Motɛmɛli ya Klisto ayebani
OKOSALA nini soki oyebi ete maladi moko ya mabe ezali kosilisa bato na esika ofandi? Na ntembe te, okomɛla bankisi oyo ekokómisa makila na yo makasi mpo ozwa maladi yango te mpe okoboya kozala pene na bato oyo bazali na maladi yango. Tosengeli mpe kosala bongo na makambo ya Nzambe. Makomami eyebisi biso ete motɛmɛli ya Klisto ‘asili koya na kati ya mokili.’ (1 Yoane 4:3) Soki tolingi abebisa biso te, tosengeli koyeba bato oyo bazali kopalanganisa elimo na ye mpe kokima bango. Likambo ya esengo, Biblia esalisi biso tóyeba ye malamu.
Na yango, “Motɛmɛli ya Klisto” ezali bato nyonso oyo batɛmɛlaka Klisto to balobaka ete bango nde Klisto to bamonisi na ye. Yesu alobaki ete: “Moto oyo azali na ngámbo na ngai te azali monguna na ngai [to motɛmɛli ya Klisto], mpe moto oyo azali kosangisa elongo na ngai te azali kopanza.”—Luka 11:23.
Yoane alobelaki motɛmɛli ya Klisto mbula koleka 60 nsima ya liwa mpe lisekwa ya Yesu. Na yango, tokoyeba malamu misala ya motɛmɛli ya Klisto soki totali makambo oyo misala yango ezali kosala epai ya bayekoli ya Yesu ya sembo awa na mabelé.—Matai 25:40, 45.
Motɛmɛli ya Klisto alingaka baklisto te
Yesu ayebisaki bayekoli na ye ete mokili ekoyina bango. Alobaki boye: “Bato bakokaba bino na bolɔzi mpe bakoboma bino, mpe bokozala biloko ya koyinama na bikólo nyonso mpo na nkombo na ngai. Mpe basakoli mingi ya lokuta bakobima mpe bakobungisa bato mingi nzela.”—Matai 24:9, 11.
Lokola bayekoli ya Yesu bazali konyokwama mpo “na nkombo ya [Yesu],” bato oyo bazali konyokola bango bazali mpenza batɛmɛli ya Klisto. “Basakoli ya lokuta,” oyo bamosusu bazalaki baklisto, bazali mpe batɛmɛli ya Klisto. (2 Yoane 7) Yoane akomaki ete ebele ya ‘batɛmɛli yango ya Klisto babimaki na kati na biso, kasi bazalaki bato ya motindo na biso te; mpo soki bazalaki bato ya motindo na biso, mbɛlɛ batikalaki elongo na biso.’—1 Yoane 2:18, 19.
Maloba ya Yesu mpe ya Yoane emonisi ete motɛmɛli ya Klisto azali moto moko te, kasi bazali bato ebele. Lisusu, lokola bazali basakoli ya lokuta, moko ya mikano na bango ya libosoliboso ezali ya kobungisa bato na mateya ya lokuta. Wapi mayele ya mabe oyo basalelaka?
Motɛmɛli ya Klisto azali kopalanganisa lokuta
Ntoma Paulo ayebisaki moninga na ye Timote akeba na mateya ya bapɛngwi lokola Himene mpe Filete, oyo “liloba na bango ekopalangana lokola mpota oyo elyaka nzoto.” Abakisaki boye: “Bato wana batangwi mosika na solo, kolobáká ete lisekwa esili kosalema; mpe bazali kokɔtisa mobulu na kondima ya bamosusu.” (2 Timote 2:16-18) Ekoki kozala ete Himene ná Filete bazalaki koteya ete lisekwa ekozala mpenzampenza te kozonga na bomoi nsima ya liwa, mpe ete baklisto basilá kosekwa na ndimbola ya elimo. Ya solo, Paulo amonisaki ete na miso ya Nzambe, moto azwaka bomoi soki akómi moyekoli ya solosolo ya Yesu. (Baefese 2:1-5) Kasi, mateya ya Himene ná Filete etyaki pembeni elaka oyo Yesu apesaki ete ntango Bokonzi ya Nzambe ekoyangela, bakufi bakosekwa.—Yoane 5:28, 29.
Na nsima, lingomba moko oyo eteyaka ete boyebi eutaka kaka na makambo oyo eleki makanisi ya bato ekómaki mpe koteya ete lisekwa ekozala mpenzampenza te kozonga na bomoi nsima ya liwa. Na ndakisa, bazalaki koteya ete biloko nyonso oyo tomonaka na miso ezali mabe; na yango, Yesu ayaki na nzoto ya mosuni te, kasi bato nde bazalaki komona lokola azalaki na nzoto ya bato. Ndenge tomoni yango, ntoma Yoane akebisaki mpenza nde mpo na mateya ya ndenge wana.—1 Yoane 4:2, 3; 2 Yoane 7.
Liteya mosusu ya lokuta, oyo ebimaki bambula mingi na nsima ezali liteya ya Bosato bosantu. Liteya yango elobaka ete Yesu azali Nzambe-Mozwi-ya-Nguya-Nyonso mpe azali mwana ya Nzambe. Na buku na ye (The Church of the First Three Centuries), profɛsɛrɛ Alvan Lamson alobaki ete liteya ya Bosato “eutá te na Makomami ya Bayuda mpe ya baklisto, kasi bakonzi ya liboso ya lingomba oyo bazalaki kolanda mateya ya filozofi ya Platon nde bakɔtisaki yango na mangomba ya boklisto.”
Motɛmɛli ya Klisto nde akɔtisá liteya yango na lingomba ya boklisto, mpe yango esali ete Nzambe akóma lokola libombami mpe ete bato báyeba lisusu te bokeseni oyo ezali na kati ya Nzambe ná Mwana na ye. (Yoane 14:28; 15:10; Bakolose 1:15) Na yango, ndenge nini bato bakoki ‘kopusana penepene na Nzambe’ soki azali libombami mpo na bango?—Yakobo 4:8.
Babongoli mingi ya Biblia babakisi lisusu mobulungano makasi na ndenge balongoli nkombo ya Nzambe, Yehova, na mabongoli na bango, atako nkombo yango ekomamaki mbala koleka 7 000 na makomi ya Liebele ya ebandeli. Na ntembe te, kokómisa Mozwi-ya-Nguya-Nyonso libombami oyo azangi nkombo ezali mpenza kozanga limemya epai na Mozalisi na biso mpe Liloba na ye, Biblia. (Emoniseli 22:18, 19) Lisusu, kolongola nkombo ya Nzambe mpe kotya na esika na yango batitre lokola Nkolo mpe Nzambe ezali na boyokani te na libondeli ya ndakisa oyo Yesu alakisaki, oyo elobi ete: “Nkombo na yo ezala mosantu.”—Matai 6:9, haut fleuve.
Batɛmɛli ya Klisto baboyaka Bokonzi ya Nzambe
Batɛmɛli ya Klisto bangali mpenza kongala na “mikolo ya nsuka” oyo tozali na yango. (2 Timote 3:1) Mokano ya bakosi yango ezali ya kokanga bato miso mpo báyeba te mokumba oyo Yesu azali na yango lokola mokonzi na Bokonzi ya Nzambe, guvernɛma ya likoló, oyo mosika te ekoyangela mabelé mobimba.—Danyele 7:13, 14; Emoniseli 11:15.
Na ndakisa, bakonzi mosusu ya mangomba bateyaka ete Bokonzi ya Nzambe ezali nde na mitema ya bato; liteya yango ezwami na Makomami te. (Danyele 2:44) Basusu balobaka ete Klisto asalaka na nzela ya baguvɛrnema mpe bibongiseli ya bato. Kasi, Yesu alobaki ete: “Bokonzi na ngai ezali ya mokili oyo te.” (Yoane 18:36) Na yango, Satana nde azali “moyangeli ya mokili” mpe “nzambe ya ebongiseli ya makambo ya ntango oyo,” kasi Klisto te. (Yoane 14:30; 2 Bakolinti 4:4) Yango esalisi biso tóyeba ntina oyo mosika te Yesu akolongola baguvɛrnema nyonso ya bato mpe kaka ye moko nde akokóma moyangeli ya mabelé. (Nzembo 2:2, 6-9; Emoniseli 19:11-21) Yango nde bato basɛngaka ntango babondelaka ete: “Tiká bokonzi na yo eya. Tiká mokano na yo esalema na nse.”—Matai 6:10.
Lokola bakonzi mingi ya mangomba bazali kopesa bibongiseli ya politiki mabɔkɔ, bazali kotɛmɛla, ata mpe konyokola bato oyo bazali kosakola nsango ya Bokonzi Nzambe. Likambo ya kokamwa, Mokanda ya Emoniseli elobeli mwasi ya ndumba ya elilingi, “Babilone Monene,” oyo ‘alangwi makila ya basantu mpe makila ya batatoli ya Yesu.’ (Emoniseli 17:4-6) Azali mpe kosala kindumba ya elimo na ndenge azali kosunga “bakonzi” ya mokili, to bakonzi ya politiki, mpe bango bazali kosunga ye. Mwasi wana ya elilingi ezali nde mangomba ya lokuta ya mokili. Ye nde motɛmɛli monene ya Klisto.—Emoniseli 18:2, 3; Yakobo 4:4.
Motɛmɛli ya Klisto ‘azali kosala bato nyɔminyɔmi na matoi’
Longola koboya solo ya Biblia, baklisto ya nkombo mpamba batiki etamboli oyo eyokani na mitinda ya Biblia mpo na kosala makambo oyo bato nyonso basepelaka na yango. Liloba ya Nzambe esakolaki likambo yango boye: “Ekozala na eleko moko boye oyo [bato oyo bamibengaka basaleli ya Nzambe] bakokoka te mateya oyo epesaka litomba, kasi, na boyokani na bamposa na bango moko, bakomindukela bateyi mpo básalaka bango nyɔminyɔmi na matoi.” (2 Timote 4:3) Bateyi wana ya lokuta babengami mpe “bantoma ya lokuta, basali ya mosala ya bokosi, oyo bazali komibimisa lokola bantoma ya Klisto.” Biblia elobi ete: “Nsuka na bango ekozala engebene misala na bango.”—2 Bakolinti 11:13-15.
Moko ya misala na bango ezali “etamboli ya mbindo,” oyo ezali komonisa ete baboyi mpenza kolanda mitinda ya Biblia. (2 Petelo 2:1-3, 12-14) Tozali komona te ndenge ebele ya bakonzi ya mangomba mpe bandimi na bango bamipesi to bakangi miso na misala ya mbindo lokola kosangisa nzoto mibali na mibali to basi na basi mpe kati na bato oyo babalani te? Tosɛngi yo ozwa mwa ntango mpo na kotánga oyo Biblia elobi na Levitike 18:22; Baloma 1:26, 27; 1 Bakolinti 6:9, 10; Baebele 13:4; mpe Yuda 7 na ntina na makambo wana oyo bato mingi bazali komona yango mabe te.
“Bómekaka maloba mapemami”
Na kotalela makambo oyo elobelami, tosengeli kolanda toli oyo ntoma Yoane apesaki ete tózwaka na liseki te bindimeli na biso. Akebisaki boye: “Bóndimaka te liloba nyonso oyo epemami, kasi bómekaka maloba mapemami mpo na komona soki yango euti na Nzambe, mpamba te basakoli mingi ya lokuta babimi na kati ya mokili.”—1 Yoane 4:1.
Tótalela ndakisa ya bayuda mosusu ya “makanisi malamu” oyo bazalaki na engumba Beloya na ekeke ya liboso. “Bayambaki liloba na mposa makasi mpenza koleka, kotaleláká Makomami malamumalamu mokolo na mokolo mpo na koyeba soki makambo yango [oyo Paulo ná Silasi bazalaki koloba] ezalaki bongo.” (Misala 17:10, 11) Ya solo, atako bato ya Beloya bazalaki na mposa makasi ya koyeba, bazalaki mpe koluka koyeba soki makambo oyo bazali koyoka mpe kondima euti mpenza na Makomami.
Lelo oyo mpe, baklisto ya solo balandaka te makanisi ya bato ya mokili, kasi bazali nde kokangama makasi na solo ya Biblia. Ntoma Paulo akomaki boye: “Talá eloko oyo nazali kokoba kobondela mpo na yango, ete bolingo na bino etondana lisusu mpe lisusu elongo na boyebi ya solosolo mpe bososoli ya kokoka.”—Bafilipi 1:9.
Soki ozwá naino te “boyebi ya solosolo mpe bososoli ya kokoka,” zwá ekateli ya koyekola oyo Biblia ezali mpenza koteya. Baoyo balandaka ndakisa ya bato ya Beloya, bakosamaka te na “maloba ya bokosi” ya batɛmɛli ya Klisto. (2 Petelo 2:3) Kutu, mateya ya solo ya Klisto mpe ya bayekoli na ye esikoli bango.—Yoane 8:32, 36.
[Etanda/Elilingi na lokasa 4]
OYO BIBLIA ELOBI NA NTINA YA MOTƐMƐLI YA KLISTO
“Bana mike, ezali ngonga ya nsuka [nsuka ya eleko ya bantoma], mpe, kaka ndenge boyokaki ete motɛmɛli ya Klisto azali koya, banda sikoyo batɛmɛli mingi ya Klisto basili koya.”—1 Yoane 2:18.
“Nani azali moto ya lokuta soki ezali te moto oyo azali kowangana likambo oyo ete Yesu azali Klisto? Wana nde motɛmɛli ya Klisto, moto oyo azali kowangana Tata mpe Mwana.”—1 Yoane 2:22.
“Liloba nyonso epemami oyo ezali koyambola Yesu te euti na Nzambe te. Lisusu, yango ezali liloba epemami ya motɛmɛli ya Klisto oyo boyokaki ete ezali koya, mpe sikoyo esili koya na kati ya mokili.”—1 Yoane 4:3.
“Ebele ya bakosi babimi na kati ya mokili, bato oyo bazali te koyambola Yesu Klisto ete ayaki na kati ya mosuni. Wana nde mokosi mpe motɛmɛli ya Klisto.”—2 Yoane 7.
[Etanda/Elilingi na lokasa 5]
MOKOSI AMONANAKA NA LOLENGE EBELE
“Motɛmɛli ya Klisto” ezali bato nyonso oyo bawanganaka oyo Biblia elobi na ntina na Yesu Klisto, bato nyonso oyo batɛmɛlaka Bokonzi na ye mpe baoyo banyokolaka bayekoli na ye. Ezali mpe bato, bibongiseli mpe bikólo oyo bakosaka ete bazali bamonisi ya Klisto to oyo balukaka na lolendo nyonso kozwa esika ya Klisto na ndenge balakaka ete bokosala makambo oyo kaka Klisto nde akoki kosala, elingi koloba kotya kimya mpe libateli ya solosolo.
[Eutelo ya bafɔtɔ]
Augustin: ©SuperStock/age fotostock
[Elilingi na lokasa 7]
Tosengeli ‘kotalelaka Makomami mokolo na mokolo’ lokola bato ya Beloya