Mubate Bufumu Bwa Niti

1, 2. Mwa lifasi le, ki kabakalañi babotana habaka zwelapili kubateñi?

KACENU, kutaata hahulu kuli batu bafumane masheleñi. Babanca basweli kubata misebezi kono haba ifumani. Batu babañata babeyanga bupilo bwabona mwa lubeta ka kututela kwa linaha zefumile. Bubotana bufumaneha kai ni kai, nihaiba mwa linaha zefumile hahulu. Bafumi bazwelapili kufuma hahulu mi babotana bazwelapili kuba mwa butokwi bobutuna hahulu. Lipatisiso za cwanoñu fa libonisa kuli batu basikai babafumile hahulu mwa lifasi banani sifumu sesilikana ni sa batu kaufela mwa lifasi hasikopanywa hamoho. Nihaike kuli kutaata hahulu kuziba palo ya batu babafumile hahulu, niti kikuli batu babañata-ñata ki babotana, kono babañwi bona banani sifumu sesiñata sesikona kutusa masika abona ka lilimo-limo. Jesu naabonisize buniti bwa taba yeo ka kubulela kuli: “Babotana muinzi ni bona nako kaufela.” (Mare. 14:7) Ki kabakalañi babañwi habafumile hahulu, babañwi bona inze bali babotana?

² Jesu naaziba kuli muinelo wa batu wa kutokwa masheleñi oliteñi kacenu neusike wacinca kufitela Mubuso wa Mulimu utaha. Muinelo wo, wa kulata hahulu masheleñi, oyemela “balekisi” bababulezwi kwa Sinulo 18:3, kukopanyeleza cwalo ni bupolitiki ni bulapeli ki kalulo ya lifasi la Satani. Nihaike kuli batu ba Mulimu baikauhanyize ka kutala kwa bupolitiki ni kwa bulapeli bwa buhata, batu babañata bapalezwi kuikahunya ka kutala kwa lifasi la Satani lelilata hahulu masheleñi.

 3. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa?

³ Ka kuba Bakreste, lukaeza hande kutatuba mubonelo waluna ka za lifasi lelilata hahulu masheleñi le, ka kuipuza lipuzo zecwale ka ze: ‘Nikona kuitusisa cwañi maluwo aka kuli nibonise busepahali bwaka ku Mulimu? Nikona kueza cwañi kuli nisike naaswalisana hahulu ni lifasi le, lelilata hahulu masheleñi? Ki mitala ifi yebonisa kuli batu ba Mulimu baba mwa lifasi lelitaata le, bamusepile ka kutala?’

4, 5. (a) Sikombwa sesibulezwi mwa swanisezo ya Jesu nesiipumani mwa muinelo mañi? (b) Jesu naasusuelize balateleli bahae kuezañi?

⁴ Mubale Luka 16:1-9. Swanisezo ya Jesu ya sikombwa sesisa sepahali, ki swanisezo yetokwa kunahanisiswa. Hamulaho wa kutamelezwa kuli neli sisinyi, sikombwa seo “nesiezize ka butali” ‘kuikezeza balikani’ kuli basituse hane sizwisizwe fa bukombwa bwasona.a Kono Jesu naasasusuezi balutiwa bahae kueza ka kusasepahala kuli bakone kuipilisa mwa lifasi le. Naabonisize kuli “bana ba lifasi le,” ki bona babanani mukwa wo, niteñi naaitusisize swanisezo yeo kuli alulute tuto ya butokwa.

⁵ Jesu naaziba kuli sina sikombwa seo sene siipumani mwa miinelo yetaata, buñata bwa balateleli bahae ni bona nebaka tokwa kuitinga fa lika zeliteñi mwa lifasi lelimaswe le, lelilata hahulu masheleñi. Kacwalo, naabasusuelize kuli: “Muikezeze balikani ka bufumu bobusika luka kuli muta bufumu bo bufela, [Jehova ni Jesu] bakone kumiamuhela mwa libaka za kuya kuile.” Lukona kuitutañi kwa kelezo ya Jesu?

 6. Luziba cwañi kuli nesi mulelo wa Mulimu kuli kube ni litekisano mwa lifasi kacenu?

⁶ Nihaike kuli Jesu haatalusi libaka haabiza bufumu kuli ki nto ‘yesika luka,’ Bibele ibonisa hande fokusweu kuli nesi mulelo wa Mulimu kuli kube ni litekisano mwa lifasi. Jehova naafile bo Adama ni Eva lika zene batokwa ka buñata mwa simu ya Edeni. (Gen. 2:15, 16) Hamulaho wa fo, moya okenile hane ukalile kusebeza fahalimwaa Bakreste babatozizwe ba puteho ya mwa linako za baapositola, “nekusina nihaiba alimuñwi ku bona yanaabulela kuli zanaaluwile ki zahae anosi, kono nebaikabela lika zabona kaufela.” (Lik. 4:32) Mupolofita Isaya naapolofitile kuli kwapili batu kaufela nebaka ikola lika ze mwa lifasi, kusina kulifa sesiñwi. (Isa. 25:6-9; 65:21, 22) Kono ka nako ya cwale, balateleli ba Jesu nebaka tokwa kuba ni “butali” kuli bazibe mwakuitusiseza “bufumu bobusika luka” bwa lifasi le, habanze balika kutabisa Mulimu.

 7. Ki kelezo mañi yelufumana kwa Luka 16:10-13?

⁷ Mubale Luka 16:10-13. Sikombwa sa mwa swanisezo ya Jesu nesiikezelize balikani ka mulelo wa kuli basituse. Nihakulicwalo, Jesu naasusuelize balateleli bahae kuli baikezeze balikani kwa lihalimu isiñi ka mulelo wa kuli bafumane tuso bona bañi. Hamulaho wa kufa swanisezo yeo, Jesu utalusa za mwakuitusiseza “bufumu bobusika luka” ni za kusepahala ku Mulimu. Sanaatalusa Jesu fo kikuli, lwakona ‘kubonisa kuli lwasepahala’ ka moluitusiseza bufumu bo haiba luba ni bona. Lukona kueza cwañi cwalo?

8, 9. Mufe mitala yebonisa mo babañwi baboniselize kuli basepahala ka mobaitusiseza bufumu bwabona bobusika luka.

⁸ Nzila yende hahulu yelukona kubonisa ka yona kuli lwasepahala ka moluitusiseza maluwo aluna, ki ka kufa linubu kuli lutuse kwa musebezi wa kukutaza mwa lifasi kaufela, ona wanaapolofitile Jesu kuli ukaeziwa. (Mat. 24:14) Musizana yomuñwi mwa India naabulukile kambokisi mwanaabeyanga tusheleñi twanaafiwa, mane nihaiba masheleñi anaafiwanga kuli aleke lipupe za kubapalisa. Kambokisi kao hase katezi, musizana yo afa masheleñi ao sina nubu ya kuitusisa mwa musebezi wa kukutaza. Muzwale yomuñwi kwa India yanani simu ya kokonati naafile nubu ya kokonati kwa ofisi ya batoloki ba puo ya Malayalam, mi bakeñisa kuli mizwale bao batokwanga kuleka kokonati, uikutwanga kuli kubaiseza yona kukatahisa kuli nubu yahae isebeliswe hande kufita hanaakafa nubu ya masheleñi. Kueza cwalo ki kubonisa butali. Ka nzila yeswana, mizwale babapila kwa Greece bafanga linubu za oli ya olive, mafi, ni lico zeñwi kuli lituse ba lubasi lwa Betele.

⁹ Muzwale yomuñwi wa kwa Sri Lanka, yasaapila mwa naha isili ka nako ya cwale, usiile ndu yahae mwa naha yahabo yena, kuli iitusiswe sina sibaka sa makopanelo ni kuli mizwale baba mwa sebelezo ya nako kaufela bapile mwateñi. Nihaike kuli muzwale yo naakafumana masheleñi ka kulekisa ndu yeo kamba kubata batu bane baka itelela, utusize hahulu bahasanyi ba mwa puteho yahabo yena babashebile. Mwa linaha moukwalezwi musebezi waluna, mizwale balukisize kuli mandu abona aitusiswe sina Mandu A Mubuso, ili kutusa mapaina babañata ni bahasanyi babañwi babasina hande masheleñi kuli babe ni sibaka sa kukopanela teñi mwa sibaka sa kuli babate muyaho wa kulifela.

10. Haiba luba ni moya wa bufani, lukafumana limbuyoti mañi?

¹⁰ Mitala yelusazo nyakisisa yeo, ibonisa ka mo batu ba Mulimu baboniseza kuli ‘basepahala ku zenyinyani,’ fo kikuli, kusepahala ka mobaitusiseza bufumu bwabona bwa kwa mubili, bobusi bwa butokwa hahulu habubapanyiwa kwa bufumu bwa kwa moya. (Luka 16:10) Balikani ba Jehova ba, baikutwa cwañi ka za lika zebasweli kuitombola kufa? Baziba kuli haiba babonisa moya wa kufana, bakafumana bufumu bwa “niti.” (Luka 16:11) Kaizeli yomuñwi yafanga linubu kamita kuli atuse mwa musebezi wa kukutaza Mubuso, utalusa cwana ka za limbuyoti zabile ni zona: “Bakeñisa kuba ni moya wa bufani, kuezahezi nto yeñwi yekomokisa mwa bupilo bwaka mwa lilimo zefelile. Nilemuhile kuli haiba nitabela kufana maluwo aka, kuka nibela bunolo kutusa batu babañwi. Nitabelanga hahulu kuswalela babañwi, kubabonisa pilu-telele, kusazwafa hanikopana ni miinelo yetaata ni kulata kuamuhela kelezo.” Batu babañata balemuhile kuli kuba ni moya wa bufani kufumanisa limbuyoti zeñata za kwa moya.—Samu 112:5; Liprov. 22:9.

11. (a) Lubonisa cwañi “butali” haiba lufa lika zelunani zona ka kuitatela? (b) Linubu lisweli kuitusiswa ka kulikanelela ka mukwa ufi mwahalaa batu ba Mulimu? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 7)

¹¹ Haiba luitusisa lika zelunani zona kuli luzwisezepili za Mubuso, lubonisa “butali” ka nzila yeñwi. Kueza cwalo kulukonisa kutusa babañwi ka lika zelunani zona. Batu babanani maluwo a lifasi le, kono ili babasa koni kueza sebelezo ya nako kaufela kamba kututela kwa linaha lisili, banani tabo bakeñisa kuziba kuli linubu zebafanga litusa babañwi kupeta hande bukombwa. (Liprov. 19:17) Linubu za kuitatela litusa kuli kube ni lihatiso ni kutusa kuli musebezi wa kukutaza ukone kuezwa mwa libaka mokunani hahulu bubotana, kono ili mokunani zwelopili yetuna ya kwa moya. Mwa linaha zecwale ka Congo, Madagascar, ni Rwanda, mizwale hañata nebanani kuketa kuleka lico za kufepa mabasi abona kamba kuleka lihatiso zetomile fa Bibele, ili zenetula hahulu kuli mane teko yazona neilikana ni tuwelo yafiwa mutu yabeleka, ka sunda kamba ka kweli, mi taba yeo neiezahezi cwalo ka lilimo zeñata. Kono cwale, bakeñisa linubu zezwa kwa mizwale ni likaizeli babañata, mi bakeñisa kuli linubu zeo liitusiswa ka “kulikanelela,” kopano ya Jehova ikonile kulifela musebezi wa kutoloka ni wa kuhasanya Libibele ku mañi ni mañi mwa lubasi hamohocwalo ni kwa baituti ba Bibele babatabela kuituta za Mulimu. (Mubale 2 Makorinte 8:13-15.) Kacwalo, Jehova usweli kueza bulikani ni batu kaufela ibe kuli ki babasweli kufa linubu kamba babasweli kutusiwa ki linubu za batu babañwi.

12. Abrahama naabonisize cwañi kuli naasepile Mulimu?

¹² Hape kuli lube balikani ba Jehova haluswaneli kuikenya hahulu mwa lifasi lelilata hahulu masheleñi, kono luitusise lika zelunani zona kwa kubata bufumu bwa “niti.” Muuna wa kwaikale yabizwa Abrahama ili yanaanani tumelo, naasiile muleneñi wa Ure one ufumile hahulu kuli ayo pila mwa litende ilikuli azwisezepili silikani sahae ni Jehova. (Maheb. 11:8-10) Kamita naaitingile ku Mulimu yena Simbule sa bufumu bwa niti mi naasika ipatela lika za kwa mubili zeneka mupaleliswa kusepahala. (Gen. 14:22, 23) Jesu naalususuelize kuba ni tumelo yecwalo, mi naabulelezi mutangana yomuñwi yanaafumile kuli: “Haiba ubata kupetahala, uye uyo lekisa maluwo ahao mi ufe babotana, mi ukaba ni bufumu kwa lihalimu; mi utahe unilatelele.” (Mat. 19:21) Mutangana yo, naasina tumelo yeswana ni yanaanani yona Abrahama, kono batu babañwi babonisize hande fokusweu kuli basepile Mulimu.

13. (a) Ki kelezo mañi yanaafile Paulusi ku Timotea? (b) Lukona kusebelisa cwañi kelezo ya Paulusi kacenu?

¹³ Timotea neli muuna yanaanani tumelo. Paulusi hasaabizize Timotea kuli ki “lisole lelinde la Kreste Jesu,” amubulelela kuli: “Hakuna mutu yali lisole yaikenya mwa lipisinisi za bupilo, kakuli ubata kulumelelwa ki yena yamubeile fa musebezi wa busole.” (2 Tim. 2:3, 4) Balateleli ba Jesu kacenu, babakopanyeleza mizwale ni likaizeli baba mwa sebelezo ya nako kaufela babafitelela 1 milioni, basweli balika ka taata kusebelisa kelezo ya Paulusi mwa bupilo bwabona. Ka kuhanyeza moya wa kuleka-leka feela lika zefundotwa ni likukuezo zezwa kwa batu ba lifasi, bahupula sikuka sesili: “Yakalima ki mutangaa mutu yamukalimile.” (Liprov. 22:7) Satani utabela kulubona haluitusisa nako yaluna ni maata aluna kaufela kupateha hahulu mwa lifasi lahae lelilata hahulu masheleñi. Likatulo zeñwi likona kutahisa kuli lube ni likoloti zeñata ka lilimo-limo. Batu babañwi bakolotanga mali amañata hahulu kuli baleke mandu, balifele bana babona kwa likolo, baleke limota zetula hahulu, kamba mane kueza mikiti ya linyalo yetula hahulu. Lubonisa kuli lunani butali halunolofaza bupilo bwaluna ka kusaikenya mwa likoloti ni kusaleka-leka feela lika, mi kueza cwalo kuka lutusa kuba ni nako yeñata ya kusebeleza Mulimu kufita kuba batanga ba lifasi la kacenu lelilata hahulu masheleñi.—1 Tim. 6:10.

14. Luswanela kuikatulela kuezañi? Mufe mitala.

¹⁴ Kunolofaza bupilo bwaluna kuama kubeya lika za butokwa mwa sibaka sapili. Muuna yomuñwi ni musalaa hae nebanani pisinisi ya kupanga lika yenee bafumanisa masheleñi amañata. Kono bakeñisa kuli nebabata kukalisa sebelezo ya nako kaufela hape, balekisa pisinisi yabona, lonji yabona ni maluwo abona amañwi. Hasamulaho, baitatela kutusa mwa musebezi wa kuyaha ofisi yetuna yeetelela musebezi wa Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela kwa Warwick, mwa New York. Mbuyoti yetuna yebabile ni yona, ki kusebeleza fa Betele hamoho ni mwanaa bona wamusizana ni mukwenyanaa bona. Mi ka lisunda lisikai muuna yo ni musalaa hae bane balekisize pisinisi yabona nebasebelize ni bashemi ba wamuuna, ili bane batusize mwa musebezi wa kuyaha kwa Warwick. Kaizeli yomuñwi yali paina kwa Colorado, mwa U.S.A., naafumani musebezi kwa panga wa kusebezanga feela lihora lisikai. Babelekisi ba kwa panga yeo, nebatabisizwe hahulu ki mwanaabelekela kaizeli yo, mi mane bamumema kuli akenelele musebezi ni kumusepisa kuli ukaekelezwa kwa tuwelo yahae, halaalu kufita mwanaaholelanga sapili. Kono bakeñisa kuli naakapalelwa kupeta hande bukombwa bwahae hanaaka kenelela musebezi wo, ahana kueza cwalo, musebezi wo niha neuka mufumanisa masheleñi amañata hahulu. Yeo ki mitala feela isikai yebonisa buitomboli bobutuna bobaezize batanga ba Jehova babañwi. Likatulo zecwalo za kubeya za Mubuso mwa sibaka sapili, libonisa kuli luunga silikani saluna ni Mulimu ni bufumu bwa kwa moya kuba za butokwa hahulu kufita lika zelukona kufumana mwa lifasi lelilata hahulu masheleñi.

15. Ki bufumu mañi bobukona kutahisa tabo yetuna ka kufitisisa?

¹⁵ Kuba ni maluwo amañata hakutalusi luli kuli mutu ufuyauzwi ki Mulimu. Jehova ufuyaulanga ‘babafumile mwa misebezi yeminde.’ (Mubale 1 Timotea 6:17-19.) Ka mutala, bo Luciab hane bautwile kuli nekutokwahala bakutazi mwa Albania, ka 1993 batutela kwa naha yeo kuzwa kwa Italy, mi niha nebasa beleki, nebanani sepo yetiile ya kuli Jehova naaka bababalela. Nebaitutile puo ya kwa Albania mi batusize batu babafitelela 60 kufita fa kukolobezwa. Nihaike kuli batu ba Mulimu babañata habakutalezangi mwa libaka zecwalo mokunani batu babatabela hahulu kuituta za Mulimu, zelueza kaufela kuli lutuse babañwi kufumana nzila yeisa kwa bupilo bobusa feli ni kuli bazamaye ku yona, likatahisa kuli luna ni batu babañwi lufumane limbuyoti za kuya kuile.—Mat. 6:20.

16. (a) Ki lika mañi zekaezahala kwa lifasi la kacenu lelilata hahulu masheleñi? (b) Kuziba zekaezahala kwapili kuswanela kulutusa kuba ni mubonelo mañi ka za maluwo aluna?

¹⁶ Jesu naabulezi kuli: “Muta bufumu [bobusika luka] bo bufela,” isiñi kuli ‘haiba bufela.’ (Luka 16:9) Kuwa kwa lipanga ni kwa sifumu sa linaha kokuezahezi mwa mazazi a mafelelezo a, kukafitelwa kwahule hahulu ki likezahalo zetuha liezahala kwapili mwa lifasi kaufela. Lifasi la Satani lelikopanyeleza—bupolitiki, bulapeli, ni lipisinisi—litamehile kufela. Mupolofita Ezekiele ni mupolofita Zefania nebapolofitile kuli gauda ni silivera, zona lika zeingiwa kuba za butokwa hahulu mwa lifasi lelilata hahulu masheleñi le, likaba zesina tuso. (Ezek. 7:19; Zef. 1:18) Lukaikutwa cwañi haiba ka nako yese lutuha lutimela lulemuha kuli lupalezwi kufumana bufumu bwa niti kabakala kubata kuikubukanyeza “bufumu bobusika luka” bwa lifasi le? Lukaikutwa sina mutu yabelekile ka taata mwa bupilo bwahae kuli afumane masheleñi amañata, mi hasaa afumani ulemuha kuli masheleñi ao ki a buhata. (Liprov. 18:11) Kaniti, bufumu bobucwalo bukafela, kacwalo muitusise hande kolo yemunani yona kuli “muikezeze balikani” kwa lihalimu. Buikatazo bolueza kaufela kuli luzwisezepili Mubuso wa Jehova, buka lutusa kuba babafumile kwa moya.

17, 18. Ki lika mañi zebaka ikola balikani ba Mulimu?

¹⁷ Mubuso wa Mulimu hauka taha, haluna kutokwa kutelela mandu kamba kukolota masheleñi kwa lipanga kuli luleke mandu, lico likaba zeñata mi batu habana kutokwa kulileka, hakuna mutu yakakula. Lubasi lwa Jehova lwa fa lifasi lukaikola lika zende ze mwa lifasi. Gauda, silivera, ni macwe a butokwa likaitusiswa kwa kukabisa lika, isiñi kuli lilekiswe kamba kuipulukela zona. Lika zende hahulu za kuitusisa kwa kuyaha mandu amande zecwale ka likota, macwe, ni lisipi likaba teñi ka buñata, mi halina kutokwa kulekiwa. Balikani baluna baka lutusa kuyaha mandu ka kuitatela, basatokwi kulifiwa masheleñi. Batu kaufela babaka pila mwa lifasi lelinca bakatabela kuikabela lika zeñata ze mwa lifasi.

¹⁸ Yeo ki kalulo feela yenyinyani ya saanda sa butokwa hahulu sebaka ikola batu babaikezeza balikani kwa lihalimu. Batu babalapela Jehova bakaba ni tabo yetuna habaka utwa manzwi a Jesu, aali: “Hamutahe, mina babafuyauzwi ki Ndate, muyole Mubuso olukiselizwe mina kuzwa kwa makalelo a lifasi.”—Mat. 25:34.