Lika ze Nde ze Tuna ze ni Fumani ka ku Sebeleza Mulimu

LILIMO ze peli pili sikwata sa batu seo si si ka lu taseza kale, na ni bo Evelyn Trabert ne se lu kwazize kwa Sikolo sa Giliadi sa Bibele sa Watchtower mwa sitopa sa bune. Ka nako yeo, Sikolo sa Giliadi ne si ezezwanga kwa Ithaca, mwa New York. Ne lu lumilwe ku yo sebeza sina balumiwa kwa El Salvador, mi ne ni sebelelize kwateñi ibato ba lilimo ze 29. Pili ni si ka mi kandekela kale za bupilo bwa ka sina mulumiwa, kashe ni mi kandekele libaka ha ne ni ikatulezi ku ba mulumiwa.

Ne ni pepilwe ka silimo sa 1923 mwa tolopo ya Spokane, kwa Washington, ili mwa U.S.A. Bashemi ba ka bo John ni bo Eva Olson, ne ba li ba bulapeli bwa Silutheran, kono ne ba sa lumeli mwa tuto ya lihele. Ne ba sa utwisisi taba ya kuli Mulimu ya lilato wa kona ku tukufaza batu. (1 Joa. 4:8) Bo ndate ne ba sebeleza mwa libesezo la masikono ni sinkwa. Zazi le liñwi busihu, mutu yo muñwi ye ne ba sebeza ni yena a ba taluseza kuli Mulimu ha tukufazangi batu mwa lihele. Nakonyana hamulaho wa fo, bashemi ba ka ba kalisa ku ituta Bibele ni Lipaki za Jehova. Bashemi ba ka ne ba itutile ze i bulela Bibele luli ka za ze ezahalanga ha lu shwa.

Ka nako yeo, ne ni na ni lilimo ze 9 feela kono ni sa hupula mo ne ba tabezi bashemi ba ka ka za lika ze ne ba sweli ku ituta. Ne ba tabile hahulu ku ituta kuli libizo la Mulimu ki Jehova ni kuli tuto ya Silaalu ki ya buhata. (Joa. 8:32) Bashemi ba ka ni bona ne ba ni lutile ze ne ba ituta mi ne ni anyize litaba za niti zeo sina siponji. Ne ni sa ikutwangi kuli ku bala Bibele kwa nyikwisa. Ne ni ikolanga hahulu ku bala Linzwi la Mulimu. Nihaike kuli ne ni na ni maswabi, ne ni kalile ku yanga mwa bukombwa ni bashemi ba ka. Ka silimo sa 1934, bashemi ba ka ne ba kolobelizwe, mi ni na se ni to kolobezwa ka silimo sa 1939 inze ni na ni lilimo ze 16.

Ka 1940, mwa mbumbi, bashemi ba ka ba lekisa ndu ya bona mi lwa tutela kwa Coeur d’Alene, Idaho. Ha se lu fitile kwa sibaka ko, lwa kalisa ku eza bupaina hamoho. Ne lu inanga mwa ndu ya ku telela ili ye ne yahezwi fahalimwaa muyaho mo ne ku lukisezwanga limota. Mwa ndu ya luna hape ki mona mo ne lu ezezanga mikopano ya puteho. Ka nako yeo, ki liputeho feela li sikai ze ne kopanelanga mwa Mandu A Mubuso. Liputeho ze ñata ne li kopanelanga mwa mizuzu ya ku telela kamba mwa mandu a mizwale ni likaizeli.

Ka silimo sa 1941, na ni bashemi ba ka ne lu ile kwa mukopano o ne u ezelizwe kwa St. Louis, Missouri. Lizazi la mafelelezo la mukopano wo ne li bizwa kuli “Lizazi la Banana.” Fa lizazi leo, banana ba ba mwa lilimo ze 5 ku isa fa 18 ne ba kupilwe kuli ba ine bukaufi ni libulelelo. Kwa mafelelezo a ngambolo ye ñwi fa lizazi leo, Muzwale Joseph F. Rutherford naa ambozi ku luna ba ne ba li banana ka nako yeo. Muzwale Rutherford naa lu kupile kaufelaa luna kuli lu yeme haiba ne lu lumela ku “utwa Mulimu ni Jesu ya li Mulenaa.” Kaufelaa luna lwa yema. Hamulaho, Muzwale Rutherford a huweleza, a li: “Ha mu bone lipaki ba banca ba Mubuso ba ba fitelela 15,000!” Ku zwa ka nako yeo, na eza katulo ya ku ba paina mwa bupilo bwa ka kaufela.

Hamulaho wa likweli li sikai ku zwa fa mukopano wo, lubasi lwa luna ne lu kupilwe ku tutela kwa tolopo ya Oxnard ili kwa mboela wa California. Ne lu filwe buikalabelo bwa ku toma puteho kwa sibaka seo. Ne lu ina mwa ndu ya mawili ili mo ne ku na ni mumbeta u li muñwi feela. Busihu ni busihu ne lu yalanga fa tafule ye ne lu celanga ilikuli ni lobale fateñi. Yeo ne li cinceho ye tuna kakuli ko lu zwa ne ni na ni musiyo wa ka!

La 7 December, 1941, Naha ya Japan ya tunyiseza mbomba mwa Pearl Harbor ya mwa Hawaii, mi habusa ba United States ba kena mwa Ndwa ya Lifasi ya Bubeli. Hamulaho wa nakonyana ku zwa fo, lwa to punya mwa California. Ka nako yeo, lisepe za ndwa za mwa Japan ne li zamaya mwatasaa mezi bukaufi ni likamba la California, kacwalo muuso wa laela batu kaufela ba ne ba pila bukaufi ni likamba leo kuli ba time malaiti ka nako ya busihu. Lififi le lituna ne li tahisize kuli ku be taata kwa lisepe ze tuna za ndwa ku lwanisa batu ba ne ba pila bukaufi ni likamba leo.

Likweli li sikai ku zwa fo, ili mwa September 1942, lwa yo fumaneha kwa Mukopano wa Lipaki za Jehova wa Teokratiki ya Lifasi le Linca mwa Cleveland, kwa Ohio. Ni sa hupula sihulu ngambolo ya naa file Muzwale Nathan H. Knorr, ye li, “Kozo—Kana ya Kona ku Inelela?” Mwa ngambolo yeo, muzwale Knorr naa nyakisisize bupolofita bo bu kwa Sinulo 17 bo bu bulela za “sibatana” se “ne si li teñi, kono ha si sa li yo, kono niteñi si tuha si longoka mwa mukoti.” (Sin. 17:8, 11) Muzwale Knorr naa talusize kuli “sibatana” ne si yemela katengo ka League of Nations ka ne ka felile mwa silimo sa 1939. Hasamulaho, muzwale Knorr naa zibisize kuli katengo ka ka ipapata kuli ka tisa kozo mwa lifasi ne ka ka bonahala hape mi ni kuli ne ku ka ba ni nako ye ne ku ka ba ni kozo ka nakonyana mwa lifasi. Kacwalo, ka silimo sa 1945, Ndwa ya Lifasi ya Bubeli ya fela mi “sibatana” se ne si swanisezwa ki katengo ka silikani sa linaha za lifasi (UN) sa bonahala hape. Ku zwa feela ka nako yeo, Lipaki za Jehova ba kala ku kutaza taba ye nde mwa libaka ze ñata mwa lifasi kaufela. Ku bile ni zwelopili ye tuna hahulu ku zwa feela ka nako yeo!

Bupolofita bo, ne bu ni tusize ku utwisisa kuli ne ku na ni musebezi o mutuna o ne lu swanela ku eza. Kacwalo, ha ne ku zibisizwe kuli Sikolo sa Giliadi ne si ka kalisa mwa silimo se si tatama, ne ni bata ku ya kwa sikolo seo kuli ni be mulumiwa kwapili. Ka silimo sa 1943, ne ni lumilwe ku yo sebeza sina paina mwa Portland, kwa Oregon. Mwa linako zeo, ne lu itusisanga mufuta o muñwi wa mishini kwa ku bapala matapa a lingambolo fa minyako ya mandu a batu mi hasamulaho ne lu fanga muñaa ndu hatiso ye tomile fa Bibele ye bulela za Mubuso wa Mulimu. Mwa silimo seo kaufela, ne ni zwezipili ku nahana za ku sebeza sina mulumiwa.

Ka silimo sa 1944, na ni mulikanaa ka yo mutuna ne lu memilwe kwa Sikolo sa Giliadi. Ne ni tabile hahulu kuli ne lu amuhezwi kwa sikolo seo! Ha ne lu li kwa sikolo seo ka likweli ze keta-lizoho, baluti ba luna ne ba lu lutile mwa ku itutela Bibele ka nzila ye nde. Ne lu tabisizwe hahulu ki ku bona buikokobezo bo ne ba na ni bona baluti ba luna. Ka mutala, baluti ba luna fokuñwi ne ba sebezanga sina maweta mi ne ba lu fanga za ku ca. Ne lu kwazize kwa Sikolo sa Giliadi la 22 January, ka silimo sa 1945.

Mwa June, ka 1946, na ni bo Evelyn, hamohocwalo ni bo Leo ni bo Esther Mahan, lwa punya mwa Santa Ana, ili kwa El Salvador. Batu kwa sibaka seo ne ba tabela ku teeleza kwa taba ye nde. (Joa. 4:35) Hamulaho wa likwelinyana ku zwa fo ne lu fitezi, ne lu fumanehile lwa pili kwa mukopano wa mupotoloho mwa Santa Ana. Ne lu memile batu kuli ba to fumaneha kwa mukopano wo, mi ne lu tabile hahulu kuli batu ba ba bato eza 500 ne ba tile. Baeteleli ba bulapeli ne ba filikani bakeñisa kuli ne lu kutaza taba ye nde, mi hamulaho wa sunda ku zwa fo, ba lukisa kuli sikwata sa batu se si bulezwi kwa makalelo a taba ye si to lu taseza. Batu ba mwa sikwata seo ne ba lu bembile mi ne ba bata kuli lu zwe mwa sibaka seo. Kono zeo kaufela ne li tahisize kuli mane lu ikatulele ku zwelapili ku ina mwa sibaka seo kuli lu tuse batu. Baeteleli ba bulapeli ne ba lemusize batu kuli ba si ke ba balanga Bibele, mi ne ku na ni feela batu ba sikai ba ne ba kona ku leka Bibele. Kono batu ba bañata ne ba bata ku ituta niti. Batu ne ba tabile hahulu kuli ne lu ituta puo ya Sisipanishi ka mulelo wa kuli lu ba lute za Jehova ni ku ba taluseza sepiso ya hae ya kuli u ka cinca lifasi ku li eza paradaisi.

Yo muñwi wa baituti ba ka ba pili ne li bo Rosa Ascencio. Basali bao ne ba pila ni muuna ye ne ba si ka nyalana ni yena. Kono hasamulaho wa ku ituta Bibele, basali bao ba kauhana ni muuna yo. Hamulaho wa nako, muuna yo ni yena a kalisa ku ituta Bibele. Basali bao ba nyalana ni muuna yo, ba kolobezwa kaufelaa bona, mi ba ba Lipaki ze tukufalezwi. Bo Rosa ne li bona ba pili ku ba paina wa kamita mwa Santa Ana.b

Bo Rosa ne ba na ni kantolo mo ne ba lekisanga tuka to tu shutana-shutana. Nako kaufela ha ne ba yanga mwa bukombwa, bo Rosa ne ba kwalanga kantolo ka bona ni ku sepa kuli Jehova u ka ba fa ze ba tokwa. Batu ba bañata ne ba to lekanga lika mwa kantolo ka bo Rosa ka nako kaufela. Bo Rosa ne ba iponezi kuli Jehova naa ba babalela sina mwa sepiselize kwa liñolo la Mateu 6:33. Bo Rosa ne ba zwezipili ku sepahala ku Jehova ku fitela ba timela.

Na ni balumiwa ba bañwi ba ketalizoho ne lu inanga mwa ndu ya ku telela ya muuna yo muñwi cwana wa lipisinisi ya tumile hahulu. Zazi le liñwi, muprisita yo muñwi a taha kwa ndu ya muuna yo ni ku to mu bemba kuli haiba a zwelapili ku lu lumeleza kuli lu telele ndu ya hae, muuna yo ni musalaa hae ba ka zwisiwa mwa bulapeli. Muuna yo naa si ka sabiswa ki za naa bulezi muprisita yo kono naa mu bulelezi kuli ha na taba ni kwa ka zwisiwa mwa keleke ya bona. Muuna yo mane naa zwafisizwe kale ki lika ze ñwi ze ne ba ezize baeteleli ba bulapeli bo. Muuna yo naa lu bulelezi kuli lwa kona ku zwelapili ku ina mwa ndu ya hae ku fitela fo lu ka latela ku zwa mwateñi.

Mwa tolopo ye tuna ya San Salvador, mulumiwa yo muñwi naa itutanga Bibele ni musalaa manjinela ya bizwa Baltasar Perla. Muunaa musali yo naa tuhezi ku sepa Mulimu kabakala kuli baeteleli ba bulapeli ba bañata ne li baipi. Kono muuna yo naa na ni musa. Nihaike kuli muuna yo naa si Paki, naa tusize mwa musebezi wa ku lukisa mo ne i ka yahelwa ofisi ya mutai mwa El Salvador, mi naa si ka lifisa Lipaki kabakala musebezi wa naa ezize.

Ofisi ya mutai ha ne inze i yahiwa, muuna yo ya bizwa Baltasar naa sebelize ni Lipaki ba bañata mi a lumela kuli u fumani bulapeli bwa niti. Bo Baltasar ne ba kolobelizwe la 22 July, 1955, mi basali ba bona bo Paulina ne ba kolobelizwe nakonyana hamulaho wa fo. Bana ba bona ba babeli ba sebeleza Jehova ka busepahali. Yo muñwi kwa bana ba bona wa libizo la Baltasar hape se a sebelelize fa Betele mwa New York ka lilimo ze 49. Teñi ko, mwanaa bona yo u tusa mwa musebezi wa ku kutaza o eziwa mwa lifasi kaufela mi ka nako ya cwale u sebeza mwa Katengo ka Mutai wa United States.c

Ha ne lu kalile ku banga ni mikopano ye mituna mwa San Salvador, Muzwale Perla naa lu tusize ku fumana muyaho o mutuna mo ba ezezanga lipapali za ku tiisa mubili kuli lu kopanele mwateñi. Lwa pili ha ne lu kopani mwa muyaho mo, ne lu li ba banyinyani. Kono silimo ni silimo palo ya batu ba ne ba tahanga kwa mukopano ne i ekezehanga mi hamulaho wa nako, lipula ne li taelanga mwa muyaho wo bakeñisa batu buñata. Ne lu iponela luli kuli Jehova naa lu fuyaula bakeñisa buikatazo bwa luna. Kwa mikopano yeo, ne ni iponelanga batu be ne ni itutanga ni bona Bibele. Ne ni tabile hahulu baituti ba batu be ne ni itutanga ni bona Bibele ha ba kolobezwa! Ne ni ikutwa kuli batu bao ba ne ba kolobezwa ki baikulyange.

Kwa mukopano o muñwi, muzwale yo muñwi naa ni atumezi mi naa ni bulelezi kuli naa bata ku ikupela swalelo. Ne ni sa zibi za naa talusa mi ne ni si ka mu ziba. Muzwale yo naa bulezi kuli, “Ne ni li yo muñwi wa mitangana ba ne ba mi posize macwe mwa Santa Ana.” Ne ni tabile hahulu ku ziba kuli ka nako ya cwale, na ni muzwale yo lu sebeleza Jehova! Puisano ye ne lu bile ni yona ne i ni tusize ku hupulanga kuli sebelezo ya ka nako kaufela ki yona nzila ye nde ka ku fitisisa ye tahisa tabo mwa bupilo.

Ka lilimo ze bato eza 29, ne ni zwezipili mwa musebezi wa bulumiwa mwa El Salvador. Ne ni sebelelize mwa Santa Ana, mwa Sonsonate, mwa Santa Tecla, mi kwa mafelelezo ne ni sebelelize mwa San Salvador. Mwa lilimo zeo, bashemi ba ka ne ba zwelapili ku supala mi kwa mafelelezo ne ba tokwa kuli ni ba tuse. Kacwalo, hamulaho wa ku lapela hahulu ku Jehova, na ikatulela ku tuhela musebezi wa bulumiwa mi na kuta kwa Spokane ka silimo sa 1975.

Bo ndate ne ba timezi ka silimo sa 1979, mi hamulaho wa fo, ne ni babalezi bo ma ka lilimo ze 8. Bo ma ne ba sa koni ku eza lika ba nosi bakeñisa kuli ne ba fokozi hahulu. Ne ba timezi inze ba na ni lilimo ze 94. Nako yeo ne li ye taata hahulu ku na. Maikuto a ku lembwala ni ku bilaela naa ni zwafisize hahulu. Ne ni kulile litombo za mufuta o muñwi cwana ili ze butuku hahulu. Kono ne ni ikutwile kuli Jehova wa ni babalela. Naa alabile litapelo za ka mi naa ni tusize ku tiyela muinelo o taata wo. Jehova u zwezipili ku taleleza sepiso ya hae ya kuli u ka ni babalela nihaiba mwa linako za busupali bwa ka.—Isa. 46:4.

Ka silimo sa 1990, ne ni tutezi kwa Omak mwa Washington. Teñi ko, ne ni kutazanga mwa sibaka mo ku bulelwa Sisipanishi, mi ne ni ikutwile kuli ni sa li wa butokwa. Ba bañwi kwa baituti ba ka ba Bibele ne ba kolobelizwe. Hamulaho wa nako, ne se ku li taata ku na ku babalela ndu ya ka mwa Omak. Kacwalo, mwa November 2007, na tutela mwa ndu ye ne li bukaufi ni tolopo ya Chelan, mwa Washington. Mizwale ni likaizeli ba ba mwa puteho ya Sisipanishi ba sweli ba ni babalela mi ni itumela hahulu ku bona. Bakeñisa kuli ki na feela musupali a nosi ya li Paki mwa puteho ye, mizwale ni likaizeli ba ni lata mi ba ni inga sina “kuku wa bona.”

Ne ni ikatulezi ku sa nyalwa kamba ku ba ni bana ilikuli ni sebeleze Jehova ka ku tala. Ne ni boni kuli ha ni koni ku ba ni lika kaufela mwa lifasi la cwale. (1 Makor. 7:34, 35) Kacwalo, ni ikatulezi ku isa pilu kwa nto ya butokwa hahulu, ili ku sebeleza Jehova ka pilu ya ka kaufela. Ni tusize batu ba bañata ku ituta niti mi ka nako ya cwale se ba swana sina bana ba ka luli. Mwa lifasi le linca, ni ka ba ni nako ye ñata ya ku eza lika kaufela ze ni tabela. Liñolo le ni lata hahulu ki la Samu 145:16, ili ko Jehova a sepisa kuli u ka ‘kolwisa takazo ya ze pila kaufela.’

Ka nako ya cwale, ni na ni lilimo ze 91 mi ni sa ikanguzi, kacwalo, ni sa zwelapili ku eza bupaina. Ku sebeza sina paina ku ni tusa ku zwelapili ku itiisa mi ku ni tusa ku ziba ze ni pilela. Ha ne ni fitile mwa El Salvador lwa pili, musebezi wa ku kutaza kihona ha ne u sa zo kala-kala. Kono ka nako ya cwale, mwa El Salvador se ku na ni bahasanyi ba ba fitelela 39,000. Na ziba kuli Satani ha koni ku tibela musebezi wa luna nihaike kuli u sweli ku lika ka taata kuli a u felise. Kekezeho yeo i zwelapili ku tiisa tumelo ya ka. Ni na ni buikolwiso bwa kuli Jehova u itusisa moya wa hae o kenile kwa ku tusa batu ba hae!