Kana Mwa Kona ku Eza Bupaina?

¹ “Ha ni koni ku inahanela ku sa bu eza. Ha ku na se siñwi se ni kona ku nahana se ne si ka tisa tabo ye swana.” Ki mañi ya n’a bulezi cwalo? Ki yo muñwi wa Lipaki za Jehova ba ba likiti ze mianda ba ba ketile bukombwa bwa nako ye tezi ku ba musebezi wa bona wa mwa bupilo ili o tabisa. Kana se mu nahanisisize ka tapelo ka za haiba mwa kona ku eza bupaina? Ha se lu ineezi ka ku tala ku Jehova, luli lu swanela ku nyakisisa ka za ku abana ka ku tala hahulu mwa ku hasanya taba ye nde ya Mubuso. Ka mulelo wo, shangwe mu nyakisise lipuzo ze ñwi ze buziwa ki ba bañata ka za bupaina.

PUZO 1: “Ba bañwi ba li haki mañi ni mañi ya kona ku eza bupaina. Ni kona ku ziba cwañi haiba na na kona?”

² Kalabo i itingile fa miinelo ya mina ni litamo za mina za ka Mañolo. Ki ba bañata bao mapongo ni miinelo ya bona cwale mwa bupilo li ba palelwisa ku neela lihora ze 70 ka kweli kwa bukombwa. Ka mutala m’u nge likaizeli ba bañata ba Bakreste ba ba sepahala ba ba mwa linyalo ili ba ba na ni bana. Ba abana mwa bukombwa hañata ka mo ba konela kaufela ka ku ya ka miinelo ya bona. Ha ku konahala, ba eza bupaina bwa ku tusa kweli i liñwi kamba ze ñata ka silimo, ili ku fumana tabo ye tiswa ki ku ekeza kabelo ya bona mwa sebelezo. (Magal. 6:9) Nihaike kuli miinelo ya bona ne i si ke ya ba konisa ku eza bupaina bwa kamita cwale, ba susueza moya wa bupaina mi ba tusa puteho ka ku ba bahasanyi ba taba ye nde ba ba na ni tukufalelo.

³ Kwa neku le liñwi, mizwale ni likaizeli ba bañata ba ba si na litamo ba cincize mibonelo ya bona kuli ba kone ku eza bupaina. Mina bo? Kana mu yo munca ya felize sikolo? Kana mu basali bao munn’a bona a konela lubasi? Kana mu bosinyalana ba ba si na bana be mu uta? Kana se mu tuhezi peleko? Yo muñwi kaufela u lukela ku ikatulela ka za haiba u ka eza bupaina kamba kutokwa. Puzo ki ye li, Kana mwa kona ku ba ni sibaka sa ku eza bupaina mwa bupilo bwa mina?

⁴ Satani u itusisa muinelo wa linto wa hae wa silifasi kuli a taze bupilo bwa luna ka lika ze lu fata ni ku lu pungeleza mwa mupilelo wa buitati. Haiba lu ikatulezi ku sa ba ba lifasi, Jehova u ka lu tusa ku beya licisehelo za Mubuso mwa sibaka sa pili ni ku ikungela matohonolo kaufela a sebelezo ya teokratiki ao lu kona ku ba ni ona. Haiba mwa kona ku cinca miinelo ya mina kuli mu kone ku ba mapaina, mu eze cwalo.

PUZO 2: “Ni kona ku kolwa cwañi kuli ni ka kona ku ipyanga mwa sebelezo ya nako ye tezi?”

⁵ Ki niti kuli mwa linaha ze ñata se ku tokwahala lihora ze ñata za musebezi ka viki ku fita mo ne ku bezi lilimo li sikai kwamulaho kuli mutu a fumane ze ngiwa kuli ki ze tokwahala mwa bupilo. Niteñi, ba bañata se ba bile mapaina ka lilimo ze mashumi-shumi, mi Jehova u zwelapili ku ba pilisa. Kuli mutu a kondise mwa bupaina, u tokwa ku ba ni tumelo ni moya wa buitomboli. (Mat. 17:20) Kwa Samu 34:10 lu kolwisizwe kuli “ba ba bata [Jehova, NW] ha ku na nto ye nde ye ba ka tokwa.” Mutu kaufela ya kena mwa sebelezo ya bupaina u swanela ku eza cwalo a ikolwisize ka ku tala kuli Jehova u ka mu bonela. U sweli ku bonela mapaina ba ba sepahala kai ni kai! (Samu 37:25) Ka mo ku inezi fela, ka ku lumelelana ni likuka ze kwa 2 Matesalonika 3:8, 10, ni 1 Timotea 5:8, mapaina ha ba tokwi kuli ba bañwi ba ba fumanele ze ba tokwa.

⁶ Mutu kaufela ya nahana za bupaina u swanela ku eza mwa n’a bulelezi Jesu kuli: ‘A ine pili ku likanyisa teko ya bona.’ (Lu. 14:28) Ki nto ye butali ku eza cwalo. Mu ambole ni ba se ba ezize bupaina ka lilimo. Mu ba buze mw’a ba tuselize Jehova. Muokameli wa mina wa mupotoloho ki paina ya na ni yeloseli ili ya ka tabela ku fa liakalezo ka za mwa ku kondiseza lika mwa bukombwa bwa nako ye tezi.

⁷ Mutu n’a si ke a kona ku iponela luli buniti bwa sepiso ya Jesu ye kwa Mateu 6:33 konji ha n’a ka itinga ku Jehova. Paina yo muñwi ya sepahala n’a kandekile kuli: “Ha ne lu fitile ko ne lu y’o ezeza bupaina, na ni ye ni sebeza ni yena ne lu na ni fela miloho i sikai, mafula a manyinyani, mi ne lu si na mali. Lwa lalela zona lico zeo mi lwa li, ‘Cwale ha lu sa na za ku ca kamuso.’ Lwa lapela ka za taba yeo, mi lwa y’o lobala. Kamamiswa habusa, kwa taha Paki yo muñwi wa fa sibaka seo. A italusa mi a li, ‘Ne ni lapela kuli Jehova a lu lumele mapaina. Cwale na kona ku ya ni mina buñata bwa musihali, kono bakeñisa kuli ni pila kwahule, ni ka tokwa ku ca ni mina mukushuko, mi kacwalo ni lwezi mufaho o lu kwana kaufela.’ Ne li nama ye ñata ni miloho.” Ha ku komokisi Jesu ha n’a lu kolwisize kuli ‘lu si ke lwa bilaela ka za bupilo bwa luna’! N’a ekelize kuli: “Ku mina ki mañi ya kona ku ekeza kwa butelele bwa hae, se si likana ni ñokolwa, ka ku isa pilu kwateñi?”—Mat. 6:25, 27.

⁸ Lifasi le lu pila ku lona li sweli ku ndongwama hahulu sifumu. Lu sweli ku ba mwa sineneketo ye tuna hahulu ya ku eza mo li batela. Niteñi, ku itebuha bukombwa bwa nako ye tezi ka buikokobezo ku lu kolwisa ka ze nyinyani kwa mubili. (1 Tim. 6:8) Mapaina ba ba sa pitihanyi hahulu bupilo bwa bona ba ba ni nako ye ñata ya sebelezo mi ba fumana hahulu tabo ni m’ata a kwa moya mwa ku luta ba bañwi niti. Niha ba sa liki ku pila ka ku itima ze nde, mubonelo wa bona o itikanelezi wa za sifumu u ba konisize ku ikola limbuyoti za bupaina.

⁹ Haiba mu lemuha kuli lu pila mwa mazazi a maungulelo ni kuli nako ya lifasi le li maswe le i ya i fela, mu ka susuezwa kwa moya kuli mu eze buitomboli bo bu tokwahala bwa ku kutaza taba ye nde fo mu fumanela sibaka kaufela. Ka ku nyakisisa sinca miinelo ya mina ya za mali ni ka ku siya taba mwa mazoho a Jehova, mu kana mwa lemuha kuli mwa kona ku mu sebeleza ka nako ye tezi. Niha mu ka tokwa ku itombola ze ñwi ze mu tokwa kwa mubili kuli mu eze bupaina, mu ka ikola limbuyoti ze tuna za Jehova.—Samu 145:16.

PUZO 3: “Ka ku ba ya sa nonoboka, ki kabakalañi ha ni swanela ku nyakisisa ku keta bupaina ku ba musebezi wa mwa bupilo?”

¹⁰ Ha mu sa feleleza lilimo ze sikai za sikolo, mu nahana za nako ya kwapili. Mu bata ku iketa, ku taba, ni ku ikolwisa. Baelezi ba fa sikolo ba kana ba lika ku mi yaululela kwa misebezi ya ku holela mwa kuwani ili ye tokwa ku tanda lilimo kwa koleji. Lizwalo la mina la Sikreste le li lutilwe hande li mi bulelela kuli mu swanela ku itukiseza ku sebeleza Jehova ka ku tala ka mo mu konela kaufela. (Muek. 12:1) Hape mu kana mwa nahana za ku kena mwa linyalo kwa nalulelule ni ku ba ni mabasi. Mu ka ezañi?

¹¹ Katulo ye mu eza mwa bupilo bwa mina ka nako ye neikana ya ama bupilo bwa mina kamukana. Haiba se mu li Paki ya Jehova ya ineezi, ya kolobelizwe, mu ifanile ka moyo kaufela ku Jehova. (Maheb. 10:7) Ha mu ka fumana sibaka, mu like bupaina bwa ku tusa ka kweli i liñwi kamba ze ñata. Seo si ka mi tamunisa miinelo ye tabisa ni ya buikalabelo ze zamaelela ni bupaina bwa kamita, mi ku si na kakanyo mu ka bonisisa se mu swanela ku eza mwa bupilo bwa mina. Ku zwa f’o, mwa sibaka sa ku yolisa nako ya sikolo ka mubeleko wa silifasi, mu kale bupaina bwa kamita. Ba bañwi ba ne ba litezi nako ye telele ni ku t’o kala bupaina ha se ba pilile hahulu ba inyaza ka ku sa bu kala kapili.

¹² Ka ku ba mwanana, mu itusise kolo ye mu na ni yona ya ku ba likwasha, mi mu ikole lituso ze bu fa mwa musebezi wa ku kutaza ka nako ye tezi. Haiba mu lakaza ku kena mwa linyalo ka nako ye ñwi, ku sebeza pili mwa bupaina bwa kamita ki ona mutomo o munde ka ku fitisisa o mu kona ku ezeza linyalo. Ha mu nze mu hula kwa ngana ni kwa moya, mu kana mwa keta ku eza bupaina mwa bupilo kaufela ni sinyalana ya na ni mulelo o swana. Bosinyalana ba bañwi ba ba ezize hamoho bupaina ba ile mwa sebelezo ya mupotoloho kamba mwa bulumiwa. Ki mupilelo o kolwisa luli!

¹³ Ku si na taba kuli mu ka eza bupaina ka nako ye kuma kai, mu ka be mu itutile ze ñata ni ku fumana ku twaezwa kwa butokwa hahulu ko mu sa koni ku fiwa ki musebezi usili fa lifasi-mubu. Bupaina bu luta mutu buikalimelo, ku itomahanyeza miinelo, mwa ku sebelisanela ni batu, ku itinga ku Jehova, ni mwa ku huliseza pilu-telele ni sishemo—ili tulemeno to tu ka mi bakanyeza ku swala buikalabelo bo bu ekezehile.

¹⁴ Za kwapili ha li sa zibwa hande mwahal’a batu. Ze inelela ki ze sikai fela, kwand’a za sepisize Jehova. Bakeñisa kuli nako ya mina ye ñata isali kwapili, ye ki yona nako ye nde ye mu kona ku nyakisisa hahulu mo mu ka sebeliseza bupilo bwa mina mwa lilimo ze kwapili. Mu tatubisise hahulu tohonolo ya ku eza bupaina. Ni kamuta ha mu na ku inyaza haiba mu keta bupaina ku ba musebezi wa mina mwa bupilo.

PUZO 4: “Kana ha ku katazi hahulu ku kwanisa lihora ze tokwahala? Ha ni ka siyalela kwa lihora bo?”

¹⁵ Ha mu taleleza kupo ya bupaina bwa kamita, mu lukela ku alaba puzo ye li: “Kana se mu lukisize miinelo ya mina ya ka butu kuli mu kone ku libelela luli ku fita fa lihora ze 840 ze tokwahala ka silimo?” Kuli mu li kwanise, mu tokwa tikanyo ya lihora ze bat’o ba ze peli ni licika ka zazi mwa sebelezo. Ka mo ku inezi, seo si tokwa tomahanyo ye nde ni buikalimelo. Mapaina ba bañata ba banga ni muezezo o tusa, o sebeza mwahal’a likweli ze sikai.

¹⁶ Niteñi, Muekelesia 9:11 i bulela ka buniti kuli, “Mutu ni mutu u tamwa ki linako z’a pila ka zona, ni ki bushiko kamba bumai bwa hae.” Makulanu kamba miinelo ye miñwi ye ne i si ka libelelwa i kona ku kutiseza lihora za paina mwamulaho. Haiba butata haki bo b’u nga nako ye telele mi bu ezahala kwa makalelo a silimo sa sebelezo, mutu n’a ka tokwa ku tama lukanda kuli a kwanise nako ye ne i siyalezi. Kono ku cwañi haiba ku ba ni butata bo butuna ha se ku siyezi likweli li sikai fela mwa silimo sa sebelezo mi paina ha koni ku kwanisa lihora?

¹⁷ Haiba mu kulile ka likweli li sikai kamba mu palelwa ku kwanisa lihora ze tokwahala kabakala muinelo o muñwi o mu sa koni ku tatulula, mwa kona ku atumela silama sa Katengo ka Sebelezo ya Puteho ni ku talusa butata. Haiba maeluda bao ba nahana kuli ne ku ka ba hande ku mi lumeleza ku zwelapili mwa bupaina ku si na taba ni nako ye mu si ka kwanisa, ba kona ku atula cwalo. Muñoli u ka ñola fa kadi ya Pulukelo ya Muhasanyi wa Puteho ku bonisa kuli ha mu tokwiwi ku taleleza nako ye mu taelisize. Yeo haki laluwe, kono ki ku mi utwela fela butuku kabakala miinelo ya mina ye ipitezi.—Mu bone ñambeko ya Bukombwa bwa Luna bwa Mubuso bwa October 1986, paragilafu 18.

¹⁸ Mapaina ba ba na ni yeloseli ba kutazanga lihora ze ñata hahulu kwa makalelo a silimo sa sebelezo. Bupaina bwa bona bu mwa sibaka sa pili, kuli ka linako ze ñwi ba fumana kuli ku butokwa ku fukuza kwa misebezi ye sa tokwahali. Haiba paina a siyalela kabakala ku sa tomahanya hande kamba k’u nga tomahanyo ya hae ka likesha, u swanela ku ikutwa ku ba ya lukela ku yolisa nako ya sinyize mi a si ke a bata ku lumelezwa ku i libala fela.

¹⁹ Ku na ni linako paina ha n’a ka kena mwa muinelo o sa konwi ku pimiwa. A kana a fumana kuli ha koni ku kwanisa lihora ze tokwahala ka nako ye telele kabakala mapongo a sa feli, butata bwa mwa lubasi bo bu ekezehile, ni ze ñwi cwalo. Ha ku ba cwalo, ne ku ka ba butali ku kutela kwa buhasanyi ni ku abana mwa bupaina bwa ku tusa fo ku konahalela kaufela. Ha ku na tukiso ye lumeleza mutu ku zwelapili ku ba paina haiba miinelo ya hae i mu paleliswa ku kwanisa lihora ze tokwahala.

²⁰ Lu sepa kuli tukiso ya ku fa nyakisiso ye ipitezi ku ba ba kona i ka susueza ba bañwi ku iñolisa mwa bupaina ba sa ikalelwi. Hape i swanela ku susueza ba se ba li mwa sebelezo ya ka nako ye tezi kuli ba zwelepili mwa bupaina. Lu bata kuli mapaina ba kondise mwa sebelezo ya bona ya nako ye tezi.

PUZO 5: “Ni bata ku peta sika ni ku ba ya tabile ha ni si eza. Kana bupaina bu ka ni kolwisa?”

²¹ Tabo ya niti sihulu i itingile fa ku ba ni swalisano ye tuna, ya ka butu ni Jehova ni ku kolwa kuli lwa mu sebeleza ka busepahali. Jesu n’a tiyezi kota ya linyando “kabakala tabo y’a n’a beezwi kwapili.” (Maheb. 12:2) Tabo ya hae ne i zwa mwa ku eza tato ya Mulimu. (Samu 40:8) Mwa muinelo wa cwale wa linto, lwa kona ku ikola tabo ya niti haiba buñata bwa likezo za luna mwa bupilo ki ze swalisani ni bulapeli bwa Jehova. Lindongwamo za kwa moya li lu fa mulelo kakuli mwa lipilu za luna lwa ziba kuli lu eza ze lukile. Tabo i zwa mwa ku fana, mi ha ku na nzila ya ku ifana ye fita ku luta ba bañwi mwa ku fumanela bupilo bo bu sa feli mwa lifasi le linca la Mulimu.—Lik. 20:35.

²² Paina ya amilwe mwa paragilafu ya pili n’a talusize seo cwana: “Kana ku na ni tabo ye tuna ye fita ya ku bona mutu ye mu ituta ni yena ha fita fa ku ba mulumbeki wa Jehova ya tiile? Kwa tabisa ni ku tiisa tumelo ku bona ka m’o Linzwi la Mulimu li bezi le li m’ata mwa ku susueza batu ku eza licinceho mwa bupilo bwa bona ilikuli ba tabise Jehova.” (Mu bone Tora ya ku Libelela ya November 1, 1997, makepe 14-19.) Kacwalo, ki sifi se si mi fa tabo? Haiba mu nga misebezi ye inelela, ye tusa, ku ba ye butokwa ku fita minyaka ya swalelele ya lifasi le, fohe bupaina bu ka mi tahiseza ku ikutwa ku peta se siñwi ili nto ye ka mi fa tabo luli.

PUZO 6: “Haiba na kona ku fumana bupilo bo bu sa feli niha ni si paina, kana ha ni koni ku iketela ka za ku eza bupaina kamba ku sa bu eza?”

²³ Ki niti, katulo ya ku eza bupaina ki ya mina. Ki Jehova fela ya kona ku atula miinelo ya mina ya ka butu mwa bupilo bwa mina. (Maro. 14:4) U na ni tukelo ya ku mi tokwa kuli mu mu sebeleze ka pilu, moyo, munahano, ni m’ata a mina kaufela. (Mare. 12:30; Magal. 6:4, 5) U lata ya fana a tabile, ya mu sebeleza ka tabo, isi ka ku ñuñuna kamba ku hapelezwa. (2 Makor. 9:7; Makolo. 3:23) Libaka ha mu swanela ku sebeza ka nako ye tezi li be la kuli mu lata Jehova ni batu ba mwa kalulo ya mina. (Mat. 9:36-38; Mare. 12:30, 31) Haiba mu ikutwa cwalo, u zibe mu swanela ku nyakisisa hahulu za ku eza bupaina.

²⁴ Lu sepa kuli ze talusizwe mo li ka mi tusa ku tatubisisa ka za haiba mwa kona ku eza bupaina. Kana mwa kona ku cinca miinelo ya mina kuli mu eze bupaina? Kwatas’a likepe le ku hatisizwe mikoloko ye li “Tomahanyo ya Ka ya Bupaina ya ka Viki.” Mu bone haiba mwa kona ku taleleza teñi tomahanyo ye mi swanela ili ye ka mi konisa ku kwanisa lihora ze bat’o ba 18 ka viki mwa bukombwa. Ku zwa f’o, mu be ni tumelo ni sepo ye tezi ku Jehova. Ka tuso ya hae mwa kona ku kondisa! U sepisize kuli: ‘Ni ka mi sululela mbuyoti, mane sibaka mo mu ka i amuhelela si taele.’—Mala. 3:10.

²⁵ Kacwalo lu buza kuli, “Kana mwa kona ku eza bupaina?” Haiba mu kona ku alaba kuli “Ee,” mu tome lizazi la ku kala bupaina bwa kamita honafa mi mu kolwe kuli Jehova u ka mi fuyaula ka bupilo bwa tabo!

[Chati fa likepe 6]

Tomahanyo ya Ka ya Bupaina ya ka Viki

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)