“Aleki mboka makasi”

“ENGEBENE mitango ya sika, bana soko 40% na Etats-Unis bakomona kobomama ya libala ya baboti na bango liboso ete bakóma na mibu 18.” (Science, Yuní 7, 1991) Oyo nde motango ya nsomo! Mpo na nini yango ezali kosalema motindo wana?

Mosambisi makambo matali mabota, Edward M. Ginsburg, kati na mituna oyo batunaki ye na zulunalo The Boston Globe, amonisaki likanisi na ye. Alobaki ete: “Tozali libota oyo ezali na moimi. Tolingaka mpo na ‘ngai.’ Totunaka, ‘Ezali boni mpo na ngai sikawa?’ Tolingaka kozwa matomba nokinoki.”

Moimi motindo wana oyo ezali komonisa kozanga kokóla ezali komema na kozanga koyokana mpe na matáta kati na libala. Mosambisi Ginsburg alobi ete wana babalani bakendeke na esambiselo mpo na koboma libala, mobali mpe mwasi balingaka komilóngisa. Balingi moto oyo azali koloba na bango ete ozali na elónga mpe mobalani na yo azali na ekweli. Balingi ete moto moko aloba ete: “Olóngi etumba.”

Maloba na ye makundweli biso lisese moko oyo lipemami: “Ndeko oyo ayokisami mpasi aleki mboka makasi.” (Masese 18:19) Ee, wana matáta mabimi kati na libala, mwasi to mobali oyo azokisami akoki kokóma kosala makambo mazangi ntina mpe ya makasi. Mbala mingi, baboyaka mpenza koyokana, lokola “mboka makasi” na ntango ya etumba.

Makambo masengeli kozala bongo? Te, mwango mosusu mozali. Mabala mazali makasi mpe mazali koumela soki uta na ebandeli babalani bazali kolanda maloba oyo ya ntoma Paulo: “Bojalanaka na boboto, mɔkɔ epai na mosusu, na motema na mawa, kolimbisana mɔkɔ pelamɔkɔ Njambe asili kolimbisa bino kati na Klisto.” (Baefese 4:32) Ezali likambo ya petee na kolóna bizaleli motindo wana? Ezalaka ntango nyonso petee te. Kasi mpo na nini koboma libala ezalaka likambo ya mpasi te? Koboma libala ezalaka na mayoki ya mawa motindo nini mpe bozito ya lolenge nini yango epesaka mpo na oyo etali makambo ya mbongo? Mpe ezali boni mpo na bana, oyo mbala mingi koboma libala ya baboti na bango etikaka bilembo kati na bomoi na bango wana bakokóma mikóló?

Ezali malamu koleka mpo na babalani kosala makasi mpo na kobatela libala mpe kozala te na makambo makasi moko epai na mosusu, lokola “mboka makasi.” Toli ya Paulo epai na baklisto etaleli mingimingi babalani: “Bomilatisa bolingo oyo ejali ekanganeli ekoki mpenja.”​—Bakolose 3:14.

[Maloba mpo na kolimbola eutelo ya bafɔtɔ na lokasa 32]

The Complete Encyclopedia of Illustration⁄J. G. Heck