KAUHANYO 20
‘Muabe Naha sina Saanda’
ZEKANYAKISISWA: Sekutalusa kuaba naha
1, 2. (a) Jehova naafile Ezekiele litaelo mañi? (b) Lukanyakisisa lipuzo mañi?
EZEKIELE kihona asazo bona pono, ili yeo mwendi neimuhupulisize lika zeneezahezi mwa linako za Mushe ni Joshua lilimo ze 900 kwamulaho. Ka nako yeo, Jehova naataluselize Mushe ka za milulwani ya Naha ya Sepiso mi hamulaho naabulelezi Joshua mone iswanela kuabelwa naha yeo mwa masika a Isilaele. (Num. 34:1-15; Josh. 13:7; 22:4, 9) Kono ka silimo sa 593 B.C.E., Jehova hape naalaezi Ezekiele ni bahapiwa babañwi kuli baabele Naha ya Sepiso kwa masika a Isilaele!—Ezek. 45:1; 47:14; 48:29.
2 Litaba za mwa pono yeo nelitusize cwañi Ezekiele ni bahapiwa babañwi? Ki kabakalañi litaba zeo halisusueza batu ba Mulimu kacenu? Kana litaba za mwa pono yeo likatalelezwa ka nzila yetuna kwapili?
Pono Yenani Lisepiso Zeene
3, 4. (a) Pono yanaaboni Ezekiele ya mafelelezo neifile bahapiwa lisepiso mañi zeene? (b) Lukanyakisisa sepiso mañi mwa kauhanyo ye?
3 Litaba za mwa pono ya mafelelezo zanaaboni Ezekiele liñozwi mwa likauhanyo ze 9 za buka ya Ezekiele. (Ezek. 40:1–48:35) Litaba zeo nelisusuelize Maisilaele bane bali bahapiwa ka kubafa lisepiso zeene ka za naha ya habobona yene baka kutela ku yona. Neli lisepiso mañi zene bafilwe? Sepiso ya pili neli ya kuli, batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile mwa tempele yahae. Sepiso yabubeli neli ya kuli, baprisita ni balisana babalukile nebaka etelela sicaba sesikutezi habo sona. Sepiso yabulaalu neli ya kuli, batu kaufela bane bakakutela kwa Isilaele nebakato fiwa saanda sa naha. Mi sepiso yabune neli ya kuli, Jehova naakabatusa, ni kuba mwahalaa bona.
4 Mwa likauhanyo 13 ni 14 za buka ye, nelunyakisisize mone likatalelelezwa lisepiso zepeli za makalelo, ili sepiso ya kulapela Jehova hape ka nzila yelukile ni sepiso ya kuetelelwa ki balisana babalukile. Mwa kauhanyo ye, lukanyakisisa sepiso yabulaalu, ili sepiso ya kufiwa saanda sa naha. Mwa kauhanyo yetatama, lukanyakisisa sepiso yanaafile Jehova ya kuli naakaba mwahalaa batu bahae.—Ezek. 47:13-21; 48:1-7, 23-29.
“Naha ye . . . Muifilwe Sina Saanda”
5, 6. (a) Mwa pono ya Ezekiele, ki sibaka sifi sene sikaabiwa? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 211.) (b) Ki ufi mulelo wa pono yeo ya kuaba naha?
5 Mubale Ezekiele 47:14. Mwa pono, Jehova naabonisize Ezekiele sibaka sesiñwi sa naha, ili seo hamulaho wa nakonyana nesika swana ni “simu ya Edeni.” (Ezek. 36:35) Mi Jehova abulela kuli: “Ye ki yona naha yemuka fa masika a Isilaele a 12 kuli ibe saanda sabona.” (Ezek. 47:13) “Naha” yene bakafiwa neli naha ya Isilaele yene bakakutela ku yona bahapiwa. Kuzwa fo, sina mokuñolezwi kwa Ezekiele 47:15-21, Jehova naatalusize ka butungi litaba ka za milulwani ya naha kaufela.
6 Ki ufi mulelo wa pono yeo ya kuaba naha? Litaba zebulela ka za mone ifita milulwani, nelitusize Ezekiele ni bahapiwa babañwi kuba ni sepo ya kuli nebaka kutela kwa naha yahabo bona yene balata hahulu. Bahapiwa balukela kuba bane basusuelizwe hahulu luli hane bautwile sepiso yeo yenezwa ku Jehova, ili yene talusizwe ka kuutwahala hande! Kana batu ba Mulimu ba kwaikale nebafilwe luli naha yene basepisizwe? Eni nebafilwe.
7. (a) Ki likezahalo mañi zene bile teñi kukala ka silimo sa 537 B.C.E., mi likezahalo zeo lilutusa cwañi? (b) Ki puzo mañi yeluka nyakisisa?
7 Ka silimo sa 537 B.C.E., hamulaho wa lilimo ze 56 kuzwa fanaabonezi pono yeo Ezekiele, bahapiwa babañata nebakalile kukutela kwa naha ya Isilaele ni kuyo pila ku yona hape. Likezahalo zemakaza zeo za kwamulaho lilutusa kuutwisisa lika zesweli kuezahala kwa batu ba Mulimu mwa linako zaluna. Ka mubulelelo omuñwi, batu ba Mulimu mwa linako zaluna ni bona baabezwi naha. Ka mukwa ufi? Jehova naatusize batanga bahae kuli bakene mwa naha ya kwa moya ni kupila ku yona. Taba ya kukutela kwa Naha ya Sepiso ya kwaikale, yakona kululuta lituto zeñata ka za naha ya kwa moya yebapila ku yona batu ba Mulimu kacenu. Kono pili lusika nyakisisa kale lituto zeo, halualabeñi puzo ye, “Ki kabakalañi halubulela kuli kunani naha ya kwa moya kacenu?”
8. (a) Jehova naayolisize sicaba sa Isilaele sa ka sipepo ka sicaba sifi? (b) Naha ya kwa moya kamba paradaisi ya kwa moya ki nto mañi? (c) Naha ya kwa moya ikalile kuba teñi lili, mi ki bo mañi babapila ku yona?
8 Mwa pono yeñwi yanaaboni Ezekiele kwamulaho, Jehova naabonisize kuli bupolofita bwa kukutiswa sinca kwa lika nebuka talelezwa ka nzila yetuna ka nako yanaaka busa ‘mutangaa hae Davida,’ kutalusa Jesu Kreste. (Ezek. 37:24) Jesu naakalile kubusa ka silimo sa 1914 C.E. Ka nako yeo, sicaba sa Isilaele, sona sicaba sanaaiketezi Mulimu, nese siyolilwe kale ki sicaba sa Isilaele wa kwa moya, bona Bakreste babatozizwe. (Mubale Mateu 21:43; 1 Pitrosi 2:9.) Kono kwandaa kuyolisa feela sicaba sa Isilaele ka Isilaele wa kwa moya, Jehova hape naayolisize naha luli ya Maisilaele ka naha ya kwa moya, kamba paradaisi ya kwa moya. (Isa. 66:8) Sina mone luitutezi mwa Kauhanyo 17 ya buka ye, naha ya kwa moya ki muinelo olutusa kuikutwa kusilelezwa ni kuikola kusebeleza Mulimu, ili muinelo obabile ku ona babatozizwe babazwezipili kulapela Jehova kuzwa feela ka silimo sa 1919. (Mubone mbokisi 9B yeli, “Silimo sa 1919?”) Nako hane inze iya, batu babanani sepo ya kuto pila fa lifasi, bona babali “lingu zeñwi,” ni bona bakalisa kupila mwa naha ya kwa moya yeo. (Joa. 10:16) Nihaike kuli paradaisi ya kwa moya izwelapili kuhula ni kuekezeha, batu bakato ikola limbuyoti zeñata hahulu hamulaho wa ndwa ya Armagedoni.
Kuaba Naha ka Kulikanelela
9. Jehova naafile litaba mañi ka butungi ka za kuaba naha?
9 Mubale Ezekiele 48:1, 28. Hasaabulezi mone ifita milulwani ya naha, Jehova naatalusize ka butungi mone iswanela kuabelwa naha yeo. Naalaezi kuli saanda siabelwe masika a 12 ka kulikanelela kuzwa kwa mutulo kuya kwa mboela, ili kukalela kwa lusika lwa Dani lo lu kwa mululwani o kwa mafelelezo a naha kwa neku la mutulo, ni kuyo feleza kwa lusika lwa Gadi lolu kwa mululwani o kwa mafelelezo a naha kwa neku la mboela. Mwa sibaka ni sibaka sene sikafiwa kwa masika a 12, nekunani nzila yenezwa kwa mululwani wa kwa upa wa naha ni kuliba kwa Liwate Lelituna, kamba Liwate la Mediteranea, kwa wiko wa naha.—Ezek. 47:20.
10. Litaba za mwa pono yeo mwendi nelitusize bahapiwa kuba ni sepo mañi?
10 Litaba za mwa pono yeo mwendi nelitusize bahapiwa kuba ni sepo mañi? Litaba zanaabulezi Ezekiele ka za kuaba naha, lilukela kuba zene tabisize hahulu bahapiwa ni kubafa sepo ya kuli musebezi wa kuaba naha neuka zamaiswa hande. Hape taba ya kuli naha neikaabelwa masika a 12 ka kulikanelela, neibonisize kuli mutu kaufela yanaaka kuta kuzwa mwa buhapiwa naakato fiwa sibaka mwa naha yahabo yena. Mutu kaufela yanaaka kuta kuzwa mwa buhapiwa, naakaba ni sibaka kamba ndu ya kupila ku yona.
11. Ki lituto mañi zeluituta kwa pono ya kuaba naha? (Mubone mbokisi yeli, “Kuaba Naha.”)
11 Ki lituto mañi zetiisa tumelo zeluituta kwa pono yeo kacenu? Baprisita, Malivi, ni manduna nesi bona feela bane bakakutela kwa Naha ya Sepiso yeo, kono neikaba batu kaufela ba masika a 12. (Ezek. 45:4, 5, 7, 8) Ka nzila yeswana, mwa paradaisi ya kwa moya hakufumanehi feela Bakreste babatozizwe ni batu basikai babaetelela mwahalaa “buñata bobutuna bwa batu,” kono kufumaneha ni batu kaufela babali mwa sikwata sa buñata bobutuna bwa batu.a (Sin. 7:9) Nihaikaba kuli lunani buikalabelo bobunyinyani mwa kopano ya Jehova, lupeta musebezi wa butokwa mwa naha ya kwa moya. Taba yeo yalususueza luli!
Zeluituta Kwa Litaba Zepeli Zeshutana?
12, 13. Jehova naafile litaelo mañi ka za musebezi wa kuabela masika naha?
12 Ezekiele mwendi naakomokisizwe hahulu ki litaelo zanaamufile Jehova ka za kuaba naha, bakeñisa kuli nelishutana ni litaelo zanaafile Mulimu ku Mushe. Munyakisise litaba zepeli zeshutana ka za bupolofita bo. Taba yapili ibulela za naha, mi yabubeli yona ibulela za batu babapila mwa naha yeo.
13 Taba yapili, naha. Mushe naalaezwi kuli afe sibaka sesituna kwa masika amatuna ni kufa masika amanyinyani sibaka sesinyinyani. (Num. 26:52-54) Kono mwa pono yanaaboni Ezekiele, Jehova naamulaezi kuli afe masika kaufela “likalulo zelikanelela [‘yomuñwi ni yomuñwi, sina mwanahabo yena,’ litaluso ze kwatasi].” (Ezek. 47:14) Kacwalo, sibaka sene sili mwahalaa museto wa kwa mutulo kuisa kwa museto wa kwa mboela, nesiswanela kulikanelela ni libaka zeñwi kaufela zene filwe ku loluñwi ni loluñwi lwa masika a 12. Maisilaele kaufela kusina taba ni lusika lone bazwa ku lona nebaka kona kufumana lika zelikanelela mwa Naha ya Sepiso yeo mone kufumaneha lika zeñata.
14. Ki litaba mañi zanaalaezi Jehova ka za bazwahule zene siyo mwa Mulao wa Mushe?
14 Taba yabubeli, batu babapila mwa naha. Mulao wa Mushe neusileleza bazwahule mi neu balumeleza kulapela Jehova, kono nebasa fiwangwi sibaka mwa naha. (Liv. 19:33, 34) Nihakulicwalo, Jehova naabulelezi Ezekiele litaba zeñwi hape kwandaa zanaabulezi mwa Mulao wa Mushe. Jehova naalaezi Ezekiele kuli: ‘Ufe muzwahule saanda mwa naha ya lusika lwa batu bayahile ni bona.’ Ka kufa taelo yeo, Jehova naafelisize shutano yetuna yeneliteñi mwahalaa ‘Maisilaele ba ka sipepo’ ni bazwahule. (Ezek. 47:22, 23) Mwa naha yene bakakutela ku yona bahapiwa, Ezekiele naaboni batu babapila mwa naha yeo inze baikola lika ka kulikanelela ni kulapela Jehova hamoho.—Liv. 25:23.
15. Litaelo zanaafile Jehova nelibonisize buniti bwa taba mañi ka za naha ni batu bane bapila ku yona?
15 Kubonahala kuli litaelo zemakaza zepeli zeo zanaafilwe Ezekiele ka za naha ni batu babapila ku yona, nelitusize bahapiwa kuba ni sepo. Bahapiwa bao nebaitutile kuli Jehova naakabafa naha ka kulikanelela, ibe kuli neli Maisilaele ba ka sipepo kamba neli bazwahule bane balapela Jehova. (Ezira 8:20; Neh. 3:26; 7:6, 25; Isa. 56:3, 8) Litaelo zeo hape nelibonisize buniti bwa taba yesusueza ya kuli, Jehova uunga batanga bahae kaufela kuba ba butokwa. (Mubale Hagai 2:7.) Taba yeo ki ya niti ibe kuli lunani sepo ya kuyo pila kwa lihalimu kamba ya kuto pila fa lifasi.
16, 17. (a) Kunyakisisa litaba ka za naha yeo ni batu babapila ku yona kulutusa cwañi? (b) Lukanyakisisañi mwa kauhanyo yetatama?
16 Kunyakisisa litaba ka za naha yeo ni batu babapila ku yona kulutusa cwañi? Kueza cwalo kulutusa kulemuha kuli ka kuba mizwale ni likaizeli mwa lifasi kaufela, luswanela kuswalisana hahulu ni kuunga batu kaufela ka kulikanelela. Jehova haketululi. Luswanela kuipuza kuli: ‘Kana nalikanyisa Jehova ka kusaketulula babañwi? Kana nakuteka yomuñwi ni yomuñwi wa balapeli ba Jehova, kusina taba ni mubala wa litalo lahae kamba miinelo yali ku yona?’ (Maro. 12:10) Lunani tabo yetuna kuli Jehova, yena Ndataa luna ya kwa lihalimu, ulufa zelutokwa ka kulikanelela mwa paradaisi ya kwa moya, ili molumusebeleza ka pilu yaluna kaufela.—Magal. 3:26-29; Sin. 7:9.
17 Halunyakisiseñi cwale sepiso yabune yenefilwe kwa mafelelezo a pono ya mafelelezo yanaaboni Ezekiele, ili sepiso ya kuli Jehova naakabatusa. Luitutañi kwa sepiso yeo? Lukafumana kalabo kwa puzo yeo mwa kauhanyo yetatama.
a Kuli muzibe litaba zeñata ka za buikalabelo bobuipitezi ni musebezi wo Jehova afile baprisita ni manduna mwa naha ya kwa moya, mubale Kauhanyo 14 ya buka ye.