• “Babilone akwei!”
    Esakweli ya Yisaya—Pole mpo na bato nyonso, Volimi I

    •  5. Ndenge nini Babilone ezwaki lokumu mabe ya “motɛki-bato” mpe “mopunzi”?

      5 Na mikolo ya Yisaya, Babilone ekómaki naino nguya ya mokili mobimba te, kasi Yehova asili koyeba ete ntango eleko na ye ekokóma, akosalela bokonzi na ye na ndenge ya mabe. Yisaya alobi ete: “Emonaneli ya makasi eyebisami epai na ngai: Motɛki-bato azali kotɛka, mopunzi azali kopunza.” (Yisaya 21:2a, NW) Babilone akotɛka mpenza mpe akopunza mabota oyo akolonga, bakisa mpe Yuda. Bato ya Babilone bakopunza Yelusaleme, bakopunza tempelo na yango, mpe bakomema bato na yango na boombo na Babilone. Kuna, bakonyokola baombo yango oyo bazali lisusu na nguya te, bakotyola bango mpo na kondima na bango, mpe bakopesa bango ata elikya moko te ya kozonga na mokili na bango.—2 Ntango 36:17-21; Nzembo 137:1-4.

       6. (a) Monyoko nini Yehova akosilisa? (b) Mabota nini esakolami ete ekobundisa Babilone, mpe ndenge nini yango ekokisamaki?

      6 Ya solo mpenza, Babilone abongi na “emonaneli ya makasi” yango, oyo elimboli ntango ya mpasi mpo na ye. Yisaya akobi koloba ete: “Butá likoló, ɛ Elama, zingelá na etumba, ɛ [Mede]. Kokimela nyonso [mpo] na ye, nasukisi yango.” (Yisaya 21:2b) Bato oyo bazali konyokwama na bokonzi mabe yango bakozwa libɔndisi. Na nsuka, kokimela na bango ekosila! (Nzembo 79:11, 12) Libɔndisi yango ekoya na nzela nini? Yisaya atángi bikólo mibale oyo bakobundisa Babilone: Elama mpe Mede. Bikeke mibale na nsima, na mobu 539 liboso ya ntango na biso (L.T.B.), Sirise moto ya Perse akokamba limpinga moko oyo esangisi basoda ya Perse na ya Mede mpo na kobundisa Babilone. Mpo na Elama, bakonzi ya Baperse bakozwa ndambo ya mokili yango liboso ya mobu 539 L.T.B.a Na yango, mampinga ya basoda ya Perse ekozala mpe na basoda ya Elama.

  • “Babilone akwei!”
    Esakweli ya Yisaya—Pole mpo na bato nyonso, Volimi I

    • a Na bantango mosusu bazalaki kobenga Sirise mokonzi ya Baperse ete “mokonzi ya Anshan”—Anshan ezalaki etúká to engumba moko ya Elama. Mbala mosusu Bayisalaele ya mikolo ya Yisaya—na ekeke ya mwambe L.T.B.—bayebaki nkombo Perse te, nzokande bayebaki Elama. Yango ekoki komonisa ntina oyo Yisaya atángi Elama awa na esika ya kotánga Perse.