Ehude: Mobali oyo azalaki na kondima mpe na mpiko

ESILI koleka bambula mingi uta Bayisalaele bakómaki na Mokili ya Ndaka. Mose mpe mokitani na ye Yosua, basilá kokufa. Lokola mibali wana ya kondima bazalaki lisusu te, bosepeli mpo na losambo ya solo ekitaki. Bayisalaele bakómaki kútu kosambela Babaala mpe makonzí ya bulɛɛ.a Mpo na yango, Yehova akabaki libota na ye na mabɔkɔ ya Baasulia na boumeli ya mibu mwambe. Na yango Bayisalaele balelaki epai na Nzambe mpo na kosɛnga lisungi. Na motema mawa na ye, ayokelaki bango. Yehova abimisaki mosambisi moko na nkombo ya Oteniele mpo na kobikisa libota na Ye.​—Basambisi 3:7-11.

Makambo wana masengelaki koteya Bayisalaele solo moko ya moboko​—ete kotosa Yehova ememaka mapamboli, mpe kozanga botosi eyeisaka bilakeli mabe. (Deteronome 11:26-28) Nzokande, bato ya Yisalaele bayekolaki kosimba liteya wana te. Nsima ya eleko ya kimya oyo eumelaki mbula 40, basundolaki lisusu losambo ya solo.​—Basambisi 3:12.

Bayangelami na Moaba

Na mbala oyo Yehova atiki ete bato na ye bázwama na mabɔkɔ ya Egelone, Mokonzi ya Moaba. Biblia emonisi ete azalaki “moto na mafuta mingi.” Na lisalisi ya Amona mpe ya Amaleki, Egelone abundisaki Yisalaele mpe atongaki ndako na ye na Yeliko, “mboka na mbila.” Oyo nde likambo ya kokamwisa na komona ete engumba ya liboso ya Bakanana oyo Yisalaele ebotolaki ekómaki sikawa esika monene ya botambwisi makambo mpo na ye oyo azalaki mosambeli ya Kemosi, nzambe ya lokuta!b​—Basambisi 3:12, 13, 17.

Egelone anyokolaki Bayisalaele na boumeli ya mbula 18 oyo elandaki, na ntembe te, na kosɛngáká bango mpako moko ya bozito mingi. Na kosɛngáká mpako yango mbala na mbala, mokili ya Moaba eyeisaki nkita na yango makasi na kopunzáká bozwi ya Yisalaele. Ezali na ntina mpenza soki libota ya Nzambe balelaki mpo na kosɛnga lisungi, mpe mpo na mbala oyo lisusu Yehova ayokelaki bango. Abimiselaki bango mobikisi mosusu​—ya mbala oyo moto na libota ya Benyamina, na nkombo ya Ehude. Mpo na kosilisa monyoko ya Egelone likoló ya bana ya Yisalaele, Ehude ayangaki mwango ya kosala likambo moko na mokolo ya kofuta mpako oyo esengelaki kolanda.​—Basambisi 3:14, 15.

Mpo na komilɛngɛla na mwango na ye oyo esɛngaki mpiko, Ehude asalaki mopanga mopelisami bipai mibale oyo ezalaki na bolai ya lipeko moko. Soki ezalaki lipeko ya mokuse, ebundeli wana ezalaki na bolai pene na santimɛtɛlɛ 38. Basusu bakokanisa ete ezalaki bobele mbeli. Emonani ete ezalaki na eloko moko te oyo ekabolaki eteni na mopotu mpe esimbelo. Na yango, Ehude akokaki kobomba mopanga moke na ye na nsé ya bilamba na ye. Lisusu, lokola Ehude azalaki moto na lobɔkɔ na mwasi, akokaki kobomba mopanga na ye na mopanzi ya lobɔkɔ ya mobali​—oyo ezali ngámbo esalelamaka mpenza te mpo na komema ebundeli.​—Basambisi 3:15, 16.

Mwango ya Ehude ezalaki ya likámá mpenza. Na ndakisa, elingaki kozala ndenge nini soki basaleli ya mokonzi balukaki koyeba soki Ehude azali na ebundeli? Ata soki basalaki yango te, na ntembe te bakokaki te kotika ete mokonzi na bango azala bobele ye moko na Moyisalaele! Kasi, soki bakokaki kotika ye mpe ete Ehude azwa likoki ya koboma Egelone, nzela nini alingaki kokima? Kino wapi alingaki kokima liboso ete basaleli ya Egelone bákoka koyeba oyo esalemaki?

Na ntembe te, Ehude akanisaki na makambo oyo nyonso, ekoki kozala ete azalaki komona liboso mbeba ndenge na ndenge oyo ekokaki kokómela ye. Atako bongo, akóbaki mwango na ye, komonisáká mpiko mpe komonisáká kondima epai na Yehova.

Ehude akutani na Egelone

Mokolo ya kopesa lisusu mpako ekómaki. Ehude mpe bato na ye bakɔtaki na ndako ya mokonzi. Mosika te, babɛlɛmaki liboso ya Mokonzi Egelone ye mei. Kasi ntango ekokaki naino te mpo ete Ehude akokisa mokano na ye. Nsima ya kopesa mpako, Ehude azongisaki bato oyo bamemaki mpako.​—Basambisi 3:17, 18.

Mpo na nini Ehude azelisaki mpo na koboma Egelone? Azalaki nde kobanga? Soko moke te! Mpo na kokokisa mwango na ye, Ehude asɛngaki ete asolola na mokonzi na nkuku​—likambo oyo azalaki na likoki ya kosala yango te na bokutani wana ya liboso. Lisusu, Ehude asengelaki kokima nokinoki. Kokima elingaki kozala pɛtɛɛ mpo na moto moko na esika ya kokima na etuluku mobimba ya bato oyo bamemaki mpako. Na yango, Ehude azelaki ngonga oyo ebongi. Mwa bolembeteli wana epai na Egelone epesaki ye libaku ya koyeba malamu lolenge ndako ezali mpe kozwa likanisi ya sikisiki ya lolenge oyo mokonzi abatelami.

Nsima ya kokóma na “esika ya kokata mabanga penepene na Gilegale,” Ehude atikaki bato na ye mpe azongaki lisusu kino na ndako ya Egelone. Kotambola wana ya ntáká ya bakilomɛtɛlɛ pene na mibale epesaki Ehude ntango ya kokanisa na mokumba na ye mpe ya kosambela Yehova mpo na kosɛnga lipamboli na ye.​—Basambisi 3:19.

Ehude azongi

Emonani ete Ehude ayambamaki malamu na ntango azongaki lisusu na ndako ya mokonzi. Ekoki kozala ete mpako malamu oyo apesaki liboso esepelisaki Egelone mingi. Ekoki kozala ete atako bokutani wana ya liboso ezalaki mokuse, yango epesaki Ehude libaku ya kokóma na boyokani malamu na mokonzi. Ata soki ezalaki ndenge nini, Ehude azongaki lisusu liboso ya Egelone.

Ehude alobaki ete: “Ɛ mokonzi, nazali na monɔkɔ na kolobela yo na nkuku.” Likambo oyo ete akómaki kino esika yango ezali elembo ete Yehova azalaki kotambwisa ye. Kasi, mokakatano mozalaki. “Monɔkɔ na nkuku” oyo Ehude azalaki na yango ekokaki koyebisama te liboso na basaleli ya mokonzi. Soki Yehova asengelaki kosala eloko, Ehude azalaki na mposa ya lisungi na ye nokinoki. Mokonzi alobaki: “Tiká [makɛlɛlɛ]!” Lokola Egelone alingaki te ete “monɔkɔ ya nkuku” yango eyokama, abimisaki basaleli na ye. Kanisá naino esengo oyo Ehude ayokaki!​—Basambisi 3:19.

Egelone afandaki na eteni ya likoló ya ndako na ye ntango Ehude abɛlɛmaki na ye mpe alobaki: “Nazali na monɔkɔ na Nzambe mpo na yo.” Na kotángáká “Nzambe,” Ehude azalaki nde kolobela Kemosi? Ekoki kozala ete Egelone akanisaki bongo. Na kokamwa nyonso, alongwaki na kiti na ye ya bokonzi mpe atɛlɛmaki kozela na mposa nyonso. Ehude abɛlɛmaki, na ntembe te kotamboláká na bokɛngi nyonso mpo na kobenda likebi ya mokonzi te ete azali na mposa ya kosala ye mabe. Na yango, na kimya nyonso, “Ehude atindaki lobɔkɔ na ye na mwasi mpe akamataki mopanga na ebɛlɔ na ye na mobali mpe apusaki yango kati na libumu na [Egelone], mpe nzeté na yango ekɔtaki na nsima na mbeli mpe mafuta ezipaki na likoló na mbeli mpo ete abendaki mopanga na libumu na ye te, mpe [“nyei ebandaki kobima,” NW].”​—Basambisi 3:20-22.

Lokola bazalaki zingazinga, basaleli ya mokonzi bamitungisaki na likambo moko te. Kasi Ehude azalaki bobele kati na likámá. Basaleli ya Egelone bakokaki kokɔta ata na ntango nini mpe komona nzoto ya mokonzi na bango wana elali na nsé. Ehude asengelaki kobima nokinoki! Kokangáká bikuke, abimaki na eteni ya likoló ya ndako.​—Basambisi 3:23, 24a.

Koyebana ya likambo mpe kolóngama

Nokinoki basaleli ya Egelone bakómaki komituna. Kasi, babangaki noki te mokonzi akosilikela bango soki bakati lisoló na ye ya nkuku. Na nsima bayaki komona ete bikuke ya eteni ya likoló ya ndako bikangamaki. Balobaki na makanisi na bango ete: “Ye akei bobele na kabiné na eteni na mpiɔ.” Nzokande, lokola eumelaki, komibanzabanza moke ekómaki motungisi monene. Basaleli na Egelone bakokaki lisusu kozela te. “Bakamataki lifungola mpe bafungolaki [bikuke ya eteni ya ndako ya likoló] mpe nkolo na bango alalaki na nsé, asilaki kokufa!”​—Basambisi 3:24b, 25.

Na ntango yango, Ehude asilaki kokima. Alekaki esika na kokata mabanga na Gilegale mpe akómaki na Seila, esika oyo ezwami na etúká ya ngomba mingi ya Efelaima. Ehude ayanganisaki mibali na Yisalaele mpe atambwisaki bango lokola limpinga mpo na kokende kobundisa Bamoaba. Lisoló limonisi ete “babomaki na ntango yango Bamoaba soko nkóto zomi, bango nyonso mibali makasi na molende, moto moko akimaki te.” Na kolóngáká Moaba, mokili ya Yisalaele efandaki na kimya na boumeli ya mbula 80.​—Basambisi 3:26-30.

Tózwa liteya na ndakisa ya Ehude

Kondima epai na Nzambe etindikaki Ehude. Baebele mokapo 11 etángi mpenza nkombo na ye te lokola moko na baoyo “bakitisi makonzi mpo na kondima, . . . bazwi makasi kati na etumba, bakimisi bibele na bapaya.” (Baebele 11:33, 34) Atako bongo, Yehova asungaki Ehude wana asalaki na kondima mpe abikisaki Yisalaele na nsé ya boyangeli mabe ya Mokonzi Egelone.

Mpiko ezalaki moko na makoki ya Ehude. Asengelaki kozala na mpiko mpo na kosalela mpenza mopanga wana. Lokola tozali basaleli ya Nzambe na eleko oyo, tosalelaka mopanga motindo wana te. (Yisaya 2:4; Matai 26:52) Kasi, tosalelaka “mopanga ya [e]limo,” Liloba ya Nzambe. (Baefese 6:17) Ehude azalaki na makoki mpo na kosalela ebundeli na ye. Biso mpe tosengeli kozala na makoki ya kosalela Liloba ya Nzambe wana tozali kosakola nsango malamu ya Bokonzi. (Matai 24:14) Boyekoli na biso moko ya Biblia, koyangana pɔ́sɔ na pɔ́sɔ na makita ya boklisto, molende na kosangana na mosala ya kosakola, mpe kotya motema epai na Tata na biso ya likoló na etingya nyonso ekosalisa biso na komekola bizaleli oyo Ehude amonisaki; solo mpenza azalaki mobali oyo azalaki na kondima mpe na mpiko.

[Maloba na nse ya lokasa]

[Elilingi na lokasa 31]

Ehude mpe bato na ye bapesaki mpako na Mokonzi Egelone