Ozali kosambela Nzambe nini?

NA MOKILI mobimba, bato bakopesaka biyano bikeseni na motuna oyo. Lokola ntoma Paulo amonisaki yango ete, “banzambe yango bazali mingi mpe bankolo bazali mingi,” mpe lelo oyo motuya ya banzambe oyo bato bazali kosambela ekómi na motángo ya bamilió. (1 Bakolinti 8:5) Kasi, oyebi ete mingi na bato bazali kosambela nzambe moko akeseni na oyo bango bakanisi ete bazali kosambela ye? Osili komona ete motuya monene na bato oyo bandimaka Nzambe te, bazali na molende mingi na losambo koleka baoyo bandimaka nzambe? Ndenge nini wana?

Moko na bandimbola ya liloba kosambela ezali ete “kopesa limemya, kopesa lokumu to bokangani makasi, to oyo boleki ndelo.” Na minoko oyo kati na yango Biblia ekomamaki, liloba oyo libongolami na kosambela elimboli kosalela to kokumbama liboso ya moto moko. Kozaláká na likanisi yango, totala lolenge nini bazali mpenza kosambela

Kosangisama ya mangomba makeseni

Tozwa ndakisa ya Basamarité ya kala. Mingi kati na bango bauti na bapaya oyo bato ya Asuli bakotisaki na Palestine mpo na kokitana mabota zomi ya Yisraele oyo bango bamemaki na boombo. Na liboso, Basamarité wana bazalaki kosambela banzambe ya Bapakano, kasi ntango wana bakómaki kosala milende mpo na koyeba Jéhovah, Nzambe na Yisraele. Batikaki nde lingomba na bango ya liboso? Soko moke te. Biblia elobi ete: “Basalaki na lolenge na bango ya liboso. Mabota yango batosaki Jéhovah, nde bakumisaki bikeko na bango lokola.” (2 Mikonzi 17:40, 41) Na bongo, Basamarité baoyo bazalaki komiloba ete bazalaki kosambela Jéhovah lokola Nzambe, bazalaki naino kosalela banzambe na bango ya kala, kosangisáká bongo makanisi ya mangomba mingi.

Likambo motindo wana lisalemaki na ntango bamisionere bakotisaki lingomba katolike na Amerike ya Ngele. Babongolaki ndambo monene ya popilasio, kasi, na lolenge moko na Basamarité ya kala, bato yango babosanaki te banzambe na bango ya kala. Bobele bongo, na Brésil, baoyo bakomilobaka ete bazali baklisto bazali ntango nyonso kosalela milulu ya Vaudou mpe bazali kosala bafeti mpo na banzambe na bango ya kala, lokola nzambe-mwasi lemanjá. Likambo yango lizali mpe komonana na bamboka mosusu ya Amerike ya Ngele.

Na epai mosusu, lingomba oyo bamisionere bakotisaki na Amerike ya Ngele eutaki yango moko longwa na kosangisama ya mangomba. Mingi na mateya, lokola Trinité, lifelo ya móto mpe molimo ekufaka te, euti na mangomba ya kala mpe na bafilozofi ya Bapakano. Ezwi moboko kati na Biblia te. Lolenge moko mpo na bafeti na bango​—kati na yango Noél mpe Pasiká​—euti na boklisto te.a Okoki nde kosala bafeti ya Bapakano mpe kondima mateya na yango mauti na boklisto te, mpe kosambela lisusu Nzambe ya Biblia, ye oyo alobaki: “Okozala na banzambe mosusu liboso na ngai te?” (Exode 20:3) Soko moke te!

“Bobelema na bikeko te”

Totala lolenge nini bato bakosami lisusu mpo na oyo etali losambo. Ntoma Yoane akomaki ete: “Bana, bobelema na bikeko te.” (1 Yoane 5:21) Boklisto ya lokuta ezali pene na bato miliare moko mpe bato yango bazali komimonisa lokola ete bazali kosambela Nzambe bobele moko elongo na Yoane. Nzokande, mingi na bango bakofukamaka liboso na bikeko ya “basantu,” na Yesu mpe ya ngondo Maria.

Ezali mpe na mitindo mosusu ya losambo na bikeko, oyo esalemi mpenza na lolenge na polele te. Na mobu 44 ya ntango na biso, mokonzi Herode Agrippa asalaki diskur piblike, mpe ebele bangangaki na esengo ete: “Mongongo na Nzambe! Mongongo na moto te!” (Misala 12:21, 22) Na bongo, libota wana lisalaki losambo na ekeko mpo na Herode, wana bakómisaka ye nzambe. Likambo motindo moko lizali kosalema na mikolo na biso. Na eleko na mpasi oyo nazi ezwaki bokonzi na Mpóto, maloba na kokumisa oyo ete “Heil Hitler!” ezalaki mpenza maloba ya kosala losambo. Mingi bandimaki kobunda mpe kokufa mpo na Führer, lokola soko nde azalaki nzambe, mosungi na ekolo. Nzokande, mingi na baoyo bazalaki kopesa ye lokumu wana bazalaki mpe basangani ya Mangomba na boklisto ya lokuta!

Liboso mpe nsima na Hitler, bakonzi mosusu ya politike bamimonisaki lokola basungi mpe basengaki bato ete bazala na bokangani makasi epai na bango. Baoyo balandaki bango bakómisaki bato yango banzambe, ata soko bazali “basambeli” na lingomba nini, ata soko balobi ete bandimaka Nzambe te. Bokangani makasi oyo bato bazalaka na yango epai na basani na masano, epai na baoyo bakomonanaka na cinéma, mpe bongo na bongo, ezali mpe na boyokani na losambo.

Losambo ya mosolo

Tokanisa lisusu na ndimbola na maloba oyo na Yesu: “Moto akoki kosalela bankolo mibale te. Mpamba te, akoyina moko mbe akolinga mosusu, soko nde akondima moko mbe akotyola mosusu. Bokoki kosalela Nzambe mpe Misolo te.” (Matai 6:24) Oyebi bato oyo bazali na lingomba na bango nde mposa na bango ya liboso ezali ya kozwa misolo? Bazali mpenza kosalela nani, Nzambe to mpe misolo? Oyebi bato oyo bandimaka Nzambe te, baoyo bamipesaka mingi mpenza mpo na bolukiluki ya misolo? Solo mpenza, bango mpe bazali kosambela mosolo, mpe mbala mosusu bazali nkutu na molende mingi koleka bandimaka Nzambe.

Ntoma Paulo alimboli likanisi motindo moko wana akomaki ete: “Bongo, bóboma binama na nzoto na bino ya mabelé, mpo na oyo etali pité, mbindo, mpo na mposa na nzoto, mposa mabe mpe bilulela, oyo ezali bongo losambo na bikeko.” (Bakolose 3:5, MN) Soki toluli eloko moko kino koluka kozwa yango na banzela nyonso, ata soko na nzela na kobuka mibeko, emonisi ete mpo na biso, eloko wana ezali ekeko, nzambe. (Baefese 5:5) Kati na mokanda mosusu, Paulo akomaki na babuki na mibeko mosusu ete: “Nzambe na bango bobele libumu.” (Bafilipi 3:19) Soki mokano na bomoi na biso ezali bobele kokokisa bamposa na biso, na lolenge mosusu tozali nde kotondisa libumu na biso, emonisi ete tomisali biso moko banzambe mpo na biso. Oyebi bato oyo basambelaka motindo na nzambe wana?

Solo mpenza, lokola tozali kotanga oyo Paulo akomaki, “banzambe bazali mingi mpe bankólo bazali mingi.” Mpe, mbala mingi, basambeli na bango bakosalaka lokola Basamarite ya Kala: bazali kosambela nzambe moko na maloba na bango, nde mosusu na misala na bango. Nzokande, na solo mpenza, Nzambe bobele moko nde abongi na losambo. Oyebi soki ezali nani? Lisusu, ezali na likambo moko oyo ezali kokokanisa banzambe nyonso, longola bobele ye. Ezali likambo nini? Ezali yango nde tokomona na nsolo lilandi.

[Maloba na nse ya lokasa]