalaki kopelisa moto ya bitumbelo. Kasi bazalaki kosala yango mpamba te. Bazalaki koluka kozwa makabo mpe kanyaka ya Bayisraele oyo bazalaki koya kopesa mbeka na temple. Jéhovah azalaki kosepela te, mpe ezali ndenge moko lelo, na mosala oyo esalami na mokano se moko ya kozwa litomba ya moimi. Wana ezali likambo mabe na miso na ye.
14. Mpo na nini tosengeli ntango nyonso kokeba mpo na lokoso?
14 Lelo mpe, tosengeli kokeba mpo ete topesa nzela te na moimi mpe na lokoso. Makomami mazali kokebisa biso mbala na mbala na lokoso. Ezali koloba ete bato na lokoso bandimami na Jéhovah te. (1 Bakolinti 6:10; Baefese 5:5.) Tika ete bolingo na biso mpo na Jéhovah mpe nsomo oyo yango ezali kopesa biso ebatela biso bongo na kokokisa mosala na biso mpo na Nzambe kati na mokano ya kozwa litomba ya moimi. Bankulutu mpe bakengeli na misala bakebisami mpenzampenza na kozala ‘bato na lokoso te’. (Tito 1:7; 1 Timote 3:8; 1 Petelo 5:2) Bamoko bakoki kosalela na mikano mabe boyokani oyo bazali na yango elongo na bandeko oyo bazali na makoki ya kosalisa bango na mosuni. Na bongo bakolongisa mpe bakozala na nguya te mpo na kopesa bango toli. Tolingi ata moke te kokokana na banganga ya lokoso ya Yisraele baoyo bazalaki kolinga kozwa makabo mpe kanyaka na bandeko na bango Bayisraele.
15. (a) Na maloba nini Malaki amonisaki ete ekozala na bato oyo bakobanga Jéhovah kati na mabelé mobimba? (b) Mikapo nini mosusu ya Biblia mindimisi esakweli yango?
15 Lelo, soki Jéhovah atuni: “Wapi nsomo na ngai?”, libota moko ekoki koyanola ye: ‘Biso oyo! Tozali baoyo bazali kobanga yo!? Ya solo! Ezali nani? Ba Témoins de Jéhovah ya sembo, baoyo bapalangani kati na mabelé mobimba. Liboke wana ya bato ya mokili mobimba mpe mosala oyo bazali kokokisa eyebisamaki na maloba oyo kati na Malaki 1:11: “Longwa na kobima na moi kino kolimwa na yango, nkombo na ngai ezali monene kati na mabota; mpo na bisika nyonso mpaka na malasi ekabelami nkombo na ngai, mpe likabo na mpeto; mpamba te nkombo na ngai ezali monene kati na mabota’. Jéhovah na bibele alobi bongo.”—Tala mpe Nzembo 67:7; Yisaya 33:5, 6; 59:19; Yilimia 32:39, 40.
16. Ndimbola nini tokoki kopesa na liloba longwa kobima na moi kino kolimwa na yango, mpe basaleli na Jéhovah bazali mpenzampenza kosala nini?
16 Na maloba wana, Malaki azali komonisa malamu mosala monene oyo ezali kokokisama na mikolo na biso oyo, mosala oyo etali kosakola nsango malamu na mabelé mobimba. (Matai 24:14; Emoniseli 14:6, 7) Soki totaleli ndenge mokili ezali, liloba longwa na kobima na moi kino kolimwa na yango elimboli banda na est kino na ouest. Ya solo, ezala esika nini oyo tobaloli miso na biso lelo, tozali komona bato oyo bazali kobanga Jéhovah mpe bamipesi mpo na kosala mokano na ye. Liloba yango ekoki mpe kolimbola longwa ebandeli kino nsuka ya mokolo. Na yango, basaleli na Nzambe oyo bazali kobanga ye bazali mbala na mbala komatisa masanzoli epai na ye. Lokola Jéhovah alakaki yango, nkombo na ye esakolami na mabelé mobimba epai na baoyo bazali kobanga solo.—Exode 9:16; 1 Ntango 16:23, 24; Nzembo 113:3.
Totika nsomo oyo esengeli na Jéhovah te
17. Nini ekoki kokomela biso soki tobungisi limemya mpe nsomo ya Jéhovah?
17 Ekomaka kilo na kosambela mpe kosalela Jéhovah mpo na baoyo bazali kotika komemya ye mpe kobanga ye. Jéhovah alobaka na Bayisraele: “Kasi bozali kobebisa yango wana ekolobaka bino ete: ‘Mesa na Jéhovah ebebi! Mpe mbuma, ee bilei na ye, etiolami.’ Bolobi ete: ‘Tolembi na likambo oyo solo!’”. (Malaki 1:12, 13) Na eleko na biso, baoyo bazali kotika nsomo ya Jéhovah bazali na likama ya kolona mayoki motindo moko. Mpo na bango, makita, mosala ya kosakola mpe misala mosusu ya boklisto ekoki kokoma mokumba monene to kilo monene.
18. Nini ezali kokomela basaleli mosusu ya Nzambe na eleko na biso?
18 Tala oyo ekoki kotangama kati na La Tour de Garde ya le 1er mars 1937 mpo na bato yango: “ Mpo na bato oyo bazangi sembo libaku malamu to privilčge ya kosalela Nzambe mpe ya komemela bato mosusu mbuma ya Bokonzi, na bokokani na mitinda na yango, ekomi likambo moko ya kolembisa mpe ezangi esika kati na motema na bango; ezali kopesa bango libaku ata moko te, mpo na kongenga na miso ya bato. Ezali nsoni mingi, mpo na bato wana ya lolendo, na koyebisa nsango ya Bokonzi oyo enyatami na mikanda ndako na ndako mpe koyebisa yango epai na bato. Bazali ata na esengo moke te . . . Yango wana bazali koloba kino lelo: ‘Kolekaleka na mikanda oyo ezali bobele mombongo ya mikanda. Mpe oyo mosala nini ya kolembisa boye!”’ Lelo mpe, ezali kokoma ete bamosusu bamona mosala ya kosakola nkaka mpe makita mitungisi. Tokoki kokoma na kokanisa bongo soki tozali na nsomo mpe bolingo mpo na Jéhovah te.
19. Ndenge nini tokoki kolanda komonisa botondi na biso mpo na bibongiseli oyo Jéhovah azali kozwa mpo na biso?
19 Soki totiki nsomo ya Jéhovah te, tokozala ntango nyonso bato ya komikitisa liboso na ye mpe tokozala na botondi epai na ye mpo na makambo nyonso oyo azali kosala mpo na bolamu na biso. Ezala ete tozali koyangana na likita moko ya moke oyo esalemi kati na ndako moko to na likita moko ya monene oyo esangisi ebele na bankoto ya bato kati na libanda moko ya masano, tozali na botondi epai na Jéhovah mpo na privilčge oyo tozali na yango na koyangana elongo na bandeko na biso baklisto. Tokomonisa botondi na biso na kozalaka na makita yango mpe na kopesaka simbisi epai na bayangani na “kolingana mpe kosala misala malamu” na masolo na biso ya kolendisa, mpe lisusu na bakomantere oyo tokosala na ntango ya makita. (Baebele 10:24, 25) Soki tozali na privilčge ya kosangana na programme, tokomibongisa na nsuka te soki mikolo esili, na koyanganisaka mwa makanisi nokinoki. Tokotalela ata moke te mikumba yango lokola likambo moke. Ezali mikumba ya bulee, mpe ndenge oyo tozali kokokisa yango ezali lolenge mosusu ya bozindo ya limemya mpe ya nsomo oyo tozali na yango mpo na Jéhovah.
20. (a) Likambo nini tosengeli kobosana te? (b) Tokomi na nsuka nini?
20 Nsuka nini mabe bato oyo bazali kotika nsomo ya Jéhovah bazali kozwa! Bazali kozanga botondi mpo na privilčge oyo epesameli biso na kozala na boyokani malamu elongo na Nkolo Moyangeli ya molongo mobimba. “‘Mpo ete ngai nazali Mokonzi monene’; Jéhovah na bibele alobi bongo, Mpe nkombo na ngai ezali na nsomo kati na mabota.”’ (Malaki 1:14; Emoniseli 15:4) Tobosana yango te. Tika moto nyonso kati na biso amekola mokomi na nzembo oyo alobaki: “Nazali ndeko na baoyo nyonso bakobangaka yo.” (Nzembo 119:63) Nsima na kotalela likambo oyo, tokosukisa motindo moko na Salomon, elingi koloba: “Tosa Nzambe akokomisa misala nyonso epai na kosambisama elongo na makambo nyonso mabombami, soko mazali malamu, soko mazali mabe.”—Mosakoli 12:13, 14.
Bozongeli
◻ Mpo na nini Bayisraele basengelaki kobanga Jéhovah?
◻ Ndenge nini misala na biso ezali komonisa ete tozali mpenza kobanga Jéhovah?
◻ Elembo nini tozali na yango ete bato bazali kobanga Jéhovah lelo kati na mabelé mobimba?
◻ Mpo na nini tosengeli te kotika nsomo oyo tobongi kozala na yango epai na Jéhovah?
[Likanisi ya paragrafe na lokasa 18]
Longwa na kobima na moi kino kolimwa na yango, nkombo ya Jéhovah ekumisami mpenza
[Elilingi na lokasa 17]
Bayisraele bazalaki kotiola Jéhovah na kopesaka mbeka ya banyama ekufa miso, ebukana makolo to ya bokono