Daniele

2 Ka silimo sabubeli sa puso yahae, Nebukadenezare alola litolo zeñatanyana, mi aziyeleha* hahulu+ kuli mane apalelwa kulobala. 2 Mulena kihaa laela kuli kubiziwe baprisita ba mabibo, balauli, liñaka, ni Makaladeya* kuli bato taluseza mulena litolo zahae. Cwale bakena mi bato yema fapilaa mulena.+ 3 Mulena kihaa li ku bona: “Nilolile tolo, mi niziyelehile* kakuli nibata kuziba zenilolile.” 4 Makaladeya baalaba mulena ka puo ya Siarami, bali:*+ “Wena mulena, upile kuya kuile. Bulelela batanga bahao tolo yeo, mi lukafa taluso yayona.”

5 Mulena aalaba Makaladeya, ali: “A, ki ona manzwi aka a mafelelezo: Haiba musa nitalusezi tolo yaka hamoho ni taluso yayona, mukapumakiwa liemba-emba, mi mandu amina akafetulwa tulimbalimba.* 6 Kono haiba munibulelela tolo ni taluso yayona, nika mifa limpo ni mupuzo ni likute lelituna.+ Cwale hamu nibulelele tolo ni taluso yayona.”

7 Baalaba lwabubeli, bali: “Mulena abulelele batanga bahae tolo yeo, mi lukabulela taluso yayona.”

8 Mulena aalaba, ali: “Naziba kuli mubata feela kuekelezwa kwa nako yamina, kakuli mwaziba manzwi aka a mafelelezo. 9 Haiba musa nitalusezi tolo ye, kaufelaa mina mukafiwa koto iliñwi. Kono mulumelelani kunibulelela buhata ni kunipuma kufitela muinelo ucinca. Cwale hamu nibulelele tolo yeo, mi nikaziba kuli mwakona kunipatululela taluso yayona.”

10 Makaladeya baalaba mulena, bali: “Hakuna mutu mwa lifasi* yakona kueza sabata mulena, kakuli hakuna mulena yomutuna kamba mubusisi yakile abuza nto yecwalo kwa baprisita ba mabibo kamba ku mulauli kamba ku Mukaladeya. 11 Taba yabata mulena itaata, mi hakuna yakona kubulelela mulena taba ye, kwandaa milimu, yesapili ni batu.”*

12 Mulena kihaa halifa maswe mi alaela kuli baana bababutali kaufela ba mwa Babilona babulaiwe.+ 13 Taelo hane ifilwe mi baana bababutali hane batuha babulaiwa, hape babata Daniele ni balikani bahae kuli bababulaye.

14 Ka yona nako yeo, Daniele ka butali ni ka maseme, abulela ni Arioki nduna wa balibeleli ba mulena, yanaaile kuli ayo bulaya baana bababutali ba mwa Babilona. 15 Abuza Arioki sikombwa sa mulena, ali: “Ki kabakalañi mulena hafile taelo yetaata cwalo?” Mi Arioki ataluseza Daniele taba yeezahalile.+ 16 Cwale Daniele akena mwahali mi ayo kupa mulena kuli amufe nako ilikuli ato mutaluseza tolo yahae.

17 Daniele kihaa ya kwa ndu yahae mi ayo zibisa balikani bahae bo Hanania, Mishaele, ni Azaria za taba yeo. 18 Abakupa kuli balapele ku Mulimu wa lihalimu kuli abashemube kabakala kunutu ye, ilikuli Daniele ni balikani bahae basike babulaiwa hamoho ni baana babañwi kaufela bababutali ba mwa Babilona.

19 Cwale kunutu yapatululelwa Daniele mwa pono ka nako ya busihu.+ Mi Daniele alumbeka Mulimu wa lihalimu. 20 Daniele ali:

Ufa butali ku bababutali, ni zibo ku babanani temuho.+

24 Mi Daniele aya ku Arioki, yanaaketilwe ki mulena kuli abulaye baana bababutali ba mwa Babilona,+ mi ali ku yena: “Usike wabulaya baana bababutali ba mwa Babilona. Niise fapilaa mulena, mi nikabulelela mulena taluso ya tolo yahae.”

25 Arioki aisa Daniele kapili-pili fapilaa mulena, mi ali ku yena: “Nifumani muuna mwahalaa bahapiwa ba Juda,+ yakona kutaluseza mulena taluso ya tolo yahae.” 26 Mulena ali ku Daniele, yena yanaabizwa Beliteshazare+ “Kana luli wakona kunibulelela tolo yeniboni, ni taluso yayona?”+ 27 Daniele aalaba mulena, ali: “Kwa baana bababutali, balauli, baprisita ba mabibo, ni banuhi babanuha ka linaneli, hakuna yakona kubulelela mulena kunutu yabata kuziba.+ 28 Kono kunani Mulimu mwa mahalimu yali Mupatululi wa likunutu,+ mi utaluselize Mulena Nebukadenezare zekaezahala mwa mazazi a mafelelezo. Tolo yahao ki ye, mi ki ze lipono za mwa toho yahao hane ulobezi fa mumbeta wahao:

29 “Haili wena mulena, hane ulobezi fa mumbeta wahao, minahano yahao yasikuluhela ku zekaezahala kwapili, mi Mupatululi wa likunutu ukuzibisize zekaezahala. 30 Haili na, nenisika patululelwa kunutu ye kabakala kuli ninani butali kufita mutu kaufela yapila; kono neli kabakala kuli nitaluseze mulena taluso ya tolo yahae ilikuli uzibe minahano ye mwa pilu yahao.+

31 “Wena mulena, neunze utalima mi wabona siswaniso* sesituna hahulu. Siswaniso seo, sene sili sesituna ni sesibenya hahulu, nesiyemi fapilaa hao, mi ponahalo yasona neisabisa. 32 Toho ya siswaniso seo neli ya gauda yende,+ sifuba ni mazoho asona neli za silivera,+ mba yasona ni malupi asona neli za kopa,+ 33 linumbu zasona neli za sipi,+ mi mahutu asona neli a sipi yezwakani ni lizupa.*+ 34 Watalima cwalo kufitela licwe liketulwa, isiñi ka mazoho, mi lanata siswaniso kwa mahutu asona a sipi ni a lizupa, ni kuatuba.+ 35 Ka nako yeo, sipi, lizupa, kopa, silivera, ni gauda zatubiwa kaufelaa zona mi zaba sina muuku ozwa fa mapulelo ka nako ya litabula, mi moya walifefula, mi ku zona hakuna nto ni yekana yenesiyezi. Kono licwe lene linatile siswaniso lafetuha lilundu lelituna, mi latala lifasi kaufela.

36 “Ki yona tolo yeo, mi cwale lukabulelela mulena taluso yayona. 37 Wena mulena—ili mulena wa malena yafilwe ki Mulimu wa lihalimu mubuso,+ maata, ni kanya, 38 yafilwe batu kobapila kaufela mwa lizoho lahao, ni lifolofolo za mwa naheñi ni linyunywani za mwa mahalimu, ni yaezizwe mubusi wazona kaufela+—ki wena toho ya gauda.+

39 “Kono mwamulaho wahao,+ kukataha mubuso omuñwi, omunyinyani ku wena; kihona kukataha mubuso omuñwi hape, wabulaalu, ili wa kopa, okabusa lifasi kaufela.+

40 “Haili mubuso wabune ona, ukaba otiile sina sipi.+ Kakuli sina sipi haituba ni kupyata lika zeñwi kaufela, sina sipi yesinya, ukatuba ni kusinya zeo kaufela.+

41 “Mi sina hane uboni kuli mahutu ni minwana neli za lizupa la mubupi wa lipiza lelizwakani ni sipi, mubuso ukaaluhana, kono ku ona kukaba ni kutiyanyana kwa sipi, sina hane uboni sipi yezwakani ni lizupa lelibunolo. 42 Mi sina kalulo yeñwi ya minwana ya kwa mahutu hane ili ya sipi ni kalulo yeñwi hane ili ya lizupa, ni ona mubuso ukatiya kwa neku leliñwi ni kufokola kwa neku leliñwi. 43 Sina hane uboni sipi yezwakani ni lizupa lelibunolo, bakazwakana ni batu;* kono habana kuswalana hamoho, sina sipi haisakopani ni lizupa.

44 “Mwa mazazi a malena bao, Mulimu wa lihalimu ukatoma mubuso+ osike wasinyiwa nikamuta.+ Mi mubuso wo hauna kushimbulukela kwa sicaba sisili.+ Ukatuba ni kufelisa mibuso ye kaufela,+ mi ki ona feela okaba teñi kuya kuile,+ 45 sina hane uboni kuli licwe neliketuzwi kwa lilundu, isiñi ka mazoho, ni kuli nelitubile sipi, kopa, lizupa, silivera, ni gauda.+ Mulimu Yomutuna uzibisize mulena zekaezahala kwapili.+ Tolo ye, ki ya niti, mi taluso yayona yasepahala.”

46 Cwale Mulena Nebukadenezare akubama ni kuwiseza pata fafasi fapilaa Daniele mi amufa likute lelituna. Mi alaela kuli afiwe mpo ni insense. 47 Mulena ali ku Daniele: “Kaniti Mulimu wamina ki Mulimu wa milimu ni Mulena wa malena ni Mupatululi wa likunutu,+ kakuli ukukonisize kupatulula kunutu ye.” 48 Cwale mulena apahamisa Daniele ni kumufa limpo zende zeñata, mi amueza mubusi wa provinsi* kaufela ya Babilona+ ni likwambuyu yomutuna wa baana kaufela bababutali ba mwa Babilona. 49 Mi ka kupo ya Daniele, mulena aketa Shadrake, Meshaki, ni Abedinego+ kuzamaisa provinsi* ya Babilona, kono Daniele yena asebeleza mwa lapa la mulena.