“Nsango ya esengo” na mokanda ya emoniseli
“Namonaki anzelu mosusu azali kopumbwa na katikati ya likoló, mpe azalaki na nsango malamu ya seko mpo na kosakola lokola nsango ya esengo epai ya bato ya mokili.”—EMONISELI 14:6, NW.
1. Atako Batatoli ya Yehova bandimaka ete mokanda ya Emoniseli ekomamaki na lisalisi ya elimo ya Nzambe, mpo na nini tokoki koloba te ete bazali “mwa lingomba oyo esakolaka ete mokili elingi kokufa”?
BATO mosusu balobaka ete Batatoli ya Yehova bazali na molɔngɔ ya “mwa mangomba oyo esakolaka makambo ya nsɔmɔ” to bazali “mwa lingomba oyo esakolaka ete mokili elingi kokufa”; nzokande likambo yango ezali solo te. Kasi, Batatoli ya Yehova bandimaka makambo oyo mokanda ya Emoniseli elobi. Bandimaka ete makambo yango ezali mpe Liloba ya Nzambe. Ya solo, mokanda ya Emoniseli elobeli bitumbu oyo Nzambe akopesa bato mabe. Kasi ntango bakendaka kosakola epai ya bato, basaleli ya Nzambe balobelaka mingi elikya kitoko oyo Biblia epesi, elikya oyo elobelami mpe na mokanda ya Emoniseli. Na bongo, babakisaka to mpe balongolaka eloko moko te na maloba ya esakweli oyo ezali na mokanda yango.—Emoniseli 22:18, 19.
Basakoli ya nsango ya esengo
2. Tángá bavɛrsɛ oyo Batatoli ya Yehova basalelaka mingimingi na mosala na bango ya kosakola?
2 Batatoli ya Yehova basalelaka mingi maloba ya Yesu mpo na komonisa ntina oyo bango bakendaka kosakola nsango malamu epai ya bato nyonso. Yesu alobaki boye: “Nsango Malamu oyo ya Bokonzi ekosakolama na mokili mobimba lokola litatoli na mabota nyonso, mpe bongo nsuka ekoya.” (Matai 24:14) “Nsango malamu ya Bokonzi” ezali nini? Mpo na kopesa eyano, Batatoli mingi batángaka bavɛrsɛ ya Emoniseli mokapo 20 na 21. Bavɛrsɛ yango elobeli Boyangeli ya Mbula Nkóto ya Klisto mpe Bokonzi na ye mpe bato, epai liwa, matanga, mpe mpasi “ekozala lisusu te.”—Emoniseli 20:6; 21:1, 4.
3. Mosala ya kosakola ya Batatoli ya Yehova eyokani na likambo nini?
3 Lokola Batatoli ya Yehova basakolaka nsango yango ya esengo, bazali mpenza monɔkɔ ya momemi-nsango ya elilingi oyo autaki na likoló mpe mosala na ye elobelami na Emoniseli. “Namonaki anzelu mosusu azali kopumbwa na katikati ya likoló, mpe azalaki na nsango malamu ya seko mpo na kosakola lokola nsango ya esengo epai ya bato ya mokili, mpe na mikili nyonso na bikólo nyonso, na nkota nyonso, mpe na bato nyonso.” (Emoniseli 14:6, NW) “Nsango malamu ya seko” ezali mpe koyebisa ete “bokonzi [to, boyangeli] ya mokili esili kokóma Bokonzi na Nkolo na biso mpe na Klisto na ye” mpe “ntango” ekoki mpo Yehova ‘abebisa babebisi ya mokili.’ (Emoniseli 11:15, 17, 18) Omoni te ete ezali mpenza nsango malamu?
Mokanda ya emoniseli eyebisi biso makambo nini?
4. (a) Mokapo ya liboso ya Emoniseli elobeli mateya nini ya solo? (b) Baoyo balingi kozwa bolamu ya nsango ya esengo basengeli kosala nini?
4 Mokapo ya liboso ya mokanda ya Emoniseli elobi ete Yehova azali “Alifa na Omega, . . . ye oyo azali mpe azalaki mpe akozala, Oyo-na-Nguya-nyonso.” Ebengi mpe Mwana na ye Yesu Klisto ete “motatoli ya sembo,” “mobotami ya liboso kati na bakufi,” mpe “mokonzi na bakonzi na nse.” Elobi lisusu ete Yesu azali “ye [oyo] alingaki biso, mpe asukoli biso na masumu na biso na makila na ye.” (Emoniseli 1:5, 8) Na bongo, tomoni ete banda na ebandeli na yango, Emoniseli eyebisi mateya ya solo oyo ekoki kobikisa moto. “Bato ya mokili” bakozwa bolamu oyo nsango malamu eyebisi bango se soki bandimi bokonzi ya Yehova, soki bandimi ete makila ya Yesu oyo esopamaki ekoki kobikisa bango, mpe soki bandimi ete Yehova asekwisaki Klisto mpe sikoyo Klisto azali Mokonzi oyo Nzambe aponi mpo na koyangela mokili.—Nzembo 2:6-8.
5. Na mokapo 2 mpe 3, Yesu azali na mokumba nini?
5 Mikapo mibale oyo elandi emonisi Klisto Yesu lokola Mokɛngɛli ya masangá ya bayekoli na ye awa na mabelé mpe alingi masangá yango mingi. Rulo oyo batindelaki masangá nsambo ya baklisto oyo ezalaki na Asie Mineure na ekeke ya liboso T.B. ezalaki na maloba ya kolendisa mpe na toli ya mpiko oyo biso mpe tokoki kosalela lelo oyo. Mbala mingi bansango oyo batindelaki masangá ebandaki na maloba lokola oyo “Nayebi misala na yo” to “Nayebi monyoko na yo.” (Emoniseli 2:2, 9) Ya solo, Klisto ayebaki malamu makambo oyo ezalaki koleka na masangá ya bayekoli na ye. Apesaki bamosusu longonya mpo na bolingo, kondima, molende na mosala, mpiko, mpe bosembo na bango mpo na nkombo mpe liloba na ye. Apamelaki bamosusu mpo batikaki ete bolingo na bango mpo na Yehova na Mwana na ye ekita, to mpe bamipesaki na pite na ekobo, na losambo ya bikeko, to basalaki mwa bituluku oyo eteyaka lipɛngwi.
6. Emonaneli ya mokapo 4 ezali kosalisa bato bákanga ntina ya likambo nini?
6 Mokapo 4 ezali na emonaneli ya kokamwa ya kiti ya bokonzi ya Yehova Nzambe. Elakisi mwa moke nkembo ya Yehova mpe bokonzi oyo akosalela mpo na kokokisa mokano na ye. Bakonzi oyo balati bikɔti ya bokonzi mpe bafandi na bakiti ya bokonzi oyo ezali pembenipembeni ya kiti ya mokonzi ya molɔ́ngɔ́ mobimba bazali kotosa Yehova mpe bazali koloba ete: “Nkolo mpe Nzambe na biso, obongi kozwa nkembo, na lokumu, na nguya, mpo ete yo ozalisaki biloko nyonso; mpe mpo na mokano na yo bizali mpe bisili kozalisama.”—Emoniseli 4:11.
7. (a) Anzelu azali kosɛnga bato oyo bafandi na mabelé básala nini? (b) Likambo nini ya ntina tozali kosala na mosala na biso ya koteya bato?
7 Likambo yango ezali na ntina mpo na bato oyo bazali na bomoi lelo oyo? Ɛɛ, ezali na ntina. Soki balingi kozala na bomoi na Bokonzi ya Mbula Nkóto, basengeli koyoka makambo oyo “anzelu oyo azali kopumbwa na katikati ya likoló” azali koloba. Anzelu yango alobi: “Bóbanga Nzambe mpe bókumisa ye, mpamba te ntango oyo ye akosambisa ekoki.” (Emoniseli 14:6, 7, NW) Moko na ntina oyo Batatoli ya Yehova bazali koteya bato Biblia na mokili mobimba ezali mpo na kosalisa “bato ya mokili” báyeba mpe básambela Yehova, bándima ye lokola Mozalisi, mpe bátosa bokonzi na ye ya sembo.
Mwana ya Mpate abongi kozwa lokumu
8. (a) Ndenge nini mokapo 5 mpe mokapo 6 elobeli Klisto? (b) Bato nyonso oyo bazali koyoka nsango ya esengo bakoki koyeba likambo nini na emonaneli yango?
8 Mikapo mibale oyo elandi, mokapo 5 na 6, emonisi Yesu Klisto lokola Mwana ya Mpate oyo abongi kofungola rulo oyo ezali na bilembo nsambo mpo na komonisa na elobeli ya elilingi makambo oyo ezali kosalema na mikolo na biso. (Talá Yoane 1:29.) Mingongo euti na likoló ezali koloba na Mwana ya Mpate yango ya elilingi ete: “Obongi na kokamata mokanda yango mpe na [kofungola] bilembo na yango, mpo ete obomami mpe na makila na yo osikoli mpo na Nzambe bato na mikili nyonso, na minɔkɔ nyonso, na bibolo nyonso, na mabota nyonso, mpe ozalisi bango bokonzi na banganga mpo na Nzambe na biso, mpe bakozala bakonzi na mokili.” (Emoniseli 5:9, 10) Emonaneli yango ezali kolakisa biso ete, makila ya Klisto oyo esopamaki epesi nzela ete bato mosusu, baoyo bauti na bikólo nyonso, báponama mpo bázala na ye na likoló mpe “bakozala bakonzi ya mokili.” (Talá Emoniseli 1:5, 6.) Mwa moke na nsima mokanda ya Emoniseli eyebisi biso motuya ya bato yango.
9. Ndenge nini Klisto amonisami na mokapo 6?
9 Na emonaneli mosusu, bamonisi Klisto lokola moto oyo amati na mpunda ya mpɛmbɛ, alati ekɔti ya bokonzi, abimi mpo na “kolonga mpe kolonga tii na nsuka.” Akosukisa makambo ya nsɔmɔ oyo emonisami na elilingi ya baoyo bamati na bampunda mosusu misato ya Emoniseli, oyo bazali kotambwisa bampunda na bango mbangumbangu mpe bamemeli bato bitumba, nzala, na liwa kobanda na 1914. (Emoniseli 6:1-8, NW) Ntango Batatoli ya Yehova bateyaka bato Biblia, balobelaka mingi mokumba monene oyo Klisto, Mwana ya Mpate ya Nzambe, azali na yango mpo na kobikisa bato mpe mpo na kokokisa mikano malamu ya Nzambe.
10. (a) Likambo nini ya ntina bayebisi biso na mokapo 7? (b) Klisto alobi nini mpo na baoyo bazwi Bokonzi?
10 Mokapo 7 ezali mpenza na nsango ya esengo. Kaka mokanda ya Emoniseli nde eyebisi biso bato boni bazali na kati ya oyo Yesu abengaki “etonga moke,” baoyo Tata ya Mwana ya Mpate apesi Bokonzi. (Luka 12:32; 22:28-30) Yehova Nzambe atii bango bilembo na nzela ya elimo na ye. (2 Bakolinti 1:21, 22) Ntoma Yoane, moto amonaki makambo oyo ezali na Emoniseli, alobi boye: “Nayokaki motuya na bango basili kotyama elembo; ezalaki nkóto mokama na ntuku minei na minei.” (Emoniseli 7:4) Mokapo mosusu mpe epesi motuya yango mpenza mpo na kondimisa ete yango ezali motango ya bato nyonso oyo “basikolami na mokili” mpo báyangela na Mwana ya Mpate na Ngomba ya Siona ya likoló. (Emoniseli 14:1-4) Mangomba ya boklisto ezali kolimbola motango yango likolólikoló mpe na bongo na bongo. Kasi, Ethelbert Bullinger, ye azali molimboli ya Biblia, alobi boye mpo na motuya yango: “Yango ezali maloba ya polele: bapesi motuya moko ya sikisiki, na ndenge oyo ekeseni na motuya mosusu oyo balobeli na mokapo yango kasi epesami na ndenge ya sikisiki te.”
11. (a) Nsango nini ya esengo elobelami na mokapo 7? (b) “Ebele monene” bazali na bilikya nini?
11 Motuya nini oyo Bullinger alobi ete epesami na bosikisiki te? Na vɛrsɛ 9, ntoma Yoane akomaki boye: “Na nsima na makambo oyo natalaki, mpe namoni ebele monene, oyo moto te akoki kotánga motuya na bango; bauti na mabota nyonso, na mikili nyonso, na bibolo nyonso, na minɔkɔ nyonso.” (Emoniseli 7:9) Ebele monene yango ezali banani? Nzambe azali kotalela bango ndenge nini lelo oyo? Mpe bomoi na bango ekozala ndenge nini na mikolo ezali koya? Makambo oyo mokanda ya Emoniseli elobi mpo na bango ezali mpenza nsango malamu mpo na bato oyo bafandi awa na mabelé. Elobi boye: “Bazali baoyo babimi na [bolɔzi] monene. Basukoli bilamba na bango, mpe bayeisi yango mpɛmbɛ na makila na Mwana na Mpate.” Lokola bazali kondima makila ya Klisto oyo esopamaki, bakobatelama na ntango ya “bolɔzi monene.” Klisto “akokamba bango epai na mitó na mai ya bomoi. Nzambe mpe akolongola mpisoli nyonso na miso na bango.” (Emoniseli 7:14-17) Bamilio ya bato oyo bazali na bomoi lelo oyo bakoki kozala na kati ya ebele monene yango oyo bakobika na nsuka ya mokili oyo. Lokola Mokonzi Yesu Klisto akoyangela bango na boumeli ya mbula nkóto ya bokonzi na ye, akotambwisa bango tii bakozwa bomoi ya seko awa na mabelé. Omoni te ete oyo ezali mpenza nsango malamu?
“Bitumbu na ye bibongi mpe bizali sembo”
12, 13. (a) Mokapo 8 tii mokapo 19 elobeli makambo nini? (b) Mpo na nini bato ya mitema sembo bakoki koyoka mabe te mpo na bisakweli yango?
12 Mokapo 8 tii mokapo 19 ezali na makambo mingi oyo epusaka bato na koloba ete mokanda ya Emoniseli esakolaka makambo ya nsɔmɔ. Mikapo yango elobeli bitumbu (oyo emonisami na kobɛta bakelelo, malɔzi, mpe bambeki oyo etondi na nkanda ya Nzambe) oyo bibongiseli ndenge na ndenge ya mokili ya Satana ekozwa. Mangomba ya lokuta (“Babilone Monene”) nde ekobanda naino kozwa bitumbu yango, na nsima bibongiseli ya polikiti, oyo emonisami na bililingi ya banyama ya yauli.—Emoniseli 13:1, 2; 17:5-7, 15, 16.a
13 Mikapo yango elobeli ndenge oyo babenganaki Satana na bademo na ye na likoló mpe babwakaki bango pembenipembeni ya mabelé. Likambo yango ezali kolimbola ntina oyo, banda 1914, mpasi engali na mokili na ndenge oyo emonaná naino te. (Emoniseli 12:7-12) Mikapo yango esaleli lisusu maloba ya elilingi mpo na komonisa ndenge oyo mokili mabe ya Satana ekobomama. (Emoniseli 19:19-21) Bato ya mitema sembo bakoki mpenza koyoka mabe soki makambo ya ndenge yango esalemi? Te, mpamba te ntango Nzambe azali kopesa bitumbu, bikelamu ebele na likoló ezali koganga ete: “Bókumisa Yah! Lobiko na nkembo na nguya ezali epai ya Nzambe na biso! Mpo ete bitumbu na ye bibongi mpe bizali sembo.”—Emoniseli 19:1, 2, NW.
14, 15. (a) Ndenge nini Nzambe akosukisa makambo mabe oyo ezali na mokili oyo na bosembo nyonso? (b) Mpo na nini mikapo oyo ya mokanda ya Emoniseli esengeli kosepelisa bato ya mitema sembo?
14 Yehova akolongola naino bato oyo bazali kobebisa mokili liboso atya mokili ya bosembo. (Emoniseli 11:17, 18; 19:11-16; 20:1, 2) Nzokande, moto moko te to ekólo moko te ezali na lotomo to na makasi ya kosala likambo yango. Kaka Yehova na Yesu Klisto, Mokonzi mpe Mosambisi oyo aponi, nde bakoki kosala yango na bosembo mpenza.—2 Batesaloniki 1:6-9.
15 Lokola mokanda ya Emoniseli emonisi yango polele, Yehova akani kosukisa makambo mabe oyo ezali na mokili oyo. Likambo yango esengeli kosepelisa bato nyonso oyo ‘bazali kokimela mpe kolela na ntina na makambo na mbindo nyonso mazali kosalema.’ (Ezekiele 9:4) Yango esengeli kopesa bango mposa ya kotosa mbala moko maloba ya anzelu oyo azali na nsango malamu, oyo alobi ete: “Bóbanga Nzambe . . . mpamba te ntango oyo ye akosambisa ekoki, mpe bósambela Ye oyo akelaki likoló na mabelé.” (Emoniseli 14:7, NW) Bato yango basengeli kosambela mpe kosalela Yehova elongo na Batatoli na ye, “oyo bazali kotosa mibeko ya Nzambe mpe bazali na mosala ya kotatola mpo na Yesu.”—Emoniseli 12:17, NW.
Boyangeli monene ya Mbula Nkóto
16. (a) Mpo na nini bato ya mangomba ya boklisto bandimaka Boyangeli ya Mbula Nkóto te? (b) Mpo na nini Batatoli ya Yehova bandimaka ete Nzambe akoyoka libondeli ya Tata wa Biso?
16 Mokapo 20 tii mokapo 22 ya mokanda ya Emoniseli elobeli makambo oyo ezali kopesa biso elikya oyo euti na Biblia, oyo emonisi ete Boyangeli ya Mbula Nkóto ekozala. Na Biblia mobimba, ezali se na mikapo yango nde balobeli mbula nkóto oyo ekozala liboso bato bázwa bolamu ya seko na likoló mpe na mabelé. Mangomba ya boklisto endimaka Boyangeli ya Mbula Nkóto te. Lokola mangomba yango eteyaka ete bato ya malamu bakendaka na likoló mpe bato ya mabe bakendaka na lifelo, bakoki lisusu koteya elikya ya paladiso awa na mabelé te. Libondeli ya Tata wa Biso, oyo elobaka ete “mokano [ya Nzambe] esalema na nse [lokola] na Likoló” ezali ata na ndimbola moko te epai ya bandimi ya mangomba ya boklisto. (Matai 6:10) Kasi ezali bongo te mpo na Batatoli ya Yehova. Bango bandimaka mpenza ete Yehova Nzambe akelaki mabelé oyo mpo ezala “mpamba te,” kasi mpo “bato báfanda wana.” (Yisaya 45:12, 18) Tomoni ete bisakweli ya kala, libondeli ya Tata wa Biso, mpe Boyangeli ya Mbula Nkóto oyo mokanda ya Emoniseli elobeli, nyonso ezali na boyokani. Na Boyangeli ya Mbula Nkóto, Klisto akosala na boye ete mokano ya Yehova esalema na mabelé ndenge ezali kosalema na likoló.
17. Makambo nini elakisi ete maloba “mbula nkóto” ezali elilingi te?
17 Na Emoniseli mokapo 20, na vɛrsɛ ya liboso tii na vɛrsɛ ya nsambo, bazongeli maloba “mbula nkóto” mbala motoba. Likambo oyo ezali kobenda likebi na biso ezali ete mbala misato mobimba balobi “mbula yango nkóto.” (Biso nde totɛngisi makomi.) Yango ezali komonisa ete ezali mpenzampenza mbula nkóto, kasi ezali maloba ya elilingi te oyo emonisi eleko moko oyo bolai na yango eyebani te, ndenge balimboli ya Biblia na mangomba ya boklisto bateyaka. Makambo nini ekosalema na mbula nkóto yango? Ya liboso, bakokanga Satana na boumeli ya bambula wana nyonso. (Emoniseli 20:1-3; talá Baebele 2:14.) Yoká naino! Oyo nde nsango malamu!
18. (a) Mpo na nini tokoki kobenga Boyangeli ya Mbula Nkóto ete “mokolo” ya kosambisa? (b) Likambo nini ekosalema na nsuka ya mbula nkóto?
18 Lokola bato oyo “bakozala bakonzi esika moko na ye [Klisto] mbula nkóto” nde bazwi “nguya ya kosambisa,” emonisi ete yango ezali mpenza eleko to “mokolo” ya kosambisa oyo ekoumela mbula nkóto. (Emoniseli 20:4, 6; talá Misala 17:31; 2 Petelo 3:8.) Bato oyo bakufá bakosekwa mpe, elongo na bato oyo bakobika na “bolɔzi monene,” bakosambisama na bosembo na kolanda makambo oyo bakosala na ntango wana. (Emoniseli 20:12, 13) Na nsuka ya mbula nkóto, Satana akobima na bolɔkɔ mwa ntango moke mpo ameka bato mbala ya nsuka. Na nsima, ye na bademo na ye, na batomboki nyonso oyo bakolanda ye bakobomama mpo na libela. (Emoniseli 20:7-10) Bankombo ya bato oyo bakolonga na komekama yango ekokomama libela na “buku ya bomoi” mpe bakobanda bomoi ya esengo oyo ekoumela libela na libela. Bakosalela mpe bakosambela Yehova na paladiso na mabelé.—Emoniseli 20:14, 15; Nzembo 37:9, 29; Yisaya 66:22, 23.
19. (a) Mpo na nini tokoki kondima ete makambo malamu oyo mokanda ya Emoniseli elaki ekokokisama mpenza? (b) Tokoyekola makambo nini na lisolo oyo elandi?
19 Yango nde nsango ya esengo oyo elobelami na mokanda ya Emoniseli. Yango ezali maloba ya mpamba te oyo moto alobi. Ntoma Yoane akomaki boye: “Mofandi na kiti ya bokonzi alobi ete, Nakozalisa biloko nyonso biloko ya sika. Alobi mpe ete, Komá ete maloba oyo mazali sembo, na solo.” (Emoniseli 21:5) Tokosala nini mpo biso mpe tómona ndenge nsango yango ya esengo ekokokisama? Mokanda ya Emoniseli epesi toli mingi mpo na bato oyo balingi kosepelisa Nzambe. Soki tolandi toli yango tokozwa bolamu mingi banda sikoyo mpe libela na libela, ndenge tokomona yango na lisolo oyo elandi.
[Maloba na nse ya lokasa]
a Mokanda mobimba ya Emoniseli elimbolami na buku Emoniseli: kokokana na yango monene ebelemi!, ebimisamaki na 1988 na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Bozongeli
◻ Wapi mateya ya solo mpe nsango ya esengo oyo ezali na mokapo 4 tii na mokapo 6 ya mokanda ya Emoniseli?
◻ Nsango nini ya esengo tozali kokuta na mokanda ya Emoniseli mokapo 7?
◻ Mpo na nini bato ya mitema sembo basengeli koyoka mabe te mpo na bitumbu oyo elobelami na mokanda ya Emoniseli?
◻ Na ndimbola nini Boyangeli ya Mbula Nkóto ekozala “mokolo” ya kosambisa?
[Elilingi na lokasa 10]
Mokonzi Yesu Klisto akosilisa bitumba, nzala, na liwa na mabelé mobimba