LILATO Ki Kalemeno ka Butokwa

MUAPOSITOLA Paulusi naañozi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu ka za tulemeno totu 9 totutiswa ki moya okenile. (Magal. 5:22, 23) Naabizize tulemeno twa butokwa to kaufela kuli ki “muselo wa moya.”a Muselo wo ki kalulo ya “butu bobunca.” (Makolo. 3:10) Mutu ukona kubonisa muselo wa moya haiba moya okenile umuetelela mwa bupilo bwahae, sina feela kota haikona kubeya muselo haiba ibabalelwa hande.—Samu 1:1-3.

Kalemeno kanaatalusize pili Paulusi kuli ki kalulo ya muselo wa moya ki kalemeno ka butokwa ka lilato. Ki kabakalañi kalemeno kao hakali ka butokwa? Paulusi naabulezi kuli haasina lilato, ‘haki sesiñwi.’ (1 Makor. 13:2) Kono lilato ki nto mañi, mi lukona kuba cwañi ni lona ni kulibonisa ka zazi ni zazi?

Nihaike kuli hakuna manzwi akona kutalusa hande kalemeno ka lilato, Bibele italusa molikona kubonisezwa lilato. Ka mutala, mwa Bibele lubala kuli lilato “linani pilu-telele ni sishemo.” Hape, “litabiswa ki niti,” mi “likwahela lika kaufela, lilumela lika kaufela, lisepa lika kaufela, liitiisa mwa lika kaufela.” Lilato hape liama kubonisa babañwi sishemo sesituna ni kubaisa hahulu pilu, hamohocwalo ni kusepahala ku bona. Kono mutu yasina lilato unani muna, waikuhumusa, ueza zeswabisa, unani buitati, unani ndimbelela, mi haalati kuswalela babañwi. Ka kushutana ni tulemeno totumaswe to, lilato leluswanela kuba ni lona “halibati zalona feela.”—1 Makor. 13:4-8.

Bibele ibulela kuli “Mulimu ki lilato.” Kaniti, lilato ki kona kalemeno ka Jehova kakatuna. (1 Joa. 4:8) Misebezi yahae ni likezo zahae kaufela libonisa kuli unani lilato. Nzila yetuna ka kufitisisa yabonisize ka yona kuli walulata ki ka kuluma Jesu kuli ato nyanda ni kulushwela. Muapositola Joani naabulezi kuli: “Lilato la Mulimu nelipatuluzwi cwana ku luna: Mulimu naalumile Mwanaa hae wa libanda mwa lifasi kuli lukone kufumana bupilo ka yena. Lilato leo libonisizwe cwana, isiñi kuli ki luna babalatile Mulimu, kono ki yena yanaa lulatile mi naalumile Mwanaa hae kuli abe sitabelo sa swalelo ya libi zaluna sesi lukutiseza ku yena.” (1 Joa. 4:9, 10) Bakeñisa kuli Mulimu walulata, libi zaluna zakona kuswalelwa, lwakona kuba ni sepo ya lika za kwapili, ni bupilo.

Jesu naabonisize kuli walata batu ka kueza tato ya Mulimu ka pilu yahae kaufela. Paulusi naañozi kuli: “[Jesu] ali: ‘Bona! Ki na yo nitile kuto eza tato yahao.’ . . . Ki ka ‘tato’ yeo halukenisizwe ka mpo ya mubili wa Jesu Kreste hañwi feela.” (Maheb. 10:9, 10) Hakuna mutu yanaakona kubonisa lilato lelituna cwalo. Jesu naaize: “Hakuna mutu yanani lilato lelifita le, kuli mutu atobohe bupilo bwahae kabakala balikani bahae.” (Joa. 15:13) Kana ni luna batu babasika petahala lwakona kulikanyisa lilato lalubonisize Jehova ni Jesu? Eni lwakona! Halunyakisiseñi molukona kuezeza cwalo.

Paulusi ulususueza kuli: “Mulikanyise Mulimu, sina bana babalatwa, mi muzwelepili kuzamaya mwa lilato, sina Kreste ni yena hanaa lulatile mi atoboha bupilo bwahae kabakala luna.” (Maef. 5:1, 2) ‘Luzwelapili kuzamaya mwa lilato’ halubonisa kalemeno kao mwa bupilo bwaluna kaufela. Mi lukona kubonisa lilato leo ka likezo zaluna, isiñi ka manzwi feela. Joani naañozi kuli: “Bana babanyinyani, haluswaneli feela kulata ka linzwi kamba ka lulimi, kono lulate ka likezo ni ka niti.” (1 Joa. 3:18) Ka mutala, haiba luzamaya mwa lilato la Mulimu ni kulata batu babañwi, lukakutaza ‘taba yende ya Mubuso’ ku bona. (Mat. 24:14; Luka 10:27) Hape lubonisa kuli luzamaya mwa lilato haiba luba ni pilu-telele, sishemo, ni kulata kuswalela babañwi. Mi Bibele ilueleza kuli: “Sina Jehova hamiswalezi ka pilu kaufela, ni mina mueze nto yeswana.”—Makolo. 3:13.

Niteñi, lilato la niti lelicwalo haliswani ni kulemaza mutu. Ka mutala, mushemi yomuñwi akana abata kukuzisa mwanaa hae yalila ka kumufa lika kaufela zabata. Kono mushemi yalata mwanaa hae luli uka muhakulula haiba abona kuli kwaswanela. Ka nzila yeswana, Mulimu ki lilato, kono Bibele ibonisa kuli “Jehova ukalimela balata.” (Maheb. 12:6) Haluzamaya mwa lilato, ni luna lukafa kelezo yeswanela hakutokwahala kueza cwalo. (Liprov. 3:11, 12) Nihakulicwalo, luswanela kuhupula kuli ni luna lu baezalibi mi fokuñwi lika zeluezanga liutwisanga babañwi butuku kwa pilu. Kacwalo, kaufelaa luna lutokwa kueza licinceho kuli lubonise babañwi lilato. Lukona kueza cwañi cwalo? Halunyakisiseñi linzila zetaalu.

Sapili, mukupe Mulimu kuli amife moya wahae, mi moya wo uka mitusa kuba ni lilato. Jesu naabulezi kuli Jehova ufanga “moya okenile ku babamukupa.” (Luka 11:13) Haiba lulapela kuli lufiwe moya okenile mi lulika ka taata ‘kuzwelapili kuzamaya ka moya,’ lukabonisanga hahulu lilato mwa likezo zaluna. (Magal. 5:16) Ka mutala, haiba mu baana-bahulu mwa puteho ya Sikreste, mwakona kukupa kuli mufiwe moya okenile kuli umituse kufa babañwi kelezo ya mwa Mañolo ka nzila yebonisa lilato. Mi haiba mu bashemi, mwakona kukupa Mulimu kuli amife moya okenile ilikuli mukone kukalimela bana bamina ka lilato, isiñi ka bunyemi.

Sabubeli, munahanisise mwanaaboniselize Jesu lilato hanaafoselizwe. (1 Pit. 2:21, 23) Kunahanisisa mutala wa Kreste kwakona kulutusa sihulu haiba lufosezwa kamba kuezwa maswe. Ka linako zeo, luswanela kuipuzanga kuli, ‘Jesu naakaeza cwañi mwa muinelo wo?’ Kaizeli yabizwa Leigh naalemuhile kuli kuipuza puzo yeo neku mutusize kunahanisisanga lika asika nga kale muhato. Utalusa kuli: “Nako yeñwi, musali yomuñwi yene nibelekanga ni yena naalumezi balikani baka lushango lone lubulela litaba zemaswe ka za ka ni musebezi one nieza. Taba yeo nei niutwisize hahulu butuku kwa pilu. Kono cwale naipuza kuli, ‘Nikona kulikanyisa cwañi Jesu mwa muinelo wo?’ Hamulaho wa kunahanisisa mwanaaka ezeza Jesu mwa muinelo one nili ku ona, naikatulela kusaisa pilu kwa taba yeo. Hasamulaho, nenilemuhile kuli musali yene nibeleka ni yena yo naakula butuku bobuñwi bobutuna mi naabilaezwa hahulu ki taba yeo. Nalemuha kuli musali yo naasabati luli kuniutwisa butuku ka litaba zanaañozi. Kunahanisisa mutala wa Jesu wa kubonisa lilato niha naafoselizwe neku nitusize kubonisa lilato ku musali yo.” Kaniti, haiba lulikanyisa Jesu, kamita lukabonisanga lilato mwa likezo zaluna.

Sabulaalu, mubonise lilato la buitomboli, lona leli luzibahaza kuba Bakreste ba niti. (Joa. 13:34, 35) Mwa taba yeo ya kubonisa lilato lelicwalo, Mañolo alususueza ‘kunahana sina mwanaanahanela’ Jesu. Ka kuzwa kwa lihalimu, “naatobohile lika kaufela” kabakala luna, mane “kuisa kwa lifu.” (Mafil. 2:5-8) Halunze lulikanyisa lilato lahae la buitomboli, lukaswana ni Kreste mwa lika zelunahana ni mwa maikuto aluna, mi lukasusuezwa kubeya zebabata babañwi mwa sibaka sapili. Ki limbuyoti mañi zeñwi zelukaba ni zona haiba luba ni lilato?

Haiba lubonisa lilato, lukaikola limbuyoti zeñata. Munyakisise mitala yemibeli yebonisa cwalo:

• KUSWALISANA NI MIZWALE MWA LIFASI KAUFELA: Bakeñisa kuli lwalatana, lwaziba kuli haiba lupotela puteho ifi kamba ifi mwa lifasi, mizwale ni likaizeli baluna baka luamuhela ka lilato. Lunani mbuyoti yetuna ya kulatiwa ki ‘kopano ya mizwale baluna kaufela mwa lifasi’! (1 Pit. 5:9) Lilato leo halikoni kufumaneha kusili kwandaa mwahalaa batu ba Mulimu.

• KOZO: ‘Kuswalelana ka lilato’ kutahisa kuli luikole “kozo yetamahanya.” (Maef. 4:2, 3) Luikolanga kozo yeo kwa mikopano yaluna ya puteho, kwa mikopano ya mupotoloho, ni kwa mikopano yemituna. Kozo yeo haifumanehi kwa batu babañata mwa lifasi la kacenu lelialuhani. (Samu 119:165; Isa. 54:13) Haiba lupilisana ka kozo ni batu babañwi, lubonisa kuli lilato laluna ku bona ki lelituna, ili nto yetabisa Ndataa luna ya kwa lihalimu.—Samu 133:1-3; Mat. 5:9.

Paulusi naañozi kuli: “Lilato layahisa.” (1 Makor. 8:1) Lilato liyahisa cwañi? Mwa kauhanyo 13 ya liñolo la Paulusi lanaañolezi Makorinte, lona liñolo lelibizwa ki batu babañwi kuli “Samu ya Lilato,” muapositola yo utalusa molikona kuyahiseza lilato. Lilato leo libata sesiswanela babañwi. (1 Makor. 10:24; 13:5) Hape, bakeñisa kuli lilato lilususueza kuezeza babañwi zende, kuiyakatwa babañwi, kuba ni pilu-telele ni kuba ni sishemo, litahisa kuli mabasi aluna ni liputeho zaluna lilatane ni kuswalisana.—Makolo. 3:14.

Lilato lelubonisa ku Mulimu kaufelaa luna ki lona la butokwa hahulu, mi layahisa. Lilato leo liswalisanisa batu ba lisimuluho zeshutana-shutana, ba mishobo yeshutana-shutana ni bababulela lipuo zeshutana-shutana, mi litahisa kuli basebeleze Jehova “ka kuswalisana,” inze batabile. (Zef. 3:9) Haike zazi ni zazi luzweleñipili kubonisa kalemeno ka butokwa ka, kakali kalulo ya muselo wa moya okenile wa Mulimu.